Godzoeker Kuitert bleef door en door gereformeerd Bethlehem klaar voor kerstinvasie Geloof Samenleving elke dag Bijbels dagboek 2000: kracht voor DONDERDAG 25 NOVEMBER 1999 25 VANDAAG Catharma van Alexandrië (vierde eeuw) was 18 jaar toen zij in een visioen te horen kreeg, dat een ongedoopte ziel niet naar de hemel ging. Daarom besloot ze zich in het christelijk geloof te verdiepen. Keizer Maxentius hield in die dagen een ere dienst voor alle Romeinse goden. Catharina ging erheen en verklaarde, dat er maar één oppermachtige God was. Maxentius liet vi'j'ftig geleerden komen om het ongelijk van het 18-jarige meisje te beargumenteren. Maar ze wist ze al lemaal te winnen voor het christendom. De heren waren zelfs bereid te sterven voor hun nieuwe overtuiging. Catha rina moest het ook ontgelden. Zij werd door Maxentius op een rad gelegd met scherpe punten, maar dat brak in twee- en. Toen moes t ze de gevangenis in. Daar wist het meisje ook nog de ke izerin en haar bewaarders te bekeren. Uitein delijk werd ze onthoofd. Uit haar hals stroomde geen bloed, maar melk, ten teken van haar maagdelijke zuiver heid. Catharima van Alexandrië werd heilig verklaard en kreeg een feestdag op 25 november. Of ze ooit echt heeft geleefd, weert niemand. De opwekking van Lazarus reaping Het museum van Reading in de Verenigde Staten heeft een nieuw meesterwerk in de collectie: De opwekking van Laza rus van de Venetiaanse schilder Tintoretto. Het doek hing bijna /teventig jaar onopgemerkt in een religieus centrum in een na burig dorp. De geschatte waarde van het schilderij is vier mil joen gulden. foto ap Kerken Rijnsburg praten over moslims runsburg De dialoog tussen christenen en moslims is zondag avond het onderwerp van gesprek op een avond van de her vormde gemeente, de gereformeerde kerk en de christelijke jon gerenvereniging in Rijnsburg. Thema van de avond is 'christe nen en moslims, haten of praten'. Spreekster is Martha Frede- riks, die jarenlang zendingspredikante was in Gambia. De bij eenkomst in gebouw De Voorhof begint om acht uur. Sing In in Pauluskerk lisse Cees Molenaar en Herman van Hartingsveld begeleiden op piano en orgel de Sing In, die zaterdagavond in de Paulus kerk aan de Ruishomlaan in Lisse wordt gehouden. Soliste is Corrie Kroon-Helmus op fagot en de presentatie van het pro gramma is in handen van Hans de Jong. De Sing In begint om half acht. Kerk stopt met abortusverklaringen würzburg Rooms-katholieke adviesbureaus voor zwangere vrouwen in Duitsland mogen geen verklaringen meer uitgeven die voor een abortus gebruikt kunnen worden. Het dagelijks be stuur van de bisschoppenconferentie besloot dinsdag het bevel van paus Johannes Paulus II in deze op te volgen. Dat betekent dat de RK-Kerk in de loop van 2000 uit het overheidssysteem van adviesbureaus voor ongewenst zwangere vrouwen stapt. De bisschoppen willen nog wel onderzoeken of de 270 rk-advies- bureaus ook zonder het uitgeven van verklaringen deel van het systeem kunnen blijven. BEROEPINGSWERK NEDERLANDSE HERVORMDE KERK Beroepen: te Hillegersberg (wijk- gem. Molenaarslaan-Honderden- tienmorgen), mw. H.B. Graafland te Eikerzee; te Suawoude (SoW). E.J.S. den Breejen, kandidaat uit Alkmaar; te Wezep (wijkgem. Drie), H. Russcher te Oud-Beijer- land. Bedankt: voor Nederhardinxveld- Giessendam, G.A. Schreuders te Wierden. NEDERLANDS GEREFORMEERDE KERKEN Beroepen: te Nijverdal, J.M. de Groot te Zaandam. CHRISTELIJKE GEREFORMEERDE KERKEN Bedankt: voor Genemuiden, R. Kok te Sliedrecht. GEREFORMEERDE GEMEENTEN Bedankt: voor Nieuwdorp, AJ Gunst te Benthuizen. 'Prediker vond ook vrijwel niets' enschede theo krabbe Wat wordt toch in vredesnaam bedoeld met die drie let ters g, o en d? Zijn hele leven boog de gereformeerde theoloog Harry Martinus Kuitert zich over die vraag. De ze maand vierde Kuitert zijn 75e verjaardag. Ter gelegen heid daarvan verscheen een overzichtsboek, dat zijn ei gen keuze bevat van zijn teksten uit de afgelopen 25 jaar. Waar velen Kuitert verantwoordelijk houden voor de af braak van de protestants-christelijke geloofsleer, blijkt de 'Godzoeker pur sang' altijd door en door gerefor meerd te zijn gebleven. genwerpingen en herkenbare voorbeelden. Over belangstelling heeft Kui tert niet te klagen gehad. Stuk voor stuk werden zijn boeken kassuccessen. Veel gerefor meerden, opgegroeid naar de letter van de Dordtse Leerregels zagen in Kuitert de bevrijder van een al te knellend leerstellig geloof. Volgens anderen bracht Kuitert precies hun eigen twij fels onder woorden, waardoor ze weer enige grond onder de voeten kregen. De rechterflank van de reformatorische kerken daarentegen verketterde hem als een 'verrader', die het 'ge loof der vaderen' ten grave droeg. Wie nog altijd niet heeft ken nisgemaakt met de theologie van Kuitert kan dat nu doen in een handzaam overzichtswerk. Negen thema's uit zijn theolo gie zijn samengebracht aan de hand van fragmenten uit eerde re boeken: de ongeneeslijke re ligiositeit van de mens, God als menselijke geloofsvoorstelling, de (on) houdbaarheid van een almachtige Voorzienigheid, Je zus als een sta-in-de-weg voor het vinden van God en het te kortschieten van de kerken, om enkele typisch Kuitertsiaanse punten te noemen. De samen steller van de bundel, Martien Zijn boeken worden veel ge kocht, besproken en bekriti seerd. Of het nu Zonder geloven vaart niemand wel (1974) was, of meer recent Algemeen be twijfeld christelijk geloof (1992), Zeker weten (1995) en Jezus, na latenschap van het christendom (1998): steeds opnieuw deden Kuiterts boeken stof opwaaien. De irritatie werd vooral veroor zaakt door de onder theologen tamelijk ongebruikelijke me thode, volgens welke Kuitert te werk gaat. Met de Duitse theo loog Dietrich Borihoeffer gaat Kuitert namelijk niet uit van de vraag wat we moeten geloven, maar wat we werkelijk geloven. Het is de manier, zegt hij, waarop je 'met je eigen traditie als gelovige en tegelijk als bui tenstaander omgaat'. Wat is voor de moderne mens in de westerse cultuur nog houdbaar van de eeuwenoude christelijke geloofstraditie? Dat slopen van tradities is volgens de theoloog nodig om God te vinden. Deze nuchtere analytische methode combineert Kuitert met een vlotte schrijfstijl. De gerefor meerde godzoeker schreef zijn boeken in spreektaal, zonder voetnoten en theologische ver antwoordingen, maar met te- ramallah anp Ten minste vijftig- tot zestigdui zend pelgrims zullen de 2000- ste geboortedag van Jezus dit jaar in Bethlehem komen vie ren. Dat verwacht de Palestijnse minister Nabil Kassis, verant woordelijk voor het Bethlehem 2000-project. In andere jaren krioelen op kerstavond tien- tot vijftienduizend bezoekers door de nauwe straatjes van de stad. Kassis denkt niet dat de vier- tot zesvoudige toename van het aantal gasten Bethlehem voor onoverkomelijke problemen zal stellen. Kerstavond in Jezus' ge boorteplaats wordt traditioneel op serene en rustige wijze ge vierd, aldus de minister. Om opstoppingen zoveel mogelijk te voorkomen, zullen de festivi teiten dit jaar niet alleen plaats vinden op het Kribbeplein voor de Geboortekerk, maar ook in het Veld van de Herders en het nabijgelegen dorpje Bet Sahour. Onder de wereldleiders die op 24 december of bij de ortho doxe kerstviering op 6 januari in de Geboortekerk worden ver welkomd, bevinden zich onder anderen de Russische president Boris Jeltsin en de Italiaanse premier D'Alema. Premier Kok heeft een persoonlijk uitnodi ging van de Palestijnse leider Yasser Arafat afgeslagen. Kok, lid van het erecomité van Beth lehem 2000, viert Kerstmis in huiselijke kring. Bethlehem heeft zich de afge lopen twintig maanden inten sief voorbereid op het millenni- umtoerisme, dat de kwijnende economie van de stad nieuw le ven moet inblazen. Behalve de aanleg van betere riolering, straatverlichting en nieuwe ho tels, is ook het wegennet rond de stad gestroomlijnd om de honderden toerbussen te ver werken, die in het jaar 2000 da gelijks richting Geboortekerk zullen rijden. Tevens is er een speciale toeristenpolitie in het leven geroepen om de bezoe kers beter van dienst te kunnen zijn. Het merendeel van de voor het millennium ondernomen projecten zal op kerstavond 1999 voltooid of bijna voltooid zijn, aldus Kassis. Bethlehem rekent voor het gehele jaar 2000 op ongeveer twee miljoen toe risten. WEEROVERZICHT BUITENLAND Weersvooruitzicht KNMI Geldig tot en met vrijdag. Noorwegen: Meest bewolkt en perioden met regen, in de bergen sneeuw. Vooral vrijdag veel wind. Maxima aan zee uiteenlopend van rond het vriespunt in het noorden tot tegen de 10 graden hier en daar in het zuidwesten. Zweden: Flinke wolkenvelden en vooral donderdag enige tijd regen, in het noorden sneeuw. Met name vrij dag veel wind. Middagtempera- tuur van rond het vriespunt in het noorden tot meer dan 5 graden in het zuiden. Denemarken: Overwegend bewolkt en af en toe regen of motregen. Donderdag middag in het noorden tijdelijk droog en enkele opklaringen. Maxima ongeveer 7 graden. Engeland, Schotland, Wales en Ier land: Overwegend veel bewolking en nu en dan regen. Donderdag in het noorden ook enkele opklaringen. Vooral vrijdag veel wind. Maxima rond 11 graden. België en Luxemburg: Wolkenvelden en donderdag kans op wat regen. In de Ardennen plaatselijk mist. Maxima van 5 graden in de Ardennen tot 10 langs de kust. Noord- en Midden-Frankrijk: Droog en wolkenvelden, ook hier en daar zon en vooral in de ooste lijke streken kans op mist. Mid- dagtemperatuur van 3 graden in het oosten tot 12 in Bretagne. Portugal: Zonnig bij maxima van 12 graden in het binnenland en circa 16 aan zee. Madeira: Perioden met zon en in de heu vels een kleine kans op een bui. Maxima ongeveer 18 graden. Spanje: Langs de Costa del Sol plaatselijk veel wind. Verder rustig, droog en vrij zonnig, hier en daar ook mist of wolkenvelden. Maxima rond 10 graden, aan zee van 13 in het noorden tot 17 in het zuiden. Canarische Eilanden: Veel zon bij maxima tussen 20 en 25 graden. Marokko: Westkust: veel zon bij maxima van ongeveer 20 graden. Tunesië: Droog en perioden met zon bij maxima van ongeveer 19 graden. Zuid-Frankrijk: Rustig en droog weer met in de dalen plaatselijk mist. Verder wolkenvelden, maar vooral in het zuidoosten ook zon. Middagtem- peratuur oplopend naar ongeveer 8 graden, langs de Middellandse Zee lokaal 15 graden. Mallorca en Ibiza: Rustig en droog weer met flink wat zon en maxima van ongeveer 16 graden. Italië: Zonnige perioden en vrijwel over al droog. In de Po-vlakte verder toenemende mistkansen. Maxima rond 13 graden, op Sicilië wat hoger en bij mist in de Po-vlakte beduidend kouder. Corsica en Sardinië: Droog en geregeld zon bij maxima van ongeveer 16 graden. Malta: Nu en dan zon en waarschijnlijk droog. Maxima rond 18 graden. Griekenland en Kreta: Droog en perioden met zon. Op de Egeische Zee waait een gure noordenwind. Maxima dalend naar 7 graden in het noorden en 14 in het zuiden en zuidwesten. Turkije en Cyprus: Droog en flinke perioden met zon, ook hier en daar veel wind. Maxi ma verder dalend naar 7 graden op de Dardanellen en 16 op Cy prus en in Zuidoost-Turkije Duitsland: Droog weer met op enkele plaat sen zon, verder veel laaghangen de bewolking en in het zuiden ook mist. In het noorden donder dag af en toe regen of motregen. Middagtemperatuur oplopend naar 9 graden in het noordwesten en 3 in het zuidoosten. Zwitserland: In het algemeen veel wolkenvel den maar vrijwel overal droog. Aan de zuidkant van het Alpen massief vrij zonnig. Maxima van 4 graden in het noorden tot 9 bij Locarno. Oostenrijk: Rustig en overwegend bewolkt, maar op de meeste plaatsen droog. Plaatselijk mist.'Aan de zuidkant van het Alpenmassief ook opklaringen. Maxima iets bo ven het vriespunt. Tsjechië en Slowakije: In het algemeen veel bewolking en plaatselijk wat lichte regen, eerst mogelijk ook sneeuw. Kans op mist. Maxima meest iets bo ven nul. VRIJDAG 26 NOVEMBER 1999 Zon- en maanstanden Zon op 08.18 Zon onder 16.35 Maan op 20.05 Maan onder 11.32 Waterstand IJmuiden Katwijk Hoog 05.26 17.40 04.59 17.13 Laag 00.55 13.14 00.36 12.55 17 20 2.0 -13 -20 0.0 2 1 2.0 —m. bewolkt onweer warmtefront regen sneeuw V koufront aïk opklaringen hagel lagedruk mist windrichting hogedruk zonnig 19 temperatuur luchtdruk in 1000 hecto pascal licht be ZOric Bangkok half bew. 12 Buenos Aires licht bew. zo 3 Casablanca onbewolkt w 1 Johannesburg zwaar bew o 2 Los Angeles onbewolkt w.s.0 -2 -3 0.2 New Orleans 3 1 0.5 New York 3 0 0.0 TelAviv 33 26 0.0 Tokyo 23 19 0.0 Toronto O L O F LEIDSCH DAGBLAD (Opgericht 1 maart 1860) KANTOOR Rooseveltstraat 82 071-5356356 Postadres: Postbus 54, 2300 AB Leiden ABONNEESERVICE Abonnementen 071-5128 030 Geen krant ontvangen? Bel voor nabezorging: Ma. t/m/ vr. 18.00-19.30 uur en Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512 DIRECTIE B.M. Essenberg, W.M.J. Bouterse (adjunct) J. Kiel (adjunct) HOOFDREDACTIE J.G. Majoor, T. van Brussel (adjunct) L.F. Klein Schiphorst (adjunct) REDACTIE A Maandag, chef eindredactie algemeen T Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en Veenstreek D.C. van der Plas, chef eindredactie regio J Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst W. Spierdijk, chef sportredactie E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden R.I.M. van der Veer, chef redactie Duin- en Bollenstreek W f Wegman, chef redactie Leiden TELEFAX Advertenties: 071- 5323 508 Familieberichten: 023- 5317 337 023- 5320 216 Redactie: 071- 5321 921 Hoofdredactie: 071- 5315921 ADVERTENTIES Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 071- 5356 230 RUBRIEKSADVERTENTIES Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 071- 5143 545 ABONNEMENTEN bij vooruitbetaling: per maand (acceptgiro) per kwartaal (acceptgiro) per half jaar (acceptgiro) per jaar (acceptgiro) Abonnees die ons een machtiging verst 1|1( het automatisch afschrijven van het i abonnements- geld, ontvangen 1,-kfr. betaling. VERZENDING PER POST Voor abonnementen die per post (binffi rgj worden verzonden geldt een toeslag vf ïrt n portokosten per verschijndag. kl: LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTE en Voor mensen die moeilijk lezen, sled ac hebben of blind zijn (of een andere leeshandicap hebben), is een samen* van het regionale nieuws uit het Leid Dagblad op geluidscassette beschikt VC informatie 0486-486486 dc (Centrum voor Gesproken Lectuur, 6 K N H U I Z E 8 0.0 Tun Vancouver half be Z I E ongevallendienst Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag. Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd feestdagen). Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u per dag. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst. inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen Diaconessenhuis: tel. 071-5178178. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel 071-5454545. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel 0172-463131. Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111 Gereformeerd theoloog Harry Kuitert: „De dubbelzinnigheid van het godsbeeld is onontkoombaar, die kan ik er ook niet uit krijgen." foto gpd Brinkman, een leeriing van Kui tert, heeft elk hoofdstuk voor zien van een beknopte inlei- ding. „Alle spreken komt van Bo ven, ook de uitspraak dat iets van Boven komt", is een van Kuiterts meest beroemde zin sneden. Brinkman noemt het een van zijn minst gelukkige uitspraken, omdat het naar be neden halen van het spreken over Boven ten onrechte kan suggereren, dat er geen zinnig antwoord te geven zou zijn op vragen omtrent God, en theolo gen er dus maar beter het zwij gen toe kunnen doen. Kuitert zelf deelt die kritiek niet, zo laat hij stijfkoppig we ten in het vraaggesprek met zichzelf, aan het eind van de bundel. „Er mankeert aan die uitspraak helemaal niets. Ze formuleert glashelder waar je eens over moet nadenken. Waarom je christen bent moet je anderen kunnen uitleggen zonder een beroep te doen op het geopenbaard karakter van de christelijke waarheid." In de inleiding wijst Brink man op wat hij het hart noemt van Kuiterts theologie: diens vi sie op de voorzienigheid, een leerstuk dat veel modemè theo logen allang afgeschreven heb ben en veel progressieve chris tenen maar moeilijk kunnen verteren. Het is het leerstuk dat God alomtegenwoordig is in de schepping en vaak aanmerke lijk 'ruiger' met mensen omgaat dan de mens lief is. Hier krijgen ook bidden en bevindelijkheid hun plaats in Kuiterts theologie, die zich altijd verzet heeft tegen een op de maat van de mens gesneden beeld van God. Gebed en bevindelijkheid: Kuitert is daarom volgens Brinkman vromer dan menig orthodoxe christen. „Als niet meer alles in ons bestaan, in de vorm van een felle aan jubelende lofzang, vloek, oprechte zegenbei rig verlangen, verbitterd gen, stille verwonderin God in verband kan won bracht, dan is aan ons G loof elke hartstocht, elk els van gevecht op leven ei er< ontnomen. Dan weten tevoren al precies wat niet op Gods conto ma den geschreven", conc! Brinkman. God-is-liefde, denkt als hij naar zijn spelende zoontje kijkt. Maar zet j in Rwanda, dan denkt h m< anders over. „De dubbelfn heid van het godsbeeld ontkoombaar, ik kan die uit krijgen. Er zijn ti Rwanda's." 'J Kuitert heeft naar eigeel' gen altijd zijn zaakjes 'tl onbeschut' aan de man brengen. Hij voelt zich gt door de orthodoxie in he protestantse kamp, die vanwege vermeende niei terij 'voorwerp van vrij schieten' heeft gemaakt, mige mensen schrapei hersens om het gemeei bedenken waarmee ze nen treffen. Merkwaart zien zichzelf tegelijk als gen." Aan het eind van het terview met de 'godzoel sang' (typering van Brir stelt Kuitert zich de vraaj als je na dat jarenlange nu eens niets vindt?" P< had, is zijn korte ant Maar Kuitert nuanceert met een verwijzing naar belboek Prediker. „Die vond ook vrijwel niets, getob was ijdelheid en h< gen van wind." kan hier een ouderwets cl J telijk superioriteitsgevoel i onderdrukken, of op z'nf.! noemt hij alles wat niet dl de humanitaire beugel kaj 'onchristelijk'. Dominee C. Bijl uit Rijnstl nam januari 2000 voor zijM kening. Ook hij doet een m ging actuele en moderne! derwerpen in een bijbels I licht te zetten. Gods bood schap is de ene dag millei I umbestendig, de andere adresseert hij de 24-uurs nomie. Maar de meeste sl jj| gaan over gebeurtenissen de bijbel, die we als analo moeten interpreteren vocs ledaagse situaties en moe heden van vandaag de da Eigenlijk zijn de problemf waar de twaalf dominees i schrijven van alle tijden. I oplossing - geloof in de H g is dat ook. Dus hoewel hii »vc daar een modern woord e tueel probleem wordt g noemd, is er weinig nieuv der de zon in het Bijbels d boek 2000. Titel: Bijbels dagboek 2(X Auteurs: twaalf gereform de dominees Uitgeverij: De Vuurbaak onno van 't klooster BOEKBESPREKING Voor elke dag van het katholie kejubeljaar 2000 hebben twaalf vrijgemaakt gerefor meerde dominees op verzoek van de Barneveldse uitgeverij De Vuurbaak een 'verhaal met moraal' geschreven in bijbelse snit. Ieder stukje verwijst naar een passage uit de bijbel. En aan het slot van elke overden king wordt een passend gezang of psalm opgegeven. Het Bij bels dagboek is al sinds 1972 op de fondslijst van deze uitge ver terug te vinden. Lange tijd had de ontkerkelij king tot gevolg dat de lezers van het Bijbels dagboek hoofd zakelijk tot de trouwe vrijge maakte kringen beperkt bleef. De toegenomen interesse in le vensbeschouwing en religie van de laatste jaren vertaalt zich echter in een breder pu bliek en stijgende verkoopcij fers, zegt De Vuurbaak. Elk jaar worden twaalf domi nees geselecteerd, die voor alle dagen van één maand een bladzijde stichtelijke tekst schrijven. 'Een kracht voor elke dag', noemt de uitgever het op de achterflap. Het dagboek is geschreven met de ambitie om de verhaaltjes 'in deze tijd te laten passen'. „Afgelopen jaar zijn recht vaardige men sen gestorven, maar dictators en beulen zijn blijven leven", schrijft bij voorbeeld do minee J. Boer- ma uit Zwolle. Waarmee hij een vraag te berde brengt die inderdaad veel gelovigen parten speelt. „Je had het liever anders om", gaat hij verder. „Wan neer volkslei ders sterven krijgen ze een prachtige be grafenis. Er komen duizenden mensen, de televisie is erbij, ook al waren ze beslist geen christen. Ze krijgen een mooi graf en wor den nog jarenlang herdacht. Maar in de gemeente stierf een oude, vrome vrouw, weinig mensen aan haar graf, over een paar jaar is ze vergeten. Goed doen, vroom leven, levert niet veel op." De moraal is ui teraard dat we het niet voor aardse glorie doen. Je bent goed omdat 'de Here je ziet en omdat je Hem een plezier wilt doen', zegt Boerma. Het in de in leiding ge noemde 'ei gentijdse' komt in het Bijbels dag boek onder meer naar voren in een poging mo derne taal te gebruiken. Hoewel een term als 'de Here', die in vrijwel alle dagteksten meerdere malen terugkomt, voor velen wellicht archaïsch aandoet. Kwalijker is Boerma's verontwaardiging dat er voor een 'niet-christeüjke' volkslei der duizenden mensen naar een begrafenis komen, en zelfs de televisie uitrukt. Of Boerma

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 14