Denksport
fc
-
-
-
P
wT
o
P
ijl
-
-
-
DAG 24 DECEMBER 1999
23
IDGE
iet aanvallende bieden van tegenwoor-
met preëmptieve openingen, multi en
derberg hoort ook de 'Unusual 2 SA',
ngewone 2 SA met twee vijfkaarten of
in de lage kleuren en 6-10 punten,
s je dan niet de gewone 2 SA-opening
20-22 punten? Deze opening, die rela-
veel voorkomt, kan echter veel beter
2 geopend worden. Volgend jaar
dt dat behandeld. Als de partner op 2
een het aantal controles aangeeft (2 V
ntroles), weten de partners in een ron-
if ze wel of niet naar slem moeten gaan.
is een veel voorkomende moeilijkheid
;t bieden na de 20-22 punten 2 SA.
maast is de ongewone 2 SA een uitste-
wapen als het goed gebruikt wordt,
lartner weet wat hem te doen staat en
ïgenpartij moet vaak gissen. In het eer-
spel had West deze moeilijkheid te ver
ken met: 10 9 8 6 3; V B 10 7; 9 5 4;
4. Zuid was de gever en allen waren
sbaar. Zuid 2 SA (unusual); West pas;
ird 5 Oost doublet; Zuid pas; West
doublet bedoeld om tegen te spelen of
railend om zelf te spelen. Op deze
gte geeft het doublet tricks (azen en he-
directe slagen aan met in het alge-
i weinig troeven tegen. Kwetsbaar is
meestal niet goed om met deze zwakke
daarna nog zelf te bieden. Alleen met
te in een kleur kan er geboden worden,
lindelijk besloot West toch tot 5 Dat
niet goed af, want dit was het spel:
H 5
¥A842
73
A B 107 3
9863
07
N
C
A V B 7 2
♦HV953
A V
H B 10 8 6 2
H 9 8 5 2
contract van 5 kon niet down. Maar
5 was gedoubleerd geen succes, want
maakten vier slagen en scoorden 500
ten. Aan tafel 2 ging het bieden er wat
iger aan toe: Zuid 2 (zwakke twee in
en of sterke kaart); West pas; Noord 2
st 3 (sterk, twee vijfkaarten in de hoge
ren); Zuid pas (4 was zeker te probe-
maar wel al erg hoog); West 3
ird pas; Oost 4 Dat contract ging on-
jubleerd maar net een down. In het
ede spel stond West voor hetzelfde di-
ma aan een van de tafels:
943
VAV654
0652
09
0
♦AHV87
V H 32
V 7 4
443
A
*87
HB 108 32
H 10962
tafel 1 ontspon zich het bieden als
|t: Zuid pas; Oost pas; Noord 1 V Oost
Zuid doublet (negatief voor de lage
iren); Oost pas; Noord 2 Oost pas;
3 verder rondgepast. West werd
beloond voor zijn taktische passen,
tafel 2 bood Zuid meteen: Zuid 2 SA;
it pas; Noord 5 Oost doublet; Zuid
West??? Ook hier mocht West kiezen of
iou passen (voor - 750 ptn.) of 5 4 zou
len en na doublet voor 800 punten on-
de tram zou raken. Hij besloot tot het
ste. Ook in het laatste spel wordt gede-
ïstreerd, dat bridge niet lonend is voor
ge spelers. Zuid was de gever en allen
en kwetsbaar. West had deze kaarten: 4
;4B8765 2;*AH 10 5 3.
de eerste tafel waren NZ de aggressieve
Iers: Zuid en West pasten. Daarna
nde Noord met 4 West dorst niets
t te bieden en er werd rondgepast. Aan
tweede tafel opende West na pas van
d direct met 2 SA; Noord pas; Oost 4
iterend); Zuid pas; West? West kan pas-
de manche bieden met 5 of aan zijn
tner nog iets meer vertellen over zijn
fling. Het goede bod van West was: 4 V
once, goed spel; poging tot slem);
ird pas; Oost 6 het voorstel van West
gehonoreerd. De afloop ziet u aan het
spel:
H 5 2
*HV107543
7652
11053 z
A873
*986
A 1094
4 V B
V 10 9 6
A B 2
V3
49742
contract van NZ van 4 V ging maar net
down. Het zo moedig geboden klein
van OW kon na de uitkomst met har
temakkelijk worden gemaakt. Maar ook
le start met 4 10 kon het slem niet
n. Na schoppenaas, ruitenaas en vijf
klaveren kon Oost net op tijd al zijn
oppens lozen. Bij zulke openingen moet
liscipline wel voorop staan: alleen goed
ulde vijfkaarten en 6-10 punten.'Never
m' uit Schagen organiseert op zondag
dag 2 januari een Open Nieuwjaarsdri-
'De Roode Leeuw' voor iedereen,
nelden kan via 0224-571896/551456De
ïve voor het 35-ste Kaasstadtoemooi
januari 2000 kan nog steedsvia Johan
(072-5053455).
PUZZEL
Oplossing
nummer 50
De twee gevraagde woorden van de
puzzel van de vorige week waren:
GEBLADERTE en JANPLEZIER
Kruiswoordraadsel
nummer 51
Horizontaal:
1. Luchtdrukmeter; 8. koker; 9. vruchtje;
10. cijfer; 12.warrigal; 13. voormalig
Russisch heerser; 15. uitstapje; 16. oor
konde; 18. hijstoestel; 20. honingbij; 21.
pauze (Eng.); 22. kleur; 24. Griekse let
ter; 26. oude lengtemaat; 28. vrouwelijk
dier; 30. tennisterm; 33. compact disc;
34. verlosser; 35. gevolmachtigd verte
genwoordiger i.h. buitenland; 36. tande
loos zoogdier; 37. rijstbrandewijn;-39.
bakmengsel; 40. nachtspiegel; 42. Engels
bier; 45. zuivelproduct; 48. geestdrift; 49.
bezoldiging; 51. toneeltoerusting; 53.
wintersportartikel; 54. knaagdier; 55.
feeks; 56. gebrek; 57. filmdecor; 58. kort
stondige regenval; 60. huisdier; 61. sol-
datenvoedsel.
Verticaal:
1. Ruzie; 2. wier; 3. rivier in Siberië; 4.
oude Franse dans; 5. boom; 6. droog
plaats; 7. oude munt; 8. cadans; 11
blootje; 12. aanwijzend vnw.; 14.
opstootje; 15. vanzelfsprekend; 16. vuur
wapen; 17. gemeen; 19. vagebond; 23.
duidelijk; 25. uitvlucht; 27. steensoort;
28. gravin van Holland; 29. Iers
Republikeins Leger (afk.); 31. tennisterm;
32. griezelig; 33. wedstrijdbeker; 38. uit
gelezen mogelijkheid; 39. kledingstuk;
41. brandpunt; 43. alcoholische drank;
44. wasgelegenheid; 46. uitroep van
opluchting; 47. soort kers; 49. adrem; 50.
haarverzorgingsmiddel; 52. cultusge-
bruik; 54. altijdgroene heester; 58. beryl
lium; 59. persoonlijk vnw..
Welke woorden worden gevormd door
de letters uit de vakjes: 1 23 38 60
32 54 48 36 14 39 en 61 24 57
7 46 3 25 13 10 52
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk dinsdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch Dag
blad, Postbus 54, 2300 AB Leiden.
A
M U
S
A
N
T
B
O
L
1
V
A
R
D
T
R
1
Z
E
T
E
E
E
1
K
E
R
J
O
K
E
R
M
L
A
M
P
R
A
D
E
N
M
E
M
O
A
A
M
B
O
A
E
E
N
A
R
E
S
P
A
N
N
E
K
E
E
T
R
R
E
N
E
T
S
1
S
A
L
E
R
U
K
K
A
P
Z
F
1
L
E
T
B
E
S
J
E
S
O
L
1
E
L
E
P
E
L
E
L
A
N
R
O
B
L
1
L
E
C
U
G
R
E
B
C
E
L
L
O
A
V
E
R
V
R.
A
Z
E
N
E
A
G
L
E
K
O
N
E
E
S
O
1-
L
O
S
G
E
L
D
G
E
M
A
L
1
N
Winnaars
De winnaars van een cadeaubon zijn:
Mw. E. van der Salm-van Doorn,
W. v.d. Veldenweg 65,
Leimuiden (cryptogram).
Mw. B. Deijn, Poortwacht 123,
'Leijhof,
Leiderdorp (kruiswoord).
Cryptogram nummer 51
Horizontaal:
4. Beroemd tot een bericht geworden (8); 7. Dat
zwijn zaltwel jarig zijn! (11); 9. Aankomend metaal?
(8,5); 11.'Doekje voor een jongen in de tuin (6); 12.
Geruchtmakend kledingstuk? (8); 13. Door eren toe
gedaan zijn (8); 14. Vreemde valuta in de mond (6);
15. Lekker sentimenteel? (11); 19. Balk aan het front?
(11); 20. Verstandige handel voor een betoog (10).
Verticaal:
1. Verrukkelijk in de olie? (11); 2. Uitzendbureau?
(13); 3. Gereed om naar het feest te gaan? (10); 5. Had
het lef om te verlangen (5); 6. De zaak van een aan
nemer? (14); 8. Tonnen die nog fascinerender zijn
(10); 10. Dik gearrangeerd (5); 12. Godheid in de keu
ken (3); 16. Wat is de wereld toch klein als ge om de
bol draait' (5); 17. Geef de oppositie een andere
plaats! (6); 18. Heeft de toekomst (5); 21. Balk van
klinkers (2).
Oplossing
nummer 50
Horizontaal:
4. Van de kaart; 6. muilperen;
9. dienst weigeren; 12. omkij
ken; 13. somma; 14. harmo
nie: 15. eer: 16. minnekunst:
17. si; 19. tuk; 20. toevoer; 22.
pandverbeuren.
Verticaal:
I. Kakmadam; 2. patent; 3.
broeders en zusters; 5. duide
lijkheid; 7. verzaken; 8. mon
sterdieren; 10. sterrenkunde;
II. gemoedsleven; 18. hoorn;
21. bal.
DAMMEN
Met de kerstdagen voor de deur
mag ik u ook dit jaar weer een
serie vraagstukken ter oplossing
aanbieden. In tegenstelling tot
voorgaande keren heb ik nu
eens niet gekozen voor de tradi
tionele problemen, doch voor
partij standen waarin wit aan
zet op de één of andere wijze
kan winnen.
De opgaven lenen zich uitste
kend voor het oefenen van uw
inzicht in allerlei slagwendin
gen. Ik heb tevens getracht een
klimmende moeilijkheidsgraad
te bepalen. Voor de volledig
heid en als ruggesteun voor de
minder ervaren dammers geef
ik u nog een aantal aanwijzin
gen.
In de eerste opgave gaat het om
een bekende manoeuvre.
De damzet in de tweede opgave
moet te vinden zijn.
In het derde diagram wint wit
door een verrassende door
braak.
De vierde opgave is iets lastiger:
wit forceert winst. Ronduit
schitterend is de vijfde (een al
eens eerder door mij geplaats
te) opgave uit deze serie. Wit
wint door een magnifieke com
binatie. De laatste stand is mo-
m
9
9
O
O
O
O
O
O
6
O
O
o:
O
O
O
O
As
O
6
p
o
P
6
Diagram nr. 2
9
9
•j
O
O
O
O
O
O
O
p
O
O
p
P
p
•1
O
9
O
O
p
llji
O
p
gelijk de meest lastige. Wit for
ceert de winst in deze Roozen-
Oiagram rtr 5
burgopstelling. Ik hoop dat u
zich kunt vermaken met deze
Diagram nr. 6
serie en wens u tot slot fijne
kerstdagen!
SCHAKEN
Paul Bierenbroodspot
Bij het naderen van de eeuw
wisseling worden er vele lijstjes
van de eeuw gepubliceerd. Ook
voor schakers valt zo'n lijstje te
maken. Het vergelijken van
spelers uit verschillende tijd
perken is altijd een hachelijke
zaak, maar met schaken toch
eenvoudiger dan bijvoorbeeld
voetbal. Schaken kan men tot
op hoge leeftijd op niveau spe
len en het feit dat bijvoorbeeld
Lasker en Kortsjnoi op AOW-
-leeftijd nog topprestaties le
verden, toont aan dat de zeer
sterken in elk tijdperk mee zou
den kunnen. Mijn lijstje voor
deze eeuw:
1. Kasparov
2.Lasker
3.Botwinnik
4.Karpov
5.Fischer
Deze lijst is natuurlijk subjec
tief. Ook Capablanca en Alje-
chin kwamen sterk in aanmer
king. Robert Fischer is onge
twijfeld één van de sterkste spe
lers van deze eeuw, maar de
Amerikaan heeft te weinig van
deze kracht laten zien om hoger
te eindigen. Ook de volgorde
van de nummers twee tot en
met vier is enigszins willekeu
rig-
Alleen over de bovenste plaats
kan geen twijfel mogelijk zijn.
Gary Kasparov steekt nog
steeds duidelijk boven zijn con
currenten uit en het is nog niet
te zien wanneer hij overvleu
geld zal worden. Hij zou zelfs
nog schaker van de 21-ste
eeuw kunnen worden.
De bespreking van het lijstje zal
in chronologische volgorde ge
beuren.
De speler die als wereldkampi
oen de 20-ste eeuw in ging was
Emanuel Lasker. Deze strijder
pur sang had ook belangrijke
bezigheden buiten het schaken.
Zo was hij wiskundige, filosoof
en zelfs toneelschrijver. Lasker
was in 1894 wereldkampioen
geworden door Steinitz te ver
slaan en hij zou die titel 27 jaar
vasthouden. In die tijd was de
wereldtitel een persoonlijk ei
gendom en de houder mocht
zelf zijn uitdager uitkiezen en
verdere voorwaarden stellen.
Vandaar dat er maar weinig uit
dagers waren en bijvoorbeeld
de sterke Akiba Rubinstein
nooit een kans gehad heeft.
Toch was er geen twijfel dat
Lasker de sterkste speler van
zijn tijd was. Hij was een uitste
kend verdediger en ook tactisch
stond hij zijn mannetje, terwijl
zijn openingsspel vaak iets te
wensen overliet. Illustratief is
de volgende partij, gespeeld in
1904 te Cambridge Springs.
Lasker - Napier
Siciliaans
l.e4 c5 2.Pc3 Pc6 3.Pf3 g6 4.d4
cxd4 5.Pxd4 Lg7 6.Le3 d6 7.H3
Pf6 8.g4 0-0 9.g5 Pe8 10.h4?l
Pc7 Il.f4e5!
Een flankaanval moet volgens
de regelen der kunst bestreden
worden met een centrumop-
stoot.
12.Pde2d5?
Later werd gevonden dat zwart
met 12...Lg4 voordeel kon be
halen, bijvoorbeeld: 13.Dd2
exf4 14.Lxf4 Pe5 15.0-0-0 Pe6
16.Lg3 Pc4 17.Dd3 Tc8.
13.exd5 Pd4 14.Pxd4 Pxd5!
15.Pf5! Pxc3 16.Dxd8 Txd8
17.Pe7+ Kh8 I8.h5! Te8 19.Lc5
gxh5 20.Lc4?!
Met 20.bxc3 Lf8 21.Lb5 Txe7
22.Lxe7 Lxe7 23.Th5 Lg4 24.Th4
Lf5 had wit licht voordeel kun
nen bereiken. Lasker wil echter
meer, hoewel dit objectief niet
correct is.
20...exf4?
Later werd gevonden dat zwart
een overweldigende stelling
had kunnen bereiken met
20...Pe4! 21.Lxf7 Lg4! 22.Lxe8
Txe8 23.La3 Pg3 24.Th2 exf4.
21.Lxf7 Pe4?
Met 21...TfB had zwart zich nog
staande kunnen houden. In het
vervolg is Lasker onverbidde
lijk.
22.Lxe8 Lxb2 23.Tbl Lc3+
24.Kfl Lg4 25.Lxh5! Lxh5
26.Txh5 Pg3+ 27.Kg2 Pxh5
28.Txb7 a5 29.Tb3 Lg7 30.Th3
Pg3 31.KT3 Ta6 32.Kxf4 Pe2+
33.Kf5 Pc3 34.a3 Pa4 35.Le3
1-0
De nummer drie van de lijst
had de pech dat de tweede we
reldoorlog het schaakleven ver
scheurde in zijn beste periode.
Michael Botwinnik werd gebo
ren in 1911. Zijn eerste kans om
wereldkampioen te worden
kwam pas in 1948. Hij greep de
ze kans met beide handen aan
en het duurde tot 1963 voordat
hij definitief onttroond werd.
Tussendoor had hij twee keer
de titel verloren aan respectie
velijk Smyslov (1957-58) en Tal
(1960-61). In de toen nog gang
bare revanchematch sloeg Bot
winnik echter steeds terug,
daarmee aantonend dat het
eenvoudiger is om wereldkam
pioen te worden dan wereld
kampioen te blijven. De Rus
stond bekend als een harde
werker en in tegenstelling tot
Lasker was zijn openingsvoor
bereiding een sterk wapen. Zijn
trainingsmethodes waren Spar
taans met tegenstanders die
rook in zijn gezicht bliezen ter-
Diagram 1
Stand na 29...De8-e7
wijl de radio speelde, zodat hij
kon wennen onder slechte om
standigheden toch goed te kun
nen spelen. De volgende com
binatie is wereldberoemd ge
worden en werd gespeeld bij
het AVRO-toernooi 1938 (Zie
diagram 1).
Botwinnik - Capablanca
30.La3H Dxa3
Na 30...De8 31.Dc7+ Kg8 32.Le7
Pg4 33.Dd7 Da8 34.Ld6 wint
wit.
31.Ph5+! gxh5
31...Kh6 32.Pxf6 Dcl+ 33.Kf2
Dd2+ 34.Kg3 Dxc3+ 35.Kh4
Dxd4+ 36.Pg4+ met winst voor
wit.
32.Dg5+ Kf8 33.Dxf6+ Kg8
34.e7!
Deze pion is niet meer te stop
pen en daarmee blijft de vraag
of zwart nog eeuwig schaak
heeft. Botwinnik heeft goed be
rekend dat dit niet het geval is.
34„.Dcl+ 35.KJ2 Dc2+ 36.Kg3
Dd3+ 37.KH4 De4+ 38.Kxh5
De2+ 39.KH4 De4+ 40.g4 Dël
41.Kh5 1-0
Volgende week het tweede deel.
FILATELIE
Ierland sluit zich vanaf 31 de
cember met zes
millennium-velletjes aan bij de
groot-uitgevers België (4 velle
tjes van 20 zegels), Groot-Brit-
tannië (25 series van 4 zegels)
en de Verenigde Staten (10 vel
letjes van 15 zegels). De Ierse
velletjes zullen steeds uit 2 x 6
verschillende zegels bestaan.
De eerste drie velletjes tellen
twaalf 30 p-zegels met het jaar
tal 2000. Van elk velletje zijn
100.000 stuks aangemaakt. De
zegels zullen niet los worden
verkocht.
Het uitgifteprogramma van de
velletjes ziet er als volgt uit: 31
december, People of the 20th
Century, 1 januari, Irish Histo
rie Events, 29 februari, Discove
ries, 16 juni, The Arts, 31 de
cember, World Events en 1 ja
nuari 2001, Epic Journeys. Be
halve de titel van het velletje
staat er ook op de velrand Cele
brating The Millennium, alsme
de enkele beroemdheden onder
wie Gandhi, Lenin en Pelé.
Op de zegels van het eerste vel
letje (31 december) staan de
Iers Amerikaanse actrice Grace
Kelly (1929-1982). de atleet Jes
se Owens (1913-1980), John F.
Kennedy (1917-1963), Moeder
Teresa (1910-1997), de Ierse te
nor John Count McCormack
(1884-1945) en Nelson Mande-
la.
Het historische velletje dat 1 ja
nuari verschijnt herinnert aan
de invasie van de Noormannen
750 jaar geleden, de vlucht van
de Earls, het Ierse parlement
1782, The Land League, de on
afhankelijkheid en de vredes
macht van de VN met daarin de
rol van de Ierse troepen.
Het velletje Discoveries is ge
wijd aan de Ierse priester Rev.
Nicholas Callan, een geleerde
op gebied van elektriciteit, de
Birr Telescoop, vanaf 1845 ge
durende 75 jaar de grootste te
lescoop van de wereld, Thomas
Edison, Albert Einstein, Marie
Curie en Galilea.
Behalve de groot-uitgevers zijn
er ook landen die rond de mil
lenniumwisseling met een een
malige emissie komen. Aland
geeft op 3 januari onder de titel
'De eilanden van de vrede in de
21-ste eeuw' een velletje uit
met daarin vier 3,40 mk./
0,57 e-zegels. Op alle zegels het
internationale vredesteken. Op
lage: 250.000 velletjes.
Luxemburg komt op 3 januari
met een 'Camet 2000'. In het
boekje zitten 2x4 zegels met
een A-waarde. Op alle zegels
het jaartal 2000. Prijs: 120 Luf.
Eiland Man heeft op 12 novem
ber een velletje uitgegeven met
drie zegels (2 x 50 p en 2 pond)
met onder de zegels 23.59
31-12-1999 (met een klok die
het één voor twaalf heeft), 00.00
1999-2000 (met de klok op
twaalf uur) en 00.01
01-01-2000 (de klok wijst één
over twaalf aan). Op de zegels
sterrenbeelden, zonsondergang
en zonsopkomst. Een prachtig
velletje.Noorwegen presenteert
op 31 december onder de titel
'Gelukkig Nieuw Millennium'
twee sfeervolle 4,00 kr.-zegels
met 'winternacht' en 'zonson
dergang'. winnaars van een fo
towedstrijd. De zegels zitten in
boekjes van acht stuks (2 x 4).
Oplage: 500.000 boekjes.
Oostenrijk heeft 12 november
twee series aangevuld. De per
manente serie 'Sagen en legen
den' met een 32 s.-zegel ge
wijd aan 'Die Auffindung des
Erzberges' en de serie 'Volks-
brauchtum' met een 7 s.-zegel
(oplage 2,9 miljoen) die het
Neujahrslauten der Pummerin
in Wenen laat zien. Deze zegel
kan worden beschouwd als de
Oostenrijkse bijdrage aan het
millenniumgebeuren, want on
der de luidende Pummerin en
spattend vuurwerk staat 1 Jan
net 2000.
Op 12 november verscheen
eveneens een 7 s.-zegel (oplage
2,8 miljoen) waarmee het
150-jarig bestaan van de Geo
logischen Bundesanstalt
postaal wordt gevierd. Motief;
het instituut en drie fossielen.
Oostenrijks kerstzegel kwam 26
november uit: Christus' Ge
boorte. een detail van het altaar
in de kerk van Pinkafeld. Waar
de: 7 s.. oplage: 13 miljoen.
Zweden viert de millennium
wisseling met twee zegels en
twee stempels. Op twee
5 kr.-zegels het ogenblik waar
op Heligholmen, een eilandje
net ten oosten van de zuidspits
van Gotland (gelegen in de
Oostzee), op 1 januari 2000
wordt getroffen door de eerste
zonnestralen. De zegels (4 x 2)
zitten in boekjes getiteld Ett
Millennium gyr (gloren van een
millennium). De stempels wor
den op oudejaarsdag (31 janua
ri) en nieuwjaarsdag (1 januari)
gebruikt.
