DE DORTER aan 'i woord Kerk moet de sexiialiteit niet onderschatten S.S.K. voert een nieuwe f inancieringsmethode in MODIEUS HAAR THUIS ZELF UUEN Dr. J. W. Schoor! aanvaardt hoogleraarsambt aan V.U. Prof. Hamming inaugureerde over „criticocratie Hondsdolheid MAX TAILLEUR in LEXI-TIME Nieuwe vertaling Pentateuch: Gouden jubileum voor P.B.N.A. Bronbeek bestaat in 1963 een eeuw KLEURSPOELING Een woord voor vandaag Congres van c.h.u.- en a.r.-jongeren Engelse Kerk wordt duurder Griekse geestelijken boeken succes met tractementsactie Pagina 2 VRIJDAG 19 OKTOBER 1962 ANDERZIJDS NIEUWE PSALMBERIJMING Ds. Af. Groenenberg geeft in „Woord en Dienst'' zijn risie over de wijze waarop de nieuwe psalmberijming in de vergade ring van kerkeraad en classis besproken kan worden. Hij be gint met te zeggen hoe het naar zijn mening niet moet: HET moet niet onvoorbereid ge beuren. Men kan er van uit gaan. dat alle kerkeraadsleden die nieuwe berijming bezitten en deze zonder meer op de agenda zetten: bespreking nieuwe psalmberijming. Soms zal men dan al uitgaan van een verkeerd uitgangspunt: de kerkeraadsleden bezitten vaak niet allen deze nieuwe beriiming. Hoe kunnen ze dan een oordeel uitspre ken? Vervolgens: als het agendapunt aan de orde is. kan men de fout begaan, dat het boekje dicht blijft. Er ontstaat een discussie. Broeder die-en-die blijkt er helemaal voor te zijn. Hij steekt een vurig plei dooi af over deze nieuwe berijming. Misschien citeert hij er uit. maar er is alle kans dat hij het niet doet. Daarna staat broeder zus-of-zo op en zegt dat hij er tegen is. Hij houdt een bedachtzaam betoog, dat de oude berijming zo vertrouwd is, en dat de weerstand bij velen groot is. Hii zegt beslist ook: ik neb een heleboel mensen gespro ken die er niets van moeten heb ben. Ook hij citeert niet. Het groe ne boel'*- sloten. ne boekje ligt op tafel en blijft ge sloten. Het kan zijn eigen ge!"1'' niet laten horen. En dat is de doeling toch van de toezending: geef een oordeel over de in^mid van dit boekje, dat we u aanbie den. Natuurlijk hoeven enthousias me en bedachtzame uitingen niet achterwege te blijven. Maar die moeten toch pas in de tweede plaats komen. Een kerkeraad. een c'ns«i*ale vergadering die zich daartoe be paalt. blijft beneden peil. Hierna volgt ds. Groenenberg's opvatting hoe het wel moet: ER zullen dus wel meerdere moge lijkheden zijn dan die ik aan geef. Maar alleen die mogelijk heden zijn juist, waarbij het boekje zelf open moet gaan. Daarom geef ik in enkele punten een bepaalde gang van zaken aan. die het moderamen van een kerkeraad of classicale vergade ring kan volgen. 1. Het moderamen nodigt via de agenda alle leden uit die avond drie boeken mee te brengen: a. een biibel, b. de oude berijming, e. de nieuwe berijming. Het nodigt iemand uit. die ver stand van gemeentezang heeft. Het ls een geweldige kans om or ganisten in de bespreking te be trekken. Er zijn ontzaglijk veel predikanten en kerkeraden, die geen enkel contact met de orga nist van hun kerk hebben. Hier is nu een gelegenheid deze func tionaris in de vergadering van de kerkeraad uit te nodieen. en een of meer van hen op de clas sicale vergadering. Ik weet wel: niet iedere organist is cantor. Er zijn organisten die uiterst be kwame musici zijn. maar van het zingen der gemeente hebben ze niet veel verstand. Toch is het ook dan goed hen uit te nodi gen. Op dorpen heeft men soms een goedwillend iemand, die het orgel bespeelt, maar die moeilijk organist kan worden genoemd. Maar ook hen moet men uitnodi gen. Want het is bijzonder vruchtbaar samen met deze be rijming bezig te zijn. 3. De theoloog is aanwezig in de persoon van de predikant. Op de classicale vergadering nodige men één der predikanten uit de classis uit om die avond de zaak van de bijbels-theologische kant te bekijken. Men kan er natuur lijk ook buiten de classis om iemand vragen, maar het is veel leuker iemand uit de eigen clas sis te hebben. 4. Een instrument is helemaal niet nodig. Men ga dus niet sjouwen met een orgeltje. Zonder begelei ding zingen is in dit geval veel beter. Als er maar een goede cantor is. 5. De theoloog en de cantor kie zen van te voren een aantal psal men uit. Op de vergadering zelf gaan op een gegeven ogenblik alle meegebrachte boeken open. D.w.z. een psalm wordt eerst in de bijbel gelezen. Ieder volgt dan deze lezing nauwkeurig in zijn eigen bijbel. Daarna wordt de oude berijming vergeleken met de onberijmde psalm, vervolgens de n.euwe. Daarna zingt men de nieuwe berijming. Dan volgt de bespreking over deze ene psalm. Hetzelfde kan men daarna doen met meerdere psalmen. Het zal goed zijn dat men aan de ver gadering vraagt «dat kan zelfs schriftelijk van te voren) welke psalmen men graag behandeld wil zien. Zo vermijdt men het be zwaar dot iemand die ..voor" is, alleen psalmen zal behandelen die bijzonder goed zijn, of iemand die ..tegen" is. Juist de zwakke kanten van de nieuwe berijming naar voren zal brengen. Het oordeel dat we al lezend en zingend verkrijgen zal „ten de le" blijven, aldus ds. Groenen berg, daar het niet mogelijk is al de psalmen op deze wijze door te nemen; maar de psal men die men beoordeelt, zal men op de volgende twee ma nieren moeten behandelen. Ds. Groenenberg vervolgt: Er zal detail-beoordeling moeten zijn: elk woord, elke zin komt ter sprake. Maar aan het eind moet ook een totaal-oordeel over zo'n psalm gegeven worden. Men kan nl. al lerlei kritiek hebben op onderde len en toch van het geheel zeggen winst, misschien zelfs grote winst vergeleken met de oude berijming. Een beoordeling die alleen maar in detailkritiek blijft steken, is. hoe goed ook. volslagen onvoldoende en onbillijk. Het ls duidelijk, dat op deze wijze de behandeling van dit agenda punt een hele avond zal vragen. Maar dat is het ook wel waard. Hoe men ook de berijming be oordeelt, stellig zal men diep res pect moeten hebben voor deze enorme prestatie. En het werk van deze dichters heeft er recht op. dat we er tijd aan geven. En de kerk, wier lied in het geding is. heeft er vanzelfspre- sprekend recht op. PROF. DR. J. VAN DEN BERG: (Van een onzer verslaggevers) ,,In onze tijd zal de kerk slechts dan verweer kunnen bieden tegen de overschatting van de sexualiteit, in dien zij haar niet onderschat, doch op bijbelse wijze kan waarderen en relativeren tevens." Dat zei prof. dr. 3. van den Berg, hoogleraar aan de Vrije Universiteit aan het eind van zijn betoog over „Kerk en sexualiteit in de middeleeuwen en vandaag", dat hij hield op de ledenvergadering van dc entrale Bond voor Inwendige Zending en Maatschappelijk werk, donderdag in Utrecht. Terwijl de bijbel de sexualiteit ziet als een gave van God. heeft het heiden dom haar enerzijds vergoddelijkt en, misschien wel als gevolg daarvan, haar anderzijds als een het leven ;n zijn zuiverheid bedreigende macht be schouwd. In de Middeleeuwen zien we een fel le strijd tussen een naturalistisch le vensgevoel bij de brede massa en een spiritualistische visie aan de kant van de kerk. De kerk ziet het huwelijk als een sacrament, maar laat zich toch ook lei den door wantrouwen en pessimisme je gens de sexualiteit. Er zijn ook wel an- str v n, b.v. van Albertus Magnus, bisschop van Keulen in de 13e eeuiv. maar zijn geluid vond te weinig gehoor. Vandaag ontwaart men een geestes houding waarbij het lichamelijk zijn tot norm in zichzelf wordt. Er dreigt iets van een versexualisering van het le ven En omdat de zonde van het sexu- ele een angstwekkend gebruik kan ma ken. zal de kerk op grond van het evan gelie de juiste waardering van de sexu aliteit moeten leren. De kerk moet de boodschap van loute ring en reiniging door Jezus Christus verkondigen. Vanuit het evangelie vindt de ontgoddelijking plaats van de sexu aliteit en tegelijkertijd worden de mach ten. die het leven bedreigen onttroond. In het openingswoord ter ledenverga dering had de voorzitter, prof. dr. I. A. (Advertentie) elke zaterdagavond 18.30 op Radio Veronica Mozes is nooit door Rode Zee getrokken Volgens een nieuwe Joodse bij bel, de eerste die rechtstreeks uit de oude Hebreeuwse tekst in modern Engels is vertaald, is Mozes nooit door de Rode Zee getrokken, en moet de tekst van het derde gebod zo luiden, dat daar meineed wordt verboden en niet het lasterlijk gebruik van Gods naam. In het nieuwe bock. dat 28 januari a.s. zal uitkomen, wordt gezegd, dat Mores de kinderen Israels uit Egypte leidde via de vaneengeweken wateren van de ..Rietzee". een moerassig gebied in de nabijheid van de Rode Zee en niet ver van het tegenwoordige Suez-kanaal. Deze bijbel, beter bekend als de ..Torah, de vijf boeken van Mozes". vertoont vele andere diepgaande veran deringen. Hij zal worden uitgegeven door de ..Jewish Publication Society of Ame rica" een wetenschappelijke instelling die geen winst beoogt. In feite is de torah. het eerste deel van een voorgenomen uitgave van de heilige schriften het Oude Testament, in drie delen. De beide andere delen zullen tegen 1975 gereed zijn. In de nieuwe Engelse vertai.ng js het woord ,.ziel" zo goed als geheel ver meden en een geheel n.euwe betekenis is gegeven aan de uitdrukking ..met ge heel mijn hart", waarvan wordt gezegd dat deze niet moet worden opgevat als een uiting van trouw en toewijding, zo als vroeger, maar veeleer instemming betekent. Kostrn Ds H. M. Orlmski. hoofdredacteur ,n- van „n c.mmluH v.n bubaleeleerten. I Vlaardmgse commute In de lande iv die acht jaar aan het project .hosten kc verkoop brenct heett een «oeeltnd ongeveer 900.000) heeft gewerkt, zette uiteen dat beter begrip van het oor spronkelijke Hebreeuws de onjuiste ge volgtrekking elimineert, dat de eeuwig heid is begonnen toen God di aarde schiep. Dr. Orlinski. professor in de bij- belkundc aan het ..Hebrew Union Colle ge Jewish Institute of Religion" te New York, is de eerste Jood die ooit .s u.:-' genodigd om mee te werken aan de voorbereiding van een christelijke bn- belvertaling. Hij zei ..In zijn getrouw heid aan dc juiste betekenis van de oud- hebreeuwse tekst is deze nieuwe bijbel de nauwkeurigste vertaling in het En gels. die ooit gemaakt is. in helder, mo dern en door de lezer van onze tijd ge makkelijk te begrijpen Engels." Over de taak van zijn medewerkers zei dr. Orlinski: ..er staan letterlijk honderden passages in de heilige schrif ten. d e dr vertalers eeuwen lang heb ben verbiisterd en waarvan de betekenis pas nu du.delijk begint te worden in het licht van onze vermeerderde kennis van de wetten, de talen en de geest van de bijbelse tijd." De vertalers hebben verklaard, dat z.j zich dc nieuwe oudheidkundige ont dekkingen in Israel en de omringenoe Arab:sche landen ten nutte hebben ge maakt om het oorspronkelijke He breeuws te interpreteren. Het verouder de Engels in Shakespeareaanse stijl, dat van meer dan 300 jaar terug dateert, heeft men losgelaten De voorzitter van de standaard-bijbel commissie van de Nationale Raad van Kerken van Chris tus zei dat de op de voorgrond tredende kenmerken van de nieuwe Torah haar duidelijkheid en haar enge aansluiting aan het traditionele Hebreeuws zijn. R. Krol in Vlaardingen: (Van een onzer verslaggevers) DE Stichting Steun Kerkbouw heeft een nieuwe methode ont worpen voor de financiering van de bouw van gereformeerde ker ken. Uiteindelijk hoopt men het zover te krijgen dat de hele fi nanciële kant van de kerkenbouw in Nederland helemaal door S.S.K. geregeld wordt, maar de nieuwe methode zal het in ieder geval mogelijk maken dat de rentelasten van de schouders van de plaatse lijke kerken afgewenteld zullen worden. Dit zei de heer R. Krol. secretaris van de S.S.K. woensdagavond in Vlaar dingen. waar dr. M. J. Mulder, gere formeerd predikant en voorzitter van de commissie ..Aktie Kerkbouwfonds Vlaardingen". het eerste exemplaar van Kerkbouwplaat II aan de stich tingssecretaris heeft overhandigd. In de komende acht jaar zijn ten minste nog honderd gereformeerde ker ken nodig waarmee waarschijnlijk een bedrag van 50 miljoen gulden gemoeid zal zijn. Dc financieringsmethode die men nu gevonden heeft, moet wat de uitwerking betreft nog wat nader be studeerd worden. ..Wij zullen niet rus ten voor wli de weg gevonden hebben om de hele kerkbouw onder één noemer te brengen", aldus de heer Krol. die In Vlaardingen is men thans hard aan het werk om de platen, waarvan dc helft van de eerste oplaag «5.000 exemplaren) reeds op voorbestellingen verkocht is. gereed te maken voor ver zending naar 125 verschillende plaatsen in Nederland en België. De commis sie verzorgt overal in den lande pro- paganda-avonden. Het adres van de commissie is ..Aktie Kerkbouwfonds". Spoorsingel 5, Vlaardingen. Paus maakt Cubanen ongerust met rede Jose Miro Cardona, voorzitter van de Cubaanse „revolutionaire raad" in Mia mi een organisatie van tegensta», ders van Castro, die in de V.S. in bal lingschap leven heeft gisteren de Vaticaanse staatssecretaris kardinaal Cicognani een boodschap gezonden, waarin hij zijn verwondering uitspreekt over bepaalde woorden die paus Johan nes zou hebben gebruikt op een ont vangst ten Vaticane van een vertegen woordiger van de Cubaanse regering. De paus zou het Cubaanse volk m zijn toespraak hebben aangespoord om blijk te geven van „hoop. vertrouwen en moed". Cardona zegt in zijn boodschap ervan overtuigd te zijn dat de paus der gelijke woorden niet heeft gebezigd te genover een vertegenwoordiger van een communistische regering, die de kerk vervolgt, haar priesters verjaagt en de leiders en leden van de rooms-katholie- ke organisaties gevangen houdt. Niette min verzoekt Cardona kardinaal Cicog nani om nadere opheldering, want dc woorden die de paus worden toege- Diepenhorst. de aanwezigen deelgenoot gemaakt van zijn zorg over het feit dat men zo moeilijk geschikte bestuursle den kan krijgen voor verenigingen en stichtingen op het gebied van het maat schappelijk werk. Het bedrijfsleven, de vakorganisaties, het onderwijs kunnen heel moeilijk krachten afstaan voor dit tijdrovende werk. Vaak doet men een beroep op predikanten, maar dat is lang niet al tijd de ideale oplossing.. Een grote verantwoordeiijkhe.d rust derhalve op de full-time werkers in deze sector. Prof. Diepenhorst hoopte dat zij steeds ten volle hart voor de zaak zouden hebben, d.w.z. dat zij hun hart in het werk zouden leggen. Voor de pupillen en verpleegden komt dat vaak aan op kleinigheden. Neem b.v. het gestichtseten. De gesmade menu's van voorheen zijn er wel uit. maar men kan ook bij een nauwgezette dosering van calorieën, eiwitten van de maaltijd toch nog „kost" maken. Hier past geen slordigheid. De weg naar het hart van Je mensen gaat nog altijd door de maag. En vooral zal men op dit punt nooit moeten bezuinigen. De „kost" gaat in dit geval letterlijk voor de baat uit! In tegenwoordigheid van honderden belangstellenden is donderdag in „Mu sis Sacrum" te Arnhem het gouden ju bileum gevierd van P.B.N.A., het konink lijk technicum voor schriftelijk onder wijs, dat op het ogenblik aan 28.000 cursisten les geeft. Er werd onder meer gesproken door de staatssecretaris van onderwijs, kun sten en wetenschappen mr. dr. H. H. Jansen, die wees op de grote zelfstan digheid van de P.B.N.A. doordat het nl. niet staat onder ministerieel besluit of koninklijk besluit, al is er natuurlijk toezicht op het onderwijs. Hij wees op het feit dat in Nederland thans reeds ruim 500.000 mensen schriftelijk Oi ier wijs volgen, zoals de cijfers van het centraal bureau voor de statistiek aan geven Ir. H. E. P. van Dijk sprak als voor zitter van het curatorium. Dr A. N. Balk. verbonden aan de onderwijsafde ling bij Philips, voerde het woord namens het bedrijfsleven. Hij bood een klein beeld aan. Onder leiding van prof. ir. E. F. Boon was een uit acht personen bestaande groep gevormd die een discussie hield over verschillende stellingen over de verhouding bedrijfsleven-onderwij Ds. G. Groenenberg overleden In de leeftijd van 73 jaar is overleden ds. G. Groeneboer, emeritus-predikant der Nederlandse Hervormde Kerk, Doetinchem. Hij diende achtereenvolgens de ge meenten in Garrelsweer, Blankenham, en Doetinchem. In Doetinchem was ds. Groeneboer godsdienstleraar aan de Groen van Prinstererschool en het rijks opvoedingsgesticht „De Kruisberg". De begrafenis zal plaats vinden op maandag 22 oktober om 3 uur op het kerkhof aan de Loolaan te Doetinchem. Daarvoor is er een rouwdienst in de hervormde kerk te Doetinchem. die om twee uur aanvangt. (Van onze correspondente) Bronbeek in Arnhem, al sinds gene raties een tehuis voor de militaire oud gedienden «er wonen momenteel negen tig veteranen uit de Oost), is op het ogenblik volledig onder handen van res taurateurs. die het vervallen gebouw moeten oplappen. Zij werken extra hard omdat het werk in februari klaar moet zijn. Bronbeek bestaat dan 100 jaar. Het was de bedoeling groot feest te vieren, maar dat kan niet doorgaan: de minister van oorlog heeft dit laten weten aan de feestcommissie, die in Arnhem een actie onder de burgerij op touw zou zetten. De reden zou verband houden met de kwestie Nieuw-Guinea. Op Bronbeek zelf wordt toch wel feest gevierd, rr daarvan zal men buiten de hekken aan de Velperwcg weinig merken. De bewo ners zullen er door de restauratie veel op vooruitgaan: de grote kazerneachtige slaapzalen worden door kamers vervan gen. •ergezeld was van de heer H. H. Spoel- schreven, hadden de Cubaanse rooms- stra uit Den Haag. algemeen-adviseur katholieken in verwarring gebracht, van de S.S.K. Deze tweede grammofoonplaat die de ke verkoop brengt heeft een speeltijd i van dertig minuten en bevat opnamen van de Gereformeerde kerkkoren van Vlaardingen en Hoek van Holland, De Ds. R. Schellenberg overleden In de ouderdom van 65 jaar is te Em- Beroepingswerk NED. HERV. KERK Beroepen te Tholen: B. M. Meyndert, te Waarder. Bedankt voor 't Zand en Hoorn: M. Strikwerda. te Oenkerk; voor Brugge (prot. evang. kerk): J. E. L. Brummel- kamp, te Kethel. Beroepbaarstelling: toegelaten tot evan geliebediening en onmiddellijk beroep baar: de heer J. Vroegindewey, hervorm de pastorie, Bleiswek. GEREF. KERKEN Beroepen te Oldeboorn, Den Burg iTexel» en Edam: F. B. Fennema, kand. te Marrum. GEREF. GEMEENTEN van Gilst, Promotie E. D. Roels aan V.U. Vanmiddag is aan de Vrije Univer siteit te Amsterdam gepromoveerd tot doctor in de godgeleerdheid de heer D. Roels op een proefschrift geti teld- „God's Mission", the epistle to the Ephesians in Mission Perspective. Promotor was prof. dr. J. H. Bavinck. Dr. Roels is werkzaam als leraar aan Trinity Christian. In zijn dissertatie poogt dr. Roels de betekenis van de brief van Paulus aan de Epheziërs te bepalen voor de theologie der christe lijke zending en in het bijzonder voor de plaats van de kerk in de zending. (Advertentie) POLY-COLOR TUBE 1.95 Spijt- hebben van iets overkomt oris allemaal meestal omdat we zelf met de brokken zijn komen te zitten. Maar als het zó is dan heeft dit gevoel met schuld belijden niets te maken! Toen de verloren zoon uit de gelijkenis zichzelf zag zitten in al zijn ellende, toen had hij spijt. En zoals ieder mens dat doet, ging hij nadenken, vooral over wat hij allemaal zou gaan zeggen. Dit was zijn conclusie: „Ik zal opstaan en tot mijn vader gaan en ik zal tot hem zeggen: Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en voor u!" Dat is het. Spijtgevoel moet teruggaan tot de oorzaak: de verhouding tussen de mens en God en tussen de mens en zijn medemens is verstoord. Als dat gevoel een mens dwars zit, dan is hij aan het schuld belijden toe. Dan komt inderdaad het ogenblik dat het gesprek met God begint, dat zo simpel lijkende gesprek dat begint als een monoloog, als een ver twijfelde alleenspraak en dat David in psalm 32 laat eindigen in een jubelkreet. Omdat God de schuld vergeeft. Omdat God en God alleen! in staat is dat gevoel van spijt weg te nemen. Niets en niemand anders kan dat, geen troostende woorden van wie ook en geen vlucht waarheen ook. Als ge in de knoei zit, waarop wacht ge dan nog? Niet-westerse sociologie Een nieuw vak werd vandaag voor het eerst onderwezen aan de Vrije Universiteit. De nieuwe hoog leraar in de niet-westerse socio logie, dr. J. W. Schoorl aanvaard de zijn ambt met een rede geti teld: „Niet-westerse sociologie, een terrein-verkenning." In deze eer ste les zette hij uiteen wat het be lang is van zijn nieuwe vak. De sociologie van de niet-westerse volken is vooral gericht op het sociolo gisch aspect van de ontwikkelings-pro- blematiek der niet-westerse landen, die met uitzondering van Japan tot de zg. onderontwikkelde gebieden behoren. Door de westerse technische-economi- sche ontwikkeling en de daarmee ver bonden expansie van het westen, zijn alle menselijke samenlevingen in een wereldwijd verband geplaatst, de oecu mene. De niet-westerse volken trachten zich de westerse technisch-economische ontwikkeling eigen te maken, om zich enerzijds van elke vorm van overheer sing van het westen te ontdoen en an derzijds een gelijkwaardige plaats in de wereldsamenleving in te nemen. De niet-westerse sociologie zat vanuit dit perspectief de on twikkelings vraag- 99 Bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar aan de Landbouw hogeschool te Wageningen (bijzondere leerstoel voor christelijke maatschappij leer) heeft professor dr. ir. G. Hamming gisteren een rede gehouden getiteld: De geroepen groep als drager van maat schappelijke verantwoordelijkheid. In deze rede zette prof. Hamming uit een hoe zich tegenover de absolute staat „de geroepen groep" plaatst die uit inner lijke zekerheid een eigen formulering van de normen naar voren schuift. Ze wil niet de staatsmacht overnemen, doch ze wil het handelen van de overheid en van andere machthebbers kritisch bege leiden. Zij wil het normbesef versterken bij degenen die de macht hebben. Prof. Hamming wil spreken van een criticocratie wanneer de overheid en de samenleving ruimte geven aan alle moge lijke „geroepen groepen". Deze term geeft aan dat de machthebbers aanvaarden dat hun speelruimte wordt ingeperkt, doordat iedereen op ieder moment over ieder on derwerp zijn kritiek mag formuleren en uitdragen. Wanneer in het westen wordt gespro ken van de democratische vrijheden dan wordt daarmee ongeveer hetzelfde be doeld. Hij geeft echter aan het woord criticocratie de voorkeur. Het woord de mocratie heeft te veel betekenissen ge kregen. In de communistische landen duidt de term democratie aan dat men het arbeidersbelang in de economische politiek centraal wu stellen. In het westen betekent de term demo cratie meestal dat men meningsverschil len institutionaliseert in politieke partijen om via de stembus richting te kunnen geven aan het regeringsbeleid. Deze vorm van democratie zou dus aan eensgezind heid te gronde kunnen gaan. In een criticocratische samenleving ligt de verantwoordelijkheid voor het maat schappelijk gebeuren niet alleen by de overheid doch evenzeer bij de onderdanen 1 land". en zelfs by buitenlanders, Ieder heeft immers het recht en de morele plicht over de door deze overheid gestelde nor men kritisch na te denken en allen heb ben de mogelijkheid door middel van propaganda en groepsvorming eigen nor men naar voran te schuiven. Wanneer er weinig groepen zyn die zich geroepen weten tot het kritisch door denker. van de normen van dc overheid dan werkt de criticocratie niet. Dan is het gevaar groot dat de regeringsvorm tot een dictatuur ontaardt. Wanneer even wel de criticocratie goed werkt dan be staat er geen overwegend bezwaar tegen een diepgaande invloed van de overheid op het economisch gebeuren. Christelijk-historische en anti-revolu tionaire jongeren uit Zuid-Holland zullen elkaar zaterdag 20 oktober aanstaande ontmoeten in het jeugdcentrum „De Ha ven" te Wassenaar. Tijdens de bijeenkomst die 's middags om drie uur begint, zullen de federatie voorzitter van de christelijk-historische jongeren, mr. B. van Haersma Buma, burgemeester te Workum, en dr. A. Veer man, ar. Tweede Kamerlid en oud voorzitter van de arjos, een antwoord geven op de vraag „Waarom naast el kaar a.r. - c.h.u. 7" Aansluitend op deze gecombineerde samenkomst volgt een weekend van de christelijk-historische jongeren. Voor zon dagmiddag vier uur staat op het pro gramma een referaat van de heer D. van der Kwaak, te Leiden, gedeputeerde van Zuid-Holland, over „De randstad Hol- stukken moeten beschouwen. Zij zal daarbij moeten meewerken aan de be studering van de vraagstukken van vormgeving der groeiende oecumene in materiële en geestelijke zin. Hierbij dienen vragen in beschouwing te wor den genomen zoals: zal het westen met zijn grotere en steeds toenemende wel vaart bereid zijn de niet-westerse lan den dusdanig te helpen dat de verschil len in welvaart niet vergroot maar verkleind worden of zal het westen zijn toenemende welvaart gebruiken voor het bereiken van een steeds hoger peil van consumptie en een steeds geringer aantal werkdagen. Vanuit deze algemene oriëntatie zal de niet-westerse sociologie de vraag stukken van urbanisatie en ontwikke ling van het platteland in de niet-wes terse gebieden en de daarmee samen hangende problemen moeten bestuderen. De niet-westerse sociologie kan hier door inzichten in de processen van ver andering en ontwikkeling geven, die on ontbeerlijk zijn voor een ieder die bij deze ontwikkeling is betrokken in welke hoedanigheid ook. wil hij zijn rol op verantwoorde wijze kunnen vervullen. De kosten van Engelse kerke lijke plechtigheden gaan omhoog en naar het zich laat aanzien, flinkomhoog. Sommige piyzen zullen zelfs verdubbelen. Een doop zal voortaan niet meer twee shilling en 6 pence kosten, maar 5 shilling, dus ongeveer een rijks daalder. De huwelijksinzegening komt de jonge bruidegom voor taan op een pond te staan en niet meer op tien shilling en een begrafenis is het duurste want die prijs is verhoogd van een tot twee pond, dus twintig gulden. Het kerkelijk voorlichtingsbureau mo tiveert de prijsverhoging met de opmerking dat sinds 1947, toen de huidige tarieven werden vast gesteld, de kosten voor het levensonderhoud gestegen zijn met 75 procent. De kerkelijke lei ders hebben de synode en het Engelse parlement om toestem ming gevraagd voor deze prijs verhoging. Broek of jas naar de maan! Aan de „kledingbescherming" van de fietsen van veel kinderen hapert nog al eens wat. Hoe vaak ziet men geen fietsen zonder kettingkast of jasbeschermer. Om van de andere gevaarlijke haperingen nog maar te zwijgen. De jongelui laat het onverschillig. De fiëts in de gaten houden is echt wel een taak van je ouders. De - vakman de fietsenhandelaar heeft er de beste kijk op. Stuur ze daar om morgen nog met hun fiets naar hem toe al is het maar voor controle. «Vragen op medisch gebied zenden aan dc redactie van one blad mei linksboven op de envelops „Medische rubriek". Antwoord op vragen van algemeen belang wordt wekelijks In deze rubriek gegeven, vragen die hiervoor minder geschikt zijn worden per brief beantwoord.1' Zingende" Zusjes uit Voorthuizen en men plotseling overleden ds. R. Schellen - een Vlaardings meisjeskoor. Het geheel j berg. emerRus-predikant van de Ned. staat onder leiding van de heer Bénard. u o m P. Hervormde Kerk. De overledene werd 29 juli 1897 te Amsterdam geboren en 29 april 1923 te Overdinkel in zijn ambt be- De helft ven de opbrengst Is bestemd ivestigd. Hij diende de gemeente van Lut- voor de S.S.K.. de andere helft komt ten cn de hervormde evangelisatie te de kerkenbouw in Vlaardingen ten goe- Emmen. de. waar In tien Jaar tijd reeds drie I In 1946 werd hij geestelijk verzorger gereformeerde kerken werden gebouwd [van politieke delinquenten te Ommen en en dc bouw van een vierde In voorbe- 17 augustus 1947 verbond hij zich reidlng is. Op de hoes van de plaat Is een aanbeveling van de heer Krol opgenomen. De campagne die de geestelijken van Griekenlands orthodoxe staatskerk voor een betere hogere beloning voeren, heeft succes gehad de regering heeft een verbetering van de tractementen toege zegd Dc toezegging kwam donderdag na tal van blijken van ontevredenheid in de Felederen van Griekenlands 8 000 peeste- ijken. Ongeveer 140 geestelijken uit plat telandsgebieden hadden reeds gedreigd naar Athene op te marcheren om hun soutanes neer te leggen aan de voet van het graf van de onbekende soldaten. An dere hadden plan om als ongeschoolde arbeiders in Duitsland te gaan werken Hantum. jongstleden Emmen te gaan vestigen. Bezig met ver huizingswerkzaamheden in zijn nieuwe woning overviel hem een hartverlam ming die plotseling een einde maakte aan zijn leven. Vrijdag wordt zijn stoffelijk overschot na een rouwdienst in de kapel te Emmen aldaar begraven. Bisschoppen vormen Afrikaans blok Wat te verwachten was bij een der gelijke enorme vergadering als hel concilie in Rome: de blokvorming neemt toe. Om hun werkzaamheden te coördineren hebben de bisschoppen van Afrika een algeme-n secretariaat opgericht onder voorzitterschap van kardinaal Roegambwa. aartsbisschop van Boekoba in Tanganyika. Er zijn twee secretarissen aangesteld, een voor het Engels-sprekend, en een voor het Frans-sprekend deel van Afrika. Bij deze groep hebben zowel de bisschop pen van Noord-Afrika als van Zuid- Afrika zich aangesloten. Het geval van hondsdolheid in Amsterdam, vestigt plotseling de aandacht op een ziekte, die al enkele decennia lang niet meer in ons land is gesignaleerd. Men weet het: de ziekte kan ontstaan, wanneer men door een zg. „dolle hond" wordt gebeten. Maar daarmee eindigt bij velen de kennis over deze ziekte. Dat men de hondsdolheid nu aardig onder controle heeft, is te danken aan de bekende Franse scheikundige Pasteur, wiens naam we ons steeds herinneren in verband met de pasteurisatie van voedings middelen, maar waarschijnlijk minder vanwege zijn ontdekking van een vaccin, waarmee men sen, die door een „dolle hond" zijn gebeten be schermd kunnen worden tegen de hondsdolheid. Mensen en ook zoogdieren kunnen dus ziek worden door een beet van een dier. dat aan de ziekte lijdt. Er heeft dus een besmetting plaats, in eerste in- stantie van zoogdieren onderling. De ziekte ontstaat door een virus, die zich voornamelijk in het speek sel van het zieke dier bevindt. Wanneer een hond door een andere hond op deze manier ziek gemaakt is. duurt het nog een tijdje voor de ziekte zich ook bii deze hond openbaart. Soms is dat enige we ken. afhankelijk van dc hoeveelheid entstof, die hij u.Ijin het lichaam heeft gekregen, cn van de plaats waar het dier gebeten is. Als de dolheid uitbreekt, wordt de hond eerst onrustig, heeft neiging om weg te lopen en kauwt op allerlei vreemde voorwerpen, zoals steentjes, touw enz., terwijl hij zijn gewone voedsel laat staan. Na een paar dagen wordt de hond echt „dol". Hij blaft links en rechts om zich heen. Weer enige dagen later gaan verlammings verschijnselen optreden, waarna de hond over het algemeen vrij spoedig sterft. In de meeste landen, ook In Nederland, zijn stren ge wetten Ingevoerd om de hondsdolheid tegen te gaan. Zodra een hond of kat tekenen vertoont van hondsdolheid, la de eigenaar verplicht het dier in te sluiten en aangifte te doen bij de politie. Sinds 1959 Ls het bovendien niet meer toegestaan honden en katten In- of door te voeren, wanneer niet een verklaring van de dierenarts aanwezig ls, dat het dier een volledige enting tegen hondsdolheid heeft ondergaan. Het zal echter duidelijk zijn, dat deze maatregelen nooit geheel „waterdicht" kunnen zijn, In verband met de nogal eens voorkomende smok kel van nlet-gcvaccineerdc honden, die bovendien op het eerste gezicht aanvankelijk een gezonde In druk kunnen maken. Dat niet alleen honden, wolven, vossen en katten de overbrengers kunnen zijn van het ziekteverwek kende virus, is de laatste jaren ontdekt. Andere oieren zijn o.a.: ratten, runderen, ezels, bunzings, schapen, paarden, terwijl momenteel vooral de vleermuizen in het middelpunt van de belangstelling staan. Gebleken is. dat vele vleermuizen in Amerika besmet zijn. zonder dat zij zoals de andere ge noemde dieren korte, tijd na de besmetting ster ven. Zij vormen zodoende een gevaarlijk perma nent virus-reservoir. De oorzaak van de ziekte is dus een virus, een buitengewoon klein, levend organisme, veel kleiner dan bacteriën. Wanneer het virus eenmaal het li chaam via de bijtplaats is binnengedrongen, blijkt het een bepaalde voorliefde te koesteren voor ze nuwweefsels. nestelt zich daarin en veroorzaakt na enige tijd uitval van zenuwen, wat gelijk staat met verlammingen. Dat het virus niet alleen in zenuw weefsel leeft, maar ook bijvoorbeeld in de speeksel klieren. zal duidelijk zijn, omdat dit tenslotte de uit eindelijke besmettingsbron is. Wanneer het dier ver dacht wordt van „hondsdolheid" of. zoals men de ziekte ook wel noemt: rabies of lyssa, wordt het gedood en kan men microscopisch in de hersenen een voor deze ziekte typische bevinding doen: men ziet in bepaalde hersencellen afwijkingen, die de ziekte bevestigen. De verschijnselen bij de mens kenmerken zich door bewustzljnstoornlssen, verhoogde zenuwprikkel baarheid cn volgende verlammingen. De periode tussen de beet van de zieke hond en het uitbreken van de eerste verschijnselen varieert van twee tot acht weken, waarna de patiënt algemeen onwel wordt en gedeprimeerd. In de buurt van dc vond ontstaan kllerzwellingen. De eerste verschijnselen van verlammingen openbaren zich meestal door de stoornissen bij de ademhaling en slikbezwaren. Na het uitbreken van deze typische verschijnselen volgt de dood na 2 of 5 dagen. Wat de behandeling betreft zal het duidelijk zijn, dat aan de wond grote aandacht besteed moet wor den. zoals direct uitzuigen, etsen met ammoniak, of eventueel uitbranden. Belangrijk is echter, dat de patiënt zo snel moge lijk tegen de ziekte wordt gevaccineerd. Indien zich reeds verschijnselen van hondsdolheid voor doen, is de behandeling inmiddels nutteloos gewor den. De vaccinatie is afkomstig van Louis Pasteur, die haar het eerst toepaste in 1885. Pasteur slaagde erin door herhaalde overentingen van konijn op ko nijn het aanvankelijk zeer kwaadaardige virus steeds minder kwaadaardig te maken. Uit het rugge- merg van konijnen, die met het minder kwaadaar dige virus werden besmet, bereidde Pasteur uitein delijk het vaccin. Door vaccinatie met dit vaccin werd de sterfte aan hondsdolheid van 40 pet. op 1H pet teruggebracht! Op deze manier worden nog jaarlijks tienduizenden mensen behandeld over de gehele wereld. Dankzij Pasteur blijft de wereld van deze ernstige ziekte bevrijd, hoewel af en toe de ziekte in Neder land zijn kop tracht op tc steken. Dankzij de ac tiviteiten van de G.G.D. kunnen onmiddellijk tegen maatregelen genomen worden en opsporingen ver richt worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 56