Hardhout uit Nederlandse bomen via nieuw procédé Economie Schuitema doet gouden greep met A&P KPN Mobiel wil nog verder Europa in rote onzekerheid onder 'ers in buitenland Doorbraak in eu-overleg goederenvervoer per spoor Economische groei lager door rekenfoutje CBS Rebellen van de sdn tRDAG 11 DECEMBER 1999 ijna-fusie tussen de KLM litalia heeft onder mana- van de KLM-kantoren in II uiteniand geleid tot onze- lid. Volgens voorzitter J. uin van de Vereniging van KLM-personeel staat de ie van een aantal Neder- »e leidinggevenden op het De vliegmaatschappijen tientallen plaatselijke ves- n uit kostenoverwegin- onzekerheid bestaat met onder het management", >5 Rasquin. „Op de buiten vestigingen is maar s voor één directeur. Dat I ent dat er voor sommigen indere baan moet worden ht." bonden hebben met de afgesproken dat overbodig f rden personeelsleden een re baan binnen de lucht- maatschappij krijgen aan- den. „Er zullen geen ont- rijwillige vertrekregeling bij CBS [ibburg Maximaal 200 werknemers van het Centraal Bureau r de Statistiek kunnen gebruik maken van een vrijwillige ver zegeling. De regeling, waarover een akkoord is bereikt met vakbonden, voorziet in een vertrekpremie en begeleiding bij zoeken naar een andere baan. Het richt zich op mensen in agere loonschalen. De maatregel is het gevolg van bezuini gen die minister Jorritsma (economische zaken) oplegde. ™CBS moet jaarlijks 25 miljoen gulden bezuinigen. Gedwon- ontslagen zijn vooralsnog niet aan de orde. Het CBS draait een jaarbudget van 280 miljoen gulden en telt circa 2.500 dewerkers. Vijf werkgroepen hebben naast de vertrekrege- nog meer bezuinigingsmaatregelen bedacht. Daarover wor de werknemers maandag geïnformeerd. ctie uitgevers tegen knipselbedrijven itrdam Drie grote krantenuitgevers willen dat bureaus die ironische knipselkranten maken toestemming gaan vragen rhet gebruik van hun teksten. Volgens de drie bedrijven tFinancieele Dagblad, PCM Uitgevers en Holdingmaat- appij De Telegraaf) maken de bureaus nu inbreuk op hun eursrechten. De uitgevers willen dat er voor 1 februari 2000 iraken zijn gemaakt over wat de bureaus wel en niet mogen ruiken. Waarschijnlijk gaan zij daarvoor ook geld vragen. De e heeft de steun van de Nederlandse Vereniging van Journa- en en het Nederlands Uitgeversverbond. De knipselbedrijven nnen de kranten en slaan de informatie op in een databank, informatie wordt daarna doorverkocht. ikbonden in de slag met Philips jiHOVEN De vakbonden bereiden zich voor op een stevig rob- tje vechten met Philips bij de CAO-onderhandelingen. Ze er en zich vooral aan de hogere premies die het elektronicabe- :\ffl voor de ziektekosten (14 procent) en de duurdere repa- e van het zogenoemde WAO-gat(18 procent). De bonden het er, volgens FNV-onderhandelaar J. Cuperus, ook niet eens dat Philips volgend jaar geen collectieve loonsverho- wil. Philips mikt op een aparte verhoging voor het lager ioneel(25.000) en voor het hoger personeel (10.000). De hui- CAO loopt 1 april volgend jaar af. Begin volgend jaar begin- de besprekingen. tgaven reclame naar 200 miljard wijk» De Europese consument zal volgend jaar nog meer be- ren worden onder reclame-uitingen. Zenith Media, een be- f dat wereldwijd reclameruimte inkoopt voor zijn cliënten, vacht dat de reclamebestedingen in Europa met ruim zes cent zullen stijgen tot bijna 200 miljard gulden. Wereldwijd n de bestedingen met 6,5 procent omhoog naar bijna 690 ard gulden, meldt het blad Foodpress. Zenith ziet als reden steeds feller wordende concurrentiestrijd in vrijwel alle sec- in. De marketing van het product moet dan de overwinning ■veren. Dankzij de voortschrijdende technologie komen er 'ds meer producten die weinig van elkaar verschillen. Hoe :onsument tegen een product aankijkt wordt daarom be- j [rijker dan de feitelijke waarde ervan. i flatie in november op 2,2 procent irburg De inflatie is in november uitgekomen op 2,2 pro- t. Met name autobrandstoffen en verse groenten werden irder. Tussen oktober en november zijn de prijzen met ge- Ideld 0,1 procent gestegen. Dat heeft het Centraal Bureau rde Statistiek gisteren bekendgemaakt. De inflatie in no- iber is gelijk aan het gemiddelde van de eerste tien maanden het jaar. Benzine steeg in een jaar met 12 procent in prijs en el 21 procent. Dat de verse groenten in november duurder geworden, noemt het CBS normaal voor deze tijd van het Ook margarine en frisdranken stegen in prijs. Aardappelen, n fruit en vakantieaccommodaties lieten een prijsdaling zien. I verlengt verzilvering bonuspunten idam Albert Heijn heeft besloten de termijn waarop klan- met een Bonuskaart hun gespaarde bonuspunten kunnen ilveren te verlengen tot 31 december 2000. Tot verlening de termijn is besloten na protesten van kaarthouders dat zij oldoende in de gelegenheid werden gesteld om de punten I' esteden. Wel handhaaft AH de termijn waarop achter de uit- een punt wordt gezet: 1 februari 2000. De bonuspunten H den in april 1998 geïntroduceerd als opvolger van de kristal- ds. Het aantal huishoudens dat een Bonuskaart gebruikt is I [ens Albert Heijn in anderhalf jaar gegroeid tot 3,8 miljoen. /ere banen door bijna-fusie LVEEN RICHARD MOOYMAN Plato werkt aan alternatief voor kappen regenwoud Twee werkrfemers in de proeffabriek in Wageningen halen het hout uit de kookpot. Het is te gebruiken in de bouw (deuren en kozijnen), in de tuinsector (tuinmeubelen en -hekken) en in de grond-, weg- en waterbouw. foto henk van holland In Arnhem verrijst een fabriek voor de productie van hardhout uit zachte Nederlandse bomen zoals populie ren. Via een nieuw procédé kan zacht hout even duur zaam gemaakt worden als tropisch hardhout. Het idee is afkomstig van Shell en verder ontwikkeld door drie ex- Shell-werknemers. WAGENINGEN HANS BEKKERS De bewerking is heel simpel. Het hout wordt gekookt, vervol gens enkele dagen gedroogd en vervolgens gebakken. Het resul taat is een stuk hout dat net zo duurzaam is als tropisch hard hout. De nieuwe methode kan een bijdrage leveren aan de redding van het tropisch regen woud, zo denken de oprichters. Elke houtsoort, hoe zacht ook, kan op deze manier wor den omgetoverd tot hardhout dat zonder verdere behandeling in weer en wind twintig jaar meekan. Dat komt door het uit koken van de in het hout aan wezige suikers. Deze suikers zijn namelijk de belangrijkste voedingsbodem voor schim mels. Hout zonder suikers is niet interessant voor ze. En hout zonder schimmels rot minder snel. Door het koken en bakken wordt het hout ook dro ger. Het neemt nauwelijks nog vocht op, waardoor de duur zaamheid ook met sprongen vooruit gaat. Alle houtsoorten zijn volgens dit principe te veredelen, legt H. Groeneveld, de grote trekker van het project, uit. Maar in de praktijk zijn eigenlijk alleen de zachtere bomen interessant, zoals populieren en naaldbo men. En anders dan het im pregneren van hout is het kook- en bakprocédé uiterst milieu vriendelijk. Het oorspronkelijke recept komt uit de keuken van Shell. Het is in Wageningen verfijnd door Groeneveld en twee ande re oud-managers van de oliegi gant. Ze richtten zes jaar gele den een eigen bedrijfje op: Pla to. Na jaren van research en ontwikkeling opent het bedrijf in april een splinternieuwe fa briek in Arnhem. En in mei moeten de eerste hardhouten planken van de band rollen. Het eerste jaar denkt Plato-di- recteur H. Groeneveld met 35 werknemers 30.000 kubieke meter hardhout te produceren. In vijfjaar tijd moet die produc tie zijn opgevoerd tot 2.000.000 kubieke meter. Maar dan staan er volgens hem ook Plato-fabrieken over heel de wereld. In elk geval daar waar veel bos groeit, zoals Chili, Thailand, Maleisië, Canada, Brazilië, Australië en Nieuw Zeeland. Groeneveld denkt dat de pro ducenten van hardhout ook baat hebben bij de komst van een Plato fabriek, omdat ze dan kunnen overschakelen op de productie van zachte houtsoor ten. „Ons vestigen in de buurt van teak-plantages is interes sant. We kunnen namelijk het zachte dunningshout ook om zetten in hardhout. Nu gebeurt er weinig tot niets met dat hout", zegt Groeneveld. „En dat terwijl er in de regel vier keer zoveel geplant wordt als nodig." De fabriek in Arnhem vergde een investering van 40 miljoen gulden. Sponsors zijn onder meer NPM, ABN Amro, ASN en de Stichting Doen van de Post codeloterij. Plato verwacht bin nen nu en vijf jaar de gang naar de beurs te maken. Om de grootse plannen te verwezenlij ken is volgens Groeneveld im mers een investering van 800 miljoen gulden nodig. Over een half jaar zijn in ons land de eerste duurzame tuin setjes van gekookt en gebakken zacht hout te koop. De consu ment betaalt er een fractie min der voor dan voor een echte tropisch hardhouten tafel. Blik vooral gericht op Frankrijk vallen", aldus Rasquin. Hij verwacht dat het personeel in lagere functies voor de ge combineerde vestigingen kan blijven werken. De nauwe samenwerking tus sen de Nederlandse en Italiaan se luchtvaartmaatschappij heeft volgens de vakbonden voor het personeel nog geen grote pro blemen opgeleverd. Een aantal zaken wordt weliswaar in elkaar geschoven, maar in de praktijk blijven de twee hoofdkantoren in Amstelveen en Rome apart functioneren, aldus bestuurder J. Hofland van vakbond CNV. Volgens Hofland vertrekt een ploeg van 70 a 80 hoger opge leide KLM'ers vrijwillig naar Ro me, terwijl eenzelfde aantal Ita lianen naar Nederland komt. „Aan de arbeidsvoorwaarden verandert verder niets." De ver dere toekomst is volgens Hof land onduidelijk. KLM en Alita lia overwegen op termijn een volledige fusie die ingrijpender gevolgen zal hebben. AMSTERDAM ANP De honger van KPN is nog lang niet gestild met de nieuwste aanwinst: de Duitse aanbieder van mobiele telefoon E-Plus. Na Duitsland wil het telecom- bedrijf zijn mobiele activiteiten ook in andere belangrijke Euro pese markten uitbreiden. Op dit moment praat het voormalige staatsbedrijf met verschillende buitenlandse partijen, gaf be stuursvoorzitter W. Dik gisteren toe. Aan belangstelling heeft KPN naar eigen zeggen geen gebrek. „Heel veel bedrijven vinden de ontwikkelingen die wij doorma ken interessant", meldde de topman trots. „Wij kijken wie daarvan de bijdrage kan leveren die het best bij ons past." Bin nen nu en anderhalf jaar moet er volgens hem duidelijkheid zijn over welke richting het op gaat. Voorlopig is de blik vooral KNP-topman W. Dik kondigde gisteren bij de toelichting op de deelne ming in E-Plus aan dat binnen Europa nog meer acquisities te verwach ten zijn. foto anp marco okhuizen gericht op Frankrijk. Iets meer dan een kwart van de bevolking heeft daar een mobiele telefoon en dus is er veel groei mogelijk. In een later stadium komt Italië misschien ook aan de beurt, voorspelt Dik. Groot-Brittannië, de thuismarkt van grootmach- Laurus heeft het nakijken bij overname supermarktketen ^AG PEET VOGELS ne van de A&P su- en door Schuitema is elige klap voor Lau- ploitant van onder an- ÏSuper de Boer, Edah en Ook Superunie, de ombinatie waar A&P •pullen betrekt, raakt He waarschijnlijkheid e klant kwijt. Schuite- t daarentegen 125 supermarkten op goede ne is tevens een test fe mededingingsautoritei- is de marktaandelen van na en Albert Heijn, dat "kwart eigenaar is van Schuitema, worden opgeteld ontstaat een partij met een marktaandeel van 40 procent op een markt die 45 miljard gulden groot is. W. Angenent, de president van Laurus, heeft in het blad Distrifood al eens aangekondigd naar de Neder landse Mededingingsautoriteit (NMa) te stappen als Ahold en Schuitema te dominant wor den. Schuitema heeft een gouden greep gedaan met de aankoop. De prijs, die niet bekend is ge maakt. is hoogstwaarschijnlijk fors. Volgend jaar zal de aan koop in ieder geval meer kosten dan ze opbrengt, want winst groei zit er niet in, zo maakte Schuitema al bekend. Pas in 2001 zal er extra winst te note ren zijn. De grootste verliezer in deze slag lijkt inkoopcombinatie Su perunie. De afgelopen twee jaar zag Superunie het ene na het andere lid vertrekken. Eerst ging Super de Boer om samen met de Vendex supermarkten Laurus te vormen. Vervolgens kocht deze nieuwe combinatie Groenwoudt, een regionale winkelketen met een marktaan deel van 2,8 procent die vooral in het oosten en noorden van het land sterk vertegenwoor digd is. Nu gaat er de 3.3 pro cent van A&P ook nog af, waar door Superunie op een markt aandeel van 13,4 procent blijft steken. Ook Laurus heeft de slag verlo ren, maar de strijd is nog niet voorbij. De laatste aankoop, Groenwoudt, heeft het markt aandeel van Laurus opgekrikt tot 26,8 procent, maar de posi tie in het westen is daarmee niet verstevigd. In de randste delijke provincies vinden 45 procent van alle bestedingen in de supermarkten plaats, een markt van ruim 20 miljard gul den. De kans is nu groot dat Laurus de truc van de laatste ja ren gaat herhalen, het wegko pen van Superunieleden. Daar zitten nog een aantal kleinere ketens die goede posities heb ben in de Randstad. Schuitema en Albert Heijn kun nen zich ook nog roeren. Albert Heijn wijst er op dat Schuitema en Albert Heijn de grootste concurrenten van elkaar zijn en dat de marktaandelen niet zo maar bij elkaar mogen worden opgeteld. Bovendien kijkt Al- bert Heijn altijd naar de totale voedingsmarkt, dus inclusief restaurants, slijterijen en cafe taria's. Die markt is 100 miljard gulden groot en Albert Heijn zet 12 miljard gulden om. Zo gerekend kan Albert Heijn er dus nog wel een paar ketens bijkopen. Ahold-topman C. van der Hoeven steekt dat ook niet onder stoelen of banken. „Wij willen tien middelgrote fusies in de komende jaren uitvoeren, waarvan vier in Europa. Er blij ven er nog negen over", ver- BRUSSEL Rtr.-ANP Minister Netelenbos tevreden der belemmeringen tot aan Ni ce doorrijden", aldus Netelen bos. Ze verwacht dat het goede renvervoer per spoor een stevi ge impuls zal krijgen. „Het kan nu allemaal veel sneller. Er is minder papieren rompslomp, er hoeven geen locomotieven worden gewisseld bij de grens en het personeel kan op de trein blijven", aldus Netelen bos. „Het spoor gaat op een au tosnelweg lijken." Goederen treinen boemelen nu met een gemiddelde snelheid van 17 ki lometer per uur door Europa. Het akkoord betekent niet dat alles van vandaag op morgen geregeld zal zijn. De ministers werken het volgend jaar verder uit. Overigens betekent de over eenkomst niet dat goederen treinen op ieder spoor worden toegelaten. Het gaat om de 'vrachtsporen'. Ook krijgen al leen geregistreerde bedrijven toegang op rails ln het buiten land. De ministers van Transport van de Europese Unie hebben gis teren een principeakkoord be reikt over het openstellen van de markt van het goederenver voer per spoor. Na veertien uur onderhandelen stemden de be windslieden, onder wie minis ter Netelenbos, in met het toe laten van vrachtvervoerders uit andere lidstaten op hun railnet- ten. Daarnaast werd besloten een raamwerk op te zetten voor een 'transparant, niet-discrimi- nerend en op elkaar afgestemd' systeem van tarieven voor het gebruik van de rails. Netelenbos toonde zich te vreden over het resultaat. Ne derland heeft er steeds op aan gedrongen dat bedrijven uit lid staten zonder belemmeringen op eikaars spoor terechtkunnen met goederentreinen. Frankrijk was de notoire dwarsligger, maar is nu grotendeels over stag. „Dit is een hele verbete ring. Treinen kunnen nu zon- DEN HAAG GPD Bij het Landbouw Econo misch Instituut keken ze er echter raar van op. Het LEI re kent al jaren aan alles wat land bouw is, maar dit was voor hen ook groot nieuws. Een telefoon tje naar het CBS gaf duidelijk heid. De oogst van dit jaar was vermenigvuldigd met de prijzen van vorig jaar. In 1998 waren de prijzen echter bijzonder hoog, omdat de oogst extreem klein was. Dit jaar is dat omgekeerd, maar daar had het CBS niet aan gedacht. De economische groei zal 0,2 tot 0,3 procent lager uit vallen, zo denkt het CBS nu. Het Centraal Bureau voor de Statistiek berekende op 25 no vember een economische groei over het derde kwartaal van vier procent. Maar liefst een tiende deel van die groei kwam door de grote aardappeloogst, zo stelde het CBS. Dat lijkt goed nieuws voor de agrarische sector. Als de aard appeloogst al zo'n enorme in vloed heeft hoe zal het dan met de economische groei gaan als de varkens twee keer zo duur worden of de champignons? ECONOMIE WIJZER ten Vodafone Airtouch en Bri tish Telecom, staat vooralsnog op een iets lager pitje. KPN wil niet zeggen met wie het in gesprek is. „Maar het af gelopen half jaar had een erg hoog praatgehalte", verzekert medebestuurslid J. Drechsel. Zeker is in elk geval dat KPN zijn nieuwe Amerikaanse part ner BellSouth nauw zal betrek ken bij de toekomstige plan nen. „Ie sluit natuurlijk niet voor niets een samenwerkings overeenkomst." Bij de E-Plus-megadeal krijgt BellSouth een belang van 22,5 procent in het Duitse bedrijf. Het Amerikaanse concern heeft de mogelijkheid dat belang na 18 maanden alsnog te verkopen aan KPN of om te zetten in aan delen KPN of KPN Mobiel na de gisteren in het vooruitzicht ge stelde beursgang. klaarde hij gisteren op een persconferentie waar hij ook in ging op de overname van een 50 procentsbelang in de Zweedse ICA-groep. De kans op een grote overname blijft voor de komende drie jaren 50 pro cent, stelde hij daar. Iedereen kijkt daarom met spanning uit naar de beslissing van de NMa. De kartelpolitie zal moeten bepalen waar de grenzen liggen en wanneer een partij te dominant wordt. Als die uitspraak er is kunnen ze weer gaan rekenen op de hoofdkantoren en daar zijn de kruideniers goed in. Een van de aardigste plaatsen voor het economisch debat is de internetsite van de Sociale Databank Nederland (SDN). Onder http://sdnl.nl. staan ar tikelen van uiteenlopende au teurs en dito kwaliteit over een scala van onderwerpen. Ex-werkgeversvoorzitter Alexander Rinnooy Kan staat er met wenken voor economi sche groei, rug aan rug met een oproerkraaier als wijlen Jaap van de Merwe met zijn ballade 'Voor hen maakt het geld, al is het stom, alles recht, al is het krom /en talrijk zijn de offerdiertjes der bankiertjes.' Een krant is een meneer, zo wil het gezegde. Een website is een café, heb ik ontdekt. Het café van de SDN is er een dat in de praktijk niet zou kunnen bestaan. In het leven van alle dag zitten de mensen die hier worden samengebracht in verschillende compartimen ten van dezelfde samenleving, opgeborgen in de veilige be slotenheid van hun eigen cou pés. We weten allemaal dat de trein langer is dan het stuk waar we zelf in zit ten, maar hoe lang precies, en wie er allemaal in zitten, blijft vaag. Nu kijk je in bijna alle cou pés tegelijk. Vorige week sloeg de SDN een mijl paal in de vorm van een eerste CD-rom waarop de hele chaos van drie jaar web-discussie over economie, politiek, recht en milieu is samengebracht. Wat beweegt een paar mensen om gratis en voor niks een enorme data bank op te zetten met een ha- chée van onderwerpen voor en over rijp en groen, links en rechts, werkend en inactief? Mijn belangstelling werd ge wekt door de naam van Henry George, op wiens gedachten- goed de stichting zich zegt te baseren. Henry George is een van de grootste rebellen uit de eco nomische geschiedenis. Of beter gezegd: uit de politieke geschiedenis want net als Marx heeft hij weinig bete kend voor de economie maar maar des te meer voor de po litiek. Geboren in Phiadelphia in 1839 monsterde hij als der tienjarig jongetje aan op een vrachtschip naar India, waar de kloof tussen arm en rijk blijvende indruk op hem maakte. Terug in de VS erger de hij zich aan de wilde grondspeculatie bij de op komst van het spoorwegnet. Het trof hem dat grondbezit ters rustend rijk werden ter wijl werknemers arm bleven. Hij vatte het plan op om de grond zo niet te onteigenen, dan toch volledig weg te be lasten. Hij schreef daar pam fletten en boeken over die grote omzetten haalden en luide bijval en tegenstand oogstten. In onze tijd wordt hij herdacht als vechter tegen armoede binnen een kapita listisch systeem. Hij wilde dat systeem niet omver gooien. Maar zijn hervormingen wa ren verstrekkend genoeg om te vrezen dat ze dat wel zou den doen, en dat het zonder geweld niet zou lukken. Daar over schijnt George te hebben gezegd: „Als het nodig is oor log te voeren, het zij zo. Nooit is een doel heiliger geweest!" Hij was fanatiek en radicaal. Je kunt George natuurlijk niet los zien van de tijd waarin hij heeft geleefd. Een evenwichtig krachtenveld tussen werkne mers en werkgevers en tussen particulier en algemeen be lang moest nog worden opge bouwd. De narigheid die Ge orge, en ook Marx, hebben ge zien en meegemaakt - George heeft op straat om eten moe ten bedelen voor zijn gezin en ook Marx is doodarm geweest - maakt hun radicaliteit begrij pelijk en zelfs historisch nood zakelijk. Zonder de vechtlust van dat soort men sen had onze maatschappij er weinig fraai uit gezien. Of het George- aanse gedach- tengoed, waarin de onteigening van grond cen traal staat, nog zo vruchtbaar is in een platte, tamelijk uitgeba lanceerde maatschappij als Nederland nu, moet ieder maar voor zichzelf uitmaken. Zelf denk ik dat het eigen domsrecht vitaal is voor de manier waarop de westerse economie geordend is. F.r blijft veel te wensen over maar de ordening zelf lijkt me, voor onze tijd en plaats in de ge schiedenis, de best beschikba re. Maar het (heren)comité van aanbeveling - prof. dr. S.W. Couwenberg, prof. H.B. Kossen, mr. dr. T. Holterman en prof. J. YViersma - voelt zich bij Henry George blijkbaar thuis. Waarom ook niet. Ieder heeft recht op zijn dromen over een betere samenleving. Die van de SDN zijn de mijne niet, maar de website biedt in ieder geval een prikkelende pluri formiteit die in dit eensgezin de moeras zeldzaam is gewor den. En wat meer is, de instel ling voldoet aan het mooie doel dat ze zich heeft gesteld. Ze bevordert de sociale sa menhang in de maatschappij. De veelgehoorde vrees dat in ternet sociale tegenstellingen zou versterken is ongegrond. Het tegendeel is waar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 9