Circus rond Rijdende Rechter M JWEER Het Gesprek van de Dag 17 COMMENTAAR Hoeraatje voor Netelenbos Nervosa Bezem door atmosfeer Gouden cd voor Jennifer Lopez Voornemens WOENSDAG 15 DECEMBER 1999 152 Ruzie tussen directeuren voor de camera naar hoogtepunt MILLENNIA nog dagen Nog 17 dagen en hei we millennium breei Reden voor deze kxa in een dagelijkse ser rug te kijken op bela gebeurtenissen diep grepen op correspoi rende data in de afg 1000 jaar. Deze weel dec 1872: Dubbele i moord Hendrik Jut; 1911: Roald Amundi Zuidpool; 15 dec 195 ninkrijksdag ingeste dec 1935: Euwe wen kampioen; 17 dec 13 Eerste vlucht gebrot Wright; 18 dec 1964: theater K&WDenl 15 DECEMBER 1954 Koninkrijksdag - het isi in Nederland van Oosti van Noord tot Zuid, van tot Kralendijk en van 01 tot The Bottom Koninfa In 1954 is Koninkrijksdi steld om de eenheid v; Koninkrijk der Nederlat Nederland, Suriname ei derlandse Antillen - tev Op 15 december om pr zijn, de dag waarop hel rijksstatuut tot stand kv 'grondwet' die de basis voor een modern, eigen Koninkrijk, bestaande ii waardige rijksdelen. Hel een gedenkwaardig mes het formele einde vanh derlandse kolonialisme landsch-Indië was z'ni weg gegaan, met de rest het voormalige moedeii nieuwe, mooie verhoud bouwen. Koninkrijksdaj een nationale feestdag; ninginnedag moeten w maar het is nooit echt a gen. Na alle ellende in li had de Nederlandse pul opinie praktisch alle be ling voor de voormalige zeese gebiedsdelen verli Men concentreerde ziet Wederopbouw en Euro| de liever niet aan het ko verleden herinnerd woi al helemaal niet aan die duidende 'rijksdelen' i West. Ook al probeerde gering via Koninkrijkssp belangstelling te prikkel JAN SCHINKELSHOEK MENSELIJ Een Belg die zijn zonneb laten vallen, is in een Sp dierentuin in het krokodi blijf gesprongen om det» te halen. Hij moest lang gepland - ongeveer eenk bij de gevaarlijke reptiel! ven, omdat hij er niet me kwam, meldt het Spaans bureau EFE. Het krokodil blijf in de dierentuin van de Rosario, op de Canaré landen, is zo gebouwd di krokodillen er moeilijk u nen, maar dat werd ook* 27-jarige Belg een proble dat hij zijn zonnebril had pikt. Hij bleef maar uitgl de gladde muren, totdat dewerker van de dierenti te hulp schoot. ,,De mini gen voorbij, de vrees nam maar de krokodillen, op! meter van mij, beperkten toe mij oplettend aan tel aldus de Belg. De grootst dil in het verblijf is 2,5(1 lang. Oud-wielrenner EDDY MERCKX is gekozen tot van de eeuw. Althans in Vlaamse landsdeel. Wijk ning Boudewijn en dein overleden zanger JacqiK eindigden tweede en dfi Prinses Mathilde werd tl gische persoonlijkheid t jaar gekozen in een enqi werd georganiseerd dotf weekblad Knack en dec* merciële zender VTM. Prinses JULIANA (90) er BERNHARD (88) sturen' gang van dit jaar geen k# ten meer. Het wordt ze te de vele honderden wensf gewend waren te versturf allemaal persoonlijk te ff1 kenen, aldus de Rijksvod tingsdienst desgevraagd- gaat bij de prinses en del natuurlijk niet om 50 kaa ze moeten versturen, eer: 600. En een kaart zonder soonlijke handtekening*1 men op Soestdijk nu een» geen echte kerstwens." Op vrijdag gaat de bezem op nieuw door de atmosfeer en ook tijdens het weekeinde is het aanvankelijk nogal winderig. Daarna verloopt de eerste helft van de kerstweek in een aan merkelijk rustiger en droger sfeer dankzij de komst van een hogedrukgebied. Dit systeem beweegt zich over de Britse ei landen naar het zuidoosten. Bovendien is het vrij koud met in de nacht en ochtend overwe gend lichte vorst. Interessant is het oplopen van de luchtdruk boven Scandinavië en de crea tie van een koudereservoir bo ven het oosten van Europa. Wellicht kan deze ontwikkeling een rem zetten op de westcir culatie en leiden tot een kers- twintertie. Na een koude nacht met mini mumtemperaturen rond -3 graden (vlak aan zee blijft het kwik rond het vriespunt steken) krijgen we morgen te maken met een zwakke storing. Het systeem veroorzaakt wolkenvel den en mogelijk wat lichte neerslag. Later op de dag wordt de lucht dermate vochtig dat plaatselijk mist kan ontstaan. De temperatuur stijgt geleide lijk naar 2-3 graden en na en- Minister Netelenbos is er eindelijk in geslaagd een gemeente over de streep te trekken voor een experiment met rekeningrijden. In ruil voor een miljard aan investeringssteun is Amsterdam bereid zeven gulden tolheffing in de ochtendspits in te voeren. Daarmee is een van de meest omstreden manieren om files te bestrijden eindelijk het stadium van de tekentafel voorbij. Wondermiddelen blijken niet te bestaan als het om de bestrijding van de nog dagelijks groeiende files gaat. Een heffing op elke in de spits gereden kilometer is een andere, eveneens omstreden moge lijkheid, maar aan de invoering van dat systeem zitten nog veel meer haken en ogen. Veel tijd is er bovendien niet meer. Een beet je regen en sneeuw of een enkel ongeluk zijn voldoende om de ochtendspits in de Randstad vrijwel naadloos in de avondspits te laten overlopen. Het is daarom toe te juichen dat uitgerekend Amsterdam bereid is aan het experiment mee te doen. Rond de hoofdstad zijn de pro blemen het grootst en met het geld van rekeningrijden kunnen daar de laatste nog haalbare verbeteringen in het wegennet ver sneld worden uitgevoerd. Gevoegd bij investeringen in het open baar vervoer lost de minister haar toezegging in dat de opbrengst van wat in feite een nieuwe belasting op autorijden is, ook ten goe de komt aan mobiliteitsmogelijkheden. De grote vraag is natuurlijk of het allemaal zal helpen. Het ant woord staat nu al vast: waarschijnlijk niet meer dan een beetje. Vijfendertig gulden per week extra om dagelijks de hoofdstad te bereiken stimuleert een kritisch gebruik van de auto. Het is behal ve een impuls voor het carpoolen en het openbaar vervoer ook een extra reden om werktijden te flexibiliseren. Rekening rijden is geen ei van Columbus, evenmin een nieuwe manier van autootje pesten. Tot dat inzicht is de ANWB, de groot ste tegenstander, nu gelukkig ook gekomen. Daarom zijn twee hoeraatjes op zijn plaats voor het akkoord dat deze veelgeplaagde minister in weerwil van alle tegenstand heeft weten te bereiken. Mensen op ti> zien eten, dat vind ik toch al niks. Ook als ze het net jes doen - er is geen ontkomen aan malende kaken en slikgeluiden, hoe besmuikt ook. Er zijn toch grenzen aan wat je zonder scrupules mag uitzenden en wat niet, denk ik dan. Een chocolaatje, daar kan ik nog wel in meegaan. Maar het publiekelijk vermalen van aard appels, koteletten en boterhammen met pindakaas, en dat alles nog in een nietsverhullende close-up ook, nee. De blik die me gisteren werd vergund op een lunchende probleem eter ivas echter pas echt tenenkrommend. Niet dat er malende ka ken te zien waren. En niet dat er werd geslikt. Juist omddt er nau welijks werd gekauwd en geslikt viel mijn eigen mond droog, 't Was een boterham die naar binnen moest, met jam geloof ik. Niets schokkends, zoals laatst die schaal met maden in een SBS6-pro- gramma. Maar de eetster had er zoveel moeite mee dat het leek alsof er niets minder dan een brok in de keel moest worden verteerd. Mager meisje, puberharen, ogen die het liefst de wereld niet zouden zien. Aniek heet ze. Aniek van de Munckhof, veertien jaar. De naam is groter dan het meisje: ze lijdt aan anorexia nervosa. Ze is de eerste hoofdpersoon van een nieuw jeugdprogramma van de NCRV, Jij Ik. Nog nooit zo'n hoofdpersoon tegen wil en dank gezien als deze Aniek. De probleem-eetster mocht van de NCRV zelf zeggen met wie ze over haar ziekte wou praten. Maar het moest wel een nationale bekend heid zijn. Daphne Dekkers, James Bonds hoogstpersoonlijke één- dags- tandenstoker, had i>oor de hand gelegen, maar het werd een wat vleziger type: GTST-soapster Diana Sno. Die naar eigen zeggen nooit anorexia heeft gehad, maar wel vroeger bij voorkeur alleen appelmoes at. Hongeren schept geen band. Dat is zo ongeveer het enige wat ik van deze eerste aflevering van Jij Ik heb opgestoken. „Hallo.'' „Hai." Stilte. „Ik vind het best spannend hoor." „Ik ook." Stilte. „Zullen we dan maar?" „Laten we dat maar doen. Klinkt als twee varkens die naar de slachtbank moeten. Klopt ook wel een beetje, als je bedenkt dat dezelfde meiden die last hebben van het probleem dat hoe dunner ze zijn, hoe dikker ze zich voelen, op weg moeten naar een eettafel met broodjes en hagelslag en aard beienjam. Beetje smakeloos eigenlijk, van die NCRV. Midden in het spotlicht en voor draaiende televisiecamera's; een mooiere plek om een meningsverschil tussen twee circusdirecteuren te beslechten is ondenkbaar. De slepende ruzie tussen de zakelijk leiders van het Groot Russisch Staatscircus en het Staatscircus van Moskou beleefde gisteren zijn ontknoping. Televisierechter Frank Visser boog zich in het Helmondse theater Het Speelhuis over het geschil rond de namen van de circussen. Zijn uitspraak wordt bekend gemaakt in de uitzending van 2 januari. Hoewel het om een amusementspro gramma gaat, is dat vonnis bindend. Verslag van een clownsnummer voor twee circusdirecteuren. Een zuinige glimlach en een snelle hand. Meer kan er voor het begin van de opnames niet vanaf. Na de begroeting sloft ei genaar Willem Smitt van het Groot Russisch Staatscircus te rug naar de tafel waar zijn mee gekomen familieleden en sym pathisanten zitten. Directeur Hans Martens van het Staatscir cus van Moskou hervat het ge sprek met zijn gevolg. Pas in het beklaagdenbankje praten de twee weer met elkaar. De brede glimlach en warme handdruk die ze voor de camera uitwisse len, staan in schril contrast tot wat volgt. De vete tussen de twee begon een jaar of zeven geleden. Als compagnons dreven ze tot be gin jaren negentig samen circus Holiday. Nadat zoon Ilja van Willem Smitt in de zaak kwam, verslechterden de verhoudin gen. Uiteindelijk gingen Mar tens en Smitt uit elkaar. Hier door ontstond de situatie dat twee Russische Staatscircussen tegelijk door Nederland en Bel gië toeren. Martens heeft hier geen moeite mee, maar Willem Smitt zegt hinder van oneerlijke concurrentie te ondervinden. De ruzie laaide deze zomer op nieuw op toen de circussen kort na elkaar in Beverwijk en Haarlem optraden. Het NCRV- programma de Rijdende Rech ter besloot daarna voor een 'grande finale' te zorgen. Snel nadat rechter Visser met de behandeling is begonnen, slaat de vlam in de pan. Willem Smitt brengt een brief van Ros- gozirk onder de aandacht. Ros- gozirk is het voormalige Russi sche staatsbedrijf waar Smitt artiesten en de licentie om zijn bedrijf staatscircus te noemen huurt. In de brief wordt Hans Martens gesommeerd zijn cir cus niet langer staatcircus te noemen. Maar de geadresseer de is niet onder de indruk. „Meneer de rechter, sla er een paar jaargangen Privé op na en u herkent direct de stijl van Wil- Televisierechter Frank Visser boog zich gisteren over een conflict tussen circusdirecteuren Hans Martens (links) en Willem Smitt. Ze zijn respectievelijk de baas van het Staatscircus van Moskou en het Groot Rus sisch Staatscircus. foto fotopersburo van de meulenhof jurriaan balke lem Smitt. Hij heeft die brief ge woon zelf geschreven en in Moskou laten versturen." Smitt ontploft na het horen van de aantijging. „Maar dat is toch onzin. Je wil toch niet zeker niet zeggen dat dit bedrog is..." Wanneer de gemoederen weer een beetje zijn bedaard, houdt Frank Visser de partijen voor waar het volgens hem om gaat. Namelijk om het antwoord op drie vragen. Zijn de circussen wel echt Russisch, bieden ze kwalitatief goede shows en hoe zit het juridisch met de licentie die het recht geeft om de naam Russisch staatscircus te gebrui ken? Met de eerste vraag heeft de televisierechter moeite. „Want als ik met mijn kinderen bij de Italiaan een pizza ga eten, werken daar Turken. Laatst was ik in een Japans restaurant dat door Chinezen werd gedreven. En ze hebben hier in Helmond zelfs een Ierse pub. Dus wat maakt een circus dan Russisch? Als norm gebruikt de rechter het aantal inwoners van de voormalige Sovjetunie dat in de pistes van Martens en Smitt op treedt. Een schouw van Visser leverde op dat beiden voor het merendeel Russen in hun pro gramma hebben. Hiermee ver dwijnt één beschuldiging die Smitt regelmatig uit, namelijk dat Martens van alles uit het oostblok in dienst heeft behalve Russen, van tafel. Op de vraag of Martens een kwalitatief goe de show biedt, belooft de rech ter tijdens zijn uitspraak ant woord te geven. Aangaande de voor hem doorslaggevende kwestie van de licentie, stelt de Rijdende Rechter vast dat de namen door Martens en Smitt samen in betere tijden zijn vast gelegd bij het Benelux merken bureau. Na hun uiteengaan werden geen afspraken ge maakt en daarmee hebben ze allebei evenveel recht op de na men. De rechter heeft moeite de zaak in de hand te houden want de circusdirecteuren nemen steeds meer de regie over. Oude beschuldigingen over oplich ting, het in dienst hebben van illegale vreemdelingen en we derzijdse schulden vliegen over en weer. De zaak escaleert wan neer Hans Martens een gesprek citeert waarin Willem Smitt de beroemde Oleg Popov 'een ou de zielige clown' zou hebben genoemd. Briesend haast de Privé-voorman zich om deze beschuldiging te weerleggen. „Dat heb ik nooit gezegd. Ik heb juist heel goed contact met Popov en ben zijn belangrijkste pleitbezorger in Nederland. Hij krijgt trouwens van jou nog 100.000 gulden." Martens gaat er direct overheen. „En van jou nog 200.000 gulden." Draaiend op de voor hem erg smalle stoel kijkt Smitt de rechter wanhopig aan. „Dit loopt toch de spuiga ten uit", steunt de directeur. Het clownsnummer voor twee heren van middelbare leeftijd bereikt zijn hoogtepunt wan neer presentatrice Mieke van der Weij de schoondochter van Willem Smitt interviewt. De van oorsprong Russische circusar tieste Ka tja komt opnieuw met het verwijt dat Martens illegale werknemers uit Bulgarije in dienst zou hebben. De baas van het Staatscircus van Moskou staat tijdens het verhaal op. „Jongens, houd toch op met dat gelul in de ruimte." Wan neer Katja doorgaat, is Martens het zat. „Hier worden regel rechte leugens verteld. Als dit zo doorgaat, stap ik uit deze uitzending", roept hij tegen Van der Weij. Dan gaat Martens weer zitten en richt zijn woede op Willem Smitt. „Wat valt het mij van jou tegen dat je dit alle maal toelaat. Jullie, en dan heb ik het niet over je artiesten, zijn van voor tot achter amateurs." De uitspraak die meester Visser doet, moet van de NCRV tot de uitzending geheim blijven. In de beklaagdenbank blijft het in elk geval na het vonnis rustig. Wanneer Mieke van der Weij de heren naar reacties vraagt, zijn ze beiden niet erg enthousiast. „Ik moet mijn gevoelens voor me houden", zegt Willem Smitt. „Ik ben tevreden met de uitspraak", concludeert Hans Martens iets opgewekter. Na enig aandringen komt er nog een handdruk. Op de vraag of het probleem nu uit de wereld is, blijft een antwoord achter wege. PLOF VAN JOOLEN Jennifer Lopez toont trots de gouden cd, die zij gis teravond ontving uit handen van soapster Chris Zegers. Reden voor het feestje in het Amsterdamse winkelcentrum Magna Plaza was dat van Lopez' album 'On the G'met het populaire nummer 'If you had my love', in Nederland vijftigduizend exemplaren waren verkocht. De latino-zangeres, kind van Porto Ricaanse ouders, opgegroeid in New York, signeerde in Magna Plaza vervolgens een aantal exemplaren voor haar talrijke (vooral mannelijke) fans. foto wfa Meer dan duizend Nederlanders hebben straks in drie eeuwen geleefd Meer dan duizend Nederlan ders kunnen na de millennium wisseling zeggen dat ze in drie eeuwen hebben geleefd. Dat zijn er honderd keer zoveel als in 1900, toen naar schatting slechts tien mensen honderd jaar of ouder waren. Vooral de laatste drie decennia is de gemiddelde leeftijd geste gen. Door de steeds betere me dische zorg zijn de sterftekan sen afgenomen. Wat opvalt is dat het vrouwelijk geslacht het steeds langer volhoudt. Van de 1061 honderdjarigen op 1 janu ari 1999 waren liefst 907 vrouw tegen 154 man. Volgens de nationale bevol kingsprognose van het CBS zal het aantal honderdplussers nog verdertoenemen. In 2020 zullen naar schatting 2000 inwoners honderd jaar of ouder zijn en in 2050 is dat aantal vermoedelijk gestegen tot 5000. Het aandeel mannen zal net als nu op onge veer 15 procent liggen. Dat vrouwen makkelijker de honderd halen, heeft vooral te maken met verschillen in stof wisseling en hormoonhuishou ding. Het wordt ook in de hemd gewerkt doordat mannen over het algemeen ongezonder werk doen, meer roken en drinken en vetter eten. Weinig honderdjarigen gaan het millennium bewust mee maken. De meesten slijten hun dagen in verzorgings- of ver pleeghuizen en zijn geestelijk te veel afgetakeld. Maar toch zit ten er bij die eeuwelingen nog verrassend veel krasse knarren. DaJ weet Fred van Dam uit Bar- neveld, die zich met recht hon derdjarigen-deskundige mag noemen, want hij verzamelt al 54 jaar gegevens over Nederlan ders die de honderd passeren. „De honderdjarigen die nog thuis wonen, zijn over het alge meen nog goed aanspreekbaar. „Mensen van honderd jaar of ouder zijn ook mensen die vro lijk zijn van aard en een enorm sterke wil hebben. Echte door douwers, die een heel regelma tig leven hebben geleid." delvinger zat heel diep in mijn longen. Het was de oertijd van het nu hoogbejaarde radioprogramma 'Met het oog op morgenen ik nam in die jonge jaren de maandagavond voor mijn rekening. Vaste gast was een commentator die sinds jaar en dag briljante stukken in de betere kranten schreef. Dat doet hij trouwens nog. Zijn gierigheid en schraapzucht waren berucht. Als in het café het ogenblik van afrekenen naderde, wist hij trefzeker en zonder enige aarzeling de weg naar de toiletten te vinden. Een perfecte timing voor het ledigen van de blaas had hem in de loop van de jaren geen windeieren gelegd, als deze beeldspraak niet botst met de goede smaak. Hij was (en bij mijn weten is) kettingroker, maar si garetten behoorden nimmer tot zijn outfit bij de late gang naar de Hilversumse radiostudio 's. Daar waren collegds voor en ik in de eerste plaats. Zo ging dat al vele maanden. Op de bewuste maan dag stelde ik een daad van vér strekkende betekenis. Ik liet mijn vers aangebroken pakje filters thuis. Toen de collega niet lang na zijn blijde binnenkomst in de studio met zijn uniek nasale stemgeluid naar ge woontezijn krenterigheid in stelling bracht („Han, heb jij een saffie voor me, ik ben ze vergeten"), ant woordde ik „Henk, ik ben gestopt."Het was eruit voordat ik het wist, want eigenlijk wilde ik met gelij ke lafhartige munt betalen dat ik ze zelf ook vergeten was. Ik had zonder erg een daad gesteld, heb sinds dien nooit meer gerookt, op een verdwaalde sigaar na. Een goede raad, stop in eenzaamheid. Doe niet mee aan collectieve pogingen via de tv, waartoe deze maand al driehonderdduizend verslaafden hebben besloten. Dat wordt niks en dat ondersteuningspak ket. waarvan sprake is: onzin. Mijn enige ondersteu ningspakket was dat aangebroken pakje dat ik de volgende dag alsnog in mijn colbertje stak. Ik kon als het ware elk moment weer beginnen. Dat gaf rust. Na een halfjaar ledigde ik de zakken. De tabak liep als droppoeder uit het vloei. Een mens heeft niet van de ene dag op de andere een gewoonte. Dat groeit. Dus lijkt het logisch om ook geleidelijk met een gewoonte te stoppen. Maar zo zit dat niet. Stop abrupt en con cessieloos. Dat is voor mij nu tweeëntwintig jaar, vijf maanden en elf dagen geleden. Tot op de dag van vandaag denk ik, hm, wat zou dat lekker zijn een verse sigaret bij de eerste koffie. Het bijna volle pakje tegen je handpalm slaan zodat een genotstaafje gretig naar buiten schuift. De vlam erin en lekker diep inhaleren. Misschien begin ik toch maar weer eens in het nieuwe jaar. kele uren besluiteloosheid gaat de wind later op de dag uit richtingen tussen zuidwest en west waaien. Vrijdag zijn er pe rioden met regen, temperatu ren tot 6-7 graden en aan de kust bestaat kans op een zuid westerstorm. De meeste wind lijkt weer te zullen opsteken in de Deense regio: eerst uit het zuidwesten, later noordwesten. Tijdens het afgelopen etmaal zijn er veel buien gevallen. Gis teren veroorzaakten de buien een ratjetoe aan neerslag, vanochtend viel er hoofdza kelijk sneeuw. Doordat de temperatuur net boven nul bleef ontstond vrijwel ner gens een sneeuwdek. Dat was wel het geval in Bra bant. Kort na zes uur werd vanuit de regio Tilburg een sneeuwdek van twee centimeter ge rapporteerd. In totaal viel er tot gisteravond in Nieuw-Vennep en Hoofddorp 9 en in Alphen a/d Rijn 8 mm. HAN MULDER Het einde van een jaar loopt zwanger van de voorne mens. Meteen heel nieuw millennium in aantocht kent het leger goede intenties helemaal zijn weerga niet. Er maakt zich een soort collectief schuldgevoel o, van ons meester. Niet toevallig spitsen onze bedoe- - lingen zich toe op het lichaam. De geest komt vooralsnog minder in aanmerking. Ik ben halverwege de jaren zeventig met roken gestopt. Niet op nieuwjaarsdag, maar geivoon op een maandag ergens in juli. Elke overwe ging van roken is slecht voor het lijf, ontbrak aan de beslissing. We wisten in die prehisto rie natuurlijk dat roken geen bijdrage lever de aan het welbevinden, maar deden er la cherig over. Toen een vriend mij vertelde dat hij overgestapt was op mentholsigaretten, rondde hij af met: „Je krijgt er natuurlijk wel kanker van. maar je ivordt er niet verkouden bij.Dat was nog eens humor tussen het ku chen door. Mijn beslissing werd door irritatie bepaald. Ik rookte steing. Wel tien sigaretten, aangevuld met pijp en een ongetnatteerde sigaar op zijn tijd. De overtuiging dar ik geen pen op papier en geen woord in een microfoon zou krijgen zonder een sigaret tussen rechter wijs- en mid-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2