)ver ongeduldige
ouders en een
leraar
PORT
9
MOOIER dan GOUD
Randje BUITENSPEL
^nrmwmnw
Een jaar Jan Wouters als trainer van Ajax:
Wouters (39) is morgen één jaar in functie als hoofdtrainer van Ajax. Hij
st, zei voorzitter Michael van Praag na het ontslag van Morten Olsen, de
ederopstanding' van Ajax gaan vormgeven. In het eerste half jaar van
iuters werd de beker gewonnen en nu voert de Amsterdamse club, die
l seizoen als zesde eindigde, de ranglijst van de eredivisie aan. Maar de
waarop dat is gebeurd laat vaak te wensen over. Ligt dat aan Wouters?
dat te simpel en is er meer. Zoals de gewijzigde constructie van Ajax en
opgeblazen verwachtingen? Het complexe eerste jaar van Jan Wouters
nader beschouwd.
door HENK HOIJTINK
iren spelers van Ajax, zoals Aron Winter of
ludrup, wordt gevraagd naar de capaciteiten
Wouters, geven ze een eenslüidend ant-
Wouters kan een toptrainer worden." Het is
In vergelijkbare bewoordingen spreken de
ionals over bondscoach Frank Rijkaard, een
egenoot van Wouters.
lationale team en de Nederlandse topclub
aangevoerd door trainers die volgens hun
kunnen wórden. Ze behoren in hun
professie nog niet tot de top. De kans is
at hetzelfde gezegd zal worden over Ronald
die na de jaarwisseling als trainer van Vi-
gint. Het beeld van een stroeve start in Arn-
(weer) een onbegrip uitstralende jonge trai-
een grote naam als voetballer is gezien de
elling van de spelersgroep van Vitesse al in
en te schetsen.
et tactische inzicht van de Europese kampi-
an 1988 ligt dat niet. Dat is hoogwaardig. Het
hien wel hun grootste kwaliteit. Maar dat
rlopig, hoe paradoxaal dat ook klinkt, tevens
otste zwakte. Er ligt, zeker in het geval van
te veel de nadruk op. De tactiek is zijn wa-
jral omdat hij over vele andere eigenschap
van een trainer worden verlangd, nog niet
Wouters en de andere dertigers missen, in
rd, ervaring.
'outers was één jaar assistent van Ronald
Dij FC Utrecht. Daarna trainde hij anderhalf
het tweede team van Ajax. Toen hij werd
ld als hoofdtrainer in Amsterdam, was
zelf de eerste om te erkennen dat het naar
lak ets te snel was gegaan. De promotie
af hij aan, in elk geval een half jaar te vroeg.
hij hebben gedacht - want zo denken alle
jong of oud - dat hij het onder Olsen vastge-
met zijn kennis vlot zou kunnen trekken.
En hoe lovend waren begin dit jaar de kritieken die
overwaaiden uit Zuid-Afrika, waar Ajax zich voorbe
reidde op de tweede competitiehelft. Ajax trainde
weer op positiespel, Wouters had oog voor de de
tails. „Jij komt er wel", zei Ronald de Boer op zijn
laatste werkdag bij Ajax tegen Wouters.
.Alles is al ontdekt", zei Wouters zelf. Hij wilde
geen moeilijke dingen gaan doen, hij hoefde niets uit
te vinden. Hij had van Cruijff en Michels vooral ge
leerd dat simpel voetbal moeilijk genoeg is. Wouters
bedoelde dat hij simpel voetbal wilde gaan onder
richten. Dat zou dan toch gauw voor iedereen dui
delijk zijn? Het is de denkfout van een groot strate
gisch voetballer; van de man van de perfecte pass op
21 juni 1988 in de EK-wedstrijd tegen West-Duits-
land op Marco van Basten, de perfecte spits.
Nog steeds vindt Wouters dat hij op het trainings
veld simpele dingen doet en zegt. Hij is in zijn ele
ment als hij buiten de schijnwerpers en ver van mi
crofoons in een klein gezelschap over voetbal kan
praten. Dan bewegen wijs- en middelvinger naast el
kaar over tafel, dan roept hij situaties tot in detail te
rug. Hij trekt zijn spelers over het trainingsveld, zet
ze neer en wijst: zó simpel is het. Maar het is te
moeilijk, zo blijkt telkens weer, voor de veelal jonge
spelers van Ajax.
Hun nervositeit kan leiden tot verkramping. Ze
worden heen en weer geslingerd tussen het algeme
ne belang, de tactische verlangens van de trainer, en
het individuele belang, de zorg om het eigen plaatsje
in het elftal. Ajax speelt aan de hand van Wouters
vaak zonder flair, durf, vreugde. Er wordt, zo luidt de
kritiek, niet meer gelachen bij Ajax. Ondanks zijn
droge gevoel voor humor kan Wouters die indruk
niet wegnemen.
Wouters is bovenal een perfectionist. Hij maakt
het zich erg moeilijk. Hij heeft zichzelf met de
zwaarst denkbare opdracht opgezadeld: een nieuw
Jan Wouters aan het werk tijdens een training van Ajax.
team vormen naar het door Louis van Gaal geperfec
tioneerde Ajax-systeem. Het is te makkelijk om Wou
ters voor te houden dat de investeringen van 70 mil
joen gulden in nieuwe spelers gemeten naar de
schoonheid van het spel niet renderen. Dan wordt
voorbij gegaan aan de ingrijpende aard van de her
vormingen in het Ajax-team.
Ajax is na het vorige seizoen zijn ziel kwijtgeraakt.
Doelman Van der Sar, de gebroeders De Boer, aan
voerder Blind en Litmanen vormden jarenlang het
geraamte van de ploeg. Hun vertrek betekent in een
groepsproces veel meer dan louter het verlies van
vijf spelers. De hiërarchie en de samenhang vallen
weg. Met het oog daarop haalde Ajax oud-spelers als
Winter en Verlaat terug naar Amsterdam. Maar van
hen kan niet worden verwacht dat ze de mentale
leemte opvullen die voornoemd vijftal heeft achter
gelaten. Zij kunnen Ajax niet binnen een paar maan
den een nieuwe ziel bezorgen.
Wouters zal het zich allemaal realiseren. Maar in
zijn onervarenheid kan hij ongeduldig, soms kribbig,
verbeten en onbuigzaam zijn. De laconieke Feyen-
oord-trainer Leo Beenhakker, toonbeeld van erva
ring, speelt voortdurend het spel van geveinsde haat
en liefde met zijn onpeilbare spits Julio Ricardo
Cruz. Dat beheerst Wouters niet. Hij raakte Nikos
Machlas, zijn spits van negentien miljoen, in diens
Griekse trots door hem in het onbeduidende Euro
pese duel met Dukla Banska Bystrica al na een half
uur te vervangen. Handig was dat niet.
Hetzelfde gold voor zijn weigering in Banska By
strica om na de laatste training een klein groepje
journalisten te woord te staan. Wouters' omgang
met de pers was aanvankelijk moeizaam, maar lang
zamerhand treedt er verbetering op. Een vrolijke
Ik heb rh'n koffer gekozen, want op vakantie gaan is een
passie van mij. Het liefst ga ik ver weg. Het leuke van va
kantie is dat je even met niets anders bezig bent, je kunt
even alles van je afzetten,
ner zijn we - m'n vriendin en ik - naar Indonesië geweest,
li, Java en Lombok. Het jaar daarvoor waren we een week
wfrika. Dat was een verrassing van mijn vriendin. Zij is ste
len ik kon met haar mee, het was een verjaardagscadeautje.
Ir bezochten we Venezuela. Met waterpolo ben ik ook wel
geweest, maar dan is het anders, dan zie je weinig van een
zoveel mogelijk van de wereld zien. Ik zou wel terug wil-
Indonesië, om andere eilanden te bekijken, ik zou ook wel
tnam toe willen en Australië staat ook op mijn lijstje. Er
veel op, eigenlijk.
et leuk om met andere culturen in aanraking te komen. En
ir maakt ook altijd veel indruk, zoals de dieren in Zuid-
i Venezuela hebben we de hoogste waterval ter wereld ge
was prachtig.
jd met een koffer op vakantie, niet met een rugzak. Want
'l in een hotel zitten met een zwembad, zodat je ook eens
font uitrusten en een boek kunt lezen. Vanuit het hotel re
deexcursies. Vooreen excursie van meerdere dagen hebben
tón rugzakje.
ffer heb ik een fototoestel gedaan, heel belangrijk, want we
Itijd heel veel foto's. Ook m'n snorkelspullen zitten erin en
iboek. Dat is voor het snorkelen, want als ik
neter zwem in een vakantie is het veel. En boe-
er ook in, want ik lees graag en normaal heb
'inig tijd voor.
h Zuidweg (25) stapte vijf seizoenen geleden over van LZ
'aar AZC. De Alphense waterpoloclub is koploper van de
Uasse A en bereikte vorige week de bekerfinale door een
•Op AZPC. Het hoogtepunt van zijn sportcarrière was de
zesde plaats met het Nederlandse studententeam op de
piade in Japan, in 1995. Zuidweg maakt sinds 1997 deel
het Nederlands herenteam, dat zich deze zomer niet kon
ceren voor de Olympische Spelen in 2000. Niels Zuidweg
tferd geboren in Voorschoten en verhuisde een paar jaar
•en naar Alphen aan den Rijn. Samen met zijn ouders en
broer heeft hij een bedrijf in kantoormeubelen.
prater zal hij in een groot gezelschap nooit worden.
Het is onzinnig om dat te laten meewegen in de be
oordeling van de voetbaltrainer Wouters, en toch ge
beurt het af en toe.
Zinvoller is -het te beschouwen met welke in
vloedssferen de jonge, onervaren trainer in Amster
dam rekening heeft te houden. Om een nieuw team
te kunnen opbouwen moest hij de verdeelde selectie
van zijn voorganger Olsen zuiveren. Wouters stootte
zeven spelers met lopende contracten af. Op basis
van wat zij bij Ajax hadden laten zien, was er weinig
tot niets op die schifting aan te merken. Maar de
voorspelbare kritiek - de reserve Dean Gorré noem
de Wouters bot - weerkaatste slechts op de trainer.
Openlijke steun bleef uit voor Wouters, die al in zijn
eerste maanden als hoofdcoach een onsympathieke
operatie moest uitvoeren, waarvan menig collega in
zijn hele loopbaan gevrijwaard blijft.
In Banska Bystrica ging Danny Blind, directeur
spelersbeleid, in de fout. Hij plaatste in informele
sfeer enkele vraagtekens bij het optreden van Wou
ters. Er is naderhand intern over gesproken, maar
van zo'n voorval blijft altijd iets hangen. De constel
latie met een generatiegenoot als technisch klank
bord is voor Wouters een complicerende factor.
Maar het grootste probleem voor Wouters is de te
genstelling tussen hem en de zakelijke directeuren
van Ajax. In de drastisch gewijzigde constructie van
de Amsterdamse club heeft de directie de rol van het
bestuur op de voorgrond overgenomen. De voor
naamste blikvanger is Frank Kales, algemeen direc
teur. Hij heeft, voor IBM, jarenlang in Amerika ge
werkt. Zijn vocabulaire is doorspekt met Engelse ter
men. Hij denkt in het groot en in geld. Kales denkt
niet in voetbal, maar in het 'product voetbal'.
De zakenman Kales praat voortdurend over clubs
als Barcelona, Inter Milaan, Manchester United. Ver
lekkerd denkt hij hardop aan de miljoenen die daar
binnenstromen. Met volle vaart gaat hij in op een
vage flirt van een commerciële zender. Zijn gedach
tewereld wordt bepaald door tv-rechten, die nieuwe
pot van goud, en Europese competities. Hij vindt dat
Ajax moet concurreren met de top van Europa.
Wouters denkt aan Roda JC en RKC. clubs waar
van zijn ploeg nog niet kan winnen. Hij kent de in
ternationale verhoudingen. Hij kent de golfbewegin
gen en hij weet dat Nederlandse clubs voorlopig niet
aan Europse hoogtijdagen mogen denken.
De directeuren van Ajax, Kales voorop, zijn als on
geduldige ouders die een begaafd kind denken te
hebben dat minstens een klas zou kunnen over
slaan. Wouters is de strenge leraar die de ouders
moet temperen om ze op andere gedachten te bren
gen. Op het huidige, nog elementaire niveau is voor
de leerling Ajax immers nog genoeg op te steken.
Het is een ondankbare taaie voor Wouters. De om
geving werkt ook niet mee. De moderne Arena, de
beursgang, het Amsterdamse superioriteitsgevoel -
het draagt er allelnaal toe bij dat de verwachtingen
bij Ajax altijd opgeblazen zijn. Ajax moet altijd win
nen, altijd mooi voetballen, altijd de beste zijn.
Het is een interessante ontwikkeling dat in Neder
land wordt gekozen voor jonge trainers met een
groot voetbalverleden. Het is voor Wouters te hopen
dat in Amsterdam ook alle consequenties van die
keuze worden aanvaard. Dat hij tijd en gelegenheid
krijgt om te bouwen aan Ajax in een krachtenveld
waarin de ambities en belangen van sport- en za
kenmensen haaks op elkaar lijken te staan. Met alle
horten en stoten van dien.
De keuzeheren van de Leidse
elftallen van de eeuw zijn er
nog niet uit. Lezers dezes zijn er
in geslaagd twijfel te zaaien bij
Witn van Duivenbode en onder
getekende. Vandaag wilden we
onze selecties, profs én ama
teurs, bekend maken, maar we
nemen wat respijt. Daartoe
aangemoedigd door het publiek
zijn we opnieuw gaan schuiven
met de genomineerden.
Moet bij de profs Jeffrey van As
(ooit Roodenburg nu NAC)
linksback ofAjacied Tim de Cler
(ex-Lugdunum)? En bij de
amateurs duelleren Jan Leget
(middenvelder, LA'S) en Leo
Holl (midvoor, UVS en RCL) om
een ereplaats. Hoe dat kan?
'Duif en ik willen de amateurs
in een ouderwets 3-2-5-systeem
opstellen. Wie ooit kanthalf
was, moet daarom niet raar op
kijken als hij eind 1999 rechts-
of linksbinnen komt te staan.
De elftalcommissie excuseert
zich, de lezer achterlatend met
enkele reacties op mijn oproep
van vorige week. Warmonder en
KNVB-medewerker Jozef van
der Vooren e-mailt dat het idee
om een Leids amateurelftal van
de eeuw samen te stellen niet erg
origineel is. „De Haagsche Cou
rant heeft net twee edities achter
de rug", laat hij ons wat hu
meurig weten. Eën Leids elftal
in de Haagsche Courant? Twee
edities? Is er ook een elftal van
de negentiende eeuw verschenen
soms?
Natuurlijk is onze actie niet
uniek. Maar moet dat dan? Het
hele jaar worden er al elftallen
van de eeuw verzonnen. Op ho
ge poten vervolgt Van der Voo
ren dat het een schande is dat
een regionale krant alleen een
elftal voor stadsmensen wil op
stellen. „Daarmee devalueert u
het Leidsch Dagblad tot een
plaatselijke reclamefolder",
draaft Jozef door. Wat voor re
clame en voor wie?
Van de Vooren vraagt zich af of
de elftalcommissie soms bang is
dat er geen Leidenaars in het
elftal komen als er ook dorpe
lingen mogen meedoen. Ant
woord: nee, we kwamen op het
idee om Leidse elftallen te ma
ken toen ik vaststelde dat Leiden
weliswaar een armoedige voet-
balstad is, maar toch een aardig
"Wat dacht je,
dat ik seniel
aan het worden
ben of zo?'
rijtje markante voetballers heeft
voortgebracht.
Tot besluit draagt Van der Voo
ren zijn dorpsgenoten Arie van
Staveren en Martin de Louw
voor. Beiden verlieten ooit War-
munda om voor geld te gaan
spelen. Van Staveren bij Sparta
en De Louw bij Rijnsburgse
Boys. Het zal Jozef niet verbazen
dat beide nominaties zijn afge
wezen.
Ook een uitgemaakte zaak is de
kandidatuur van Koos Bekooy.
Deze talentvolle middenvelder
van Lugdunum komt hoe dan
ook in het amateurelftal. En
was hij vroeger een fikkie fana
tieker geweest dan had Koos het
tot de elf beste Leidse profs ge
schopt. Maar toen Eeyenoord
vijfentwintig jaar geleden aan
hem trok, gaf de wispelturige
technicus niet thuis.
Fred Blankemeijer, tegenwoor
dig senior-manager in de Kuip
en vroeger bestuurslid met oog
voor talent, vertelde mij eens
dat hij lyrisch was van Bekooy.
Totdat hij een hele middag ver
geefs op de eigenzinnige Leide-
naar had zitten wachten. „Wat
kan ik voor je doen jongen?",
riep 'ome' Fred Blankemeijer jo
viaal in de telefoon toen ik hem
van de week belde. „Of ik me
Koos Bekooy nog kan herinne
ren? Wat dacht je, dat ik seniel
aan het worden ben of zo? We
wilden hem graag hebben. Hij
was kandidaat voor het mid
denveld en met zijn inzicht en
techniek had hij bij ons ook li
bero kunnen worden. Het klinkt
misschien wat vreemd, maar ik
zag een nieuwe Rinus Israël in
hem. Om die Bekooy eens uit te
proberen, hadden we een wed
strijd voor hem geregeld. Maar
wie er die middag ook kwam
opdagen, geen Koos. Kijk jon
gen, ze hoeven echt niet met jam
naar ons te gooien, maar ze
moeten niet denken dat we ze
thuis komen ophalen."
Toen Bekooy verstek liet gaan,
wist Blankemeijer meteen wat
voor vlees hij in de kuip had.
Koos was een knappe voetbal
ler, maar hij had niet de menta
liteit om prof te worden. Ik denk
dat hij bang was dat hij het bij
ons niet zou redden. Want er
stond hier in die tijd wel even
een elftal hoor.
Blankemeijer doelt op het
Feyenoord van een andere, min
der talentvolle Leidenaar: de ka
raktervoetballer Wint Rijsber-
gen. Speelde dat elftal thuis dan
zaten er duizenden Leidenaars
in de Kuip. Blankemeijer: Met
de trein zat je vanaf Leiden in
drie kwartier in het stadion. Als
ik mijn ogen dicht doe, zie ik
één van die Leidenaars nog zo
voor me: Jan Oudshoorn, die
grote kale met dat deukje in zijn
schedel waar water in bleef
staan als het regende.
In een Leids elftal aller tijden
mag volgens ome Fred één
naam niet ontbreken. „Vergeet
je Piet Kantebeen niet? Die
kwam in de jaren dertig over
van UVS. Hij was midvoor, en
niet zo zuinig Ook. En zet die
Bekooy er ook maar in. Want
dat kreng had het ruituurlijk
wel in zijn pootjes. Maar als je
het niet erg vindt, ga ik me nu
voorbereiden op de wedstrijd
van vanavond tegen Marseille.
Dag jóngen.
Wordt vervolgd.
JAAP VISSER
