ovi Sad 'gemangeld' tussen Milosovic en de NAVO
Nu twee maanden gratis bellen
voor heavy users.
Buitenland
'Geloof het of niet, maar
Indonesië is klaar voor Y2K'
Twee maanden
gratis bellen
en een
Siemens handset
voor
Wie vóór 31 december bij Dutchtone een belbundel van 180 minuten aan
schaft, krijgt 360 minuten gratis en bovendien een Siemens C25 voor
slechts f 49,-. Voor meer informatie: bel 0800-0550, ga naar de Dutchtone
dealer of bezoek www.dutchtone.nl. Nu kan iedereen
in Nederland met Dutchtone bellen want Dutchtone heeft
landelijke dekking. Straks belt iedereen met Dutchtone. dutchtone
ISDAG 29 DECEMBER 1999
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
OPA Deutsche Presse Agentur GPD Geassocieerde Pers Diensten RTR Reuters
trom waren die bombardementen uitgerekendliier?'
im? Waarom wij, en waarom uitgerekend hier?
ijn de drie vragen die een buitenlandse bezoe-
Novi Sad onvermijdelijk voor de voeten krijgt
ien. Doorgaans met een eerder woedende dan
rbaasde ondertoon.
naanden na het einde van de NAVO-bombar-
ten op Joegoslavië begrijpt het gros van de
0 inwoners van Novi Sad nog altijd niet waar-
gerekend hun stad tijdens de 78 dagen duren-
itaanvallen zwaarder werd getroffen dan welke
stad in Servië dan ook.
de NAVO de raffinaderij aan de rand van de
de as legde, begrijpen ze nog enigszins. Maar
aarom de NAVO ook alle drie de Donaubruggen
vernielen. Uitgerekend in een stad die stevig in
n is van de oppositie tegen Slobodan Milosevic,
doet nog iedere dag zeer in de hoofdstad van
vodina-provincie. Nenad Canak zoekt ook nog
naar het waarom. De voorzitter van de Liga
iciaaldemocraten in de Vojvodina (LSV) legde
ag onlangs in Berlijn voor aan Javier Solana,
lok de man die ten tijde van de bombardemen-
hoogste baas van de NAVO was, kon het hem
ertellen. „Hij beloofde me dat ik gebeld zou
n door een generaal die bij de planning van de
irdementen betrokken was. Maar ik heb nog
steeds niets gehoord", zegt Canak.
Canak rekent er niet op dat hij ooit een bevredigen
de verklaring krijgt voor de vraag waarom uitgerekend
Novi Sad zo'n hoge prijs moest betalen. Hij - en veel
andere leiders van de oppositie in Novi Sad - zijn er
namelijk van overtuigd dat er helemaal geen heldere
strategie stak achter de meeste bommen en raketten
die in Novi Sad insloegen. „Het lijkt erop dat de
NAVO Milosevic simpelweg wilde laten zien hoe hard
men toe kon slaan. Maar tegelijkertijd wilden ze hem
ook weer niet echt pijn doen. In dat geval hadden ze
namelijk één van de grote bruggen in Belgrado moe
ten bombarderen. Dat is het centrum van de macht
van Milosevic. Als ze dat hadden gedaan, zou de oor
log binnen 24 uur afgelopen zijn geweest, omdat dan
heel Belgrado tegen hem in opstand zouden zijn ge
komen", meent Milan Djukic.
De loco-burgemeester van Novi Sad zit door de
NAVO in een heel lastig parket. „Wij van de oppositie
pleiten voor een democratisch Servië dat nauwere
banden moet aanknopen met Europa. Maar die
boodschap is sinds de bombardementen hier een
stuk moeilijker te verkopen."
Djukic en zijn partij, de Servische Vernieuwingsbe
weging (SPO), vrezen dat de oppositie volgend jaar bij
de lokale verkiezingen de prijs gaat betalen voor de
meer dan 200 NAVO-bommen en raketten die Novi
Sad troffen. „Novi Sad is, met 55 van de 70 zetels in
de gemeenteraad, stevig in handen van de oppositie.
Maar het is nu al duidelijk dat het regime ons de
schuld in de schoenen schuift voor de bombarde
menten. De staatsmedia schilderen de oppositie iede
re dag af als 'de landmacht van de NAVO', als 'land
verraders' en als 'lakeien van het westen'. En bij een
deel van de kiezers slaat dat soort propaganda zeker
aan", zo vreest de loco-burgemeester van de tweede
stad van Servië.
Nenad Canak is minder pessimistisch. „Novi Sad is
en blijft een bolwerk van de democratische oppositie.
Maar we zullen wel hard moeten vechten om duide
lijk te maken dat de bombardementen ons niet te ver
wijten zijn", zegt hij terwijl hij zijn zoveelste sjekkie
draait. Een gewoonte die hij heeft overgehouden aan
een maandenlang verblijf in Amsterdam in het begin
van de jaren zeventig. Canak droomt van een Servië
dat ooit net zo liberaal en tolerant is als Nederland.
Dat kan nog wel even duren, zo weet hij.Hij vertelt
een anekdote. Afgelopen voorjaar, tijdens de bombar
dementen, moest Canak op last van zijn partij iedere
dag twee uur op zijn motor en zonder helm door No
vi Sad rijden. „We wilden op die manier duidelijk ma
ken dat ik en andere kopstukken van de oppositie niet
naar het buitenland gevlucht waren, zoals de staats
media voortdurend suggereerden. Het was de enige
manier die we hadden om Milosevic' propaganda te
ontzenuwen."
Zes maanden na het einde van de bombardemen
ten is Novi Sad nog steeds een zwaar getekende stad.
De drie vernielde Donaubruggen zijn nog niet her
steld. Al het verkeer tussen het centrum van de stad
en de wijken op de andere Donau-oever waar 60.000
mensen wonen, moet over een pas onlangs in gebruik
genomen pontonbrug. Urenlange vertragingen en
enorme files zijn het gevolg. En als het binnenkort se
rieus gaat vriezen, moet de pontonbrug buiten ge
bruik worden gesteld om te voorkomen dat er zich
een ijsdam in de Donau vormt. De Donau zelf is nog
altijd onbevaarbaar omdat de brokstukken van de
drie vernielde bruggen dwars over de vaargeul liggen.
„Als het aan ons zou liggen, zouden de opruim-
werkzaamheden al lang begonnen zijn, maar we heb
ben als lokale overheid geen cent. En het regime in
Belgrado wil pas met het ruimen van het puin van de
bruggen beginnen als de internationale gemeenschap
bereid is de kosten voor de bouw van drie nieuwe
bruggen te betalen", zo legt loco-burgemeester
Djukic uit.
Milosevic en de zijnen chanteren de internationale
gemeenschap met het feit dat de Donau, een van de
belangrijkste transportaders van Europa, gestremd
blijft zolang het Westen niet met geld over de brug
komt. De kosten om de drie bruggen te repareren
worden op minstens 200 miljoen D-mark (ruim 225
miljoen gulden) geschat. Het Westen voelt er niets
voor om Milosevic en zijn regime een dusdanig grot
financiële injectie te geven. En Novi Sad is de dup
van die internationale politieke patstelling. „We voe
len ons dubbel gegijzeld, zowel door het regime i:
Belgrado als door de internationale gemeenschaf
Het Westen zegt de democratische oppositie in Servi
te willen steunen, maar doet in werkelijkheid niet
voor ons", aldus Djukic.
De impasse rond het ruimen van het puin van d
bruggen is volgens hem illustratief. „Er bestaat een le
vensgroot gevaar voor overstromingen als we ee
strenge winter krijgen. Rond de restanten van d
bruggen kunnen dan ijsdammen ontstaan di
stroomopwaarts tot enorme overstromingen kunne
leiden. Tot diep in Hongarije aan toe. International
deskundigen waarschuwen al maanden voor dat gc
vaar, maar er gebeurt niets."
Nenad Canak vergelijkt de houding van het Weste
ten opzichte van de oppositie in Servië met een vlieg
tuigkaping. „Wij, de Servische oppositie, zitten in ee
vliegtuig dat gekaapt is door Milosevic. Hij wil zei
moord plegen door het vliegtuig neer te laten stortei
En vanuit de controletoren beneden, van jullie uit h«
Westen, krijgen we te horen dat ze niets kunne
doen, maar dat ze klaar staan met bloemen als we d
zwaar bewapende kaper kunnen overmeesteren e
veilig weten te landen.
Het gros van de Indonessiche bevolking ziet, zoals deze fnjitventers in
Jakarta, nooit een computer. foto »theo haerkens
JAKARTA THEO HAERKENS
CORRESPONDENT
Samen met de computernet
werken in de voormalige Sov
jet-Unie gelden de Indonesi
sche als het meest kwetsbaar bij
de overgang naar het nieuwe
millennium. Het land verkeert
in ernstige economische crisis
en menigeen vraagt zich af of
de juiste maatregelen zijn ge
troffen. Toch is er van crisis
sfeer geen sprake.
Het gros van de burgers ziet
nooit een computer en de over
heid, die er weinig voor voelt de
door crisis geteisterde burger
met nog een zorg op te zadelen,
wordt luchthartigheid verwe
ten. Een woordvoerder van het
nationale comité dat proble
men moet voorkomen, prijst
zich gelukkig dat er relatief wei
nig computers zijn. Zelfs minis
teries beschikken er mondjes
maat over.
'Geloof het of niet, maar Indo
nesië is klaar voor Y2K', kopte
het dagblad Indonesian Obser
ver eind november. Veel ver
trouwen spreekt er niet uit en
de scepsis lijkt terecht. Er zijn
zo veel andere geldverslinden
de prioriteiten en de Indonesi
sche gewoonte reparaties pas
uit te voeren als er echt niets
anders meer op zit, is weinig
vertrouwenwekkend.
De energie- en watervoorzie
ning, telefoon-, geld- en lucht
verkeer drijven ook in dit ont
wikkelingsland grotendeels op
computers. In Indonesië kan op
vele plaatsen met een giropasje
geld uit de muur worden ge
trokken. De kans dat de atm-
machines niet werken, wordt
reëel geacht. Toch zeggen de
banken, die nog altijd worstelen
om de crisis te overleven, dat
de zaken goed zijn geregeld. De
kleinere en meest kwakkelende
banken tonen zich onbezorgd.
Zij administreren met de hand
en als die ene computer waar
over ze beschikken, op hol
slaat, worden extra boekhou
ders ingezet.
De Indonesisch-Nederlandse
Kamer van Koophandel raadt
bedrijven niettemin aan tegen
de jaarwisseling extra geld in
huis te halen, de benzinetank
goed te vullen, evenals de bat
terijen van de draagbare tele
foon. Om aan de verhoogde
vraag te voldoen heeft de cen
trale bank een bankbiljet uitge
bracht van 100.000 rupia, dub
bel de waarde van het tot nog
toe duurste biljet. Niettemin
zijn de eerste klappen al geïn
casseerd: kapitaalvlucht uit
angst dat informatie over tegoe
den domweg verdwijnt. De Ka
mer van Koophandel adviseert
haar leden om die reden af
schriften van bankrekeningen,
maar ook oude telefoon- en
stroomrekeningen bij de hand
te houden.
Hoewel ook energiebedrijven
claimen dat alles dik in orde is.
heeft de Indonesische tak van
creditcardmaatschappij Visa
coulante regelingen aangekon
digd in geval van telefoon- en
stroomstoringen. Bij hotels, zie
kenhuizen en supermarkten
kan hoe dan ook met de credit
card worden betaald.
Staatstelefoonbedrijf Telcom
stak zich in de schulden om
zijn computernetwerken door
te lichten. Maar toen Telcom
aankondigde dat de zaken tijdig
op orde zouden zijn, duikelden
de koersen met ruim 5 procent.
Aandeelhouders laten zich niet
zo gemakkelijk overtuigen. Dat
geldt ook de weinige buitenlan
ders die ondanks het tumult
van het laatste jaar reserveer
den om de feestdagen in Indo
nesië door'te brengen: zij annu
leerden massaal.
Garuda, de staatsluchtvaarm-
aatschappij die geldt als het
meest gecomputeriseerde be
drijf in het land, blijft tijdens de
jaarwisseling in de lucht. De
vliegtuigen zijn in samenwer
king met buitenlandse toeleve
ranciers millenniumbestendig
gemaakt, al zijn er vluchten ge
schrapt wegens gebrek aan pas
sagiers. Om dezelfde reden
vliegt KLM op 31 december
noen op 1 januari op Jakarta.
Merpati, een kleinere lucht
vaartmaatschappij, schort haar
binnenlandse vluchten deels
op, omdat kleinere vliegvelden
mogelijk onveilig zijn. Maar
voor de landingsstrips in de
verre buitengewesten geldt dat
niet. De stroomvoorziening en
die computer die er staat, zijn
zo weinig bedrijfszeker dat im
provisatie er regel is.
Hotels en beheerders van luxe
appartementen in Jakarta tonen
zich eveneens pragmatisch. Ze
raden gasten en bewoners aan
te zorgen voor extra drinkwater
en etenswaar en in de com
plexen, die tientallen verdiepin
gen tellen, rond het 'Uur U' de
lift te mijden.
o.a. verkrijgbaar b.j de Dutchtone shops m Amersfoort. Amsterdam, Den Bosch. Den Maag. Haarlem. Leiden. Maastricht. Rotterdam en utrecht, verder kunt u terecht bij Alco Sound Vision. BBC. BelCompany. Case Telecom. Caylan Sound Vision.
Combi Foto. Correct. Dasap telecommunicatie. DB Telecom. D en S kantoorvakhandel. Dixons. DuTone. Duiker. EPrElectronicPartner. Expert. Filmpost. Flandria. FOKA. Foto Klein. Funtronics. Heuts Automaterialen. HON Horn Electro Kalkman Mobiele
Communicatie. Kinorama. Kral Super Photo. Kreuze Telecommunicatie. Let s Talk. Lmcom. Media Markt. Mega Eishout. M.kro Electro. Objektief, Office Centre, Phones More. Phones R us. Poiectro. Radio Modem, raf. R,te. Electronics. Sams internet
Services. SB Telecom. Scheer Foppen. Speet. Staffhorst. Steenweg. Super Photo, t for telecom. TBA. Telecom Today. TeleMasters. Telepact. Teleshop. Tele Tools. The Phone House. The Phoneshop. To Be Connected. Total Phone en vogelzang
Veel scepsis over overgang naar millennium
