Solo-actrice in maatpak
tart het vooroordeel
I
f
JV
TV-
WEER
Het Gesprek van de Dag
Eerste jeugdbewonerscommissie adviseert over spelen in wijk
35
Reclame
toiletpapi
ZATERDAG 27 NOVEMBER 1999
152
COMMENTAAR
Risico's met voedsel
Over genetisch gemanipuleerd voedsel wordt in Nederland, in te
genstelling tot in sommige andere landen, (nog) niet bijzonder
verhit gediscussieerd. Worden er al grote woorden gebruikt, dan
komen die meestal van de tegenstanders van Het 'Frankenstein-
voedsel'. Zij vinden dat onverantwoord grote risico's worden ge
nomen als de mens diep ingrijpt in de voorheen ongenaakbare na
tuur.
Deze week kwam daar opeens verandering in, toen minister Brink
horst van landbouw op een vergadering van voedselproducenten
flink uithaalde naar Greenpeace. Volgens de bewindsman is die
milieuorganisatie bezig met een ongefundeerde kruistocht tegen
een techniek die in zijn ogen wel eens de redding van de mensheid
zou kunnen betekenen.
Het is ongetwijfeld waar dat genetische manipulatie van gewassen
kan leiden tot een hogere en minder kwetsbare productie van be
tere levensmiddelen in een steeds vollere wereld, waar alsmaar
meer mensen om eten zullen vragen. Het staat ook vast dat in de
discussie over de mogelijke voordelen en gevaren van deze mani
pulatie het anti-geluid de overhand heeft.
Het is echter de vraag of het nu juist aan de bewindsman is om het
andere geluid in de discussie te laten horen. De levensmiddelenin
dustrie is mans genoeg gebleken om voor de eigen belangen op te
komen, maar bovendien mag vooral van een minister iets meer
objectiviteit worden verwacht.
Net als Greenpeace heeft ook Brinkhorst immers niet de beschik
king over ervaringsgegevens. Met andere woorden: net zo min als
de tegenstanders op grond van hard bewijs kunnen beweren dat
manipulatie alleen maar slecht is, kan Brinkhorst met cijfers of on
derzoeken in de hand beweren dat we rustig kunnen gaan slapen.
Daarvoor is de techniek simpelweg te nieuw.
Voordat één van die zekerheden kan worden gegeven, zullen er
nog jaren van diepgravend onderzoek en goede discussie nodig
zijn. Het zou Greenpeace én Brinkhorst sieren als ze er in goede
samenwerking voor zorgen dat een vruchtbaar klimaat voor die
discussie ontstaat. Met de toekomst van ons voedsel mag immers
geen enkel risico worden genomen.
Laatste novemberzaterdag
Het lijkt een kleinigheidje. Een simpel zinnetje. Maar het is langza
merhand uitgegroeid tot een van de grootste ergernissen op tv-ge-
bied.
Het duikt ook in andere media op, zeker. En ook daar veroorzaakt
het een rood waas voor de ogen. Maar om de een of andere reden
zijn ti'-makers er het dolst op. Nergens wordt het vaker gebruikt, dat
vreselijke zinnetje: 'Dames en heren, u bent getuige van het laatste
van de eeuw'. Met af en toe de nog verschrikkelijkere variant 'het
laatstevan het millennium'.
Het is onzin, om mee te beginnen - een collega die de irritante ge
woonte heeft bijna altijd gelijk te hebben, heeft ons al tijden geleden
voorgerekend dat de nieuwe eeuw en het niéuwe millennium offici
eel pas op 1 januari 2001 beginnen.
Los daarvan is het langzamerhand ook wel een erg suf zinnetje ge
worden. Ongetwijfeld ooit verzonnen dooreen presentator die met
de meest oprechte bedoelingen een diep historisch besef met zijn kij
kers wilde delen. Maar inmiddels is het verworden tot een stan-
daardkreet waarmee inspiratieloze kletsmajoren het verslag van
een matige voetbalwedstrijd of een slaapverwekkende spelshow nog
een beetje hopen op te peppen.
Dames en heren, welkom bij de laatste RBC-TOP/Oss van deze
eeuw'.
Tegelijkertijd is het een vorm van stemmingmakerij. Het zinnetje
voedt elke keer weer het idee dat er over ruim een maand - naast het
verspringen van toevallig alle vier de cijfers in de jaarteller - iets
héél bijzonders gaat gebeuren. (Terwijl, als er al iets voorvalt, erop
31 december waarschijnlijk alleen maar even een watertekort zal
zijn. Niet vanwege computerproblemen, maar omdat iedereen om
23.55 uur gauw nog zijn laatste plas van het millennium wil doen).
Maar goed, nog een paar weken dan zijn we van deze ergernis af.
Hoewel dan ongetwijfeld in tv-programma's het zinnetje 'welkom
bij de eerstevan het nieuwe millennium'zal opduiken.
Ik voorspel nu al dat wij de eersten zijn die de volgende eeuw bij
zo'n programma het record wegzappen scherper zetten.
WIL BUYS
MENSELIJK
Porrino, een klein plaatsje in de autonome Spaanse regio Gallicia,
blijkt de dikste burgemeester van de wereld te hebben. De 179 kilo
zware burgervader JOSE MANUEL BARROS is daarom opgenomen in
het Guinness Book of Records, meldt de Spaanse krant El Pais. Ik
heb niets gedaan om dit te verdienen, behalve non-stop eten", luid
de Barros' eerste reactie. „Liever was ik benoemd tot Mister Univer
se", aldus de burgemeester, die zei vooral een liefhebber van pens te
zijn.
Enige regen en wind
De depressieactiviteit op het noordelijk deel van de Aüantische
Oceaan is sterk toegenomen. Tussen IJsland en Schotland daalde
de luchtdruk gisteren tot 960 hPa. Het lagedrukgebied veroorzaak
te gisternacht stormweer in het noordwesten van Ierland. Er wer
den daar windstoten gemeten tot 110-115 km/uur en op de Fae-
röer (eilandengroep benoorden Schotland) ging het weerglas in
Thorshavn tussen 4 en 7 uur met 11 hPa onderuit. Bovendien viel
daar 's nachts 38 mm. Het front van de naar de Noorse Zee koer
sende depressie trekt vanochtend over ons land. De passage gaat
gepaard met enige regen en motregen. Vanmiddag klaart het van
het westen uit af en toe op, maar in een tijdelijk wat rustiger at
mosfeer (wind neemt af) kan wel plaatselijk mist ontstaan. De
temperaturen bereiken waarden van omstreeks 9 graden. Mor
gen blijft het droog. Het ziet er echter wel naar uit dat de bewol
king een belangrijk stempel op het weerbeeld blijft druk
ken en de zuid tot zuidwestenwind veert weer op. Aan de t
kust komt opnieuw een krachtige tot harde wind te staan, j
De temperaturen stijgen tot maximaal 10 graden. Na het
weekeinde is het ook op maandag waarschijnlijk nog
droog. Daarna voltrekken zich een aantal veranderin
gen in de Euro-Adantische drukverdeling. Het stu
rende hogedrukgebied keert weer terug op honk (de
Azoren) en dijt later naar het zuidwesten van Europa
uit. Aan de noordflank van het hoog komt de westcir
culatie goed op gang. Uitlopers van de sterk uitdijende
IJslanddepressie dringen het Noordzeegebied binnen
en veroorzaken periodiek regen en veel wind. In het
temperatuurverloop komt weinig verandering. Het
blijft aanhoudend zacht.
jan visser
Nel Kars doet alles in haar eentje, ook in 'Prinses Marianne, de romantische Oranje
Plotseling zit prinses Marianne aan tafel. Actrice Nel Kars heeft net wat karaktereigen
schappen belicht van deze eigenzinnige Oranjetelg uit de negentiende eeuw en glijdt als
vanzelfsprekend in de rol. De prinses beklaagt zich over de roddelpers. Hoe zij daar on
der lijdt. Veel meer dan ogenschijnlijk lijkt. Terug in het heden, brengt Nel Kars hulde
aan Ton Vorstenbosch: „Hij schrijft een taal die ik elke avond weer koester. De tekst is
bijna niet uit je hoofd te leren, maar als die eenmaal in je kop zit is die zo mooi.
Het Voorburgse stadstheater de
Tobbe beleeft morgenmiddag
de première van het solotoneel-
stuk 'Prinses Marianne, de ro
mantische Oranje'. Zoals altijd
doet Nel Kars alles in haar een
tje. Ze ontwierp en maakte voor
een groot deel zelf de (romanti
sche) kostuums, de sieraden,
hoeden en noem maar op. Ze
rijdt bovendien zelf stad en
land af, is haar eigen technicus,
kleedster en grimeur. Bouwen
en belichten, kleden en
schminken, Nel Kars tekent
voor alles.
Op de vloer van de huiskamer
liggen drukproeven van het
programmaboek, waarin onder
meer stambomen staan. Ja
hoor, ook die heeft ze zelf hele
maal uitgeplozen. „Welke actri
ce doet dat?", vraagt ze vrolijk.
Dat de eerste officiële voorstel
ling in Voorburg is, ligt min of
meer voor de hand. Prinses Ma
rianne. jongste kind en lieveling
van koning Willem 1bracht ve
le zomers door in Voorburg. De
stad eerde haar al met een ex
positie. De historische vereni
ging Voorburg laat een herziene
derde druk van haar biografie
verschijnen die zondag op de
première ten doop wordt ge
houden.
Prinses Marianne koos, zoals zij
het uitdrukte, 'de liefde tot lei
draad van haar leven'. Zij
scheidde van een Pruisische
prins en ging openlijk samen
wonen met koetsier Johannes
van Rossum die zij tot secreta
ris promoveerde. Uit de relatie
werd een zoon geboren.
Nel Kars, die eerder koningin
Sophie en Anna Paulowna
speelde (beide stukken van Ton
Vorstenbosch), had haar twij
fels over Marianne. Ze ook Ton
Vorstenbosch. Het was zijn
partner, wijlen Guus Vleugel,
die alle onzekerheid wegnam.
„Ton en ik overwogen Wilhel-
mina van Pruisen te doen, de
grootmoeder van Marianne.
Maar dat is zo'n complexe ge
schiedenis. Die kun je in een
avond niet kwijt; het is meer
iets voor een televisieserie. Ma
rianne vonden we eigenlijk de
Bouquetreeks. Guus Vleugel
heeft het doorgedrukt en hij
had gelijk. Als je in haar ge
schiedenis duikt, ontdek je wat
een prachtig verhaal het is."
Ze verschijnt later dan gepland
op toneel met het solostuk.
Nel Kars doet alles in haar eentje. Ze ontwierp en maakte zelf de kostuums voor 'Prinses Marianne, de romantische Oranje'. „Welke actrice doet
dat?" foto CPD
„Tussendoor kreeg Ton de op
dracht voor 'Wilhelmina'. Ik
heb er geen punt van gemaakt.
'Wilhelmina' is geen solostuk.
Als dat wel het geval was ge
weest, had ik het er moeilijk
mee gehad. Ja, ik heb het gezien
en heb ervan genoten. Anne-
Wil Blankers is een van onze
mooiste actrices. Misschien
komt ze ooit ook naar mij kij
ken. 't Gebeurt maar zelden dat
een collega belangstelling
toont'.
In 2000 is ze veertig jaar aan het
toneel, waarvan ze er zesender
tig alleen speelt. Een keuze die
uit nood is geboren, vertelt ze.
„Ik kreeg bij gezelschappen
geen pest te doen." In 1988
ontmoette ze Ton Vorsten
bosch en ontstond er een hech
te samenwerking. „Ton maakt
een maatpak voor mij. Natuur
lijk heb ik mijn wensen en
houdt hij rekening met mij; ik
heb wel degelijk van alles te
vertellen. Maar Ton begrijpt me
zo goed dat ik niets hoef te ver
anderen."
De try-outs van 'Prinses Mari
anne, de romantische Oranje'
zijn intussen gespeeld. Een van
de proefvoorstellingen voerde
ze op voor de stichting die zich
inzet voor de Grote Kerk in
Apeldoorn, waar prins Maurits
en prinses Marylène zijn ge
trouwd. „Een groot succes",
knikt ze. „Ik moest na afloop
bijna op de schouders."
De voorstellingen in de Tobbe
in Voorburg waren binnen de
korste keren uitverkocht. In ja
nuari zijn daarom extra voor
stellingen ingelast op woens
dagmiddag 26 januari en don
derdagavond 27 januari. Elders
in het land is de belangstelling
ook groot. De voorstelling bij
voorbeeld die ze in maart in de
Singer Concertzaal in Laren
geeft, is al bijna uitverkocht.
Dat geldt ook voor Groningen.
Den Haag blijft wat theaters be
treft tot nu toe achter, verzucht
de actrice. „Ik heb al wel veel
boekingen, maar de meeste
voorstellingen zijn georgani
seerd door particulieren en he-
ben een besloten karakter. Vrije
voorstellingen zijn er nog maar
weinig. Dat is mijn frustratie.
Bij schouwburgdirecties leeft
een groot vooroordeel over
mijn werk. Heb ik er eenmaal
gespeeld, dan zijn ze door het
dolle heen."
Ze pakt foto's van de voorstel
ling. Een laat Marianne zien in
een fraaie scharlaken japon met
hoepelrok. „Dit is een soort
Sisi-jurk; het stuk speelt in de
zelfde tijd." De actrice zal zich
in meer creaties hullen. Naast
de levensgeschiedenis geeft
'Prinses Marianne, de romanti
sche Oranje' ook een beeld van
de negentiende eeuwse mode.
Dat vergt veel van Nel Kars. Be
halve jurken, moet ze ook zes
pruiken, zes paar schoenen en
zelfs kousen verwisselen.
„Het is doodvermoeiend. Voor
één voorstelling ben ik twaalf
uur in de weer. En speel ik in
Groningen, dan moet ik ook
nog eens vier uur rijden. Eigen
lijk is het topsport. Maar ik heb
wel altijd pret."
joke korving
In de politiek? Poeh, da's een
vraag zeg. „Nee, voorlopig nog
even niet", verzekert de 14-jari-
ge Tamara Krieger. Donderdag
werd ze door staatssecretaris
Remkes (ruimtelijke ordening)
geïnstalleerd als voorzitster van
Nederlands eerste jeugdbewo
nerscommissie. Deze club gaat
de belangen behartigen van alle
kinderen in het Staatslie
denkwartier in Zeist.
Alsof ze al een hele mediatrai
ning achter de rug heeft, zo legt
Tamara het nut van de jeugd
bewonerscommissie uit. „In de
wijk is eigenlijk nauwelijks
speelgelegenheid voor oudere
kinderen te vinden. Natuurlijk
zijn er wel speeltuintjes, maar
dat is meer voor kinderen tot
tien jaar. Daar kunnen oudere
kinderen natuurlijk niet gaan
spelen. Wij willen er voor zor
gen dat bijvoorbeeld die speel
gelegenheid er wel komt voor
kinderen van tien jaar en ou
der."
De jeugdbewonerscommissie,
die een adviserende functie
krijgt, is een initiatief van de al
langer bestaande bewoners
commissie in de wijk. Deze
overlegt regelmatig met de wo
ningverhuurder over bepaalde
zaken. De bewonerscommissie
vond echter dat de belangen
van het kind in de wijk niet
goed werden behartigd. Daar
om werd het idee geopperd
voor de jeugdbewonerscom
missie.
Netwerk, agenda en actiepun
ten. Het zijn allemaal begrip
pen die Tamara en haar zes
commissiegenoten nog vreemd
zijn. „Maar we zitten nu op een
cursus vergadertechniek en
daar leren we een hoop", verze
kert de kersverse voorzitster.
Van een netwerk is er volgens
haar nog geen sprake. „Maar ik
ken wel een hele hoop mensen
in de wijk." En belangrijker, ze
weet ook wat de wensen zijn
van die kinderen. En dat is vol
gens haar in eerste instantie het
beter onderhouden van de al
aanwezige speelvoorzieningen
in de wijk.
Tamara zit in de tweede klas
van de havo in Zeist. Ze heeft
nog twee jaar voor de boeg als
voorzitster. Want, ze zegt zelf
dat ze er niet al na twee maan
den mee wil stoppen. En wel
licht dat ze nog langer beschik
baar is, want ze denkt dat ze na
de havo toch wel naar het vwo
wil.
En het huiswerk dan? „Daar
heb ik nog tijd genoeg voor",
zegt ze. „Ik weet wanneer de
vergaderingen zijn. Bovendien
zijn ze wat later in de avond,
dus heb ik tijd genoeg voor het
huiswerk."
Jan dankbaar
Wim de Bie
Stukjes waarin iemand geprezen wordt, zijn
doorgaans erg saai. Rodiielen is nu eenmaal
leuker dan ophemelen. Maar laat ik het ge
vaar van onleesbaarheid eens op de koop toe
nemen en vandaag iemand in het zonnetje
zetten: Wim de Bie. Aanleiding is natuur
lijkzijn serie 'Nachtcrème'. Ik vind het al
mooi van Wim dar hij na het afhaken van
zijn maat stug doorgegaan is met televisie
maken. En bovendien hou ik erg van zijn
types en zelfs van zijn moralisme. De als
clown verpakte dominee sterft uit. Moraal is
niet in de mode, misschien ook nooit ge
weest. Dat weet De Bie natuurlijk ook maar
toch blijven zijn waarschuwingen over wat
wel en niet deugt zichtbaar in bijna alles wat
hij schrijft en speelt. Ik heb er weinig last
van, misschien omdat ik het bijna altijd met
hem eens ben. Trouwens als het op moralisme
aankomt ben ik zelf geen haar beter zoals spoe
dig blijken zal.
Eerst dat Nachtcrème. Ik fris even uw geheugen
op. Hij speelt in dat programma een parodie op
die Veronica-mevrouw die 's nachts raadseltjes
opgeeft als: Hoeveel is drie maal zeven. Als u het
JOOST PRINSEN
antwoord weet kunt u nu bellen.Tevens speelt De
Bie een aantal mensen die naar die mevrou w zitten
te kijken. Een zedendelinquent, de helft van een be
jaard echtpaar en een pr-figuur met een dwarse
echtgenote. Mooie rol van Carolien van den Beig
trouwens. Langzaam maar zeker blijkt dat die kij
kers iets met elkaar te maken hebben. Dwarse echtge
note doet bv. reclasseringswerk bij zedendelinquent
en is de dochter van het bejaarde echtpaar. Mooi
idee; ik kijk er graag naar.
Dan nu mijn eigen moralisme. Ik ga Wim wat tips
geven voorde rest van de serie want ik heb ook een
beetje versland van televisie en sketches. Ik geef toe,
het lijkt op een wiskundeleraar die Einstein van ad
vies dient maar dat moet dan maar. Ik ga er voor het
gemak nu maar van uit dat u de serie kent Om te be
ginnen de Veronica-mevrouw. In die rol heeft hij ie
dere week dezelfde dame als gast die sexadviezen
geeft. Die adviezen worden wat voorspelbaar. Ik be
grijp wel dat Wim een plat programma-onderdeel
nodig heeft waar de rest zijn figuren zich tegen kan
afzetten maar wat meer variatie in Veronica-gasten
zou welkom zijn.
Belangrijker zijn de andere vaste figuren. Het zijn er
nu Vijf: oud echtpaar, pr-echtpaar en delinquent.
Dat aantal mag wat mij betreft gerust verdubbeld
worden. Hoeveel personages stop je in een program
ma? Zo'n vraag is altijd lastig te beantwoorden. Wat
kun jezelf aan en wat kan de kijker aan. Maar
'Nachtcrème' staat nu zo stevig in de stijgers dat ik
als kijker best meer types baas kan. Wim zou wat
makkelijker zijn ei kwijt kunnen en de mogelijkheid
om kruisverbanden aan te leggen tussen de figuren
onderling zou belangrijk toenemen. Wat mij betreft
mag De Bie gerust creaties gebruiken die wij uitzijn
verleden kennen. De gepensioneerde leraar Duits was
een van mijn favorieten maar misschien heeft hij
daar geen zin meer in. Of misschien zijn daar afspra
ken over met Van Kooten.
Gemeenschappelijke noemer van mijn tips: laat Wim
het keurslijf waar hij nu in zit wat ruimer maken.
Dat kan hij zich makkelijk veroorloven. Zondag jl
zei hij dat hij drie weken niet zou uitzenden. Mis
schien kan hij in die tijd iets van het bovenstaande
meepikken.
Volgende week weer een onderwerp waar we alle
maal verstand van hebben. Al zou ik nog niet zo
gauw weten welk.
MILLENNI I
nog
dagen
Nog 35 dagen en het
we millennium bree]
Reden voor deze kra
in een dagelijkse seri
rug te kijken op bela
gebeurtenissen die p
grepen op correspon
rende data in de afge
1000 jaar. Deze week
nov 1963: moord op
F.Kennedy; 23 nov II
eerste juke-box geïns
leerd; 24 nov 1642: A
Janszoon Tasman or
Tasmanië; 25 nov 19
Suriname onafhanke
26 nov 1962: TV-uitzi
ding Open het Dorp;
nov 1852: Ada Baron
computerprogramm
27 NOVEMBER 1852
Een van haar biografen,
Toole, noemt haar 'de oi
staanbare verleidster vai
len' en prijst Ada Baron i
haar profetische gaven a
gaat om de toekomstige
die ze toekende aan con
en hun berekeningen. A
beschrijven de Engelse v
minder lovend en sprekl
van 'een luie wetenscha
Toch is de naam van Ad
- Lady Lovelace genaam
dochter van de beroemt
ter Lord Byron - voor ve
een unieke manier verbi
met de wereld van de cc
ters en wordt ze liefkoze
eerste computerprogran
genoemd. Het is een erk
die ze lang na haar overl
als 36-jarige op 27 novei
1852, zal krijgen. Eigenli
beurt dat pas ruim honc
jaar na haar dood wann
Amerikaanse ministerie
fensie een naam verzint
een nieuwe programme
Ada. Zo blijkt nog niet v<
dat Ada Baron in 1843 ef
kei schrijft waarin de tod
sing van Charles Babbag
kenmachine, algemeen I
schouwd als de eerste c<|
ter ter wereld, wordt uitj
en verfijnd. Hoewel haai
meuze vader haar op joif
leeftijd verlaat, beschikt
Lovelace ontegenzeggeli
zijn talenten: haar bescl
gen zijn doorspekt met
tasie en de beeldspraak
groot dichter.
henkruul»
Een Duitse firma gaat tc
pier met reclame op de
brengen. De advertentie
ten het wc-papie'r uitein
gratis maken voor de ve
ker. „Het zijn de langste
meboodschappen ter w
aldus firma-oprichter G
Hemmerstoffer uit Saar-
brücken. Al sinds 1981 li
decorateur met zijn idee
Gerenommeerde fabrika
vreesden echter een ach
gang van hun inkomstei
Duitser besloot toen ma
eigen bedrijf te beginnei
Hygiënepapier Reclame
laat de rollen in het buit
maken. Het is de bedoel
adverterende bedrijven
pier kostenloos aan part
ren, de horeca, verenigij
scholen ter beschikking
Ruim 150 onderneming!
len adverteren, waaronc
Oostenrijkse luchtvaarti
schappij LaudaAir, een
die rioleringsbuizen reit
maciebedrijven en een
middelfabrikant. De Bei
band Knorkator laat op
len de teksten van de lie
van de nieuwste cd drul
De première is voor een
marktketen. In verband
millennium verkoopt Li
drie weken rollen met e
kurkte champagnefles e
jaartal 2000.
„Iedereen moet naar he
Meestal breng je daar el
minuten door, aldus He
stoffer. „Op de wc werk
boodschap intensiever,
men meer ontspannen i
vankelijker voor indruk
De voetbalvereniging li
serslautern voelde er ec
niets voor de clubnaam
letpapier te laten drukk
willen niet dat onze tegi
ders zich met ons logo 1
terwerk afvegen", verkil
voorzitter tegen Hemmi
fer. Volgens de Wishi-dii
is het echter een kwestie
tijd voordat merkenfabii
die nu nog aarzelen, ove
