k speel net zo makkelijk tegen mannen'
Biljarters spelen met stipballen
Je worden steeds meer als topsporters gezien'
Jan Wouters?
Sport
AZ-spelers putten
kracht uit middagdutje
v"* 1 msdÊl iü wm
DAG 11 DECEMBER 1999
37
irtster Joke Martijn strijdt voor deelname aan het NK
lartijn heeft maar twee zinnen nodig om haar pas-
or de biljartsport duidelijk te maken. „Van nature
een spelletjesmens. Dus als je me een spelletje
wil ik winnen ook." Het was haar echtgenoot Fred
iar met het 'spelletje' bekend maakte, maar aan-
Kjk ook sceptisch reageerde. „Ik wilde het eens
en. 'Niks ervan, straks ga je door het laken heen!',
•d." Het viel wel mee, want dit weekeinde neemt
/lartijn in Dordrecht deel aan de voorrondes van
jderlands Kampioenschap driebanden-groot voor
iaymond grimbergen
;rste stoot was een jaar
ien geleden", blikt Mar
de vooravond van het
atietoernooi terug,
peelde toen al een tijdje
:n eigenlijk verveelde ik
beetje tijdens die wed-
Nadat ik voor het eerst
had gestoten, ben ik het
gaan oefenen om mee
:n doen in de laagste
an de competitie. Je wilt
ijk niet afgaan tegenover
annen, hè."
995 speelde ze libre bij
ireniging Morskwartier,
ngedoopt tot Brande-
dat jaar nam Fred Mar-
huidige voorzitter van
se Biljart Bond (LBB) -
op de hoek van de
rgersingel en de Mare-
r. Hij gaf het de toepas-
naam 'De Pomerans',
/en van DOS, voluit
«spanning Sterk. „Door
heen was ik in het libre
leter gaan spelen", ver-
.eidse. „Ons team is zes
impioen geworden van
Maar rond die tijd be-
het driebanden me te
;ren. Libre is eigenlijk
het spelen van de ene
r de andere. Maar het
naar de oplossing voor
leilijk te maken caram-
it is nou het mooie aan
driebanden."
Driebanden is de sportieve
afsplitsing van de wiskunde.
Tenminste, als je het aan Mar-
tijn's 'motivator' Jan van Loon
vraagt. „Rekenen, rekenen en
nog eens rekenen", zegt hij en
doet het een aantal keren voor.
De getallen, corresponderend
met de witte stippen op de bo
venkant van de vier banden,
vliegen in het rond. „Ik kende
Jan al een tijdje, maar twee jaar
geleden kwam ik hem voor het
eerst in de competitie als tegen
stander tegen", vertelt Martijn.
„Op een gegeven moment
vroeg hij me of ik als vierde
speler van zijn team in de Ne
derlandse competitie drieban
den-groot mee wilden doen. Hij
zei dat-ie zag dat ik nog veel
verder vooruit zou kunnen ko
men. Dat vond ik hartstikke
leuk natuurlijk."
Van Loon: „Ik had haar moy
enne, het gemiddelde aantal
caramboles, vergeleken met dat
van de andere spelers in de der
de divisie. Joke had ongeveer
0,4 en die anderen lagen zo tus
sen de 0,3 en 0,5. Ik wist dus
dat dat wel goed zat. Het ging
ook best dat eerste jaar. Voor
veel mannen is het geen pretje
om van een vrouw te verlie
zen."
Het spelen op de grotere
wedstrijdtafel was wel even
wennen. „Vooral de eerste helft
van het seizoen", zegt Martijn.
„Ik was de kleinere tafels uit de
LBB-competitie gewend. Maar
de tweede helft begon ik het
steeds meer door te krijgen."
Dat bleek. Twee jaar geleden
zegevierde Joke Martijn bij het
onderdeel driebanden op het
zogeheten Feest der Kampioe
nen. Een toernooi waarbij alle
clubkampioenen uit de Leidse
regio uitmaken wie zich de bes
te van de Leidse Biljart Bond
mag noemen. In de Nederland
se competitie eindigde ze dat
jaar met haar team in de mid
denmoot. Toch is het pas drie
weken geleden dat ze in die
competitie voor het eerst tegen
over een andere vrouw kwam te
staan. „In Nederland zijn er
maar een stuk of tien vrouwen
die driebanden op een match
tafel. Toch zie je dat er de laat
ste jaren steeds meer vrouwen
gaan biljarten. Dat is een goede
zaak, hoewel ik moet zeggen
dat ik net zo makkelijk tegen
mannen als tegen vrouwen
speel."
Dit weekeinde zal Martijn
louter vrouwelijke opponenten
moeten verslaan om door te
dringen tot het Nederlands
Kampioenschap. „Jan heeft
vertrouwen in me. Hij kijkt naar
m'n moyenne, en zegt dat ik
het kan halen. Zelf denk ik ook
wel dat ik een goede kans
maak. Die vrouw die ik drie we
ken geleden tegenkwam, doet
ook mee. Daar heb ik al van ge
wonnen."
Maar, denkend aan het toer
nooi, zegt ze: „Best wel span
nend eigenlijk. Met biljarten
heb je een vaste hand nodig,
dus als je een beetje staafte tril-
len van de zenuwen... Snap je
wat ik bedoel? Ach, ik vind het
in ieder geval heel leuk om mee
te doen. En mocht ik er uitge
knikkerd worden, dan probeer
ik het volgend jaar gewoon
Joke Martijn:
„Zelf denk ik
dat ik een goe
de kans
maak."
FOTO DICK
HOCEWONINC
alkmaar cpd
In de sport is bijgeloof niet
weg te denken. Neem de voet
ballers van AZ en hun trainer
Van der Lem. Voordat ze bij
uitwedstrijden op het veld ko
men hebben ze verplicht een
middagdutje gedaan. Elke
keer met een overwinning als
gevolg. Ze gaan het nu ook bij
thuisduels doen. Bijgeloof of
is er meer aan de hand?
In de wetenschappelijke li
teratuur heet het 'strategie
napping'. Strategisch dutten.
Dat klinkt best positief. Even
als de aanduiding 'power
nap'. Een dutje waarvan je
sterker wordt, opknapt. Al
thans, dat suggereren de di
verse benamingen.
Gerard van der Lem, trainer
van AZ, gelooft in die 'naps'.
Dit seizoen kreeg hij de pen
ningmeester zelfs zover om
extra geld uit te trekken voor
het inhuren van hotelaccom
modatie in de buurt van het
stadion van de tegenstander.
Niet om er een nachtje over te
blijven maar om op de wed
strijddag over slaapruimte te
kunnen beschikken voor de
selectie. Slapen voorafgaand
aan de (avond)wedstrijd dus.
Iets dat de Alkmaarders goed
bevalt. Van alle uitwedstrijden
verloor AZ er dit seizoen
slechts eentje. Dat was uitge
rekend het duel bij Willem II,
dat niet voorafgegaan werd
door een siësta.
Natuurlijk is de imponeren
de reeks zeges in uitwedstrij
den geen sluitend weten
schappelijk bewijs voor deze
vorm van voorbereiding. Toch
zijn er in de wetenschappelij
ke literatuur best aanwijzin
gen te vinden dat Van der Lem
het niet zo gek bekeken heeft.
„Strategie napping is nuttig
om het niveau van functione
ren te verhogen. Maar men
moet ervoor zorgen dat men
tenminste twee uur vóór een
belangrijke activiteit ont
waakt", aldus een bijdrage die
het Nederlands Aeromedical
Instituut vorig jaar leverde aan
een bijeenkomst van het Na
tionaal Coach Platform. Wat
betreft de duur van de 'power
naps' adviseert het instituut,
dat zich mede baseert op ge
gevens van NASA-onderzoe-
kers, twee tot drie uur.
Bij AZ is volgens Van der
Lem vier uur slaap zelfs de
praktijk. „Het zou best kun
nen dat die extra tijd ten koste
gaat van de slaapkwaliteit 's
nachts, maar daar zitten we
niet mee. Het gaat puur om de
wedstrijd en de voorbereiding
daarop", tijdens een bijeen
komst van coaches.
Algemeen bekend is dat de
mens in de middag een dip te
genkomt. Dat leidt ertoe dat
men zich gedurende enkele
uren minder goed, minder
scherp en minder waakzaam
voelt. Pas later in de middag
herstelt het bioritme dat. Vol
gens onderzoekers is dat laat
ste aspect de verklaring voor
het feit dat veel records in het
begin van de avond gevestigd
worden.
Het zou best eens zo kun
nen zijn dat Van der Lem met
zijn spelers in één klap twee
vliegen vangt. Door de spelers
te verplichten te slapen in de
door het bioritme bepaalde,
minst productieve uren, be
nutten ze het lichamelijke én
geestelijke herstelvermogen
van slaap. Bovendien zou het
wel eens zo kunnen zijn dat ze
in die slaapperiode als het wa
re een buffer opbouwen voor
de topsport in het begin van
de avond.
Van der Lem gaat in elk ge
val door met deze aanpak.
Sterker nog: ook bij thuiswed
strijden krijgen de spelers
vanaf nu 'slaapopdrachten'.
ballen en een tijdklok,
de professionele we-
BWA het recept om
:en, in dit geval het
[den, aantrekkelijker te
voor het grote publiek,
irtsport kampt al sinds
4liet een imagoprobleem,
it is vooral dat de doel-
aar vergrijst. Veel toe-
:rs komen niet meer op
toernooien af en jon-
helemaal niet.
>m gaat de BWA in de
nieuwe eeuw in het offensief.
Bij de toernooien die de bond
organiseert (intermidget,
grandprix en wereldbeker)
wordt vanaf 1 januari een tijd
klok ingevoerd in de hoop de
partijen korter te maken en
spannender voor de toeschou
wers. Momenteel kunnen de
biljarters bijvoorbeeld in de we
reldbekertoernooien voor elke
stoot op het gemak bekijken
hoe ze de bal willen raken. In
de toekomst moeten ze de tijd
in de gaten houden en daar
door sneller beslissen welke
stoot ze produceren.
Daarbij heeft de bond een
nieuwigheidje bedacht. Bij de
wedstrijden die aandacht krij
gen op televisie, spelen de bil
jarters met gestippelde ballen.
Op de twee afstootballen, de
witte en de gele, worden zes ro
de stippen geplaatst. Daardoor
wordt het effect dat de spelers
de bal meegeven voor tv-kijkers
vele malen duidelijker zicht
baar.
De spelers hebben unaniem
ingestemd met de wijzigingen.
De BWA is erachter dat de
sport, wil hij enig perspectief
behouden, op bepaalde punten
aangepast dient te worden.
BWA-voorzitter Cor van Erp:
„We hebben gemerkt dat biljar
ten niet het meest ideale pro
duct is om de markt mee op te
gaan. Tenzij het een bejaarden-
markt is." Sponsors weten dat
natuurlijk ook en willen eisen
stellen om hun investeringen
zo lucratief mogelijk te maken.
„In het verleden reageerden de
bonden te weinig flexibiliteit.
Wij willen nu meer open staan
voor nieuwe initiatieven", aldus
Van Erp.
eede-speelster Sarina Wiegman met Oranje in actie tegen Spanje
raymond grimbergen
ioit haalden de Neder-
vrouwen de eindronde
Europees Kampioen-
roetbal. Maar als de ma-
iopulariteit van de sport
'enredig is aan de pres-
het veld, zou het deze
:h moeten lukken. Dit
ide verblijven de Oran
ten in het Spaanse
waar de
leatiewedstrijd tegen
land zal worden ge-
Middenveldster Sarina
i, aan haar vijfde sei-
Ij Ter Leede bezig, is vol
'en over de goede af-
oud ons in de gaten."
ze zes jaar oud was, nu
itig jaar geleden, trap-
t het eerst tegen een
eigenlijk vindt ze alle
leuk „Voetbal heeft er
altijd bovenuit gesto-
:rtelt Wiegman, die als
lichamelijke opvoeding
hobby haar werk heeft
t „Het zat een beetje in
"'ie, want mijn vader
Ie ook. Als klein meisje
dus vaak bij de velden
10 in Wassenaar te vin
een gegeven moment
samen met mijn twee-
:r lid."
:e aanleg had voor het
kwam vrij snel aan het
maakte meestal deel
de selectie-elftallen,
de mensen zeggen na-
al gauw dat je lekker
!tbaÜen, omdat je een
bent. Tot en met de
'en speelde ik namelijk
jongens mee. Eigenlijk
lat niet, maar in het be
ft ze toch niet dat ik een
was." Hoewel ze bij de
wilde blijven spelen
'en m'n vriendjes")
'iegman op haar twaalf-
meisjesteam van Cele-
Den Haag terecht. „Dat
"ft een van de beste
en bovendien dicht in
pt" Na een aantal jaar
'd te hebben voor het
KFC'71, weer een stapje
'os ze vijf jaar geleden
'et Sassenheimse Ter
Daar ga ik niet meer
zegt ze stellig. „Ik had
Sarina Wiegman: „Er is een enorme vooruitgang geboekt."
ook voor een club uit Rotter
dam kunnen kiezen, maar Ter
Leede geeft mij gewoon een
goed gevoel. De ambitie van en
de sfeer binnen de club spraken
me heel erg aan, en ook qua
reistijd is het goed te doen. Ter
Leede is een supergezellige ver
eniging, waar ook de vrouwen
afdeling goed geregeld is. We
kunnen bijvoorbeeld gewoon
op normale tijden trainen."
Wiegman heeft de afgelopen
jaren een stijgende lijn in de
prestaties van het vrouwenteam
gezien, en geeft de doelstelling
van de Sassenheimse club aan:
„Het gat dichten met Saestum.
Dat team is op dit moment nog
te goed voor ons. Gelukkig hou
den ze bij Ter Leede altijd een
oog open voor eventuele ver
sterkingen van ons team."
Met Oranje is kwalificatie
voor het EK het doel. Het Ne
derlands elftal is ingedeeld in
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER
een poule met Frankrijk, Zwe
den en Spanje. Het eerste duel,
anderhalve maand geleden te
gen Frankrijk, eindigde in 1-1.
„Gezien het wedstrijdbeeld een
terechte uitslag", vindt Wieg
man.
„Maar we kunnen beter. Als
we wat meer vooruit hadden
gespeeld en iets eerder druk
hadden kunnen zetten, dan wa
ren we als winnaar uit de strijd
gekomen. Ik ga er ook van uit
dat we tegen Spanje meer in
balbezit zullen zijn. Hoewel dat
team al twee wedstrijden heeft
verloren, moeten we Spanje ze
ker niet onderschatten. Het
blijft, vooral in de counter, een
levensgevaarlijke ploeg. Maar
bij ons is iedereen fit en we
hebben een goed gevoel over
de afloop van de wedstrijd. We
moeten kunnen winnen."
Het zouden de eerste vruch
ten kunnen zijn die het zogehe
ten Olympisch Plan van de
KNVB en het NOC'NSF af
werpt. Begonnen in februari
van dit jaar, moet dit plan er
voor zorgen dat de Nederlandse
vrouwen zich in 2004 voor de
Olympische Spelen plaatsen.
„We zijn twee keer in de week,
op dinsdag en woensdag, met
het Nederlands elftal bij elkaar
in Zeist om te trainen. En je ziet
nu al dat we een gigantische
vooruitgang hebben geboekt. In
de oefeninterlands tegen top-
landen als China en de Verenig
de Staten speelden we heel
goed, hoewel we van die twee
landen wel verloren. Maar dat
zijn full-profs natuurlijk. Zo ver
zijn wij nog niet. Maar overal in
de wereld ontwikkelt het vrou
wenvoetbal zich heel snel. Je
moet nu meedoen, anders
slaan de toplanden een enorm
gat."
Met 65 duizend speelsters is
voetbal a1 de grootse vrouwen-
teamsport van ons land. Maar
in de Verenigde Staten, waar dit
jaar nog het wereldkampioen
schap werd gehouden en de
stadions zo goed als uitverkocht
waren, kan de sport nauwelijks
populairder worden dan ze al
is. „Daar spelen acht miljoen
vrouwen voetbal", weet Wieg
man. „Iemand als Mia Hann,
één van de topspeelsters, kan
daar niet normaal over straat.
Die staat op posters afgebeeld
tussen Michael Jordan en Tiger
Woods. Maar ook in Nederland
zie je dat dat WK een positieve
invloed heeft gehad. De voor
oordelen zijn in ieder geval een
stuk minder geworden dan bij
voorbeeld vijftien jaar geleden.
We worden steeds meer gezien
als topsporters. En dat is goed,
want dat zijn we natuurlijk
ook."
Ajax staat wel aan kop in de eredivisie, maar het spel is niet om aan te zien. Is Jan
Wouters de man die Ajax weer aan het voetballen kan krijgen?
Katwijker Robert-Jan Ravensbergen, speelt bij
Volendam, trainde vorig seizoen bij Ajax 2 on
der Jan Wouters:
„Ik ben niet anders dan positief over Wouters.
Toen hij bij Ajax 2 ku>arn, kon je merken dat hij
net als trainer begon, dat-ie moest wennen.
Maar de coaching, het overbrengen van kennis
ging steeds beter. Ik denk dat ik veel van hem
heb geleerd, je kon duidelijk merken dat hij in
de top had gevoetbald. Ik begrijp dat er nu
wordt getivijfeld aan zijn capaciteiten. Mis
schien dat hij er te vroeg is ingestapt. Hij moest
het overnemen van Olsen, terwijl hij eigenlijk
nog had willen wachten.
Leidenaar Henk de Cler, vader van Tim de
Cler, linksback van Ajax:
Hier ga ik niet over zitten ouwehoeren. Voor je
het weet staan er vervelende dingen in de krant,
en daar heeft Tim niets aan. Ik vind wel dat
clubs tegenwoordig te snel in paniek zijn. Kijk
nou eens naar Leo Beenhakker. Vorige week kon
hij er niks van, deze week is hij de kampioen.
Ruud Bröring, trainer van Noordwijk, titel
houder in de hoofdklasse A van het zaterdag-
voetbal:
„Ik vind niet dat een topvoetballer als begin
nend trainer ineens naar een grote club moet
gaan, zoals Jan Wouters en Ronald Koeman, en
Frank Rijkaard bij het Nederlands elftal. En als
amateurtrainer kom je niet aan de bak omdat je
geen flesje van de doellat kan schieten. In het
trainersvak is het belangrijk dat je ervaring hebt.
Het is handig dat, wanneer zich iets voordoet, je
het al een keer hebt meegemaakt. Volgens mij is
het goed om als trainer bij de jeugd te beginnen.
En dan vind ik de A-jeugd van Ajax eigenlijk al
te hoog. Ik begrijp ook niet dat de clubs en zelfs
de KNVB niet inzien dat het niet goed is om on
ervaren trainers zo'n belangrijke functie te ge
ven. Eigenlijk begrijp ik ook niet dat die jongens
er zelf in stappen.''
Ruesink in het Algemeen Dagblad:
„Coachen is het doseren van de hoeveelheid ken
nis die je in één keer kwijt kunt. Wie een oplei
ding aan de sportacademie, de Pabo of Cios
heeft gevolgd, zoals Leo Beenhakker, Co Adri-
aanse, Louis van Gaal en Foppe de Haan, krijgt
dat mee in zijn opleiding. In dat opzicht heeft
Wouters een achterstand. Als hij die kan weg
werken, dan kan hij uitgroeien tot een toptrai-
De Leiderdorpse sportjournalist Christiaan foto anp
Joop van Eek uit Leiden, Feyenoord-supporter
in hart en nieren:
„Je kan wel zien dat Jan Wouters er geen snars
van begrijpt. Je hoort Johan Cruijff op televisie
haarfijn uitleggen hoe Ajax moet spelen, iedere
leek begrijpt het. Alleen Jan Wouters niet. Vol
gens mij zitten die jongens van Ajax moorkop
pen te eten voor de training in plaats van dat er
met harde hand wordt geregeerd. Wouters komt
watjesachtig" over. Natuurlijk heb ik er ab
Feyenoord-supporter geen problemen mee. Ik
vind het prachtig, laat Wouters nog jaren bij
Ajax blijven.
Rob van der Zanden, voormalig sportjourna
list van deze krant, nu 'Ajax-watcher' namens
de Amsterdamse krant Het Parool:
„Ik denk dat Wouters niet geschikt is ab trainer
van dit Ajax. Hij gaat ervan uit dat ziin spelers
al een bepaald niveau hebben en dat hebben ze
niet. Wouters en zijn spelers zitten op een totaal
verschillende golflengte. Hij zegt dat de spelers
het Ajax-systeem niet kunnen uitvoeren. Ik
vraag me af of hij zelf wel weet wat het Ajax-sys
teem is. Ik heb ook het idee dat hij te snel weer
van systeem verandert. Vroeger wist iedere speler
bij Ajax wat hij moest doen. Laatst zag ik hoe
Aron Winter tijdens een wedstrijd een andere
speler drie kwartier stond uit te leggen wat hij
moest doen. Het gebrek aan chemie en automa-
tbmen in het elftal b stuitend.
tekst willem spierdijk
