PORT
Altijd op zoek
naar ruimte
MOOIER dan GOUD
Randje BUITENSPEL
DAC 24 DECEMBER 1999
19
Ajacied Brian Laudrup verlangt naar de werkelijke vrijheid
Twee jaar na zijn oudere broer Michael speelt Brian Laudrup bij Ajax. Ook voor
hem is het waarschijnlijk zijn laatste club na Bröndby, Bayer Uerdingen,
Bayern München, Fiorentina, AC Milan, Glasgow Rangers, Chelsea en FC
Kopenhagen. Brian Laudrup van 22 februari 1969 te Wenen, waar vader Finn
twee jaar voetbalde, speelde 82 interlands voor Denemarken. Daarmee werd hij
in 1992 Europees kampioen. Hij werd viermaal uitgeroepen tot Deens
voetballer van het jaar, in 1989, '92, '95 en '97.
door HENK HOIJTINK
Hij is de mooiste voetballer op de Nederlandse velden. Zoals
hij passeert, dat is nog echt glijden langs een tegenstander.
Maar in zijn eerste competitiehelft bij Ajax weerspiegelde zich
ook de andere zijde van zijn grillige carrière: nadat de bladeren
waren gevallen, smoorde de schoonheid van Brian Laudrup.
'Gevoelig' noemt hij zichzelf. .Altijd op zoek naar ruimte om on
verwachte dingen te doen."
Brian Laudrup zou de nieuwe centrale middenvelder van Ajax
worden, de opvolger van Jari Litmanen. Dat was het aanvankelij
ke idee van trainer Jan Wouters. Maar Laudrup is rechterspits
geworden.
„In Italië, bij Milan, eindigde ik als verdedigende rechtermid
denvelder. Sindsdien wil ik van tevoren weten wat de plannen
met me zijn. Wouters zei dat hij erover dacht me op Litmanens
plaats te laten spelen. Ik schrok. Daar had ik nooit gespeeld. Ik
heb m'n beste jaren in een vrije rol gehad: bij Glasgow Rangers
en het nationale team. Ik was er nerveus over. We zijn een com
promis overeengekomen. Zo gauw Wouters zou zien dat ik me
niet op m'n gemak voelde, zou ik op rechts terechtkomen."
„Ik geef de voorkeur aan de rechtervleugel. Als centrale mid
denvelder moet je ook defensief werk doen. Ik mis vooral de fy
sieke kwaliteiten om te schakelen tussen middenveld en aanval.
Ik heb andere kwaliteiten dan Litmanen, de dribbel vooral. Voor
het team ben ik van meer nut op de vleugel."
Stabiel
„Ik wist dat het een seizoen vol ups en downs zou worden. We
zijn niet stabiel. We spelen zó nerveus. Jonge spelers moeten
plotseling spelen. Ze willen laten zien wat ze kunnen. Maar ver
geet niet dat Ajax vorig seizoen zijn ruggengraat is kwijtgeraakt.
Trek maar een lijn door het team: de doelman, Van der Sar,
Blind, Oliseh, Litmanen, daarnaast de gebroeders De Boer.
Daarom is de situatie niet vergelijkbaar met het seizoen dat
Michael hier speelde. Toen bestond de ruggengraat nog, Hij kon
insluipen in een gesettled team.
Het team van nu is zo unsettled."
Nederland wordt een tweede Denemarken, waarschuwen de
doemdenkers. Laudrup moet het kunnen weten. „Ik moet la
chen om alle klaagzangen. Als we het allemaal moesten geloven,
zou er crisis zijn in Italië, met zo'n mager presterende nationale
ploeg. Ze schreeuwen in Duitstand, Schotland, Nederland. Maar
als ik Nederlandse ploegen in de Champions League tegen bij
voorbeeld Duitse zie spelen, is het verschil klein."
„Ik kijk naar de positieve instelling. Ploegen willen in Neder
land nog voetballen. Te naïef? Soms misschien. Willem II bij
voorbeeld in de Champions League. Maar ik houd van de ma
nier van spelen. Helaas is tactiek steeds belangrijker in het top
voetbal. Italiaans voetbal is voor mij een schaakspel. Ik zou het
Nederlandse voetbal niet naïef willen noemen. Ik zou zeggen dat
de Hollanders het spel nog spelen zoals het ooit is bedoeld. Ik
voel me er thuis. Dat was in Schotland ook zo. Het voetbal is
open, je krijgt meer ruimte. Maar het is niet zo dat ik op halve
kracht kan spelen. Ik hoor inderdaad wel eens dat het bij mij zo
makkelijk oogt. Maar om het zo makkelijk te doen lijken, moet ik
er alle energie in stoppen."
Hectiek
Brian Laudrup kan vertellen over de hectiek in Italië en de laster
in Denemarken. Na zijn terugkeer naar het vaderland nam de
Deense (roddel)pers Laudrup op de korrel. Zijn zeven jaar oude
re vrouw Mette zou zijn carrière sturen door de beslissingen
voor hem te nemen.Als ik door de Kalverstraat loop, gebeurt er
niets. Andere spelers houden ervan herkend te worden. Dat heb
ik nooit gehad. Ik voel nje vrij als een vogel, als ik rond kan lopen
zonder te worden herkend.
„Ik ben nu misschien vijftien keer in het centrum van Amster
dam geweest. Drie keer ben ik aangesproken. Dan zegt iemand
'je bent een goede voetballer' en hij loopt weer verder. Niets
meer. Een verademing vergeleken met Florence en Milaan. Daar
moet je je auto zo dicht mogelijk bij restaurant of winkel zien te
parkeren om er snel in en uit te kunnen."
„Twee, drie weken voor de degradatie van Fiorentina naar de
Serie B namen de supporters een gewelddadige houding aan. Ik
nam het serieus en stuurde mijn familie naar huis, naar Dene
marken. Zelf ging ik in een hotel zitten. Ik voelde me niet veilig.
We hadden een uitwedstrijd met 1-0 verloren. De fans verzamel
den zich bij de bus, ze begonnen eraan te schudden. We moes
ten onder politiebewaking drie tot vier uur in het stadion blijven.
De politie begeleidde ons ook op weg naar huis. Die dag verloor
ik een deel van mijn droom over voetbal."
Vrijheid
„Mijn broer is daar anders in. Hij kon daarmee beter omgaan,
bijvoorbeeld bij Barcelona en Real Madrid. Hij is niet zo gevoelig
als ik. Hij vindt het minder bezwaarlijk om aan huis gebonden te
zijn. Ik ben altijd op zoek naar vrijheid. Daardoor kwam ik te
recht op verborgen plaatsen, zoals Schotland.
„Ik heb eens gezegd dat ik na de wedstrijd het liefst een mas
ker wilde opzetten. Maar dat heb ik in Nederland niet nodig.
Buiten het veld wil ik een normaal mens kunnen zijn, en Neder
land komt het dichtst bij dat ideaal."
„Het was na het half jaar bij FC Kopenhagen precies wat ik
nodig had. Terugkeren als speler in Denemarken met mijn naam
bleek onmogelijk. Ik werd achtervolgd door de pers en het volk.
Dezelfde mensen voor wie ik een held was geweest. Maar toen ik
mijn interlandcarrière beëindigde, was ik van het ene op het an
dere moment een verrader. De Deense pers zoekt altijd helden
en schurken. En als je een held in een schurk kunt veranderen,
heb je daar het perfecte verhaal."
„De situatie van Michael in Denemarken is niet te vergelijken.
Hij heeft na zijn terugkeer niet meer gevoetbald. Hij heeft niet
wekelijks de vraag gekregen waarom het spel tegenviel. Hij heeft
nu een heel groot huis laten bouwen. Daarvan verschijnen foto's
in de roddelpers, maar daar blijft het bij. Misschien komen ook
voor hem de problemen, als hij volgend seizoen assistent-
bondscoach wordt."
EK
Michael Laudrup wordt na het EK assistent van de nieuwe
bondscoach Morten Olsen. Zou hij zijn broer terugvragen? „Ver
voor het WK van '98 had ik besloten om na dat toernooi te stop
pen als international. Europees kampioen worden, zoals in '92
met Denemarken, is mooi. Maar het gevoel om op een WK te
spelen, is net iets groter. Dan voel je je als voetballer compleet.
Onze verloren kwart finale tegen Brazilië, waarin ik scoorde,
maakte voetbalhistorie in Denemarken. Ons land was nog nooit
zo ver gekomen. Ik werd gekozen tot de vijftien beste spelers van
het toernooi."
„Nee, Michael zal me niet terugvragen. Hij weet dat mijn be-
Brian Laudrup
met Javier Olai-
zola van Mallor-
ca in duel om de
bal. „Het team
van nu is zo un
settled." foto
AP
slissing definitief is. Ik heb het ook niet nodig om de publieke
opinie in Denemarken weer op m'n hand te krijgen. De houding
verandert al. Ik heb talloze brieven gekregen van mensen die
zich zeggen te schamen voor de manier waarop ik ben behan
deld."
„Ik heb meer bereikt dan ik tevoren ambieerde. Europees
kampioen, op twee WK's gespeeld. Ik ben de enige speler die
viermaal tot Deens voetballer van het jaar is uitgeroepen. Met
één keer was ik al gelukkig geweest. Ik heb clubs gehad als Bay
ern München, AC Milan en Ajax nu. Met weliswaar niet al te veel
succes, maar die clubs wilden mij hebben. Zo'n rijtje is toch
maar voor weinig spelers weggelegd."
Shirt
„De beste voetballer is voor mij Diego Maradona. Ik heb twee
keer tegen hem gespeeld. De eerste keer was totaal onverwacht.
Hij was als wereldkampioen van '86 voor een wedstrijd gehuurd
door een club uit Saudi-Arabië. Uitgerekend tegen die club
speelden wij met Bröndy, op trainingskamp. Maradona scoorde
twee ongelooflijke doelpunten; we verloren met 4-2."
„Ik was 17. Na de wedstrijd lag ik te slapen op m'n kamer. Een
teamgenoot kwam me zeggen dat Maradona me wilde zien. Ik
kwam boven. Hij omhelsde me, allemaal bodyguards om hem
heen. Hij voorspelde me een mooie toekomst en hij gaf me z'n
shirt. Dat shirt heb ik nog. Ik heb ook shirts van Koeman, Baresi,
Batistuta. Als je jong bent, denk je daar niet aan. Later denk je:
eens is het voorbij, dan is het mooi om herinneringen te koeste
ren."
„Ik zal het voetbal na mijn carrière waarschijnlijk eerst voor
een lange periode verlaten. Zoals Marco van Basten, ja. Op zoek
naar rust en geluk. Niet dat ik nu ongelukkig ben. Maar ik ver
heug me op de dag dat ik opsta en kan beslissen wat ik ga doen.
Dan zou ik werkelijk vrij, mijn eigen meester, kunnen zijn."
Ik kies voor de voetbalclub Noordwijk, omdat ik
daar een heel^mooie tijd heb gehad. Toen ik zeven
jaar was ben ik lid geworden, eerder mocht toen
nog niet. Noordwijk was dichtbij en mijn broer zat
)k op. Ik ben er tot mijn twintigste gebleven, toen ging ik
Excelsior.
t mooie ervan is dat ik er altijd met een hoop jongens heb
etbald, met wie ik nu nog wekelijks contact heb, sommi-
ik nog ivel vaker dan een keer per week. Het zijn vrien-
voor het leven. Aan het eind van het seizoen is er bij
dwijk altijd een Pinkstertoernooi voor de hele vereniging,
spelen we weer met al die jongens in een team. Daarna is
i barbecue en een feest met een band, dat is altijd gezellig,
hadden een heel leuke groep, met meestal ook wel goede
ters. De kern van die groep speelde twee jaar samen in elke
ijdscategorie, daar kwamen dan in het tweede jaar drie of
jongere spelers bij. In de A hebben we landelijk gespeeld,
p een na hoogste niveau van Nederland. De mooiste ber
ing die ik heb komt ook uit die tijd, dat is de kampioens-
trijd die we met de A-regioruial speelden bij DHC in Delft,
n van der Sar keepte toen nog bij ons. We wonnen met 2-1
nomoveerden naar de landelijke jeugdklasse. De tegenstan-
ias Sparta. Het grappige is dat mijn huidige trainer van
ia, DolfRoks, toen trainer was van deA-jeugd van Sparta,
ik tijd heb, ga ik meestal wel even bij het eerste kijken. En
ook bij het tweede of het vierde, daar spelen een paar van
ongens in. Patrick Scheurwater is verder de enige die nog
en hoog niveau speelt. Ik wil zelf ook nog wel
loordwijk gaan voetballen, maar ik weet niet
elk niveau. Misschien dat we een vriendenteam
oprichten, die plannen liggen er al jaren.
JANET VAN PUK
HIELCO KUIPERS
Centrumspits Bram Marbus begon zijn professionele
voetballoopbaan bij Excelsior. Daarna speelde hij voor
Cambuur Leeuwarden en Go Ahead Eagles. Sinds dit
eizoen voetbalt de Noordwijker bij Sparta, waar hij een
itract voor drie jaar tekende. Zijn mooiste overwinning
behaalde Marbus met Cambuur. In het seizoen '95/'96
versloeg de Friese club Ajax in de achtste finale om de
B-beker met 2-0. Bram Marbus is 27 jaar oud en woont
samen met Marcella.
Er was eens een voetballer met
een sterk linkerbeen. We moes
ten vaak erg om hem lachen.
Sieto Schalkers, zo heette deze
vrolijke linksbuiten van het Lei-
derdorpse RCL kon goed voet
ballen, maar nog veel beter
grappen maken. Hij verzon ze
waar je bij stond. Of hij gebruik
te de clou van een ouwe mop en
fantaseerde daar zijn eigen ver
haal omheen. Sieto had altijd de
lachers op zijn hand. Vaak zat ik
op zaterdagmiddag naast hem
op de reservebank en dan luid
den we de grootste lol. Ik was
zo'n beetje de vaste reservekeeper
van RCL Dat ook Sieto vaak
naast het elftal stond, kwam
omdat hij zijn zenuwen niet de
baas kon.
Om destijds mee te kunnen
doen in het eerste elftal van RCL
moest je niet alleen fit van lijf en
leden zijn, maar het moest ook
rustig in je kop zijn. De Leider-
dorpse Racing draaide in die da
gen namelijk bovenin mee in de
hoogste klasse van het zaterdag
voetbal. De prillige twintiger
Sieto was in aanleg een basisspe
ler, alleen, in mentaal opzicht
was hij nog niet hard genoeg.
Maar opeens, van de ene zater-
dag op de andere, was hij ver
dwenen.
Vader Schalkers. die een hoge
functie bij de Verenigde Leidse
Touwf,abrieken bekleedde, achtte
de tijd rijp om zijn zoon de wij
de wereld in te sturen. De ouwe
Schalkers was weliswaar RCL-
supporter, maar hij vond het be
langrijker dat Sieto werkerva
ring in het buitenland opdeed
dan dat hij de vaste linksbuiten
van het eerste elftal werd. Daar
om regelde pa via een kameraad
bij het Leidse bedrijf Heerema
een baantje in Engeland.
Zo kwam het dat Sieto bij het
begin van het voetbalseizoen
1983-'84 niet op het voetbalveld
stond, maar in het kantoor van
ene mister MacMurray, directeur
van een ijzerverwerkende fabriek
in Consett, zat. Hij huiverde bij
het idee lichaam en geest te moe
ten gaan stalen in een kille fa
briekshal ergens russen Middles
brough en Newcastle. Zijn naas
te toekomst zag er somber uit.
Totdat die MacMurray vroeg of
Ineens stapte
Sieto een
jongensboek
binnen
hij misschien nog liefhebberijen
had. Ineens stapte Sieto een jon
gensboek binnen
De baas van Heerema-Consett
bleek lid van de club van hon
derd van FC Middlesbrough, dat
uitkwam in de eerste divisie, de
op één na hoogste afdeling van
de Engelse league. MacMurray
wendde zijn niet geringe invloed
aan om trainer George Arm
strong te overreden Sieto een
keertje mee te laten trainen. On
bevangen. want hij dacht dat hij
droomde en in dromen heb je
geen last van zenuwen, voetbal
de Sieto in een onderlinge partij
beter dan hij ooit had gedaan.
Armstrong, de legendarische
oud-speler van Arsenal, stond er
bij, keek er naar en dacht: "Wat
gaan we nou beleven?'
Voor de Hollandse ontdekking
'Skelkers' werd meteen een
je in het tweede elftal inge-
Sieto werd een sensatie
temidden van de reserves van
Middlesbrough. Als een ortho
doxe 'leftwinger' raasde hij langs
de zijlijn, gooide er zo nu en dan
een schaarbeweging uit. haalde
de achterlijn en zette voor. Voor
het doel stond altijd wel zo'n
boomlange spits zonder voor
tanden die de bal dan met zijn
hoofd het doel inramde.
De plaatselijke kranten schre
ven steeds enthousiaster over de
Flying Dutchman van het twee
de team. Manager Malcolm Alli
son kreeg van Sieto'sbaas gedaan
dat 'de blonde pijl' voor zijn sa
laris niet meer op de fabrieks-
vloer hoefde te verschijnen. Mis
ter MacMurray betaalde Schal
kers om te voetballen bij zijn ge
liefde club en liet hem elke dag
in een van zijn vijf auto'snaar de
training rijden. De ene keer kar
de Sieto op en neer tussen Con
sett en Middlesbrough in een
Mercedes, dan weer in een Land
rover of een Porsche. Dat ging
uit de kunst. Totdat hij de Por
sche aan diggelen reed Daarna
werd hem van clubwege een 'mi
ni' ter beschikking gesteld.
Tot zijn eigen verbazing bleef
Sieto Engelse backs passeren als
of ze er niet stonden. En ook zijn
voorzetten bleef hij op maat af-
leveren.Toen de eerste helft van
het seizoen er bijna opzat, werd
hij bij zijn trainer geroepen.
'Luister jongen', sprak Graham,
'op nieuwjaarsdag spelen we de
topper tegen koploper Sheffield
Wednesday en dan laat ik jou
debuteren in het eerste elftal'.
Sieto Laaide diep adem en zei:
'Dat komt slecht uit sir, want ik
heb net een vlucht geboekt om
met de kerst bij mijn ouders te
kunnen zijn. Daarna is mijn
moeder jarig en ook met oud en
nieuw wil ik thuis zijn. Op 3 ja
nuari ben ik terug.
Schalkers liet Graham verbijs
terd achter en toen hij in Midd
lesbrough terugkeerde, zag de
trainer de talentvolle linksbuiten
niet meer staan. Omdat hij het
ook bij mister MacMurray had
verbruid, zat Sieto een paar
maanden later weer gewoon op
de reservebank bij RCL.
Elk jaar, wanneer het tegen de
kerst loopt, schiet mij deze won
derbaarlijke geschiedenis te bin
nen. Wat de moraal van dit ver
haal is, zou ik niet weten.
Ik weet alleen dat Sieto Schal
kers zielsveel om zijn vader Siem
en zijn moeder Ank geeft. En das
mooi.
JAAP VISSER
A
