enframe slag Koken met de Franse slag Smaak Het warme hart van de keuken koken MET DE Wijn voor water Opmars deegwaretf™ niet meer te stuitert0™ -r DONDERDAG 6 JANUARI 2000 REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA 01 Het stroomgebied van de Mur ray River is de grootste wijnle verancier van Australië. Hier groeit een kwart van alle wijn druiven. Gewoonlijk worden daarvan eenvoudige slobber wijntjes gemaakt, die men meestal in taptankjes verkoopt, maar het riviergebied produ ceert ook wijnen van kwaliteit. Aan de top staan die van Ban- rock Station. De leiding van dit domein heeft het initiatief ge nomen om de natuur in water gebieden te ondersteunen. De oevers van de Murray wer den vanaf het begin van de 19e eeuw geleidelijk ontgonnen door de vestiging van 'stations', de Australische aanduiding van uitgestrekte boerderijen. Deze legden zich vooral toe op scha penteelt. Vervoer vond plaats over het water, met behulp van stoomboten. In 1925 werd de rivier van sluizen voorzien, met als doel de schepen het hele jaar door te kunnen laten va ren. Resultaat:het water bleef permanent aanwezig - met als direct gevolg dat veel dieren zich niet meer voortplantten. Tot overmaat van ramp bracht iemand in 1969 karpers naar de rivier. Deze vissen vermenigvul digden zich razendsnel - een vrouwelijke karper legt onge veer tweeënhalf miljoen eitjes, enkele malen per jaar - en aten vrijwel alle planten op. Het le ven in en rond de Murray be gon te sterven, en de rivier zelf raakte modderig. Pas in 1992 startte een Australische milieu organisatie een reddingsopera tie. Er werden dokken gebouwd met als doel het water niet per manent op het land te laten lig gen, en men verdreef de kar pers. Planten, vogels en andere dieren kwamen al snel weer te rug. Met deze situatie werd BRL Hardy, Australiës tweede wijn producent, geconfronteerd, toen het bedrijf in 1994 de circa 1700 hectare kocht van Banrock Station, in het riviergebied. Ge zien de kwetsbare, zich nog herstellende natuur besloot de nieuwe eigenaar om de milieu organisatie direct te steunen door van elke verkochte doos wijn een bedrag af te staan. In middels worden jaarlijks al 250.000 Australische dollars ge schonken, want al meteen bij hun lancering werden de wij nen van Banrock Station een groot succes. Sinds 1999 zijn ze ook in ons land verkrijgbaar en gaat een percentage van de opbrengst naar nationaal park De Weerribben in de kop van Overijssel. Voor zover bekend is Banrock Station 's werelds eni ge wijnproducent die de natuur zo direct steunt. De manager van Banrock Sta tion, Tony Sharley, is van huis uit geen wijnmaker, maar een milieudeskundige. Hij beheert zowel de eigen wijngaard (in middels 250 hectare) als omrin gend terrein. Dat de wijnen van Banrock Station zo'n grote en nog steeds groeiende populari teit genieten is volgens Tony ook de danken aan de natuur. „Want als je geen kwaliteit krijgt in je druiven, krijg je die ook niet in de wijn. De enige taak van de wijnmaker is om de natuurlijke kwaliteiten van de druiven niet verloren te laten gaan." De zomers op Banrock Station zijn droog en warm. „Bloody hot", roept Tony, want de temperatuur kan tot boven de 40 graden stijgen. Irrigeren is dus nodig, want anders gaan de druivenstokken door hittestress verloren. „Het extra water moet wel heel precies worden gedo seerd. Als je te veel gebruikt, krijg je niet alleen waterige wijn, maar komt ook zout in het Milieudeskundige Tony Sharley leidt het wijndomein Banrock Sta tion. foto GPD watergebied terecht. De exacte doses worden druppelsgewijs toegediend en met hulp van elektromagnetische velden be paald. Bemesting vindt alleen organisch plaats (ook met fijn gemalen druivenstelen) en pes ticiden zijn taboe. Bladgroei krijgt eveneens veel aandacht, net als snoeimethoden. Bij voorkeur heeft Tony Sharley de trossen zo hoog mogelijk op hun stokken, om ze te bescher men tegen warmtereflectie van de grond. Onder aanvoering van Banrock Station is het gehele gebied tot leven gekomen. Vandaag de dag vind je er veel nobele drui- venrassen - Banrock Station be trekt ook druiven van honder den telers - en levert een aan zienlijke export van kwaliteits wijn per hectare meer rende ment op dan in de Champagne. Topper in het assortiment van Banrock Station is de naar zijn druivensoort (de Franse syrah) genoemde Shiraz. Deze don kerrode wijn heeft een soepele, fruitige smaak (11,99 gulden). Maar ook de andere wijnen zijn het ontdekken waard, zoals de witte, Elzasachtige Riesling Ge- warztraminer 1998 8,99 gul den). Voorlopig zijn de produc ten van Banrock Station alleen te koop bij Albert Heijn. hubrecht duuker De georganiseerde chaos van Alain Caron Typerend voor zijn kookkunst is de salade Ni^oise op de kaft van zijn boek. Het traditionele gerecht uit Nice aan de Cöte d'Azur is voor hem de culinaire vertaling van de titel 'Koken met de Franse slag'. Niet alleen omdat het zo'n op-en-top Frans gerecht is, maar ook om dat het er speels uitziet en het mogelijk is er vele variaties op los te laten. „Ik hou ervan als gerechten eruit zien als een ge organiseerde chaos; als de na tuur zelf," schrijft Alain Caron in zijn inleiding. Anders gezegd: zijn gerechten zijn weliswaar met de losse hand samenge steld, ze zijn met liefde en aan dacht bereid. De recepten in Carons eerste kookboek zijn een verzameling van traditionele, moderne en fantasievolle gerechten uit zijn moederland, maar ook uit an dere landen. Geen ingewikkelde gerechten waarvoor je uren in de keuken moet staan en waar bij je niet of nauwelijks van het recept mag afwijken, maar ideeën waaraan je - eventueel met de Franse slag - je eigen draai kunt geven. Koken met de Franse slag is voor Caron, wiens culinaire in teresse werd gewekt toen hij als kind met zijn half-Frans, half- Italiaanse moeder naar de markt ging, een manier van doen. Het advies van de gebo ren Parijzenaar, die drummer was, fotografeerde, tekende en schilderde voordat hij besloot om kok te worden, is niet te se rieus te zijn tijdens het kook- proces, al moet je volgens hem wel bij de les blijven. Zijn erva ring in de keukens van Franse topkoks als Bardet, Boyer, Me- neau en Troisgrois ligt daar waarschijnlijk aan ten grond- slag. In Nederland werkte Alain Ca ron in een aantal gerenom meerde restaurants, maar in middels is hij uitgegroeid tot 'gelegenheidskok'. Hij heeft een kookrubriek in diverse bladen, waaronder Carp en Privé en hij heeft een eigen productenlijn opgezet, 'Les essences d'Alain'. Dat Caron van alle markten thuis is, proef je terug in zijn boek. Het gebrek aan foto's wordt daarin ruimschoots ge compenseerd door fantastische recepten die worden gelardeerd met informatie over een ge recht of product - of een anek dote over Fransen en Nederlan ders in het algemeen. De recepten zijn verdeeld in seizoenen en strekken zich uit van zeer Frans (kip met dragon, bouillabaisse) tot een recept dat mogelijk nog Franser is: magret van eend met meiknolletjes. Dat geldt zeker voor de nage rechten, waarbij je zowel cho coladesoufflé, citroentaart, cla- foutis, crème brulée als tarte ta- tin tegenkomt, maar ook tira- misu en semifreddo van mijn schoonmoeder. Dat Caron ook de Oosterse keu ken niet schuwt, blijkt uit zijn recepten voor een klassiek Frans runderstoofpotje met oestersaus, zeewolf met Thaise dressing en vegetarische sushi (gevuld met koude ratatouille). Met name in het maken van een culinaire vertaalslag blinkt Caron uit. Zijn pot au feu van zalm, zeebaars met pinda's en sukadelappen met risotto klin ken vertrouwd, maar zijn door het toevoegen van enkele ingre diënten buitengewoon vernieu wend. Vreemde eend uit het verre oosten, een combinatie van Franse canard a l'orange en Chinese Pekingeend is daar een goed voorbeeld van, maar ook zalm met saffraanzuurkool, waarbij het exotische aroma van de saffraan perfect samen gaat met de gefermenteerde smaak van zuurkool. Aardig is dat de van oorsprong Franse kok zich in de Neder landse keuken heeft verdiept. Vermeldenswaardig is zijn var kenslap met hete bliksem (maar dan wel met stukjes appel en aardappel die een beetje stevig moeten blijven) en zijn cappuc cino van doperwten met garna len als alternatief voor de zware Nederlandse snert. Om met Ca ron te spreken: koken is een le vend proces. Koken met de Franse slag. Uitgeverij Bzztöh, 's-Gravenha- ge. ISBN 90 5501 682 9. prijs: f 29,50. ellen scholtens Runderstoofvlees in oestersaus Professionele koks zijn al aardig vertrouwd met de inhoud van de fraai vormgegeven flessen, maar 'Les essences d'Alain' beginnen nu ook door te druppelen in de keukens van thuiskoks. Een paar druppels van deze kruidenessences over een warm gerecht zijn voldoende om alle geuren en smaken tot hun recht te laten ko men. De essences kunnen ook gemengd wor den met olijfolie of gebruikt worden als smaakmaker voor sauzen en vinaigrettes. De essences op basis van extra virgine olijfolie zijn ontwikkeld in Toscane volgens een metho de waarbij de olie het volledige aroma aan kruiden, specerijen of vruchten onttrekt. Wat overblijft is een heldere, geconcentreerde es sence. De in Nederland woonachtige kok Alain Caron heeft er veertien op de markt gebracht, variërend van tijm, knoflook en gember tot si naasappel en paddestoelen. Een nieuw product is zijn essence-zout. Hierbij wordt zeezout uit Guérande 'behandeld' met rozemarijn, truffel en een zestal andere smaakmakers. De produc ten van Alain Caron zijn te koop bij de hore- cagroothandel, in delicatessenwinkels of via Internet. Het adres is www.vanilla-venture.de- mon. nl. Pel en snipper de uien en pel en hak de knof look. Schil de wortels en snijd ze in schuine plakken. Maak de zilveruitjes gehoon. Verwarm een klein scheutje olie in een braad pan en bak hierin eerst de blokjes spek uit. Haal het spek uit de pan, voeg de resterende olie toe en bak het rundvlees op hoog vuur. Draai het vuur laag, voeg de ui en de knoflook toe en bak deze mee. Strooi door een zeef de bloem erover en laat het geheel nog even zachtjes bakken. Voeg de spekjes en de rode wijn toe en stoof het geheel in circa anderhalf a twee uur zacht jes gaar. Ondertussen moet u wel af en toe roeren met een houten lepel en eventueel wat vocht - water of wijn - toevoegen. Een kwartier voor het einde voegt u de gem bersiroop, de sojasaus, het limoensap en de oestersaus toe. Laat ook de schoongemaakte zilveruitjes, de stukken wortel en de gehalveer de champignons het laatste kwartier meestoven. Voeg pas op het allerlaatst de blaadjes koriander toe. Lekker met basmatirijst. Benodigdheden voor 4 personen 800 g runderstoofvlees, 2 uien in stukken, 1 teentje knoflook, 2 win terwortels, 50 g zilveruitjes, 50 g katenspek, in blokjes 200 g cham pignons, 1 bosje koriander, 1 el bloem, 1,51 rode wijnen, scheut gembersiroop, scheut sojasaus, sap van 0,5 limoen, 1 dl oester saus, 1 dl sojaolie. Wie elke week een appeltaart bakt, dol is op ovenschotels en ook een eigengemaakte pizza niet versmaadt, kan een oven niet missen. Als hij echter al leen gebruikt wordt voor de kerstkalkoen, moetje zo'n ap paraat dan wel aanschaffen? Het is te duur om er alleen de koekenpan en de braadpan in op te bergen. De moderne oven deed in ons land ongeveer zeventig jaar ge leden zijn intrede met het gas fornuis. In de jaren vijftig dook de elektrische variant op, maar die sloeg pas aan bij de komst van de ldeine tafelbakoven. Daarna volgde de inbouwoven, die altijd elektrisch is, omdat inbouwen van een gasoven geen doen is. Losse moderne gasovens hebben overigens wel een elektrische vonkontsteking. Een aparte (inbouw)oven, niet gekoppeld aan een kookplaat, kan men ook elders een plekje geven. Op 'ooghoogte' is vaak de kreet. Maar dat is te hoog. Bouw hem liever iets lager in, zodat het bedieningspaneel op ooghoogte zit. De oven voor de hobbykok is voorzien van aller lei snufjes. Er zit een klok op en soms ook een voorschakelsys- teem - kan men het moment waarop de ovenschotel aange zet moet worden uren van tevo ren programmeren. Wie verlaat arriveert hoeft niets te vrezen, want de oven schakelt zelf over op warm houden. Sommige ovens zijn energiebe- wust. Een druk op de ecoknop schakelt tijdens het bakken het ovenlicht uit, en voor de laatste bakminuten wordt de rest warmte gebruikt. Er zijn snel- schakelingen om het apparaat snel op een hoge temperatuur te brengen. Een heel nieuw snufje is de oven met verwarm- bare pizzasteen om brood en pizzadeeg lekker knapperig te bakken. Veel ovendeuren heb ben twee, drie of zelfs vier lagen glas en zijn zo geconstrueerd dat de deur aan de buitenkant nooit heet wordt. Veilig voor kinderen. De binnenste glasruit kan soms worden uitgenomen om schoon te maken. Er zijn ovens met horizontaal en verti caal scharnierende deuren, maar ook met een liftdeur. Wie slechts af en toe een cake bakt of een ovenschotel maakt hoeft al die toeters en bellen niet. Maar dan nog valt er veel te kiezen: boven/onderwarmte, hetelucht, grill, magnetron, stoomoven. De traditionele oven met een verwarmingsele ment boven en onder is het De oven voor een hobbykok met uitrijdbare bakwagen op een passen de werkhoogte. foto gpd meest vertrouwd. Soms wordt het bovenelement niet achter, maar voor het ovenplafond aangebracht en kan dan tevens als grill functioneren. In luxe oventypen is meestal een apart grillelement aangebracht. In de heteluchtoven is het verwar mingselement in veel gevallen achterin de oven geplaatst, vlak voor een ventilator die de war me lucht gelijkmatig door de ruimte verspreidt. Hierdoor kan de oven met minder energie toe. En het is tevens mogelijk drie bakblikken met koekjes te gelijk in de oven te zetten. Of een cake en een ovenschotel. Echt knapperig bakken in een magnetron kan niet. Hoogstens is het mogelijk met behulp van een speciaal accessoire een knisperig laagje te realiseren. Wel geschikt om in te bakken is de combi-oven, waarin de snel heid van de magnetron (om het gerecht te garen) wordt gecom bineerd met de traditionele ovenhitte. Een pizza die in een normale oven ongeveer drie kwartier nodig heeft is in een combi binnen een kwartier gaar en knapperig. Overigens kan men de verschillende functies - magnetron, heteluchtsysteem en grill - ook afzonderlijk in schakelen. De stoomoven - al jaren bekend in de professionele keuken - wordt nu door diverse fabrikan ten ook voor de particuliere markt gebracht. Het principe is te vergelijken met de snelkook pan. De inbouwstomer is vrij wel altijd een combinatie van hetelucht- en stoomoven. Etenswaren kunnen nooit over- gaar worden, doordat de stoomoven niet heter wordt dan 105 C. Ze behouden hun vitaminen, smaak, structuur en kleur. Net als bij de snelkook pan moet er wel stoom worden afgeblazen. Daarvoor zijn be veiligingen ingebouwd. De stoomoven kan ook als hete luchtoven worden gebruikt. thea wamelink De Italiaanse keuken wordt in ons land bijzonder hoog ge waardeerd. Dat is overigens niet alleen bij ons zo, maar in vrijwel alle andere landen van Europa. De tijd van de pizza en het bordje met Spaghetti alla Bolognese of Lasagne alla Na- poletana ligt wel achter ons. Wij kijken uit naar meer, naar bijzondere specialiteiten, naar luxueuzere gerechten die ook thuis kunnen worden bereid. En dat kan, want de voedings middelenindustrie speelt heel handig op onze wensen in met de introductie van steeds weer nieuwe producten, waardoor het mogelijk wordt om het re pertoire thuis te bereiden Itali aanse gerechten aanmerkelijk kan worden uitgebreid. Bij die nieuwe producten behoren on der andere de (dag)vêrse gevul de pastasoorten en sauzen die in Italië weliswaar vrij klassiek zijn, maar bij ons als nieuw worden geïntroduceerd. Italiaans eten houdt echter niet in dat altijd pasta, zoals de Itali aanse deegwaren worden aan geduid, op het bord krijgt. Dat is in Italië ook niet het geval. Sterker nog: daar neemt de be langstelling voor het eten van pastagerechten juist af. Een an der feit is dat men in Italië de aardappel steeds meer leert waarderen en dat wij de aard appel juist niet meer elke dag op het bord wensen. De Italiaanse pasta kent hon derden, zo niet duizenden, ver- schijnirigsvormen. In ons land is het assortiment kant-en-klare gedroogde pastasoorten nog al tijd aan de bescheiden kant. En dat heeft te maken met het feit dat in Italië niet alle soorten in de fabriek kunnen worden ge maakt. Een belangrijk deel van de soorten wordt namelijk nog altijd thuis gemaakt. En dat is niet zo opmerkelijk, want juist in Italië weet men dat vers ge maakte pasta stukken beter smaakt dan welke gedroogde pasta dan ook. Omvangrijke assortimenten kan men in de speciale winkels kopen, maar ook de betere su permarkten hebben veel keuze. Vullingen Tot de versprodukten behoren sinds kort ook de gevulde pas tasoorten. Ze zijn groter dan de gedroogde gevulde pasi van ten en de gevulde ravio'^t kant-en-klaar met sausje blik verkrijgbaar zijn. Di jacj- gen van de verse gevul(^est0 soorten zijn trouwens w ken smakelijker. Ze draj^erc soms namen die in onsf nog geen gemeengoed worden. In veel Italiaarr^* taurants staan dergelijk^. de pastasoorten overig^ V£ veel langer op de kaart.,anj< worden ze er nog zelf gfami maar de kans dat u thuj,uip de gevulde pasta op het^waj heeft als in uw favoriete^ hi rant kan niet worden ubwoc ten. Ook in de keukens Lj liaanse restaurants maaer v namelijk steeds vaker g( niel van de zogenoemde coij ner ce-produkten. Dat zijn ten die al geheel of groti t door de voedingsmiddel»" dustrie zijn (voor)berei(J. jj Veel koks ontkennen nog altijd het gebruik vqen produkten. Dat kunnen^sjnj lang volhouden, omdatj en het toevoegen van het &)n e ander aan een saus of iqe si gelijks (het iets van je zqca c Maggi-effect) er toch no in heel persoonlijks van kun vf maken. !ns0 Met de grotere gevulde i ev soorten zal dat wat moq zijn. Bij dergelijke gerecL^ kunt u in de horeca darl*1^ een min of meer verhull. jc saus met een uitgesproljst0( smaak verwachten. En q,r0 heel goed, want de vullij z\c\ van de grotere gevulde |en j soorten zoals polpettonj li, tortelli en tortelloni, niet uit door een heel ojPw de smaak. Het zijn niet k aa zwaar gebonden sauzer^ns, wel allemaal op een baslor tomaten. Ze zijn er in vé bij lende variaties en lenenge 0 goed om er, ook thuis, rLar een en ander aan toe te Oc Verse tuinkruiden en veyt t raspte Parmezaanse kaajerc het eerste waarnaar je ki pen. Maar ook gefruite spekjes en tot kruimels salami of gekookte hamUK in dergelijke min of meq te£ en-klare sauzen. Eijji< Die sauzen dienen echtqtin bij die grotere gevulde preds soorten aan te sluiten. rt>aa daarom verstandig om hree koop vooral op de same|ttei ling van de vullingen te |jasl Ze zijn er met kaas en sp met pesto, met zalm, me^i destoelen, met kalfs- enr vlees en met rauwe en g ham. Gebruik bij gevuldl met paddestoelen nooit| zaanse kaas. Dat doen z lië ook niet, omdat de sr| van de kaas die van de p stoelen naar de achtergi kan drukken. En dat is r lijk niet de bedoeling. hans belterman Taglierini met tomaten Taglierini lijkt op lange dunne vermicelli. Begin met de saus. De room langzaam aan de kook brengen. Wacht tot de room be gint te binden,. Voeg de pesto en bosuitjes toe en blijf roeren tot een min of meer egale saus is verkregen. Voeg de tomaten- blokjes en de olijven toe. Proef de saus en voeg naar smaak nog wat zout en peper toe. Houd al les nog 2-3 minuten tegen de kook aan. Breng een royale hoe veelheid (ruim 2 liter) water aan de kook Laat er wat zout in op lossen. Leg de pasta in het ko kende water en laat alles 2 mj- nuten koken. Stort de gehele in houd van de pan op een zeef of in een vergiet. Laat de pasta even uitlekken. Doe ze daarna terug in de pan. Plaats de pan boven een laag afgestelde warmtebron. Strooi er een flinke vingergreep nootmuskaat over en voeg de olie toe. Schep de pasta enkele malen om. Verdeel de pasta over de gerechten met de geraspte kaas of geef erl apart bij. Tip: eenvoudige f ne sla met komkommer. benodigdheden voor 4 personen 250 gram taglierini (Hill cona/Boering); noot muskaat, eetlepel olijf-1 olie, 4 grote stevige latl liaanse tomaten ontvelf vruchtvlees in kleine blokjes snijden, 12 zwai te olijven, ontpit en in stukjes hakken, 2 bos- tba; uitjes gesnipperd, 2.5 dj^ kookroom, 2 eetl. groeft ne pesto uit potje jh tt Grand'ltalia, zout, witfcr peper uit de molen, 4 eetl. geraspte Parme- kt F zaanse kaas. P R' H,r Kruiswoordraadsel HORIZONTAAL: 1 Beroep; 7. klaar; 8. Duitse omroep; 10. oude lengtemaat; 11liefkozing; 13. van de; 15. deel van het lichaam; 17. eerste in de rij; 18. voormalig Chinese leider; 19. Griekse letter; 21. naar beneden, 25. Engelse ontkenning; 26. een beetje; 27. insect; 30. simpel. VERTICAAL: 2. Voorzetsel; 3. afkerig; 4 file; 5. karakter; 6. bladmetaal; 8. uitroep van pijn; 9. diskjockey; 11. vorstelijk hoofddeksel; 12. eenjarig dier; 14. bijbelse naam; 16. lievelingskostje; 18. korf; 20. enfin; 22. vogelproduct; 23. proefopname v.e. muziekuitvoering; 24. Frans voegwoord; 28. voorvoegsel; 29. lidwoord Oplossing van woensdag: Horizontaal: 1. Voorst; 4. scheuten; 6. ziel; 8. kast; 9. andermaal Verticaal: 1. Vos; 2. oehoe; 3. stuk; 5. naslag; 6. zwam; 7. leer; 8. kamp. fOJK/ HO LAOVT TEéGS ME/ z£0T TANTE AtAR'E,,k£Z/VSST," EEgTOOAi ZE&WJ /T AAA/ HET G&/EÏE A&'£ V/NOT MS OE CGEN SAN TN/HQ£CIE&/HEEET. NVMA& &£JJ ZON JO/SU/ CX5EN METNE&ï'ïaSrCitm TJAAK- ■tal\ ■ajn „MXS.MENS&S "z&STEL/EOEFtn f"W/TEZ ..'fftSA MAAJZEéArfVPrd; £>ïs'JArE STANt>, dijkt AAN 73Ê" ESEVEN. it d Alain (Tiron Met een voorwoord van Paul Fagel

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 18