Reserveleger te vrijblijvend WEER Politieactie Millinxbuurt Tijgers op veijaardagspartijtje li Veendammer levert 46.098 stuivers in Bekende Nederlanders in BB-huis DONDERDAG 6 JANUARI 2000 COMMENTAAR De rechter heeft geconcludeerd dat de 'politierazzia' in de Millinx buurt in Rotterdam onrechtmatig was. Bij de actie sloot de politie de wijk af en fouilleerde iedereen op straat op wapenbezit. Ook in andere probleemwijken in het land zijn of worden dergelijke acties gehouden. De bedoeling van de ministers Korthals (justitie) en Pe per (binnenlandse zaken) is om te kijken of de wet voldoende ruimte biedt voor dergelijke acties. Tegen het grootschalige politieoptreden in de Millinxbuurt kwa men strafrechtgeleerden en mensenrechtenactivisten meteen in het geweer. De eerste stap op weg naar de politiestaat zou met de 'razzia' zijn gezet. De Kamer daarentegen schaarde zich in meer derheid achter het optreden van de politie. Die zou te weinig be voegdheden hebben om het illegaal vuurwapenbezit aan te pak ken. Met de uitspraak van de rechter ziet er naar uit dat er een wetswij ziging op komst is. En die zal vermoedelijk op brede steun in de Kamer kunnen rekenen. De politiechefs voelen haarfijn aan dat het politieke klimaat aan het veranderen is en vragen in hun nieuwjaarstoespraken om nog meer bevoegdheden om hun werk goed te kunnen doen. Critici vrezen dat de verworvenheden van de Nederlandse rechtsstaat nog verder in het geding zullen komen. Die vrees lijkt echter ongegrond. Het is immers onze democrati sche samenleving zelf die de normen en waarden van de rechts staat vaststelt en bewaakt. De maatschappij verandert voortdu rend. Het geweld verhardt. Als de wet de samenleving niet vol doende mogelijkheden biedt om flexibel in te spelen op nieuwe ontwikkelingen, dan moet die worden gewijzigd. Niet middels een decreet van bovenaf, zoals in veel samenlevingen gebeurt, maar na een democratisch debat waarbij voldoende zekerheden worden ingebouwd om uitwassen te voorkomen. Nederland kent een volwassen democratie. Die zal zijn verworven heden inzake individuele vrijheid echt niet prijsgeven om de poli tie een plezier te doen. Zolang de rechtsstaat voldoende controle mogelijkheden behoudt, lijkt de begrijpelijke angst van de tegen standers van preventieve fouillering wat voorbarig. De uitspraak van de rechter stuitte vooral op veel onbegrip van de bewoners van de Millinxbuurt zelf. Zij willen eindelijk van de drugs en de wapens in hun buurt af. Commandant 'Natres' stapt teleurgesteld op Hij bedoelt het als signaal. Dat luitenant-kolonel D. van Zuidam (54) al na anderhalfjaar opstapt als commandant van de Nationale Reserve (Natres) betekent immers zeker niet dat de 2750 part time militairen zinloos bezig zijn. „Integendeel! Maar er is in de hogere echelons geen visie voor de toekomst. En naar die van mij zijn ze ook niet nieuwsgierig. Daarom stap ik op." Drie tot vier dagdelen per maand is de gemiddelde reser vist voor defensie in de weer. Met oefening en studie. De wervingscampagne op tv rept van een patriottistische 'uitda ging'. In het landsbelang zater dags ravotten op de hei; het mi litaire bestaan als avontuurlijke 'en zinnige weekendvulling. Maar geregeld is er niets. Van Zuidam: „Een organisatorisch of juridisch fundament ont breekt. Er zijn contracten, maar als mensen van hun baas niet weg mogen, komen ze gewoon niet. Het is te vrijblijvend alle maal. Sluit desnoods ook con tracten met de bedrijven waar de mensen doordeweeks wer ken." Van de oorspronkelijke taak van de Natres, die in 1948 werd ge formuleerd, is ook niet veel over. Bij een dreigende oorlog moest de Natres mobiliseren en strategische punten 'in de eigen omgeving' bewaken. „Maar er komt met de huidige oorlogs voering geen bezettingsmacht meer. Dus hoef je ook niet meer bij een elektriciteitscentrale te gaan staan. De moderne tijd vraagt een nieuwe manier van werken, een nieuwe plaats voor de Natres." Toch bleven op papier de taken dezelfde, tot ergernis van Van Zuidam. „We doen al decennia mee aan rampenbestrijding, maar daarvoor bestaat geen en kele formele basis. Als een van mijn mensen iets overkomt, is het de civiele verzekering die betaalt. En de baas van die man zit met de brokken. Die moet de ziektewet betalen voor ie mand die werkend voor defen sie gewond raakte. Dan belt die baas mij op en vraagt 'Wie be taalt dat?' Dan wil ik antwoord kunnen geven." Juist de hulpverlening bij ram pen en grote evenementen zou volgens Van Zuidam goed pas sen bij de Natres. „Natres zou gaten kunnen opvullen die ont staan als (te) veel defensieper soneel in het buitenland zit voor vredesmissies. Wij zijn flexibel en daar moet gebruik van worden gemaakt, als een soort uitzendbureau. Mensen krijgen nu de kans de Natres overbodig te noemen, omdat geen taken op papier staan. Maar ze zijn er wel." Reserveofficier Van Zuidam werd in 1995 gevraagd bij de Natres te komen, en in 1998 werd hij commandant. „Ik had een nieuwe filosofie, wilde za ken regelen. Maai' omdat met mijn adviezen niets gebeurde, ben ik daarin niet geslaagd. Het Nationaal Territoriaal Com mando in Gouda, waar de Na tres onder valt, heeft geen visie. En zij adviseren bevelhebber Schouten van de landmacht, niet ik. Ik ben maar een radertje in het grote wiel." Schouten zei al eens de Natres niet als kerntaak te beschou wen, wat hij later schielijk nu anceerde. Het aantal reservis ten is al drastisch gekort, zij het zonder ontslagen. En nu ver trekt Van Zuidam na anderhalf jaar als commandant. Is de Na tres ten dode opgeschreven? „Zeker niet, het is prachtwerk dat gewoon blijft bestaan." Een poging van de landmacht top om Van Zuidam op andere gedachten te brengen, misluk te. „Het heeft geen zin mijn mening te herzien. Ik kom nu bij de Natres weer in de pot, zo als dat heet. Het blijft een mooie organisatie die ik graag wil dienen. Maar als comman dant speelde ik voor mijn ge voel een ondergeschikte rol. Als ik nog wat kan doen, graag! Als het maar uitdagend is." Koele Europese poortwachter Een wat breekbare indruk maakt hij langzamerhand, Max van der Stoel (75), de Nederlandse Hoge Commissaris voor Nationale Min derheden namens de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). In 'De Stille Diplomaat' sprak de Canadese jour nalist Michael Ignatiejf uitgebreid met de oud-minister van buiten landse zaken. Toen het programma werd opgenomen, verkeerde men nog in de veronderstelling dat Van der Stoel na zeven jaar een punt achter dit werk zou zetten. Maar een opvolger bleek niet voor handen endaarom doet hij het op verzoek van de OVSE nog maar een jaartje. Het is ook een hondenbaan. Van der Stoel is 150 dagen per jaar on derweg, vliegtuig in, vliegtuig uit. Praten met niet altijd frisse lie den, rustig zijn, geduld hebben, heel veel geduld. Nooit en te nim mer uit je vel springen. Tegen de Slowaken zeggen dat ze de Honga ren in hun land netjes moeten behandelen, tegen de Baltische staten idem dito waar het de Russen betreft, tegen de Kroaten dat ze de Serviërs rechten behoren te geven en ga zo maar door. Tot in Kirgi zië en Kazachstan is hij bezig. Maar als men in die landen lak aan hem heeft, heeft Van der Stoel dan wel sancties tot zijn beschikking? Feitelijk niet, maar op de achtergrond wel. Ignatiejf wurmde uit hem dat hij de heersers in die staten fijntjes kan laten weten dat ze nimmer tot de vleespotten van de Europese Unie zullen worden toegelaten als ze zich niet aan de EU-regels houden. Ignatiejf had wat dat betreft een aardige ty pering voor hem: 'poortivachter van Europa'. Veel leverde het interview eigenlijk niet op. Van der Stoel bleef wie hij was: koel, bedachtzaam, gereserveerd, onaangedaan. Geen sprankelende uitspraken, geen kijkjes in de keuken van de diplo matie, nog een glimp van enige humor. Hinderlijk was ook dat het gesprek in het Engels moest worden gevoerd. Van der Stoel is sowie so al geen vlotte prater en in die taal bleken zijn verbale mogelijk heden ook nog eens aan de beperkte kant. Een markant moment in het interview was toen Ignatiejf Van der Stoel eraan herinnerde dat hij als eerste West-Europese politicus contact had gezocht met de Tsjechische dissidenten van Charta '77. Dat gebeurde via de Tsjechische hoogleraar Potacka. Die werd daarna negen uur verhoord door de Tsjechische geheime dienst en stierf als gevolg daarvan aan een hartaanval. Ignatiejf vroeg iets over schuldgevoel, maar Van der Stoel kon er geen woord meer over uitbrengen. Heel even braken zijn gevoelens zichtbaar door dat pantser van koele correctheid heen. De medewerkers van de Rabo bank in Veendam knipperden een paar keer met hun ogen toen Harry Jansingh (46) gister middag omstreeks het middag uur het pand binnenkwam. Vreemd was dat niet, want de Veendammer meldde zich aan de balie met een tot de rand toe met stuivers gevulde kruiwa gen. Zijn komst was gemeld, maar het personeel had zoiets van 'eerst zien en dan geloven'. Maar toen het waar bleek, moesten ze aan de gang voor een transactie die de Veendam mer geen cent kostte als parti culier klant van de bank. Voor bedrijven wordt bij zo'n zaak normaliter honderd gulden per uur in rekening gebracht. Voor medewerkster Gea was het een dag om nooit te verge ten. In iets meer dan drie uur deponeerde zij de ene serie stuivers na de andere in de geldtellen De teller hield op een dubbeltje na op bij 2305 gul den. Anders gezegd; de machi ne verwerkte 46.098 bronskleu rige muntstukken. De partij stuivers ging in 57 zakken rich ting het hoofdkantoor. Dertig jaar geleden legde Jan singh zijn eerste stuivers aan de kant. Eigenlijk voor de gein, maar al gauw werd de verzame ling groter en groter. Met de komst van de euro achtte hij de tijd rijp zijn partij - gewicht ruim horiderd kilo - in te wisse len. W%, Britt Pouls uit het Limburgse Heythuysen had giste ren een onvergetelijke zesde verjaardag. Speciaal voor de jarige en haar gasten werd een tijgeract op gevoerd. Een select gezelschap woonde de unieke openluchtvoorstelling bij. Op een modderig parkeerterrein aan de rand van Heythuysen logeert tot zaterdag dompteur Ambrose met negen tijgers. Op het parkeerterrein is voldoen de ruimte en vrijwilligers helpen blijmoedig met de verzorging van de dieren. Nooit eerder was de die rentemmer zo gastvrij ontvangen als in Heythuysen en daarom wilde hij iets terugdoen. Toen hij hoorde over Britts verjaardagspartijtje, zette hij speciaal voor de kinderen gistermiddag een stevige, ronde buitenkooi op. Zo dichtbij komt zijn publiek maar zelden. De kinderen stonden nauwelijks een meter van de spijlen van de kooi vandaan en hadden op die manier een uniek zicht op de act van dierentem mer Ambrose. foto gpd jeroen kuit Als het aan Paul Römer, de bedenker van Big Brother, ligt, worden er in april in het BB-huis vijf bekende Neder landers opgesloten. Vier we ken lang elke week vijf ver schillende 'sterren'. „Die gaan we net als de gewone BB elke dag volgen, zonder dat ze genomineerd kunnen worden of een geldbedrag kunnen winnen. Ik heb al verscheidene bekende Ne derlanders gevraagd, het merendeel is er wel toe be reid. Voor de kijkers is het ook leuk. Mensen kijken graag naar bekenden." Het BB-huis in Almere wordt daarmee de komende tijd flink gebruikt. Vorige week werd al bekend dat tijdens het EK voetbal in de zomer, drie.weken lang fanatieke voetbalsupporters van ver schillende clubs worden op gesloten. Zij mogen geza menlijk naar de voetbalduels op televisie kijken en worden gefilmd. Als prijs krijgen zij een kaartje voor de EK-finale in Rotterdam. 'Een winterse mug krijgt een natte rug' Afscheid van de jaren negentig Het is dezer dagen zacht maar de situatie is niet zo abnormaal als een jaar geleden. Toen wer den op de vijfde januari deca derecords gemeten. In het Lim burgse Nijswiller werd 16,8 en in Oost Maarland 16,4 graden geregistreerd. Zo zacht was het in ons land, op één uitzonde ring na, nog nooit geweest. Al leen op 16 januari 1947 (jawel: midden in één van de strengste winters van de eeuw!) werd in Maastricht 17,2 graden waarge nomen. In deze regio pakte het kwik be gin 1999 vooral op Driekonin gen flink uit. Op 6 januari werd het in Bloemendaal 15 graden en zelfs het duinstation van Bloemendaal kwam toen op 14,5 graden uit. In de Volks- weerkunde zegt men: 'De Ko ningen maken of breken de brug'. Daarmee wordt bedoeld dat een wintertje dat na kerst begonnen is rond 6 januari ver loopt of dat zich juist na een re latief zachte periode tussen kerst en Driekoningen een nieuw wintertje aandient. Dit maal valt er evenwel niets te maken of te breken want er was niets en er zal voorlopig ook niets zijn. Misschien dat het na half januari wat killer wordt - het Amerikaanse atmosfeermo del zinspeelde gisteren op een noordwestelijke stroming - maar dat duurt nog zeker dik een week. Het is de komende tijd meest rustig en droog weer dankzij hogedruk boven het Europese vasteland. Morgen is het vooral in de ochtend bewolkt met wat lichte regen en motregen. Vrij dagmiddag is het droog met kans op een enkele opklaring. De temperatuur stijgt tot maxi maal 8 graden en na een rustige nacht komt er gaandeweg weer meer wind uit het zuidwesten. Zaterdag is het opnieuw droog, zondag veroorzaakt het frontensysteem van een zeer diepe depressie bij IJsland vooral in de nacht en ochtend regen. De wind neemt echter af. Gisteren was het een dag met flink wat zon. De temperatuur steeg tot 7-8 graden. Medewerker Hans Deerenberg uit Nieuw-Vennep maakte gewag van 'wolken muggen'. De Volksweerkunde zegt: 'Een winter se mug krijgt nog dik een natte rug' oftewel de mug is een voorbode van nattigheid. Niet alleen de eeuw is ten einde, maar ook de jaren negentig zijn nu definitief achter de rug. In alle mil lenniumopwinding is een terugblik op deze jaren gro tendeels uitgebleven. Dit verzuim wil ik alsnog goed maken meteen persoonlijke opsomming van opmer kelijke gebeurtenissen en ontwikkelingen die vooral- tijd met deze jaren verbonden blijven. In 1990 werd een eigentijdse, kostbare remake ge maakt van de film Narrow Margin uit 1952. Maar toen ik hem in 1999 zag was hij volkomen ongeloof waardig geworden. De hoofdpersoon, een ongewa pende hulpofficier van justitie, is namelijk gedurende een lange, spannende treinreis afhankelijk van de te lefooncellen op de stations waar de trein stopt. Dat je leven daar van afhangt, is in het tijdperk vart de gs- m'etjes niet meer te begiïjpen. Niemand heeft, be gin jaren negentig, de revolutie op het gebied van telecommunicatie voorzien. Mobiele tele foon, e-mail, internet? Ze komen zelfs niet voor in de beschouwingen over wat de jaren negen tig zullen gaan brengen. Dat we op geen enkele manier in staat zijn in de nabije toekomst te zien, blijkt ook uit een paginagrote beschouwing uit een landelijke krant in 1993 met als titel: Wennen aan werkeloosheid'. Daarin wordt vastgesteld dat extreem hoge wer keloosheid 'de plaag is van deze tijd' en het aantal werkeloosheidsuitkeringen 'volgend jaar alle records zal breken Een groot deel van de kersverse doctorandussen en afgestudeerde HBO'ers solliciteerden vruchteloos naar passend werk, artsen, verpleegkundigen en onderwijzers hadden de grootste moeite een (invaljbaan te vin den. HELEEN CRUL Madonna kwam op zaterdag 21 juli 1990 met haar Blond Ambition-tournee in de Rotterdamse kuip: 'seks, dans en religie in een feestelijke show'. Op 17 ja nuari 1991 brak de Golfoorlog uit, waarbij Amerika voor het eerst ook vrouwelijke militaire piloten in de voorste linies inzette. De opmars van macho's en powergirls was begonnen. Maar de schroeibestendige ouderwetse macho bleek verdwenen: jonge mannelij ke militairen in de Golfoorlog lieten zo massaal hun tranen de vrije loop dat er in Engeland een hele dis cussie over het fenomeen 'watjes' ontstond. Veel ging in de jaren negentig ook in Nederland verlo ren: we kregen een hamsterwake tegen het uitsterven van de korenwolf, Wim de Bie en Kees van Kooten stopten hun gezamenlijke televisieoptredens, Olivier Bommel nam met het verhaal 'het einde van einde loos', definitief afscheid van NRC-lezers en in Duits land maakte 'Oberinspektor' Derrick zijn laatste afle vering. De taal en cultuur van de laatste der kannibalen, de Korowai in Nieuw-Guinea, werd nog net op tijd be schreven. De jaren negentig brachten overigens ook de vondst van een nieuwe, onbekende zwarte stam, de Jarawa's, op de Indiase Andaman-eilanden, evenals een fonkelnieuwe kikker: de Rana pyrenaica, in Span je. En in China werd een plant gevonden van 120 mil joen jaar oud. Het heelal hield ons meer dan ooit bezig. De Nasa startte op 12 oktober 1992 een grootschalig en syste matisch afluisterproject naar buitenaards leven, en de Nederlandse astronoom Titus Galama haalde het tijdschrift Nature met zijn observaties van 'gamm aflitsen', een kosmisch vuurwerk, 'geboortekreten van zwarte gaten', dat zich afspeelt op miljarden lichtja ren afstand. Dankzij de scherpe blik van de Hubble Space Telescope zagen we de geboorte van een ster, op zevenduizend lichtjaren van de aarde, na een zwan gerschap van honderdduizenden jaren. Amerikaanse sterrenkundigen ontdekten twee plane ten waarop misschien leven zou kunnen voorkomen, en tot 1 maart 1997 was het mogelijk een boodschap mee te sturen met de Huygens-capsule die op pad ging naar Saturnus. 150 miljoen mensen keken tenslotte de afgelopen zomer in extase naar de totale verduistering van de zon. Ach ja, die jaren negen tig. In ons land werd de dienst plicht afgeschaft, en er heerste varkenspest en gekke koeienziekte, met aangrijpende televisiebeelden van runderen die werden 'vernietigd'. Bekende Nederlan ders kozen partij voor het varken en ontketenden ac ties tegen de bio-industrie. Het eerste genetisch gema nipuleerde kalfje, Adriana, werd geboren en het eerste 'alternatieve huwelijk'gesloten. Een computer won voor het eerst een tweekamp van de wereldkampioen schaken, en dankzij de komst van Viagra, werd het best bewaarde geheim van de eeuw ontsluierd, name lijk impotentie als groot probleem bij mannen. Voor het eerst werd, dankzij Paula Jones, de vorm van een penis van een president voorpaginanieuws en klaagde Monica Lewinsky diezelfde president aan we gens ongewenste intimiteiten. De laatste grote courti sane van deze eeuw, Pamela Harriman, overleed in Parijs. We kregen in Nederland nog één, laatste, nieuw biljet: een tientje met een ijsvogel erop. Barbie kreeg meer taille en een klimatoloog waarschuwde dat Nederland natter zal worden. En op de valreep van deze jaren werd 'de verschuiving in religieuze er varing' tentoongesteld in de kunsthal van Düsseldorf. Met Madonna, Lady Di en andere menselijke idolen als de nieuwe heiligen. MENSELf1^ issen uiijnl Prins WILLEM-ALEXA^'në heeft vrijwel zeker zijnf1 r' MAXIMA ZORREGUIEflielt nomen op de 'millennir001 van de koninklijke farrire®r India. De familie is inrfn ruggekeerd uit het noof|e® dat land. Bijna iedere#*:01 mee, behalve de voor sP' lijke onderneming te zf - P prinses Juliana. De Rijrz lichtingsdienst zwijgt - summiere bekendmakigGI gaand aan de reis- in ar over de trip, omdat het^ zaak betreft. Ook acht|J. voor paparazzi niet me* worden gevreesd, mag!'111" niets over de reis bekenocac De reis van de Koningii^P familie wekte hier en divan wat verbazing. Het staatéei? ging vrolijk op vakantie12 heel het land de zaken ruw had gezet voor een ever. 'millenniumbug'. Ande?N r in Europa hadden bijna openbare verplichting#^ genomen. 'sta£ lus J< zijn aanzoek aan Zeta-JH^S op nieuwjaarsdag in zijl de het ski-oord Aspen in Oord Volgens een woordvoer<ls rc het koppel is er nog geé1 d< vastgesteld, maar trouvjade waarschijnlijk later dit pbe. paar ontmoette elkaar (jwaï Deauville Film Festivalpbb rijk in 1998. Sinds maine: zijn zij samen. Zeta-Jor|rw de tegenspeelster van !£gn nery in de actiefilm Entpeh Douglas speelde de hod-Dl onder meer Basic Instin American President en m re. Na een huwelijk van scheidde hij in 1995 vaAGj vrouw. I êei pcië Iwil Chimpansees zijn in stasta tallen van vijf cijfers te v£ den. Ze zitten daarmee?t b zelfde niveau als kleutejm blijkt uit onderzoek vanLjj] versiteit van de Japanse js x OTO. De onderzoekers ^ve ten een chimpanseevrob te proefobject. Het dier bil cijferige getallen met gei- kunnen te onthouden, lu cent van de gevallen m%u/u geen fouten. Bij getalleijy cijfers lag dit percentage j Kleuters komen tot dezdc0 prestaties, aldus de ondgd kers in het wetenschappn blad Nature. Volwassen't_p( staat om na een keer kijj^g getal van zeven cijfers t< den. Dit heet ook wel hejj* sche-7-effect. •REb Terwijl 'eigenaar' Harry Jansingh toekijkt, leegt een bankbediende de kruiwagen vol stuivers. foto gpd anne marie kamp De AVRO en KRO gaan 940 afleveringen uitzerf het dagelijkse spelprogr^ Get the picture. De ornry hebben daarvoor een co' gesloten met producent^ STOKVIS. Niet eerder t omroepen zoveel aflevefj van een programma in e Het betekent dat Get th( tot en met het jaar 200(j uitgezonden. Dagelijks Ij zo'n 700.000'mensen i programma. De millenniumbaby van Zeeland heeft met succ hartoperatie ondergaan woordvoerder van het zi in Auckland, waar de jo 1 januari ter wereld kwa de dat mee. Zijn ouders niet worden lastiggevall de media en hebben he taal bevolen geen bijzor den te geven over de g heidstoestand van hun hebben zij de Maori-nar TAHI MANAAKITUNGA zege', gegeven. De jong drie zussen. foto afp gelei met alle gekscherende l n over zijn uiterlijk en de die daaraan ten grondslri' gen. Ik heb niets te dobe dat monster", aldus Jac en passant verklapt dat irc Presley een corrigerend* rs operatie onderging. ,,le< Hollywood heeft schoonp operaties gehad. Ik wore i: steeds uitgepikt", klaag - son. De 'nose job' van PiF^ door Jacksons ex-vrouw L ter van de 'The King', Li 5 Presley, bekendgemaakt^ de Amerikaanse zanger. v! over hoor je niemand. M alleen op mij. Dat is niet

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 2