'Mijn moeder is de vrouw van de eeuw
Goed voorbereid het nieuwe millennium tegemot
Meningen
Vliegen gunstig vd
milieu? Borrelprar
UITGELICHT
De leugenvan Tjeerd
en de reactie van Cees
WOENSDAG 29 DECEMBER 1999
Lïkel waarop u reageert. De redactie kan brieven bewerken, bekorten of weigeren. Alleen bril
2300 AB Leiden, of faxen naar: 071 - 5321921, of e-mailen naar. redactie.ld@damiate.hdc.nl
De pagina 'Meningen' staat open voor alle lezers. Bij uw brief gaarne vermelding van onderwerp en publicatiedatum van het ai
met een volledige adressering komen voor plaatsing in aanmerking. Bijdragen sturen naar: Leidsch Dagblad, postbus 54,
Twee weken geleden maakten
collega Ruud Sep en ik een in
terview met 'de Leidse onder
koning' Tjeerd van Rij dat pa
ginagroot verscheen in het Za
terdags Bijvoegsel. Op dat in
terview kwamen twee schrifte
lijk reacties binnen, die wij in
middels beide hebben afge
drukt. Een lezer vroeg zich af
waarom wij een man als Van
Rij in deze mate de vloer ga
ven. Oud-wethouder en LD-
columnist Cees Waal stelde
vast dat wij 'een lasterlijke en
liederlijke aantijging' aan zijn
adres zonder meer afdrukten.
Hoogste tijd kortom voor uit-
i<*
Tjeerd van Rij is bijna dage
lijks in het nieuws en wordt
met de regelmaat van de klok
met kritiek overladen. Hij is
als langstzittende wethouder
met een belangrijke porte
feuille en als loco-burgemees
ter niet zonder macht. Het
leek ons een aardig idee om in
een persoonlijk interview
meer van hem te weten te ko
men.
Je kunt zo n vraaggesprek
op verschillende manieren
aanpakken. Hard. confronte
rend en hem voortdurend met
dossiers en kritiek om de oren
slaand. Wij kozen voor een re
gistrerende aanpak in de hoop
meer van zijn persoon en zijn
motieven bloot te leggen. Of
dat zinvolle informatie ople
verde. is aan de lezers te be
oordelen. We plaatsen het in
terview in zijn geheel tussen
aanhalingstekens, om de lezer
van meet af aan duidelijk te
maken welk type vraaggesprek
hier aan de orde was.
Als je een politicus vrijuit
wilt laten spreken, krijg je
soms ongezouten meningen
over van alles en nog wat.
Hoor en wederhoor zijn in
zo n geval niet toe te passen.
Dat betekent dat wij journalis
ten niet zomaar alles opschrij
ven. Maar als politici elkaar de
maat nemen, leggen we de lat
hoog: publieke personen
moeten tegen een stootje kun
nen en bepalen in hoge mate
zelf waar de grenzen liggen.
Tjeerd van Rij nam Cees
Waal de maat en was op zijn
zachtst gezegd weinig vleiend.
Hij gaf zijn mening, wij teken
den die op. maar wat voor het
hele gesprek geldt, is ook op
deze passage van toepassing:
het is de mening van Van Rij.
Wat wij ervan vinden, blijft in
een gesprek als dit buiten be
schouwing. Cees Waal is ver
volgens weer weinig vleiend
over ons. Hij schreef vrijdag in
zijn column dat een serieuze
krant navraag had moeten
doen of wat Van Rij vertelde
ook klopt.
Wat te doen? Wij willen een
serieuze krant maken. Moeten
wij na de column van Waal nu
Van Rij weer bellen en vragen
hoe hij op het verwijt van leu
genachtigheid reageert? Ik
vind van niet. Waal blijkt heel
goed in staat om zich te we
ren. Hij heeft als columnist
van deze krant zelfs eens per
veertien dagen de vrijheid om
zijn mening te geven en ook
hij doet dat gelukkig ongezou
ten. Zonder dat de redactie
voortdurend tussenbeide
komt en vaststelt dat je de fei
ten ook anders kunt weerge
ven of interpreteren. Daarvoor
hebben wij hem als columnist
aangenomen en betalen we
hem een bescheiden vergoe
ding.
Cees en Tjeerd moeten te
gen een stootje kunnen, zeker
van elkaar. Ik wens ze allebei
en u. lezers aan de zijlijn van
dit opstootje, van harte een
mooi nieuwjaar!
ton van brussel
HOOFDREDACTIE
In de afgelopen maanden is overal in
Nederland hard gewerkt om de ervoor
te zorgen dat de komende jaarwisse
ling zonder problemen zal verlopen.
Aan de ene kant zijn op grote schaal
verouderde compu
tersystemen vervan-
gen om er zeker van p PI NIP
te zijn dat ze millen- UrlnlC
nium-bestendig zijn.
Aan de andere kant hebben de diverse
hulpdiensten zich terdege voorbereid
op eventuele problemen die in de
nacht van 31 december op 1 januari
toch nog zouden kunnen ontstaan.
Ook in Leiden hebben de gemeente,
de brandweer, de GGD en de politie
veel werk verzet om op tijd klaar te
zijn voor de millenniumovergang. Alle
instanties zetten extra personeel in
om problemen zo goed mogelijk het
Foort van Oosten is
commandant van de Regionale
Brandweer Rijnland. Op
verzoek van deze krant schreef
hij een opinie over de
komende
millenniumwisseling.
hoofd te kunnen bieden. Bij zowel de
brandweer als de politie is het 'alle
hens aan dek': alle medewerkers zijn
ingeroosterd in een twee-ploegen
dienst met twaalf uur op en twaalf uur
af. Hierdoor ligt de
bezetting vijftig pro
cent hoger dan bij
een normale jaar
wisseling.
Inmiddels liggen ook de draaiboe
ken voor alle mogelijke calamiteiten
klaar. Als de nood aan de man komt,
weten de hulpdiensten in ieder geval
wat er moet worden gedaan.
Eén van de belangrijkste zaken
waarmee rekening moet worden ge
houden tijdens de milleriniumnacht,
is het wegvallen van gas, water en
licht Als de stroom uitvalt - en die
kans is toch altijd heel reëel - zit je
acht uur in het donker en kan het ver
volgens gemakkelijk 24 tot 48 uur du
ren voor je thuis weer spanning hebt.
Voor het geval ook het telefoonver
keer plat gaat, hebben we een aantal
meldpunten ingericht waar mensen
terecht kunnen voor medische hulp,
brandweer en politie. En wanneer de
nood aan de man komt, kunnen we in
korte tijd een nood-drinkwatervoor
ziening opzetten.
De komende millenniumovergang
is voor de brandweer geen gewone
jaarwisseling. Doordat 'er in principe
zo veel kan misgaan, kun je gemakke -
lijker in een onbeheersbare situatie te -
rechtkomen. Om die reden zal d< e
brandweer strenger optreden tegen il -
legale vreugdevuren dan in een noi -
male oudjaarsnacht het geval is. Daai r-
naast worden bijna alle containers u it
de stad weggehaald. Dat is een les d ie
we vorig jaar hebben geleerd, toen v /e
ons de hele nacht suf hebben geredr >n
om containerbrandjes te blussen.
Het is belangrijk dat niet allei jn
hulpverleners zich voorbereiden i op
eventuele problemen. Om te voork ,o-
men dat op zich kleine ongemakk en
uitgroeien tot serieuze calamiteiten is
het van belang dat iedereen rus tig
blijft en ook niet geheel onvoorben tid
het nieuwe millennium in gaat.
Zo is het heel nuttig om in iederge
val rekening te houden met eventu ele
stroomuitval. Een zaklamp die in ge
val van nood snel gevonden kan w or
den en een radio op batterijen ki .in
nen heel goed van pas komen. Ra dio
West (88.4 FM) zorgt in geval van ca
lamiteiten voor de informatievoor. rie-
ning. Daarnaast kan het geen kw aad
om een paar flessen water in hui: 3 te
halen voor het geval dat.
Mocht het fout gaan, dan zullen
mensen eventueel de nacht 'kampe
rend' moeten doorbrengen. Zet er een
mooie fles wijn bij, en maak er vooral
iets gezelligs van. Beschouw het als
iets aparts. Het is misschien niet echt
comfortabel, maar voor een nachtje is
het goed te doen.
Mocht zich ondanks alle voorberei
dingen toch nog een echte ramp voor
doen, dan wordt u door de gemeente
daarover geïnformeerd door middel
van de sirenes of met geluidswagens.
In geval van een ramp moet u direct
naar binnen gaan, ramen en deuren
sluiten en Radio West aanzetten. Via
de radio krijgt u verdere instructies en
tips, en wordt u op de hóogte gehou
den van het verloop van de ramp.
Het is natuurlijk te hopen dat de
rampenplannen allemaal in de kast
kunnen blijven en dat de zaklampen
en waterflessen onaangeroerd kunnen
blijven tijdens de millenniun
Ook in dat geval zijn alle voo
dingen zeker niet voor niets g(
Het viert immers veel lekkerde
wanneer je weet dat een kleine
niet in een ramp hoeft te eindig
Laten we met zijn allen hop
de overgang naar het nieuwe i
nium voor iedereen een groo
wordt.
foort van oosten
Adolf Hitler, Yitzhak
Rabin en Elvis Presley.
Drie mannen die door de
lezers van het
Amerikaanse weekblad
Time werden uitverkoren
tot personen van de eeuw.
De redactie van Time
besloot vervolgens om
fysicus Albert Einstein,
die door het publiek op
de vijfde plaats was
gekozen, uit te roepen tot
dé persoon van de eeuw.
Op de Time-ranglijst
wordt hij gevolgd door de
voormalige Amerikaanse
president Franklin
Roosevelt en Indiase
pacifist Mahatma Gandhi.
Allemaal mannen, dus.
Het wordt tijd voor de
vrouw van de eeuw.
Suggesties, graag.
Tony van der Voort uit Lisse:
„Prinses Diana is voor mij de
\touw van de eeuw. Ik had al
tijd grote bewondering voor
haar. Als ik denk aan haar be
grafenis. dan heb ik het er soms
nog moeilijk mee. Ze had een
goed karakter en ze toonde
haar moed door als protest de
mijnenvelden in te gaan. Ook
leefde ze mee met de armen en
deed veel aan liefdadigheid. En
dan had ze ook nog dat typi
sche vrouwengeduld met haar
man en zijn escapades. Het was
ook heel goed dat ze haar twee
zoons heel vrij opvoedde. Ik
vind het zonde dat ze op zo'n
tragische manier is doodge
gaan
Amy Koopmanschap, burge
meester van Zoeterwoude: ..De
vrouw van de eeuw is Aletta Ja
cobs. Ze is bewonderenswaar
dig. Wat haar voor ogen stond,
dééd ze gewoon. Haar keuze
om medicijnen te gaan stude
ren. was in de negentiende
eeuw heel ongewoon voor een
vrouw. Ze heeft dan ook nogal
wat obstakels moeten overwin
nen maar ze bleef trouw aan
haar keuze.
Ineke van der Zande. sociologe
aan de Universiteit l«iden:
..Einstein is een geweldige we
Diana. Madonna, Wilhelmina (v.l.n.r.) en Indira Gandhi (rechtsonder). Vier suggesties voor de 'vrouw van de eeuw'.
tenschapper, maar met deze
verkiezing wordt de geschiede
nis wéér opgehangen aan grote
mannen. De geschiedenis
wordt gemaakt door mannen
én vrouwen. De emancipatie-
Van vrouwen is één van de be
langwekkendste feiten van deze
eeuw. Het heeft de verhoudin
gen tussen man en vrouw fun
damenteel veranderd. Voor de
ze ommezwaai staat Aletta Ja
cobs svmbool. Ze is een inspi
rerend voorbeeld omdat ze
haar eigen gang ging en zich in
zette voor een rechtvaardige
wereld.Het leven van vrouwen
krijgt veel te weinig aandacht
van wetenschappers. Maar de
wetenschap is natuurlijk ook
nog steeds het domein van
mannen."
Wanda Zonneveld uit Noord-
wijk: „Prinses Diana was een
toonaangevend figuur voor heel
veel vTouwen in de wereld. Ze
had een veelbewogen leven met
die echtscheiding en haar ano
rexia. Voor veel vrouwen is dat
herkenbaar. Ze was ook een hy
permoderne vrouw. Qua kle
ding zag ze er altijd heel leuk
uit. Het doorzettingsvermogen
van 'mijn' vrouw van de eeuw
herken ik wel een beetje terug
in mezelf."
Henny Jansen van de FNV
Vrouwenbond in Leiden: „Ik
zou mijn voorbeeld Aletta Ja
cobs tot vrouw van de eeuw
verkiezen. Zij heeft als eerste af
gestudeerde vrouw in Neder
land voor een doorbraak ge
zorgd. Zij streed voorts voor ge
lijke behandeling van man en
vrouw. En vanaf het prille begin
was ze ook nog eens begaan
met het lot van de minderbe
deelden. Als je nu kijkt, is er al
veel bereikt. Maar vroeger kon
je van sommige banen alleen
dromen. Ie kon bovendien wer
ken of studeren maar als je
trouwde, was het over."
Mieke van Riel van de Neder
landse Vereniging van Huis
vrouwen in Leiden: „Einstein
heeft inderdaad erg veel be
reikt. Maar eigenlijk had er zo
wel een man als een vrouw van
de eeuw gekozen moeten wor
den. Ik kan alleen geen naam
van een vrouw noemen. De
vrouw van de eeuw is. voor mij,
elke vrouw die de kracht heeft
om ondanks tegenwerking haar
eigen weg te gaan. Er zijn heel
veel vrouwen die geen lintje
hebben gekregen, maar die
toch hele goede dingen hebben
gedaan."
Greta Noordenbos, verbonden
aan het
wenstud
eeuw ziji
peerd. et
We zijn
man en
vinden, r
voor gev<
aan Joha
lands eer
leraar en
Marie Cu
'naamloz
vrouwen
bronnen.
Corrie va
burgeme<
kies konir
vrouw vai
op in een
een ondei
den in de
tiek. Het v
maar desc
FOTO'S ARCHIEF
Instituut voor Vrou-
ies in Leiden: „In deze
i vrouwen geëmanci-
•n enorme revolutie.
;elijke rechten voor
touw nu gewoon gaan
naar daar is ooit hard
jchten. Ik denk daarbij
nna Westerdijk, Neder-
ste vrouwelijke hoog-
aan natuurkundige
rie, maar ook aan veel
e' vrouwen. Al deze
zijn mijn inspiratie-
n Zon-Langelaar,
ester van Lisse: „Ik
ïgin Wilhelmina tot
de eeuw. Ze groeide
tijd waarin vrouwen
"geschikte rol speel-
internationale poli-
zas een moeilijke tijd,
indanks heeft ze zich
in een mannenwereld weten te
handhaven. Daar kan ik me een
beetje in herkennen. Ze is toch
wel mijn voorbeeld, ja. Wilhel
mina is een vrouw waar ik me
aan kan spiegelen."
Els Goumey, LUMC-hoogle-
raar transplantatiebiologie:
„Indira Gandhi, voormalig pre
mier van India. Zij was de twee
de vrouwelijke president van de
wereld. En dat in een door
mannen beheerste maatschap
pij. Bovendien had ze de demo
cratie hoog in haar vaandel. Zij
is daarom voor mij de vrouw
van de eeuw."
Jetteke Bolten-Rempt, direc
teur van Stedelijk Museum De
Lakenhal te Leiden: „Mijn
moeder, Emma Rempt-Sche-
pers, is de vrouw van de eeuw.
Ze werd in 1908 geboren en
heeft vrijwel de hele eeuw, met
alle ups en downs, meege
maakt. Ze heeft zeven kinderen
opgevoed. Daarnaast speelt ze
cello, schrijft en dicht. En dan
heeft ze ook altijd aandacht
voor anderen en is heel erg zelf
standig. Voor mij is dat het
toonbeeld van emancipatie.
Mijn moeder met als beroep
huisvrouw is dus de vrouw van
de eeuw."
D. van Duyvenbode uit Sas-
senheim: „Vrouw van de eeuw?
Er is maar één vrouw in mijn le
ven. Dat is mijn echtgenote met
wie ik al veertig jaar getrouwd
ben. Op de tweede plaats heb ik
de meeste sympathie voor ko
ningin Beatrix. Dat mens komt
spontaan en eerlijk over."
Sandra Gussenhoven uit Lei
den: „Prinses Diana zou ik kie
zen tot vrouw van de eeuw. Ze
was een goed mens, omdat ze
iets over had voor anderen.
Haar vriendelijkheid vergeet je
niet meer. En in het Britse ko
ninklijk huis lag ze zo lekker
dwars."
Jeffrey Alkemade uit Hazers-
woude-Dorp: „Madonna is
zonder twijfel de vrouw van de
eeuw. De naam alleen al zegt
genoeg. Ze gaat met de tijd
mee. Bij elke nieuwe cd veran
dert ze van imago. Ze is nu er
gens in de veertig, maar nog
steeds mateloos populair. Heb
je haar nieuwste songs al ge
hoord? Het is een wereld-cd!"
hanan nhass
Ik reageer op de column 'Vlie
gen' van Rob van den Dobbel
steen in het Leidsch Dagblad
van 4 december. Hierin
schrijft hij over de milieu-ef
fecten van de luchtvaart. Hij
citeert een 'luchtvaart-des
kundige', helaas zonder
naamsvermelding, die be
weert dat vliegen juist gunstig
is voor het milieu.
Ik wil in het kort ingaan op
zijn vijf stellingen.
Stelling 1: Een Boeing 747
verbruikt per passagier 1 liter
brandstof per 30 kilometer.
Deze stelling geldt alleen
voor afstanden boven de 1500
kilometer. Dan is het energie
verbruik altijd nog twee keer
zo groot als een reis met de
trein, en vijf keer zo groot als
een reis met de bus. Wordt de
afstand korter (bijvoorbeeld
naar Hamburg), dan wordt
het energieverbruiik twee keer
zo groot als de auto, drie keer
zo groot als de trein en tien
keer zo groot als de bus.
(Bron: Energieverbruik en
emissies van de luchtvaart en
andere wijzen van personen
verkeer op Europese afstan
den, november 1997, Centrum
voor energiebesparing en
schone technologie, in op
dracht van VROM).
Stelling 2: De laatste 15 jaar
zijn vliegtuigen zes keer min
der geluid gaan produceren.
Het aantal vliegbewegingen
is gestegen van 3535 in 1924
naar 53.000 in 1974 tot
400.000 in 1999. Het aantal
klachten van mensen met ge
luidsoverlast is toegenomen
van enkele duizenden in de ja
ren 80 naar 135.139 in 1996 tot
245.517 in 1997. (Bron: Jaar
verslag 1997 van de Commis
sie Geluidhinder Schiphol.)
Stelling 3: Bij een reis van
1500 kilometer is de vervuiling
per persoon met het vliegtuig
minder dan dat van twee per
sonen in een auto met cara
van.
Onzin, voor bijvoorbeeld de
afstand Amsterdam-Rome
(1300 km) is de luchtveront
reiniging (als optelsom van
NOx-, S02- en VOS-emissies)
voor het vliegtuig (Boeing 737-
400) 366 mg/passagi<
meter en voor de auto
sonen, zonder caravai
mg/pkm. (Bron: Enej
bruik en emissies
luchtvaart en andere I
van personenverkeer oq
pese afstanden,
1997, Centrum voorene§
sparing en schone tei
gie, in opdracht van T
Verder geldt:hoe korterl
stand, hoe nadeliger vel
vliegtuig.
Stelling 4: Van alle s
lijke uitstoot (were
komt 1 procent van vi
gen.
Eén procent van de
wereldwijde uitstoot
heleboel. Bovendien: o
hoogte uitgestoten vei.
blijft veel langer aanwe
heeft ernstiger gevolgei 15
heeft zijn invloed op het s
wicht in atmosferisch®
cessen zoals ozon-a
Het IPCCOntergovemt
Panel on Climate Chan]
forum van wetenschz
schat de bijdrage van vl
keer aan het broeikasefl
3,5 procent. Hoe groot
vloed van vliegverkeer
afbraak van de ozonlaa
niet bekend. Maar schat
over de mogelijke toeko
bijdrage van vliegverki Q
pen uiteen van 6 tot 4
cent.
Stelling 5: Ons land 1
miljoen auto's en 800 vl o_7
gen.
Hoe komen wij mi
vliegtuigen aan 400.000 lc|
bewegingen per jaar op it.
hol? Overigens telt Ned
ook zo'n 30 miljoen f
die helemaal geen scha
stoffen uitstoten.
Als ik de heer Van der
helsteen was. zou ik i ste
veel geloof hechten a
borreltafel-uitspraken vt
ze anonieme 'luchtvaai
kundige'. En waarom 1
eigenlijk niet met tiaa
toenaam in de krant?
(Met dank aan de V
ging Milieudefensie vo
nauwkeurige gegevens.)
L._
A.V. Zimmer *r<>
5 bi
L Bel)
:hi
