o
De Nationale Wetenschapsquiz
1999 - zesde editie
II.
SL
1 u
53
in
Q
De Nationale Wetenschapsquiz
HWO 1999 - tweede editie
XL
a
c
7
DAG 27 NOVEMBER
26 december. Tweede
1999 presenteert de
evisie voor de zesde
ationale Wetenschaps-
quiz wordt georgani-
de Nederlandse
ie voor Wetenschappe-
zoek, NWO en Noor-
et wetenschapspro-
lan de VPRO. Zoals
staat de quiz onder lei-
kVim T. Schippers. In
nding zal de strijd om
kaal gaan tussen een
hoogleraren en een
sleutelfiguren uit de
zeging, die daarvoor
n zullen zetten in de
afgedrukte twintig vra-
k meedoen met de quiz
daarmee een van de
[prijzen winnen:
drte ontdekkingsreis
r [twee personen in 2000
e Nepal.
3rte ontdekkingsreis
h twee personen in 2000
Napels.
3rte ontdekkingsreis
twee personen in 2000
Nuth.
'hoolreisje voor de
schoolklas in 2000
Nuth.
antwoorden en de prijs-
e worden bekendgemaakt
visie-uitzending van de
i Wetenschapsquiz door
oorderlicht op
iber 1999, Neder-
^1.30-23.00 UUR
p Teletekst en in de
ids. Een uitgebreide
Ig op de antwoorden is
december 1999 te vin-
Internetsite van de
=atp://www.vpro.nl en is
°°^jk aan te vragen bij:
het 2
bert V&C
"^93138
Den Haag
[ews@nwo.nl
I Waarom is port zoet?
a) Port is wijn waaraan suiker is
toegevoegd.
b) Port is wijn waaraan alcohol
c) Port is gemaakt van een extra
zoete druivensoort.
I Je neemt een halve liter
gedestilleerd water en lengt die
aan met een halve liter zuivere
alcohol, beide uit de koelkast
(7 graden Celsius). Direct na het
mengen is het mengsel:
a) kouder dan 7 graden en
precies een liter,
h) 7 graden en iets meer dan een
liter.
c) warmer dan 7 graden en iets
minder dan een liter.
■Tim té Welke uitspraak heeft
binnen de psychologie betrekking
op de Wet van Weber?
ai Aan een boom zo vol gehan
gen mist men één, twee prui
men niet.
b) Beter één vogel in de hand
dan tien in de lucht.
c) Drie is te veel.
I In de 18e eeuw bloeide
de natuurfilosofie. Waarin leeft
deze stroming nu nog voort?
n) In de evolutieleer.
b) In de natuurwetenschappen.
c) In de New-Agebeweging.
m Bij verbranding van
fossiele brandstoffen wordt zuur
stof verbruikt en kooldioxide
geproduceerd. Wat heeft dat
wereldwijd op termijn voor
gevolg?
ai Door een tekort aan zuurstof
zal de ademhaling moeilijker
worden,
b) De oceaan zal verzuren tot
beneden een pH van 7.
e) De stratosfeer zal afkoelen.
I Zes vriendinnen hebben
ieder één roddel. Ze bellen
elkaar. In elk gesprek wisselen ze
alle roddels uit die ze op dat
moment kennen. Hoeveel
gesprekken zijn er minimaal
nodig om iedereen op de hoogte
te brengen van alle zes de rod
dels?
b> Acht.
c) Negen.
I Twee identieke ballon
nen zijn met een buisje aan
elkaar verbonden. In het midden
van dat buisje zit een kraantje.
Beide ballonnen zijn opgeblazen,
de ene tot een diameter van 25
cm, de andere tot een diameter
van 10 cm. Wat gebeurt er als
het kraantje wordt openge
draaid?
a) Er gebeurt niets. De ballon
nen blijven even groot als ze
waren.
bi De grote ballon loopt gedeel
telijk leeg in de kleine,
c) De kleine ballon loopt
gedeeltelijk leeg in de grote.
I Je kookt groene groen
te. Welke kookwijze geeft het
gezondste resultaat?
a i Opzetten in een gesloten pan
met weinig koud water.
bOpzetten in een half open
pan met ruim koud water.
c) Opzetten in een open pan
met ruim kokend water.
'3HLSJ Vóór een concert stemt
een muzikant zijn fluit. Tijdens de
uitvoering wordt het instrument
warm door de felle podium
belichting. Heeft dit invloed op
de stemming van zijn fluit?
ai Ja. de toonhoogte stijgt,
b) Nee, de toonhoogte blijft
gelijk.
e) Ja. de toonhoogte daalt.
WBM Waarom is de aarde
rond?
a) De aarde draait.
b) Het oppervlak van een
planeet erodeert altijd.
c) De massa van een planeet
bepaalt de vorm.
I Je hebt twee even grote
vierkante vellen papier. Van het
ene vel maak je een ronde koker,
van het andere een vierkante
koker. Je zorgt dat de plakranden
even breed zijn. In welke koker
gaat nu de meeste suiker?
ai Het maakt niet uit, in beide
kokers gaat evenveel suiker.
b) In de ronde koker gaat meer
suiker.
c) In de vierkante koker gaat
meer suiker.
•-JJ&Zm Bonobo 's zijn bijzonde
re apen. Ze staan misschien wel
dichter bij de mens dan de chim
pansee. Waaruit blijkt dat onder
andere?
a i Ze kunnen figuratief tekenen,
b) Ze begraven hun overleden
soortgenoten,
e) Ze kijken elkaar aan tijdens
de copulatie.
Je hangt een massieve
bol van 100 gram piepschuim en
een massieve bol van 100 gram
lood aan een balans. De balans
is dus precies in evenwicht. Je
herhaalt de proef op de maan. Is
de balans dan nog in evenwicht?
a) Nee, de bol van piepschuim
zal lager hangen.
b) Nee, de loden bol zal lager
hangen.
c) Ja, ze wegen allebei precies
evenveel minder.
I Hoe kwam Cicero aan
zijn naam
a) Hij werd wel 'de keizer van
het gekwaak' genoemd.
b) Hij ontleende zijn naam aan
de kikkererwt.
c) Hij leek enigszins op een
kikker.
r ^<1 Wat houdt de grote
diepzeestromingen in de oceanen
gaande?
a) De aantrekkingskracht van de
maan.
b) Ozonvariaties in de strato
sfeer.
c) Zwaar zeewater.
I Wat is de grootste
bedreiging voor de wereldwijde
communicatie in het jaar 2000?
a) De opwarming van de iono-
sfeer.
b) De zonnewind in de lente.
c) De drie nullen in het schrik
keljaar 2000.
V- I5JI Op twee weegschalen
staan identieke teilen met water.
In één teil drijft een blok. Het
waterpeil is in beide teilen even
hoog. Welke teil weegt het
meest?
a) De teil zonder het blok.
b) Ze wegen beide evenveel.
c) De teil met het blok.
I Als je tegen een kopje
koffie tikt terwijl je er poeder-
melk bij doet, verandert de toon
hoogte. Hoe komt dat?
a) Omdat er extra lucht in de
koffie komt, verandert de
voortplantingssnelheid van
het geluid in het kopje.
b) Het vet in de melkpoeder
verandert de frequentiekarak-
teristiek van de koffie in het
kopje.
c) De melkpoeder koelt de kof
fie af waardoor de resonan
tiefrequentie van het kopje
verandert.
Atm Je laat stroop van een
lepel afdruipen in een strooppot.
Als je de lepel hoog houdt, is de
straal dun; als je hem laag
houdt, is de straal dik. Wanneer
komt er de meeste stroop in de
pot?
a) Als je de lepel laag houdt.
b) Als je de lepel hoog houdt.
c) Laag of hoog, het maakt geen
verschil.
Wat moet u doen?
Vul het onderstaande antwoordformulier in, knip het uit, plak het op
de achterzijde van een briefkaart en verstuur die, voorzien van de
gevraagde gegevens naar:
De Nationale Wetenschapsquiz
Postbus 93563
2509 AN Den Haag
Uw briefkaart dient uiterlijk op maandag 13 december 1999
in het bezit van nwo te zijn. Inzendingen die later worden ontvan
gen, zijn uitgesloten van deelname. Eén inzending per persoon.
[Over de uitslag van de quiz wordt niet getelefoneerd of gecorre
spondeerd. Personeelsleden van het bureau van NWO en van de
VPRO en hun gezinsleden zijn uitgesloten van deelname.]
I Wat hebben aambeien
en een hernia met elkaar
gemeen
a) Ze zijn beide het gevolg van
het feit dat de mens rechtop
is gaan lopen,
b l Ze worden beide veroorzaakt
door een tekort aan folium
zuur.
c) Ze zijn beide stress-gerela
teerd.
b
c
b
De Nationale
postzegel
1
O
O
O
11
O
O
O
Wetenschapsquiz
plakken
2
O
O
O
12
O
O
O
Postbus 93563
2509 AN Den Haag
3
O
O
O
13
O
O
O
Leidsch Dagblad
4
O
O
O
14
O
O
O
5
O
O
O
15
O
O
O
6
O
O
O
16
O
O
O
O
17
O
O
Man vrouw
8
O
O
O
18
O
O
O
9
O
O
O
19
O
O
O
10
O
O
O
20
O
O
O
Vul het totaal van de aantallen a-tjes, b-tjes
„c-.je.in:
Waardoor ontstaan
tornado's?
Door luchtwervelingen
boven grote draaikolken in
zee.
Door de combinatie van
windkracht 10 en volle
maan.
Door snel stijgende warme
lucht.
Hoe komt het dat
mensen scheten laten?
a) Door bacteriën in je
darmen.
b) In bepaald eten, zoals
bonen en uien, zit veel gas.
c) De lucht die je bij het eten
binnenkrijgt, moet er ook
weer uit.
Waaruit ontstaan
sterren?
aUit planeten die op elkaar
botsen.
b) Uit fluorescerend stof dat
in het heelal zweeft.
c) Uit enorme gaswolken die
zich samentrekken.
t' Je hebt twee even grote
vierkante vellen papier.
Van het ene vel maak je
een ronde koker, van het
andere een vierkante
koker. Je zorgt dat de
plakranden even breed
zijn. In welke koker gaat
nu de meeste suiker?
a) Het maakt niet uit, in beide
kokers gaat evenveel sui
ker.
b) In de ronde koker gaat
meer suiker.
c) In de vierkante koker
gaat meer suiker.
Hoe komt het dat
schaamhaar kort blijft,
terwijl hoofdhaar lang
wordt?
a) Zonder licht en lucht groeit
je haar slecht.
b) Onder kleren slijt je haar
harder.
c) Schaamhaar valt sneller uit.
Hoe komt het dat je jezelf
ondersteboven ziet als je
in de holle kant van een
lepel kijkt?
De lepel laat de lichtstralen
kruisen.
Er blijft altijd een dun laag
je afwasmiddel op de lepel
achter.
Een lepel is niet van spie
gelglas gemaakt.
Jf Hadden mensen
- vroeger een staart?
a) Nee, we hebben nooit een
staart gehad.
b) Ja, maar die is verdwenen
omdat we niet meer in
bomen leven.
c) Ja, en nu nog steeds, maar
onze staart verdwijnt vlak
voor de geboorte.
SEens in de vier jaar duurt
een jaar geen 365 dagen
maar 366 dagen. Hoe
komt dat?
a) De aarde gaat steeds lang
zamer om de zon draaien.
b) Gewone jaren zijn iets te
kort.
c) De zon wordt steeds
warmer.
Hoe komt het dat je wel
eens een schok voelt als je
je elleboog stoot?
a) Het telefoonbotje prikt in
een zenuw.
b) Er ontstaat kortsluiting tus
sen twee zenuwen.
c) Er wordt heel hard op een
dikke zenuw gedrukt.
Hoe komt het dat je naar
voren schiet als een auto
plotseling remt?
a) Je lichaam wordt niet afge
remd.
b) Je bent veel lichter dan de
auto.
c) De luchtdruk duwtje naar
voren.
GEBRUIK JE VERSTAND en doe mee aan de Nationale Wetenschapsquiz
JUNIOR. Dan maak je kans op een spannend ontdekkingsweekend naar de
Europese hoofdstad van je dromen.
Wat moet je doen?
X Knip onderstaande antwoordbon uit.
X Kruis de goede antwoorden aan.
X Plak de bon op de achterkant van een briefkaart en stuur die vóór
maandag 13 december 1999 naar:
De Nationale Wetenschapsquiz JUNIOR
Postbus 93138, 2509 AC Den Haag
En dan maar afwachten tot 26 december. Want dan zendt VPRO's Villa Ach
terwerk de Nationale Wetenschapsquiz JUNIOR 's ochtends om vijf voor
tien uit. Net als in de gewone Nationale Wetenschapsquiz stelt Wim T. Schip
pers dan deze tien vragen, aan de kinderen die ze zelf hebben bedacht. Een
heel spannend programma dus. vooral als je zelf in de prijzen valt. Want dat
wordt ook in de uitzending bekendgemaakt.
Wie kan er meedoen en wat kun je winnen?
De Nationale Wetenschapsquiz JUNIOR is bestemd voor kinderen die op de
basisschool zitten. Onder de goede inzenders verloot de notaris de volgende
prijzen:
X Een spannend ontdekkingsweekend in 2000 voor het hele gezin
(ouders of verzorgers en broertjes en zusjes) naar de hoofdstad in
Europa die je het liefst zou willen bezoeken.
X Twee spannende ontdekkingsweekenden in 2000 voor het hele gezin
(ouders of verzorgers en broertjes en zusjes) naar Nuth.
X Voor de beste basisschoolklas een schoolreisje met de hele klas in
1999 naar Nuth.
Lukt het je niet om op 26 december naar Villa Achterwerk te kijken, geen
nood: de uitslag wordt ook bekendgemaakt op Teletekst en in de VPRO-Gids.
Een uitgebreide uitleg kun je vanaf 27 december 1999 vinden op de Internet
site van de VPRO, http://www.vpro.nl. Je kunt hem ook opvragen bij NWO,
afdeling V&C, postbus 93138, 2509 AC Den Haag, c-mail news@nwo.nl
Doe je best!
[Kinderen van Ibureau)medewerkers van NWO en de VPRO kunnen helaas niel mee
doen. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.)
Maak het goede vakje zwart
niet zo
niet zo
O O O
O
O
De Nationale
Wetenschapsquiz
JUNIOR
Postbus 93138
2509 AC Den Haag
Leidsch Dagblad
O
Postcode
Plaats
Telefoon
Jongen meisje
Hoeveel keer heb je a als het Leeftijd
goede antwoord aangekruist?
a was keer goed Krant
O O
O O
O O
O O
O O
Schippers leidt ook dit jaar de Nationale Wetenschapsquiz.
FOTO ROSA VERHOEVE
