Doorgezaagd varken en
blauwdruk van een hond
Slovak Sinfonietta
is prachtorkest vol
energie en vitaliteit
Cultuur Kunst
Bè
Jeen gouden
op piramide
van Cheops
Beam me
Scottie i
Kunsthal
Levensverhaal Zangeres zonder Naam
in eerste van nieuwe Leidse boekenreeks
Nieuwe ruimtes voor het Louvre
Britten bereid
tot compromis
kunstregeling
INDERDAC 16 DECEMBER 1999
941
[recteur Diligentia vertrekt
^aac« Herbert Boerendonk (52) gaat weg als directeur van
[Haagse theater Diligentia. Hij wordt eerste man bij de Stich-
g Promotie Den Haag, op verzoek van het college van b en w.
ligentia betreurt zijn vertrek. „Hij was hier ook nog lang niet
igekeken, maar we begrijpen wel dat hij deze kans gegrepen
eft", aldus een woordvoerder. Over de opvolging van Boeren-
mk is nog niets bekend.
anser Sjef Annink (28) overleden
gTfRDAMDanser Sjef Annink van Het Nationale Ballet is
isdagavond overleden aan de gevolgen van een hersenin-
r& Annink was 28 jaar. Hij had dit seizoen enkele rollen in
Ie Toverfluit' van Het Nationale Ballet. De voorstelling van gis-
ravond is aan hem opgedragen. Sjef Annink was tweede solist
jhet gezelschap. Tien jaar geleden volgde hii een opleiding
m de Vaganova Ballet Academie in Sint Petersburg. Daarna
inste hij twee jaar als solist bij de tweede groep van het Kirov
allet. In 1992 trad hij als aspirant in dienst van Het Nationale
■liet, waar hij uiteindelijk opklom tot tweede solist. Hij danste
oofdrollen in onder meer 'Giselle', 'Het Zwanenmeer' en 'The
teping Beauty'.
x-bandlid Normaal vervangt gitarist
ytMELO» De voormalige gitarist van Normaal, Alan Gascoigne,
[volgend jaar met de Achterhoekse rockband een aantal op-
edens geven. Hij is door zanger Bennie Jolink gevraagd Paul
tmper te vervangen. Deze is met de band in een zakelijk con-
ct verwikkeld. Kemper volgde Cascoigne zeventien jaar gele
en op. Jolink en Gascoigne, die in Engeland is opgegroeid,
rerken al geruime tijd samen aan een Engelstalige solo-cd van
link. Het is nog niet bekend hoeveel concerten de gitarist
leespeelt. Vast staat dat Gascoigne niet in vaste dienst komt,
laar uitsluitend projectmatig van de partij is. Normaal geeft
olgend jaar acht grote concerten. Ter gelegenheid van het 25-
rig bestaan van de band geeft Normaal maart 2000 bovendien
n eenmalig optreden in de oude bezetting.
lountry-idool Brooks wil stoppen
hville Country-idool Garth Brooks denkt „waarschijnlijk"
gend jaar te stoppen met optreden om meer tijd en aandacht
zijn drie jonge dochters te kunnen besteden. Brooks ver-
icht in de afgelopen tien jaar 97 miljoen albums en gaf daar-
lee een sterke impuls aan de groei van de country-industrie.
Rood voor de slagaders en blauw voor de aders. Studen
ten geneeskunde leren sinds eeuwen de anatomische
kleurcode. Alle tekeningen en modellen van organen
met hun bijbehorende bloedvaten houden zich aan die
strikte afspraak. Zo ook het voorwerp in één van de acht
vitrines op de nieuwe tentoonstelling 'Beestenspul' die
vanaf vandaag te zien is in het Leidse Museum Boer
haave.
LEIDEN PABLO CABENPA
10'ANP
Grote Piramide van Cheops
Egypte gaat het nieuwe mil-
nium in zonder de beloofde
iden top. De plaatsing van
goudkleurige kap bovenop
135 meter hoge piramide
i het hoogtepunt moeten
i van de nieuwjaarsshow 'De
aalf Dromen van de Zon'
i de Franse componist Jean
hel Jarre. Maar minister Fa-
ikHosni van Cultuur heeft er
het laatste moment een
je voor gestoken,
osni nam zijn besluit na ad-
van deskundigen. Egypto-
in hebben de operatie afge-
m omdat die te riskant is.
trillingen van de helikopter
de gouden top zou moeten
atsen zouden de piramide
I nnen beschadigen.
foor de organisatoren van
20 miljoen gulden kostende
nement is het een lelijke te-
II ivaller. Ook voor minister
sni, die verantwoordelijk is
ir het festival, is het incident
i lieuw negatieve publiciteit.
der dit jaar had het parle-
l tnt zware kritiek op hem we-
is de hoge kosten van het
lijn. De oppositie vroeg zich
of een dergelijke som wel ge-
htvaardigd kon worden ter
peen groot deel van de Egyp-
the bevolking in armoede
eft Hosni wees de kritiek van
hand en noemde „20 mil-
tn een schijntje voor de hoe-
elheid Egypte-promotie die
tconcert oplevert".
De rest van het spektakel gaat
roon door. 'De Twaalf Dro-
a van de Zon' duurt van
«ondergang op 31 decem-
tot zonsopgang op 1 janua-
ln die periode wordt 'de zon
nieuwe millennium in ge-
d'. zegt Jarre. Dat gebeurt
lasershows. De componist
fgeeft rond middernacht een
leert. erder speelt de Berli-
i Symphoniker Beethovens
tgende Symfonie.
gpa<PABLO CABENPA
let moest een klein boekje
orden, zei Tjeerd Scheffer,
irecteur van Leiden Promo-
ie, in het Stedelijk Museum
•e Lakenhal. „Want een groot
üek is hartstikke leuk, maar
°'n klein boekje trek je mak
elijker uitje boekenkast."
Gistermiddag werd de eerste
mk van de minipocket (10cm
5cm) Tranen in een rode
»kdoek' in het museum ge
tenteerd. Het beknopte le
sverhaal van Mary Servaes-
eij, Zangeres zonder Naam,
°ningin van het levenslied en
«idens beroemdste dochter.
Aan de vooravond van de
ïngeres-expositie' in De La-
tohal, bood Scheffer wethou-
Melanie Schultz van eco-
ornische aangelegenheden
H eerste exemplaar aan. Het
°ekje is het eerste in een serie
«idse Verhalen', beknopte
t>grafieën van Leidens be
dradste historische inwo-
Twee hondenlongen vormen
een intiem en fijnmazig net
werk van blauwe en rode kana
len. De bronchiën, de pijpen
die de lucht toe- en afvoer rege
len, zijn geel gekleurd. Alles ziet
er zo perfect gedetailleerd uit
dat je al gauw bewonderend stil
ners. Na Mary Servaes volgen
de Japanoloog Philip Franz
Von Siebold, Marinus van der
Lubbe, natuurkundige Heike
Kamerlingh Onnes, kunste
naar Theo van Doesburg en
componist Johannes Kneppel-
hout. In 2001 komen meer af
leveringen.
In 'Tranen', een boekje als
een zakagenda, kaft van hard-
roze en zeventig pagina's tekst,
laat Ingrid Moerman conser
vator van De Lakenhal alles de
revue passeren. Mary's melo
dramatische jeugd, de heup
beschadiging die haar dwong
de rest van haar leven ortho
pedische schoenen te dragen.
En haar allereerste lied 'Ik heb
je diep in je ogen gezien'. Ver
volgens gaat net van Johnny
Hoes, de bijval van intellectue
len en haar legendarische op
treden in Paradiso naar haar
afscheid, ereburgerschap en
memoires.
Zoals Scheffer zei: „Een po
pulair geschreven verhaal.
houdt voor zoveel delicaat am-
bachtswerk. Totdat je het bij
schrift leest. Wat voor je hangt
is zo echt als maar zijn kan. Het
vatenstelsel van echte longen
die in een echte hond hebben
gezeten en in perfecte staat be
waard zijn gebleven. Nieuwe
technieken in de geneeskunde
zorgen ervoor dat bijna elk on
derdeel van het dierlijk of men
selijk lichaam in huiveringwek
kend authentieke staat kan
worden bewaard.
Een hondenkop die lijkt weg
gekropen uit een horrorfilm
over bloeddorstige blaffers. Bek
wiidopengesperd, bezeten tong
uitgerold en langs de openge
werkte nek zijn de zenuwbanen
te zien die leiden naar de
hoofdzintuigen. De expositie
'Beestenspul' bestaat uit top
stukken uit de collectie van het
Museum Diergeneeskunde en
de studieverzameling Anatomie
van de Faculteit Diergenees
kunde van de Rijksuniversiteit
Utrecht. Veel van de uitgekozen
voorwerpen en preparaten zijn
foto pr
ROTTERDAM
De Kunsthal in Rotterdam lijkt
met de tentoonstelling 'Star
Trek: Federation Science' met
de neus in de boter te vallen.
Hoe kim je als expositieruimte
treffender het nieuwe millenni
um ingaan dan met een verza
meling futuristisch ogende ap
paraten waarmee de bezoeker
even in de huid van captain
Kirk en de zijnen mag kruipen.
„Beam me up Scottie", de
bekende one-liner uit de serie,
klinkt vanaf zaterdag in de
Kunsthal lang niet zo onwezen
lijk als elders. In de Kunsthal is
de beroemde Transport Room
van het vermaarde Starship En
terprise deels nagebouwd. De
bezoeker ziet zich op een groot
scherm op de bekende flikke
rende Star Trek-wijze transma-
terialiseren naar het Holodeck 2
waar hij op onderzoek moet.
Elders zijn delen van de brug
van het ruimteschip nage
bouwd en staat de 'voorruit'
van de Enterprise opgesteld:
het enkele vierkante metersgro-
te scherm waarmee de ruimte-
nog nooit eerder te zien ge
weest voor het publiek. Dat is
een belangrijke reden voor Mu-
suem Boerhaave om de stukken
te exposeren, legt conservator
Kees Grooss uit. „Dit is de eer
ste expositie van een reeks
waarin we onbekendere collec
ties voor het voetlicht laten ko
men. De stukken komen tel
kens van andere instellingen,
zoals nu van de Universiteit van
Utrecht, en moeten dienen als
appetizers, smaakmakertjes
voor de gehele collectie van die
instellingen."
„Van deze presentatie gaat
een deel helaas weer in het de
pot omdat het als lesmateriaal
behoorlijk verouderd raakt" En
dan heeft Grooss het voorna
melijk over de preparaten in
vloeistof. De klassieke stillevens
van doorgezaagde varkens en
verbleekte knaagdieren dobbe
rend in formaline. Daarvoor in
de plaats komen computermo
dellen, de plastineertechniek
waar met behulp van siliconen
anatomische preparaten in
lucht kunnen worden bewaard
en aangeraakt (zoals de eerder
genoemde hondenkop), en de
corrosiepreparaten (kunsthars
afgietsels van bloedvaten en li
chaamsholten). Goed be
schouwd is de laatste techniek
al eeuwen oud, want zelfs Leo
nardo da Vinei beoefende hem.
Zij het met bijenwas als vulma
teriaal.
Van die pre-geneeskundige
onderzoeksmodellen zijn he
laas geen voorbeelden te zien.
Wel een preparaat van het ge
hele bloedvatenstelsel van een
hond. Nadat men de vloeistof
in Bello injecteerde, hardde de
hars uit en werd het kadaver in
reizigers het heelal afspeuren
naar onbekende planeten en
vreemde levensvormen. Op
computers kan het publiek de
vaardigheden testen wat betreft
het vliegen door vreemde en
verre sterrenstelsels.
De Kunsthal had de reizende
tentoonstelling eigenlijk pas in
een sterke loogoplossing ge
dompeld die alle weefsels op-
lostte. Wat rest, is een spook
achtige blauwdruk van 'de
hond'. Een zich almaar verder
vertakkend stelsel van haarva
ten die je zelfs in esthetisch op
zicht adembenemend kunt
noemen.
„We leggen wel meer de na
druk op de functionaliteit dan
het esthetische. Het belang van
de preparaten als studie-objec
ten." Maar er gaat vaak zoveel
expertise in het prepareren zit
ten dat je wat Grooss betreft
best over een kunststukje mag
spreken. Ook in de categorie ter
lering en (huiveringwekkend)
vermaak vallen de martelwerk
tuigen waarmee men in de vori-
2004 op het programma staan.
„Een van de gegadigden viel af
en wij deden een goed aan
bod," aldus directeur W. van
Krimpen over de vervroeging.
„We hebben elk jaar een grote
tentoonstelling voor jongeren.
Maar ik heb inmiddels begre
pen dat dit toch een wat brede-
MUZIEK RECENSIE
UDY VAN DER SPEK
Concert: Slovak Sinfonietta, dirigent Mat
thias Maurer, m.m.v. Barbara Gorzynska,
viool, Nao Higano, sopraan en Hana
StolfovA, alt. Gehoord: gisteravond, Pie
terskerk, Leiden.
Het Slovak Sinfonietta, gister
avond in de Leidse Pieterskerk,
is een prachtorkest. Energie en
vitaliteit barsten los. zonder
zweem van grof geweld. In Vi
valdi's Vier Jaargetijden zowel
als in het Stabat Mater van Per-
golesi speelt het orkest transpa
rant, sterk in een fonkelend ge
zamenlijk coloriet. Het tempo
in beide stukken is levendig en
vanzelfsprekend, als een uit
bundig kloppend hart.
Het Slovaakse Sinfonietta
doet sterk denken aan ons ei
gen Nieuw Sinfonietta Amster
dam, een zelfde soort spirituali
teit en opvatting. Zou de diri
gent Matthias Maurer, jaren
lang solo-altviolist in het Con
certgebouworkest, hen vaak
hebben beluisterd?
Ook de drie sofisten zijn van
hoog niveau. Hoewel de alt-
/mezzo en de sopraan totaal
andere klankkleur en volume
bezitten, anders zingen, heb-
ge eeuw geneeskundig pleegde
in te grijpen in het welzijn van
beesten. Het verbeterd castra-
tieblok dat je al laat rillen als je
bedenkt hoe de oerversie eruit
moet hebben gezien. In dezelf
de categorie: de 'bloodless cas-
trator'. Of voor de teergevoefi-
gen onder ons: de emascula-
teur. En verder nog een rariteit
als een koeienverlostang. Een
simple uitvergroting van de
menselijke variant. Stompzin
nig en volstrekt onbruikbaar,
want kalfjes komen niet eerst
met het hoofd maar met de
pootjes naar buiten. Hi-tech
fascinatie en lekkere horror die
elkaar net zo makkelijk afwisse
len als paardenorensnijder en
plastic bloedvaten.
Een mede
werker van
de Kunsthal
stelt Captain
Piccard een
beetje bij.
foto wfa
re doelgroep, ik bedoel vooral
meer volwassenen, zal trek
ken." Van Krimpen verwacht de
komende drie maanden zo'n
75.000 bezoekers. Zijn grootste
vrees is dat het soms te druk
wordt. Star Trek, Federation
Science gaat zaterdag open en
is tot en met 2 april te zien.
ben beide stemmen zóveel te
vertellen dat de duetten in Per-
golesi's Stabat Mater een per
soonlijke en overtuigende visie
uitstralen. De in Japan geboren
sopraan Nao Higano heeft een
helle doordringende toon, ter
wijl de alt Hana Stolfové een
ronde warme, veel kleinere
stem heeft. Beide vrouwen zin
gen met allure en groot inle
vingsvermogen, maar maken er
géén operatopper van. Het dra
ma van Maria's leed om haar
gekruisigde zoon ontroert, ver
wordt nergens tot melodrama.
Met de twee bijzondere uit
voeringen van de V^er Jaargetij
den door Nigel Kennedy en
Jaap van Zweden in het achter
hoofd, verwacht je niet gauw
een nieuwe ster. Maar zij straalt
wel degelijk in de violist Barba
ra Gorzynska. In een volmaakte
balans tussen gevoel, inzicht en
techniek bindt Gorzynska de
jaargetijden in al hun kleuren
pracht bijeen tot een tijdloos
boeket. In alle delen weet zij
steeds de zeldzaam weemoedi
ge én de krachtig expressieve
kant te belichten. Van begin tot
eind houdt zij met haar zinde
rende spel de aandacht gevan
gen.
Geen wetenschappelijke be
schouwingen. Een hebbedin
getje voor alle Leienaars." De
titel 'Tranen in een rode zak
doek' verwijst naar een verge
lijking die de zangeres ooit
maakte tussen haar muziek en
Puccini's opera Tosca. „De
tranen voor Tosca worden in
een witte zakdoek opgevangen
en die voor mij in een rode.
Voor de rest is er geen verschil.
Smartlappen bestaan niet."
'Tranen in een rode zak
doek' is te koop in de VW-
winkel, bij de boekhandel in
Leiden, de Universiteitswinkel,
bij het Leidsch Dagblad en
Stedelijk Museum De Laken
hal. Het boekje kost 14,95 gul
den. Het is ook mogelijk, bij de
VW en het Leidsch Dagblad,
een abonnement te nemen op
de reeks. De abonnee krijgt
een tientje korting op de hele
serie. Het eerstvolgende boek
je 'Huize Nippon aan de Rijn'
over Von Siebold verschijnt in
februari 2000.
Corrosiepreparaat van het vaatstelsel van een hond (ca.1985).
vertrekt
2) gaat weg als directeur van
wordt eerste man bij de Stich-
iek van het college van b en w.
lij was hier ook nog lang niet
:l dat hij deze kans gegrepen
)ver de opvolging van Boeren-
28) overleden
an Het Nationale Ballet is
evolgen van een hersenin-
dit seizoen enkele rollen in
Ballet. De voorstelling van gis-
Sjef Annink was tweede solist
en volgde hii een opleiding
in Sint Petersburg. Daarna
a tweede groep van het Kirov
in dienst van Het Nationale
n tot tweede sofist. Hij danste
'Het Zwanenmeer' en 'The
vervangt gitarist
van Normaal, Alan Gascoigne,
:kse rockband een aantal op-
Bennie Jolink gevraagd Paul
t de band in een zakelijk con-
ascoigne zeventien jaar gele-
a Engeland is opgegroeid,
een Engelstalige solo-cd van
veel concerten de gitarist
ie niet in vaste dienst komt,
i de partij is. Normaal geeft
Ter gelegenheid van het 25-
armaal maart 2000 bovendien
bezetting.
s wil stoppen
rooks denkt „waarschijnlijk"
den om meer tijd en aandacht
men besteden. Brooks ver
miljoen albums en gaf daar-
ei van de country-industrie.
parus Museum het Louvre heeft gisteren zeven nieuwe ruimtes in
gebruik genomen, die zijn gewijd aan 19de-eeuwse kunst Onder de
tentoongestelde voorwerpen is slaapkamermeubilair dat toebehoorde
aan de koningen Lodewijk XVIII en Karei X. De openstelling van de
nieuwe vertrekken, die zich in de Richelieu-vleugel bevinden, luidt de
eindfase in van een ambitieus renoveringsprogramma waarmee in de
jaren '80 werd begonnen onder wijlen president Francois Mitterrand.
De zalen, ontworpen door de Franse toparchitect Jean-Michel
Wilmotte, zijn voorzien van hoge plafonds en houten wanden, die
een ultramoderne achtergrond vormen voor het porselein, het meubi
lair, de vazen, de klokken en andere decoratieve objecten in brons,
zilver en goud. Ruim de helft van de 175 tentoongestelde voorwerpen
is de afgelopen 15 jaar verworven.
De verwachting is dat de renovatiewerkzaamheden in 2002 vol
tooid zullen zijn.
foto
Huiveringwekkende topstukken uit anatomische collecties in Museum Boerhaave
BRUSSEL ANP
Skelet van een pittbull met schofthoogtemeter (1900-1950). foto pr
Het Verenigd Koninkrijk is toch
bereid te zoeken naar een com
promis voor een Europese roy-
altyregefing voor kunstenaars.
Dat is gisteren gebleken bij di
plomatiek overleg tussen de
EU-lidstaten. Eerder blokkeer
den de Britten de totstandko
ming van een royaltyregeling
nog. Ze haalden zich daarmee
de woede van eurocommissaris
Bolkestein (interne markt) op
de hals.
De regeling houdt in dat een
kunstenaar bij doorverkoop van
zijn schilderij of beeldhouw
werk een deel van de opbrengst
ontvangt. De royalty zou vol
gens het voorstel van de Euro
pese Commissie hooguit 4 pro
cent bedragen en de regeling
zou alleen gelden voor kunst
werken die jonger zijn dan 70
jaar.
Maar Londen vindt die aan
pak toch te ver gaan. Het vreest
dat veilinghuizen als Christie's
en Sotheby's een deel van hun
marktaandeel zullen verliezen
aan landen die geen royaltyre
geling kennen. Daardoor zou
den volgens de Britten duizen
den banen verloren gaan.
De een weet wat
de ander denkt
Alle zenderinformatie opgeslagen
in de BeoVision MX7000 televisie
wordt automatisch doorgegeven
aan de BeoCord V8000
videorecorder. Druk op de Beo4
afstandsbediening twee keer op
record en Uw opname start
3 jaar garantie
BANG OLUFSEN
KATWIJK
Electro World Peursum b.v.
Voorstraat 31b-33.
LEIDEN
Van Oeef Bang Okrfsen Center,
Botermarkt 25.
LEIDERDORP
Swaak Beeld «•Geluid. Winkelhof 81.
USSE
Johan van Stijn Bang Ohjfsen Center,
Kanaalstraat 32.
NOORDWIJK
Expert De Lange, Molenstraat 49.
OEGSTGEEST
G.W. Roest b.v Bang Olufsen Center,
Lange Voort 11.
RIJNSBURG
G.W. Roest b.v., Anjeliereostraat 37
VOORSCHOTEN
W. de Ru en Zn., Voorstraat 25.
A LIFE LESS ORDINARY
jWvl/V JUI
