Leiden Regio
Kans voor uitgelote
studenten in LUMC
c Leiden is een
s fantastische
Oranjestad
l De geschiedenis van een stadsuitbreiding
'Malle Jan is net
een spookhuis'
Lekke banden ondanks veegploegen
Treinen vertraagd door defect aan Vinkbrug
Restaurant maand dicht na brand
leiden connie van uffelen
Restaurant Malle Jan blijft
minstens een maand dicht
vanwege de brand die zondag
grote delen van de zaak heeft
verschroeid. Volgens mede-ei
genaar J. Versteegen moeten
bijna alle plafonds eruit om
dat deze geblakerd en ver
brand zijn. Ook zit de hele in
boedel onder het roet. „Sleu
teltjes, flessen, schilderijen,
stoelen, tafels: alles is naar een
speciaal schoonmaakbedrijf
gebracht. De hele zaak is leeg.
Het is net een spookhuis",
zegt Versteegen.
De brand zou 's nachts rond
een uur of één zijn ontstaan
onder de bar, bij de ingang
van het restaurant. Hoogst
waarschijnlijk door kortslui
ting bij een pinautomaat. „Er
is daar iets gaan smeulen. Al
les is daar vergaan: zoals de
kassa en de pinautomaat. Het
is nog een geluk dat de ramen
en deuren dichtzaten. Door
zuurstofgebrek is de brand ge
smoord", zegt Versteegen.
„Gelukkig was de brandweer
op tijd. De meisjes die boven
de zaak wonen hebben de
brand heel snel gemeld. Hun
kamer stond blauw van de
rook en één meisje is nog met
een ambulance naar het zie
kenhuis gebracht." De be
woonsters konden na enige
tijd weer terug naar huis.
Versteegen is nóg onderste
boven van het nachtelijk on
heilsbericht. „Als je hoort dat
Malle Jan in de fik staat, gaat
er wel wat door je heen. Het
zag er zo dramatisch uit: het
licht is uitgevallen en alles
moest er uit. Dit is echt maxi
maal. Het is een ravage."
Hoe groot de schade is, is
nog niet bekend. Versteegen
houdt rekening met enige ton
nen, mede vanwege het mislo
pen van een maand omzet.
„Maar we zijn voor alles ver
zekerd. Zowel voor de brand
schade, als voor de omzet als
voor het personeel dat nu
zonder werk zit."
MED AG 4 JANUARI 2000971
fc» eidenaar met bierflesje geslagen
*>en Een 20-jarige Leidenaar is afgelopen nacht op de Steen-
JMAIaat mishandeld. Hij werd door een onbekende uitgescholden
1 vervolgens met een bierflesje in het gezicht geslagen. Agen-
II Ji zagen het slachtoffer na de mishandeling op het Levendaal
gezelschap van een vriend. Zij brachten de jongeman naar
t ziekenhuis waar de wond in zijn gezicht werd gehecht. Van
dader ontbreekt elk spoor.
de van Dam verlaat asielzoekerscentrum
jmeei
Wjqe ?en Directeur R. van Dam van het opvangcentrum voor
aierjj ielzoekers aan de Willem van der Madeweg begint het jaar
ren r?1 een nieuwe baan. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers
DA) heeft hem per 1 januari gepromoveerd tot regio-direc-
en 'jr. Het Leidse opvangcentrum krijgt een nieuwe - tijdelijke -
lecteur in de persoon van W. Latupeirissa, die al langer de
;,efPter zwaait over het Getaneh Tessema asielzoekerscentrum
'P Alphen aan den Rijn. Latupeirissa bestuurt het Leidse op-
ie.Sigcentrum tot 1 mei 2000. De beperkte duur van de aanstel-
j® g heeft te maken met een organisatieverandering bij het COA.
Min
25
'a's.
•n/regio herman joustra
e nieuwenhuuse
komst van de koningin naar
en, den op Koninginnedag bete-
-HB/ft een enorme reclame voor
>- enjtad. Dat komt mede omdat
35 MOS, die elk jaar de live-uit-
or veding van het feest verzorgt,
a] maanden van tevoren
rbereidt.
odra de route van de ko-
klijke stoet bekend is, vraagt
lolf Spoor, regisseur van de-
/uitzendingen, de gedetail-
\le stratenplannen op van
i^^gemeente. Daarmee gaat hij
1ST op verkenningstocht. „Ik
p de route tientallen keren.
ien maar kijken, kijken en
eens kijken. Wat zijn de
oiste plekjes om de camera's
ir te zetten? Wat zijn mooie
kjes om te filmen? Want we
n niet alleen de plaatsen
1 waar de koningin langs
nt. Ook een mooi versierde
lage elders in de stad bij:
irbeeld. Of een mooi hofje.
>raf maken we al de nodige
ïames die we in de uitzen-
g zullen verwerken."
lo is het de bedoeling een
tret van Leiden uit te zen-
l wanneer de koninklijke
et van Katwijk (waar een
m onder leiding van Chester
Nuyl de uitzending maakt)
ir Leiden trekt. Wat dat be-
t is het een voordeel dat
)or en vaste producer Mike
1 Breemen de stad heel goed
IT, inen. Beiden verzorgden ook
uitzendingen van het bezoek
1 Bush en het bezoek van
w ndela aan de stad. Spoor:
Leiden, dacht ik ook op het
iment dat ik het hoorde,
nt Leiden is natuurlijk een
'rï itastische Oranjestad, met
beroemde zweetkamertje in
universiteit waar de handte
lingen van de koningin en
llem-Alexander staan. Dat is
waar we in de uitzending
rekening mee zullen houden."
B. in 't Veld, marketingmede
werker van Leiden Promotie/V
VV, is 'heel erg blij' met de
komst van de koningin naar
Leiden. „Moet je eens kijken
hoe Leiden straks op tv komt! Ik
twijfel er niet aan of er komt
vooraf een sfeerbeschrijving
van de stad op tv. Moet je na
gaan: een half uur tot een uur
Leiden in the picture. Daar heb
ben wij sowieso een dikke vin
ger bij in de pap. Wij kennen al
le verborgen schatten in de stad
en die zullen we laten zien ook!
Door Koninginnedag krijgt
Leiden Promotie/VW er vol
gens In 't Veld komende maan
den een .taak bij. „Je kunt er
donder op zeggen dat veel
mensen zo opgetogen raken dat
er allerlei initiatieven ontstaan.
Bij ons ligt de taak om dat te
coördineren, in samenspraak
met de gemeente natuurlijk.
Wij zijn erbij betrokken als in
stantie waar alles samenkomt."
Over het programma is nog
niet nagedacht. Chris Langezaal
van de Vereniging Koninginne
dag Leiden heeft nog maar nau
welijks tijd gehad de champag
ne te ontkurken, zegt hij. Vol
gens burgemeester Postma zal
vooral de selectie moeilijk zijn:
„Door heel Leiden zijn met Ko
ninginnedag veel activiteiten en
evenementen. De koningin
heeft maar beperkte tijd, dus
we zullen streng moeten zijn."
De gemeente vormt binnen
kort een projectgroepje dat zich
gaat bezighouden met de voor
bereidingen op Koninginnedag.
Daarin komen de gemeentelijke
evenementencoördinator, ver
tegenwoordigers van de politie,
de afdelingen Verkeer en Water
en de Vereniging Koninginne
dag Leiden. Met deze.laatste
club en het hof is de gemeente
in overleg over het programma
dat Leiden de koningin gaat
Nieuwe naam voor uitvaartcentrum
Uitvaartcentrum 't Leidse Huys.
Onder die naam gaan de uit
vaartondernemingen Ad Sanc-
tos en Eenvoud uit Leiden sa
men verder sinds 1 januari
2000. De twee ondernemingen
werken al geruime tijd samen
in het uitvaartcentrum aan de
Gitstraat 1 in Leiden. Maar nu
was - aldus de bedrijfsleiding -
het moment gekomen voor een
officiële nieuwe naam.
Ziekenhuis wil regels overtreden om artsentekort te ondervangen
leiden
hanneke van bochove
Glas, heel veel glas. Argeloze fietsers die zich gis
teren via de Hooigracht een weg door de stad
baanden, moesten op hun tellen passen. Het
fietspad was bezaaid met de resten van kapotte
champagneflessen waardoor fietsers slalom-
mend hun weg moesten vinden. Velen reden hun
banden lek. De wijkchef van milieu en beheer in
het stadsdeel midden kreeg zelfs twee lekke ban
den toen hij de schoonmaakwerkzaamheden
controleerde.
Saskia Ridder van dienst Millieu en Beheer Lei
den: „Er was zaterdagochtend een ophoping van
champagneflessen. Er lag extreem veel glas op de
Hooigracht, meer dan andere jaren. Het was na
tuurlijk groot feest. En het was zacht weer: waar
schijnlijk hebben de mensen buiten uit de fles
gedronken. De lege flessen zijn op straat beland."
Dat de fietsers maandag nog lek rijden op 'fJB
zich vreemd. „Zaterdagochtend is er geveegd en ér k
opgeruimd. Maar er kunnen altijd nog glassnip- M
pertjes achterblijven. Of misschien is het te wij-
ten aan de zaterdagavond, opnieuw een uit- JJH
gaansavond. Ik woon in het Noorderkwartier. I
Daar was alles geveegd, maar zondag lag er weer I
troep. Dat is dus zaterdagnacht gebeurd." Van-
ochtend is de Hooigracht opnieuw schoonge- I
Het zijn drukke tijden voor de vegers van mi- I
r:
waren de van de Van der
Werfstraat, de Langegracht en de Oude Vest aan
de beurt. Maar het duurt nog wel tot het eind van Millieu en Beheer ruimde gisteren de rommel van de eeuwwisseling in de stad op. De schoonmaak is
de week voordat de stad weer kraakhelder is. nieuwjaarsochtend begonnen. foto mark lamers
De burgemeesters Van Wouwe van Katwijk en Postma van Leiden maakten gisteren trots het nieuws bekend
dat ze met Koninginnedag de koningin mogen ontvangen. foto dick hogewoning
bieden. Of het weer Oudhol
landse spelletjes worden, is dus
nog niet bekend. „Het belang
rijkst is dat we de koningin en
haar familie een hele leuke dag
willen bezorgen, want het is na
tuurlijk een feest", zegt ge-
meentevoorlichter J. Maat.
Een duur feest dat wel, al is
uiteraard nu nog niet bekend
hoe diep Leiden in de buidel
moet tasten. Het bezoek van
koningin Beatrix bijvoorbeeld
aan Houten vorig jaar heeft die
gemeente een miljoen gulden
gekost. Sponsors hebben drie
ton van het bedrag voor hun re
kening genomen, terwijl twee
ton uit een jeugdfonds is bekos
tigd. Het overige half miljoen is
betaald uit de algemene midde
len van de gemeente.
Voor het miljoen heeft Hou
ten drie dagen feest kunnen
vieren, met onder meer een op
treden van René Froger en een
spectaculaire lasershow. De
kosten voor het 'uur Beatrix' -
de koningin hanteert een strak
tijdschema - bedroegen ruim
twee ton, om precies te zijn
226.550 gulden.
Leiden en Katwijk staan in elk
geval aan de vooravond van een
enorme klus. Honderden vrij
willigers gaan de komende
maanden al hun vrije tijd opof
feren om Koninginnedag tot
een succes te maken. „En als je
haar dan uitzwaait, vraag je je
af waar die uren toch hebben
ingezeten", zegt de voorlichter
van de gemeente Houten. Maar
tegelijkertijd ervaar je een enor
me kick, want zo'n bezoek heeft
een uitstraling van jewelste.
Houten stond voor een dag op
de wereldkaart."
Het LUMC in Leiden gaat zelf meer studenten opleiden
als het Rijk die mogelijkheid niet biedt. Alleen door de
regels te overtreden kan de medische faculteit van Lei
den het dreigende grote tekort aan artsen en specialisten
ondervangen. Dat heeft voorzitter O. Buruma van de
raad van bestuur van het LUMC gisteren in zijn nieuw
jaarsrede gezegd.
leiden robbert minkhorst
„De situatie is zeer zorgelijk",
aldus Buruma vanmorgen in
een toelichting op zijn toe
spraak van gisteren. „Dat komt
ook mede door het gebrek aan
erkenning bij de overheid voor
het probleem. In vele categorie-
en zijn artsen en specialisten
schaars aan het worden."
Verschillende onderzoeken
voorspellen dat als de situatie
niet verandert, er tussen 2005
en 2010 een tekort aan artsen
ontstaat van vijfden tot dertig
procent. De universiteiten in
Nederland mogen elk jaar maar
een beperkt aantal studenten
via een numerus fixus aanne
men. Dat aantal is bij lange na
niet voldoende om aan de vraag
naar zorg en medische hulp te
voldoen, stelt Buruma.
„Het LUMC laat in 2005, in
dien de numerus fixus niet op
korte termijn in een klap meer
substantieel wordt uitgebreid,
buiten de regels om aanzienlijk
meer studenten instromen. Dat
is om te zorgen dat onze eigen
behoefte aan academisch talent
in de toekomst zo veel mogelijk
gedekt wordt." De medische fa
culteit richt zich op talentvolle
vwo-scholieren. Die verdienen
een kans die ze anders, omdat
ze zijn uitgeloot, niet krijgen.
De opleiding voor studenten
verandert en verbetert de ko
mende jaren, zegt Buruma. Het
LUMC gaat al in een vroege fa
se van de studie studenten coa
chen bij hun carrièreplanning
en ze sneller inzetten als stu
denten-assistent. „Zo wordt de
werving van toptalent gestruc
tureerd", denkt hij. De oplei
ding tot medsich specialist
duurt in 2005 nog maar vier
jaar, 'verbijzonderingen in de
opleiding' volgen in de twee
jaar erop. In Leiden lopen de
studenten vooral in het vijfde
jaar hun co-schappen. Het ver
plichte zesde jaar is voorname
lijk gericht op de vervolgoplei
ding.
Het dreigende personeelste
kort leidt er ook toe dat het
Leidse academisch ziekenhuis
topwetenschappers in het bui
tenland moet gaan werven,
kondigt Buruma aan. „Ik noem
nadrukkelijk de dreigende te
korten op het gebied van hoog
gekwalificeerd personeel, zowel
voor wat betreft de clinici, in
mindere mate de verpleegkun
digen, als ook wat betreft de
jonge onderzoekers die bereid
zijn om voor een universitaire
carrière te kiezen. Dat leidt de
komende jaren in toenemende
mate tot het aanstellen van bui
tenlandse toppers in het
LUMC." Dat heeft aan de ene
kant een voordeel: meer de ge
wenste internationalisering.
Het nadeel is echter een taal
barrière.
De medische hulp raakt in de
toekomst 'steeds meer op ge
spannen voet' met de tekorten
aan artsen en specialisten, sig
naleert de bestuursvoorzitter.
„Er moeten daardoor in Neder
land echt keuzen worden ge
maakt." Buruma zet hoog in op
een groot 'wijgevoel' onder het
LUMC-personeel, waardoor
mensen langer in Leiden blij
ven werken en anderen sneller
voor een baan bij zijn zieken
huis kiezen.
Het LUMC moet wel, want
'de huidige beleidsmakers' zijn
onvoldoende doordrongen van
wat op ziekenhuizen afkomt.
„Geen van allen laten de conse
quenties ervan in hun scena
rio's doorwerken. Zo blijven ze
spreken over vrije markt, twee
deling in de zorg en Robin
Hood-effecten bij het maken
van bedrijven-poliklinieken."
Met Robin Hood-effecten doelt
Buruma op de voorrang in de
zorg voor werknemers van be
drijven. Hij verzet zich tegen
deze ongelijkheid.
afgesloten. De storing had tot gevolg dat de Tha-
lys uit Parijs tussen Rotterdam en Amsterdam
moest worden omgeleid via Gouda en Breukelen.
De sneltrein tussen Den Haag en Hoorn reed
niet tussen Leiden en Den Haag. Aan het eind
van de ochtend was nog onduidelijk hoe lang de
storing zou gaan duren.
De Vinkbrug heeft vanmorgen direct na de och
tendspits voor de nodige vertraging gezorgd voor
de treinen tussen Leiden en Den Haag.
Doordat om kwart voor negen een deel van de
brug na opening niet meer in de vergrendeling
schoot, moesten twee van de vier sporen worden
|e
Van Spawijk tot Vreewijk
Belangrijk voor de verdere ontwikkeling van Vreewijk is de bebou
wing aan de westkant van de Gerrit Doustraat geweest. Dit gebeur
de in de jaren 1892-1894 in opdracht van Bouwvereeniging Eigen
Haard die was opgericht door een aantal arbeiders. Sociale wo
ningbouw aan het einde van de vorige eeuw!
In 1896 verkreeg Leiden Vreewijk van Zoeterwoude. In 1911 was
het oorspronkelijke Vreewijk 'vol'. Er werden uiteindelijk 210 van
de geplande driehonderd woningen gebouwd. Van 1895-1898 wer
den het Pharmaceutisch Laboratorium en het Organisch Che
misch Laboratorium aan de Hugo de Grootstraat gebouwd, thans
in gebruik door de juridische faculteit van de Leidse universiteit.
Het Rijkszuivelstation aan de Vreewijkstraat werd in 1903 officieel
in gebruik genomen.
In dat jaar was er ook sprake van een verandering van de straatna
men. Namen als Eerstestraat, Middenstraat, Laatstestraat en
Dwarsstraat werden gewijzigd in Bilderdijkstraat, Hugo de Groot
straat, Gerrit Doustraat en Vreewijkstraat. De huidige Jan van Goy-
enkade heette tot die tijd Delfts Jaagpad. Reeds in 1714 was er in
de gemeente Zoeterwoude sprake van een Witte Rozenachterlaan.
In 1903 werd aan de Witte Singél theetuin Oud Hortuszicht opge
richt die in 1959 werd gesloten. Inmiddels ligt er op die plek een
stadsparkje. De Vreewijkbrug tussen Kaiserstraat en Witte Singel
kwam er in 1901. De huidige Wouterenbrug tussen Jan van Goyen-
kade en Rijn en Schiekade kwam vermoedelijk in 1891 gereed. In
1907 werd een uitbreidingsplan opgesteld voor het toenmalige
Vreewijk. Alleen Jan van Goyenkade 18,19 en 44, de tweede fase
van het chemisch laboratorium aan de Hugo de Grootstraat, Witte
Singel 60-63 en de even zijde van de Witte Rozenstraat en nummer
57 waren toen nog niet gebouwd.
De wijk Vreewijk was de eerste planmatige ontwikkeling buiten
de singels van de gemeente Leiden. De auteurs Jan Vellekoop,
Bianca van den Berg en Joyce Brink hebben zich in het boekje
beperkt tot het gebied dat vroeger in handen is geweest van de
Bouwmaatschappij Vreewijk. Dit stuk grond grensde aan de
Witte Singel, Jan van Goyenkade en Witte Rozenstraat en is klei
ner dan het gebied dat in het 'bestemmingsplan Vreewijk' is op
genomen. De 41-jarige Jan Vellekoop is 16 jaar werkzaam ge
weest op de afdeling Monumentenzorg van de gemeente Leiden.
Begonnen als jongste bediende nam hij onlangs afscheid als
hoofd van de afdeling. Hij heeft zijn functie per 1 januari 2000
verwisseld voor die van beleidsmedewerker bij de gemeente
Nuenen in Brabant.
)en eric-jan berendsen
\den werd in de vijftiende eeuw al te klein, maar erg happig was
IS t gemeentebestuur niet op uitbreiding. Het grondgebied was im-
irs van Zoeterivoude en 'parasieten' zouden zich juist buiten de
\gels gaan vestigen: mensen die belasting betaalden aan Zoeter-
ntde maar van Leidse voorzieningen gebruik maakten. De eerste
\breiding van Leiden aan de andere kant van de singels was het
lidige Vreewijk in 1896. Gebiedsuitbreiding was onontkoombaar
int Leiden barstte toen uit haar voegen, een situatie die zich mo-
mteel opnieuw voordoet. 'Landjepik' lijkt nu minder aan de orde
k al zit Leiden wederom tegen bebouwingen van buurgemeenten
als Zoeterwoude aan. De geschiedenis van Vreewijk is dus actu-
n Jan Vellekoop, Bianca van dep Berg en Joyce Brink schreven er
p boekje over: Van Spawijk tot Vreewijk. De geschiedenis van een
leis uitbreiding.
e Rond 1630 richtten rijke stedelingen kleine lusthoven in buiten
Witte Singel. Deze lusthoven, ook wel 'speeltuynen' genoemd,
stonden in de regel uit een theekoepel met daaromheen een
t irtuin. Later werden de theekoepels uitgebreid tot landhuizen. In
72 toen de stad in staat van verdediging was gebracht in ver-
ind met de oorlog met Frankrijk werden langs de singels en op
- buitenwegen de bomen gekapt en alle opstallen gesloopt. Rond
80 verschenen weer nieuwe speeltuynen en andere bebouwing
laronder buitenhuizen langs de Witte Singel.
in van die buitenhuizen heette Spawijk, rond 1850 omgedoopt
t Vreewijk. De grond rond het huis grensde aan de Witte Singel,
n van Goyenkade en Witte Rozenstraat. De diaconie van de Ne-
irlands Hervormde gemeente Leiden verwierf het pand in 1949
1 het gebouw werd in gebruik genomen als bejaardenhuis. Eind
•85 was de nieuw- en verbouw gereed.
isuradeur Hendrik Swaan bracht het terrein rond Vreewijk en
S tngrenzende stukken land in 1883 onder in de Bouwmaatschap-
Vreewijk NV. Vanaf 1881 voerde hij al onderhandelingen met
ieterwoude en Leiden over bebouwing. Swaan wilde driehon-
a jrd huizen laten neerzetten voor Leidse woningzoekenden maar
gesprekken liepen op niets uit. In 1882 kreeg een particulier van
gemeente Zoeterwoude toestemming voor de bouw van negen
Donhuizen. Vermoedelijk gaat het hier om Jan van Goyenkade 35
I en met 43. Naarmate meer woningen in Vreewijk gereed kwa-
en, ontstonden er meer en meer problemen met straatverlich-
ig. politietoezicht en het ophalen van huisvuil. Op 17 oktober
Het verkavelingsplan voor Vreewijk, gemaakt in 1881foto pr
1884 vroeg Zoeterwoude zelfs aan Leiden de Witte Singel aan haar
over te dragen. De kleine buur ontving (uiteraard) een negatieve
reactie.
In 1881 kwam er een bebouwings- en stratenplan. Dat plan was
vrij eenvoudig van opzet: drie straten dwars geprojecteerd op de
Witte Singel en parallel aan de reeds bestaande Witte Rozenstraat
met één dwarsverbinding uitkomend op de Trekvliet. Het plan
werd gefaseerd maar niet volledig uitgevoerd.
Gemeente Zoeterwoude
