Unieke avond in het LAK Geen visie in Antigone Cultuur Kunst In zo'n vereniging n je snel een watje' Millenniumgebaar der Ploeg houdt vast aan ïldinstituut in Rotterdam JAN RIJSDAM Bauer staat nu al stevig in de steigers 3 DECEMBER 1999 25 izmuzikant Byrd overleden lPOLis De wereldberoemde Amerikaanse jazzmuzikant en ponist Charlie Lee Byrd is donderdag op 74-jarige leeftijd leden. Byrd stierf na een jarenlang gevecht tegen kanker, azzmuzikant nam in de halve eeuw dat hij muziek maakte r dan honderd jazz- en klassieke albums op. Hij leverde een ngrijke bijdrage aan de stroming 'bossa nova' met het uit- igen van het album Jazz Sambe, waarop hij speelt met de »rootheid Stan Getz. Het laatste optreden van Byrd was in ember van dit jaar. Z. Hooftprijs voor Eva Gerlach i De P.C. Hooftprijs 2000 voor poëzie gaat naar Eva i. De stichting die de trofee uitreikt maakte dat gisteren |nd. De schrijfster krijgt de prijs voor haar complete oeuvre imiddels bestaat uit tien bundels. De prijs bestaat uit 0 gulden en een beeldje van P.C. Hooft (door Frits Sieger), innaar mag bovendien in overleg 50.000 gulden besteden ;en doel dat verband houdt met haar werk. De prijs wordt Qijks afwisselend uitgereikt voor poëzie, essay en proza. Eer- I winnaars waren onder meer Jan Wolkers (1989, proza), Bit Komrij (1993, essay), J. Bernlef (1994, poëzie), F.B. Hotz j8, proza). Dit jaar was de prijs (essay) voor Arthur Lehning. Jdre Hazes-documentaire wint prijs De documentaire Andre Hazes/Zij gelooft in mij [t de VPRO Joris Ivens Award gewonnen tijdens het Intema- al Documentary Festival Amsterdam. Regisseur John Appel |g de prijs donderdagavond in Paradiso uitgereikt door jury- jzitter Mandy Jacobson. Appel volgde de volkszanger tien pden lang. Het resultaat is een indringende film waarin Ha- p soms intieme wijze wordt geportretteerd. Het 1DFA de dit jaar met de film die alom lof oogstte. De award, de ligrijkste onderscheiding van het festival, bestaat uit een tag van 25.000 gulden en een plastiek. iecretaris R. van der (Cultuur) houdt vast aan ;eldinstituut in Rotterdam Bt ervan uit dat het Neder- p Filmmuseum in Amster- i daarin meedoet. Hij t dat donderdag in brie- pn de Tweede Kamer en pderlandse Filmmuseum, dij Filmmuseum dreigt zelfs tegubsidie te verspelen als heitiet naar Rotterdam ver- Van der Ploeg wil de len ten voor een instituut in van [dam voor advies voorleg- e, wpn de Raad voor Cultuur, hand daarvan worden t&sidies verdeeld. i bin je als bestuur tegen drie zijnen van de Raad voor Cul- ,4 tegn mijn standpunten in- r het moet je je toch achter de 'Altkrabben", aldus de be- hoefaian in een reactie. „Het iet dioog tijd dat het museum je hö- ia te een If ve| duidelijkheid geeft." Het bestuur van het Filmmu seum liet woensdag weten niet te willen deelnemen in het in stituut. Ondernemingsraad en directie zijn wel voor een ver huizing naar Rotterdam. Het is de bedoeling dat vijf organisaties, waaronder het Filmmuseum, deelnemen in het centrum voor foto, film en mediacultuur in Rotterdam. Daarbij heeft Van der Ploeg 1,7 miljoen gulden in het vooruit zicht gesteld voor enkele pu blieksfuncties van het filmmu seum in Amsterdam. „Het verbaast me dat het be stuur geen heil ziet in de voor liggende plannen omdat het filmmuseum zelf aan de wieg heeft gestaan van dit initiatief', aldus de bewindsman in de brief aan de Kamer. „Het be stuur voert geen argumenten aan die een dergelijke plotselin ge omslag rechtvaardigen." ^resse jeugd voor muziekkorpsen neemt af tige, i ristiscl Bam»^ zijn P_ egevo anfare. Ooit door Bert I jtra zo prachtig geportret- ^'*Anet kippen die uit tuba's iren en schuiftrompetten hoge hoeden der notabe- in de hoofden schuiven, die fanfare nog. zit er nog I En hoe staat het met de I iniekapellen en de mu- I.V/ érpsen in Leiden en de re- Ie christelijke muziek- en Band Concordia in Leiden 1 geen nieuwe aanwas I Resultaat: het jeugdor- Jrordt voorgoed het zwij- jipgelegd. Maar laat de beroehet ook over de gehele li- L Deeliveten? Leidse Harmoniekapel ast. Tokolgens voorzitter P. Mar- eligieunet te klagen. „Wij zijn na- rijft hij ik kleiner. Maar aan be- wordtelling van jeugd geen ge Wel vragen de jonge men- epten Üjd of we nog over straat ig dank Daarin hebben ze vaak p'n zin. Ze zien die disci- DeCn dat uniform niet meer ig te been. maait is een op-en-neergaan- oed spéveging", zegt M. Meijer, moortretaris van Harmonieka- concMrescendo in Noordwijk. aller tieleven nu een hausse wat even bil jeugdige belangstelling. >m maseren op dat gebied ook lling voftief beleid. Er is een aan- Nederlafcnsen in opleiding. Die ich doojn dus nog even wachten »te zijn. ze met het grote orkest ovejn meeblazen. Als je echt eerdeijilt bereiken, moet je vol- Die inln. Ik denk dat die terug- ndacht 1 te wijten aan het feit dat door dien het vandaag de dag aan Saitik hebben. Met van alles Job \g wat. En ja, dan komt het De tnen van muziek in de wonderi er veel (t eerste wat de jongeren is: wanneer krijg ik mijn We fcn?", zegt Henk de Zee, vehgmeester van de Har- de vertkapel Werkmans Wils- Samarj uit Leiden. „En dat ter- Samarifc nog niet eens kunnen en mop. Ach, ja, misschien loopt Leggïnbod van jeugd wel wat wa De grote aanzuigkracht vraag ovi verband is natuurlijk K iet veel show en interna- t heel art optredens. Dat trekt." oneerttar ach, het zit ook een vermal in de tijd. Vroeger wilden Bijbelsch peisjes majorette worden 3ekering.tj°ngens voetballer. Eerst et de fluit en toen kwam de saxofoon. Maar op- is dat niet veel mensen meer de straat op willen gaan. We hebben te maken met een behoorlijke vergrijzing. Het is een utopie om te denken dat al les op dezelfde voet zal voort gaan." Muziekvereniging Nieuw Le ven uit Leiden heeft met veel pijn en moeite nog maar 31 le den. Vroeger was dat dik over de honderd. „De jongste muzi kant bij ons is 15 jaar, de oudste al over de 75", zegt secretaris A. Willemse. „Er is weinig nieuwe aanwas. Er komt wel eens een jong iemand informeren maar als men hoort dat we alleen maar op de woensdagavond re peteren, dan is het al snel uit. We zijn wat dat betreft echt een bejaardenorkest geworden. De jeugd doet tegenwoordig wat anders." „Allereerst moet je natuurlijk de moed kunnen opbrengen om een instrument te leren be spelen. Een paar toontjes haal je er altijd wel uit, maar echt meeblazen in een orkest is wel wat moeilijker. En er wordt door de jeugd ook een beetje vreemd tegenaan gekeken. Als je in zo'n vereniging zit, ben je al gauw een watje. Halfzacht. Ik denk dat K&G. dat toch een beetje op militaire leest is ge schoeid en dat een echte show band is, veel meer jeugd trekt. Wij lopen tegenwoordig niet meer. Dat houden we niet meer vol. De oudste bij ons is negen tig jaar." Muziekvereniging De Burcht heeft op 2 oktober foldertjes uitgedeeld onder de Leidse be volking. Dat heeft effect gehad. „We hebben twaalf nieuwe leerlingen gekregen", zegt Paul van Tongeren, bestuurslid en pr-man. „Ze krijgen bij ons een goede opleiding. Het is alleen moeilijk om nieuwe trombonis ten te krijgen. Heel gek, die sec tie is altijd slecht bezet. Mijn zoon heeft bij ons trompet ge speeld. Maar hij is er een tijdje geleden mee opgehouden. MaaT zo langzamerhand begint hij toch weer belangstelling te tonen." Jolanda Bol, de secretaris van de Leidse Drumfanfare en Showorkest Amigo is niet pessi mistisch over de aanwas van jeugd. „Maar je moet er wel moeite voor doen om jongeren binnen te halen. De jongste bij ons is 11 jaar, de oudste dik in de veertig. De jonge mensen moeten zich wel realiseren dat ze veel tijd moeten investeren in het leren bespelen van een Het Rijksmuseum in Amster dam krijgt 100 miljoen gulden van het kabinet Kok waarmee het de helft van een groot scheepse verbouwing in 2003 kan betalen. Het kabinet heeft een meevallertje en wil daarom een royaal gebaar maken naar de nationale schatkamer. Dat is wel nodig ook. Vergeleken met andere nationale schatkamers, het Louvre in Parijs, de Natio nal Gallen- in Londen of het Metropolitan in New York, is het in het Rijksmuseum een armzalige bedoening. Premier Kok zei, toen hij de gulle gift bekend maakte, dat we het maar moeten zien „als een zichtbaar en markant millennium- gebaar. Het cadeau voor het Rijksmuse um komt niet hele maal onver wacht. De Tweede Ka mer heeft er bij de alge mene be schouwin gen in sep tember im mers om gevraagd. Dat neemt niet weg dat zoveel extra geld voor de kunstsector opmerkelijk is. Niet in de laatste plaats om dat Kok eerder dit jaar ook al heeft ingestemd met een gift van 80 miljoen gulden van De Ne derlandse Bank, bestemd voor de aankoop van Mondriaan's Victor}' Boogie Woogie'. Voor Nederlandse begrippen zijn dergelijke grootse 'gebaren' tamelijk ongewoon. Al is het ook weer niet zo dat het gebaar van Kok het antwoord is op de Millennium Dome, de superhal in Londen die ruim 2.5 miljard gulden heeft gekost. En Kok is ook nog geen tweede Mirterand, de voormalige Franse president die met zijn architectuurprojec ten Parijs veranderde. Mitte- rand's ontstuitbare drang om zoveel mogelijk architectonische hoogstandjes te realiseren kreeg zelfs een speciale naam: 'Les Grands Travaux', ofwel 'de grote presidentiële werken'. Miljarden verslindende projecten waarvan de uitbreiding van het Louvre, met onder meer de glazen pira mide van architect l.M. Pei, wel het bekendst is. De linkse president van Frank rijk kwam er openlijk vooruit dat de 'grote werkenbedoeld waren om zijn plaats in de ge schiedenisboekjes veilig te stel len. Zijn voorgangers deden ove rigens precies hetzelfde met de realisatie van het Centre Pompi dou en het Musee d' Orsee. Zowel her Centre Pompidou, de verbouwing van het Louvre, als het Musee d' Orsee zijn een groot succes. Toch is op de 'gebaren van de Franse presidenten voor al kritiek geuit, niet in de laatste plaats om de exorbitante bedra gen die ermee gemoeid waren. De critici hebben geen ongelijk. Toch wens ik soms dat Neder landse politici met een klein pietsie van die Franse ambitie besmet raken. Niet omdat de musea in Nederland te klagen heb ben. Hon derd Neder landse Mu sea in ivste- ren in het laatste de cennium van deze eeuw zo'n 600 miljoen gulden, voor liet overgrote deel over heidsgeld, in nieuwbouw, uitbreiding en verbou wing. Koplo per is het Leidse Natu- ralis waar van de nieuw- en verbouw 150 miljoen heeft gekost. Maar ook de andere Leidse rijksmusea hebben geen reden jaloers te zijn op het ca deau voor het Rijksmuseum in Amsterdam. Integendeel. Het rijk heeft sinds het begin van de jaren tachtig ook nog eens zo'n 125 miljoen gulden gestoken in de nieuw- of verbouw van Boer- haave, Oudheden en Volken kunde. Nee, het zijn vooral de Leidse politici die ik de Franse ziekte toewens. Twee maanden gele den kocht de gemeente het zoge heten Sclieltemacomplex en deelde vrolijk mee dat het Stede lijk Museum De Lakenhal mag uitbreiden. Anderhalfjaar daar voor had het college van B en W nog besloten geen veertig mil joen op tafel te leggen voor die uitbreiding. Over de reden voor die ommezwaai, de plannen met De Lakenhal, de kosten en zovoorts, weten we nog steeds niets. De wethouders Van Rij en Pechtold hebben wel gezegd de locatie ideaal te vinden voorde uitbreiding van het stedelijk museum en dat ze een architect met een gedurfd plan voor de dag willen laten komen. Maar als dit college niet over haar graf wil heenregeren (en dus het vol gende gemeentebestuur laat uit zoeken waar het geld vandaan moet komen), wordt het dan niet eens tijd vooreen millenni umgebaar? Christelijke muziek- en showband Concordia moet wegens gebrek aan nieuwe aanwas stoppen met het jeugdorkest. archieffoto pr instrument. Maar als je het een maal kunt, is het verschrikkelijk mooi. Tenminste, dat vind ik." En dan is er natuurlijk de gro te broer onder de muziekkorp sen, het bekende muziekkorps K&G. een goed geoliede organi satie. „Wij hebben nu vijftig jongeren in opleiding", zegt voorzitter Tom de Beer. „Maar je moet niet bij de pakken gaan neerzitten, je moet alert blijven en een actief wervingsbeleid voeren. En die afkeer van uni formen zien we bij ons juist he lemaal niet. De jeugd vindt het schitterend om in dat uniform te lopen." SUSANNE LAMMERS Antigone van Sophocles door FACT i.s.m. Theater Zuidplein. Regie Jeroen Kriek Benjmmg Jules Deelder Muziek: Keimpe de Jong (sax). Arend Niks (slagwerk), Luut Buysman (gitaar en zang). Gezien: 2/12. Leidse Schouwburg Antigone is een droomstuk. Het stuk over de dochter van Oidipous, die. na alles wat haar fa milie al overkomen is, door haar oom, de koning, tot de dood veroordeeld wordt omdat ze haar opstandige broer wil begraven, en die zo willens en wetens iedereen in haar val meesleept, gunt je de kans bijna alles te laten zien. Wraak, liefde, angst, hypocrisie, machtswellust, doodsdrift - je hebt het voor het kiezen. Regisseur Jeroen Kriek (Growing up in Public) koos voor 'jong en oud met een polsslag van 2000', maar meer dan het stuk een lichte 'update' geven lukte niet. Het accent lijkt te liggen op fa milieverhoudingen en familieliefde, maar Kriek slaagt er niet in de spelers zelfs maar een zweem van een relatie tot elkaar te laten suggeren. Er is muziek, dans, een ronkende vertaling van Jules Deelder vol klassieke vergelijkingen en wat over bodig confronterende scènes, maar geen visie. Een Dulferiaanse saxofoon leidt de voorstelling in. Het gevecht tussen de twee zonen van Oi dipous wordt gedanst door Jaakko Toivonen en Anders Larsen en dan barst het volk van Thebe in slechtzittende pakken los. Niet jubelend maar schreeuwend beschrijven ze de vlucht van de vij and die Thebe belaagde. Kreon (Paul van Soest) legt mooi rationeel de belofte af dat hij de stad strict rechtvaardig en zonder vriendjespolitiek zal besturen en dan strooit Antigone roet in het eten: zij wil niet alleen haar goede, maar ook haar fou te broer begraven zien. Onyema Onwuka is voornamelijk cool, en dat riekt al snel naar niet betrokken. Ook zij kan schreeuwen tot ver voorbij de verstaanbaarheids- grens. maar meer dan een van buiten gestampt lesje wordt haar rol niet en dat ze zich beroept op de oude, heilige wetten en de menselijke, die daar tegenin gaan, negeert, is in deze voorstelling potsierlijk. Het eerste teken van leven komt van een Deelderiaanse boodschapper (Leo Hogen- boom) die oprecht bezorgd is om zijn eigen hachje. En zo sleept het stuk zich voort. Veel te lang dradige, pathetische koren, vertolkt door John Buysman als een overjarige selfkicker, worden af gewisseld met kil en afstandelijk spel en het eni ge waarneembare gevoel is hysterie. Twee mo menten zijn de moeite waard. Als Luut Buysman 'O Eros, onverslaanbare liefdesgod' aanheft, de jonge spelers een 'Platter'-koortje imiteren en de saxofoon van Keimpe de Jong zich daar vlijend in mengt, krijgt de regel 'waar gij zijt, daar is de waanzin' een mooie en ironische dubbele bo dem. En als Daemon, waardig vertolkt door Tho mas Oerlemans (ondanks zijn belachelijk te klei ne pak. waarmee vast zijn jeugd benadrukt moest worden) zijn vader Kreon tot bezinning tracht te brengen, dan is er zowaar toch nog heel even sprake van toneel. HANS KEUZERS Bauer Berend Dubbe toetsen/zang, Sonja van Hamel toetsen/zang; Frank van Praag gitaar, Jeroen Kleijn drums Gezien: 2/12, LVC, Leiden „Dit is mijn debuut", meldt Be rend Dubbe bij het begin van het allereerste live-optreden van Bauer. „En we zijn hele maal niet zenuwachtig!" Dubbe begint met een leugentje om bestwil. De ex-drummer van de succesvolle formatie Bettie Ser veert heeft al behoorlijk wat li ve-ervaring maar raakte niet al leen op de individuele leden uitgekeken, maar ook op het gi taargeluid. Bij de CD 'On the Move' nam Dubbe plaats achter de toetsen en microfoon en knutselde met enthousiasme een gaaf stukje huisvlijt in elkaar dat onmid dellijk na het uitkomen meteen doorstoomde naar de eerste plaats op de moordlijst van de muziekkant OOR. Bauer begint met een klassie ke verwijzing. 'TV is 2000 years old' heeft de openings-klarinet- tonen van 'Rhapsody in Blue' van Gershwin. Dubbe heeft flink zitten knutselen op zijn zolderkamer maar voegt in het LVC een echt live-bandgeluid toe. Bij 'T, J S' is dat het eerst te horen. Uit het doosje komt nog op het juiste moment sub tiel aanvullend koperwerk, maar de extra aanvulling komt van gitaar, swingende drums en lichte keyboardaccenten. Uniek is de sound zeker niet. 'Showalbum' ademt, vooral qua zang, een hoog EELS-gehalte uit, Sparklehorse komt veelvul dig om de hoek kijken en 'Pet Scavenger' is door het minima le pianogebruik een fonkelende John Calc-pastiche. Het band geluid blijft de gehele avond heerlijk transparant en bezit door het subtiele drumwerk en lichte aanvullende percussie een prettige speelsheid. Dubbe valt als zanger zeker niet door de mand en met de aanvullende tweede stem van Sonja van Hamel winnen de vo calen nog aan kracht. Door de lekkere pianoriedelties eten de nummers als hap-klare brok ken weg. „Het val me niet te gen", roept Dubbe na een half uurtje spel. „Beter dan op van de CD", klinkt het hard uit de zaal. „Inderdaad vrij goed", reageert Dubbe droog. De pop muziek heeft er niet alleen een lekkere CD bij, maar ook een verrassend live-bandje. Van Dijk, Nijman en Vlasblom zingen musicalliedjes 'Musical van de eeuw' heet de voorstelling waarmee Bill van Dijk, Brigitte Nijman en Laura Vlasblom op 26 t/m 30 december in het LAKtheater in Leiden optreden. Dat deze sterren samen op het toneel staan is al bijzonder, daar komt nog bij dat het programma dat zij voor deze gelegenheid samenstellen, in geen enkel ander theater komt. De artiesten presenteerden hun programma giste ren in het theater. LEIDEN MAARTEN BAANDERS Het moet een ongedwongen avond worden, voor het publiek én voor de artiesten. Alsof Van Dijk, Nijman en Vlasblom ge zellig thuiszitten op een winter avond. De doos met oude mu sicalnummers gaat open. En er komt 'toevallig' een publiek van 300 mensen omheen zitten.. Zo moet de sfeer worden tijdens dit optreden. Het idee voor zo'n avond kwam van LAKtheater-directeur Roland Helmer. Bij 'Musical van de eeuw' denk je aan een groot spektakel, maar het is een titel met een knipoog. Helmer gaf de artiesten de vrije hand. Ze mochten hun favoriete nummers kiezen en de avond zelf vorm geven. Met behulp van de tips van regisseuse Bri gitte Odett, ontstond een pro gramma van tweemaal drie kwartier. Van Dijk, Nijman en Vlas blom zijn geen onbekenden in de musicalwereld. Hun namen stonden op de rol van musicals als 'Hair', Cyrano de Bergerac', 'Jeans'. 'Evita', 'Grease' en 'The Dancing Queens'. Zij kennen veel van de liedjes die ze gaan zingen omdat ze ze zelf in de oorspronkelijke musicals ge zongen hebben. Tussen de nummers door vertellen ze over hun ervaringen. Brigitte Nijman- bijvoorbeeld had nachtmerries bij een nummer dat ze in 'Evita' zong. „Daar vertel ik dan over", zegt ze lachend. „Zo is dit op treden voor mij ook een soort therapie." De artiesten beperken zich niet tot het grote repertoire. Ze zullen veel nummers zingen die bekend zijn, maar waarvan nie mand meer weet dat ze uit een musical komen. Nummers van Fitzgerald, Holiday, Sinatra en Streisand, waar iedereen een aha-erlebnis bij heeft. De rode draad van de avond bestaat uit hoogtepunten vanaf het begin van de eeuw tot nu, in min of meer chronologische volgorde. Alleen het openings nummer valt daarbuiten. Dat wordt 'Something's Coming' uit 'West Side Story'. Van Dijk, Nij man en Vlasblom zijn het er unaniem over eens dat 'West Side Story' de grootste musical van de twintigste eeuw is. Van Dijk: „Het was één van die zeldzame keren dat een aantal genieën elkaar troffen en volmaakt op elkaar aansloten. Een verhaal van een geniaal schrijver (Shakespeares 'Romeo and Juliet'), bewerkt door een geniaal librettist (Sondheim), op muziek gezet door een geni aal componist: Leonard Bern stein. Daar komt bij dat dit de eerste musical was die een ei gentijds verhaal had, het rauwe leven van gangs. Daarna werd dat de trend. In 'Hair' kon ie dereen zijn eigen tijd herken nen." Daarnaast ontbreken namen als George Gershwin en Cole Porter niet en ook de Neder landse musicals krijgen de plaats die zij volgens het drietal absoluut verdienen. Dankzij Joop van den Ende beleeft de musical in Nederland al tien jaar een bloeiperiode. De Ne derlandse musical heeft een ei gen karakter, gebaseerd op de cabarettraditie. Annie M. G. Schmidt is hierin de grootste geweest. Van haar zullen zeker liedjes te horen zijn. 'Vluchten kan niet meer' krijgt zelfs een bijzondere, driestemmige ver sie. „We voeren een aantal num mers in onze eigen stijl uit", zegt Vlasblom. „We hebben een vijfkoppige band als begelei ding, geen bombastisch orkest. Dat maakt het intiemer, per soonlijker." „Het zou leuk zijn als er wisselwerking komt tus sen het publiek en ons", voegt Van Dijk hieraan toe. „We staan zo dichtbij. Eén stap en we zit ten tussen de mensen op de voorste rij." Dc Feestdagen in het LAKtheater: 'Musical van de Eeuw'. Zondag 26 t/m donderdag 30 december, 20.30 uur. Laura Vlas blom, Bill van Dijk, Bri gitte Nijman (vlnr) zingen onder meer liedjes uit West Side Story en van Annie M.G. Schmidt. foto taco van der eb

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 25