Indonesische
troepen weg
uit Atjeh
Japan viert jubileum keizer
met duizenden lampionnen
Israëliërs krijgen censuurfoto toch te zien
Bewuste 'sabotage' tegen minister
Europa krijgt dolk in plaats van zwaard
Buitenland
Excuus Haider voor
lof richting Derde Rijk
1 president Tudjman Lijkt nabij
In Kroatië is gisteravond officieel melding gemaakt van
jtige verslechtering van de gezondheidstoestand van
nt Tudjman. Volgens een van de behandelende artsen
i nu ervan afhangen hoe de inwendige bloedingen zich
ende een twee dagen ontwikkelen. De 'officiële' zender
leuijjKroatische staatsradio heeft zijn programmering aange-
zendt alleen nog maar klassieke muziek uit.
"jitenegro los van Joegoslavië'
o. President Djukanovic van Montenegro heeft gisteren
.dat de republiek zich zal afscheiden van Joegoslavië als
hf atuur' van de Joegoslavische president Milosevic stand-
)it ondanks de dreiging van een nieuwe Balkanoorlog,
pdent zei dat het Westen eist dat Montenegro in de Joe-
:he federatie blijft, onder meer om invloed uit te oefe-
Servië.
m i humanitaire missie Tsjetsjenië
er .rozny Rusland is alsnog bereid een humanitaire missie
iten tot de opstandige republiek Tsjetsjenië. Dat ver-
de hoge EU-vertegenwoordiger voor buitenlands beleid,
gisteren in Berlijn. Moskou was hier tot dusverre fel te
lt gaat om een missie van de Organisatie voor Veiligheid
enwerking in Europa (OVSE). De plotselinge toezegging
skou komt een week voor de top van de OVSE in Istan-
araan ook Rusland deelneemt. De Russische troepen
listeren hun militaire acties voort en namen na lange ge-
Goedermes in, de tweede stad van Tsjetsjenië.
P sberg
breekt met maïstraditie
3e|GENCarlsberg breekt met zijn traditie om bier te brou-
135 procent maïs. De Deense brouwer wil zo vermijden
ttisch gemodificeerd voedsel in de biertjes wordt ver-
In december komt in Denemarken het eerste maïsvrije
de markt, aldus Carlsberg gisteren. Het gaat om Tuborg
Maïs is goedkoper dan de basisgrondstof gerstemout.
■trg zegt tot nu toe geen genetisch gemanipuleerde maïs
en gebruikt. Heineken als tweede brouwer in de wereld
9 i een reactie in Nederland, Frankrijk en de VS geen maïs
dstof te gebruiken, wel in een aantal goedkopere lokale
in Afrika.
en (13) rijdt vijftien mensen dood
la-stad Bij een ongeluk met een vrachtwagen die door
vJjjarige jongen werd bestuurd, zijn in Guatemala zeker
nensen om het leven gekomen; vier anderen worden
nist. De vrachtwagen transporteerde landarbeiders die
werk op een koffieplantage terugkeerden naar huis. De
Ét kind bestuurde vrachtwagen viel in een vijftig meter
ijn. Volgens overlevenden had het voertuig mogelijk
k( ïen met de remmen.
at
-pt Everest blijkt twee meter hoger
dn» De hoogste berg van de wereld, de Mount Everest,
gieter hoger dan wetenschapper tot dusver dachten.
B ep Amerikaanse bergbeklimmers, uitgerust met zeer ge-
irde meetapparatuur, heeft vastgesteld dat de top pre-
iO meter boven de zeespiegel uittorent, twee meter ho-
d7! Indiase geologen 45 jaar geleden berekenden. De pres-
1/18 National Geographic Society heeft gisteren gezegd dat
0 wereldberoemde geografische kaarten zal aanpassen.
ntal cycloon India bijna 9.400
L! Het officiële dodental van de cycloon die bijna twee
eleden het oosten van India trof, is tot 9.392 gestegen,
ft een medewerker van de hulpdiensten gezegd. De
ilachtoffers zijn geregistreerd in het district Ja-
pur ten oosten van Bhubaneshwar. Miljoenen mensen
oos geworden.
01in geeft ambitie presidentschap toe
De Russische premier Poetin heeft gisteren bevestigd
olgend jaar zal meedingen naar het presidentschap. Po-
echter dat hij voorlopig nog niet aan een verkiezings-
le zal beginnen. President Jeltsin heeft Poetin, toen hij
lugustus benoemde, gepresenteerd als zijn opvolger,
b leaamde dat hij ambities in die richting had, maar deed
lgens het zwijgen toe.
tse bankdirecteur doodgeschoten
De directeur van het Berlijnse filiaal van de grootste
;j( in Turkije is gisteren doodgeschoten. De man werd dood
offen vlakbij een zij-ingang van zijn bank, aldus de poli-
de Duitse hoofdstad. Over een mogelijk motief van de
nde dader is niets bekend. De bank Ziraat Bankasi is
gendom en financiert vooral de landbouwsector.
ndag weer gesprekken Ulster
De onderhandelingen over het vredesproces in Noord-
zijn verdaagd tot maandag. De Amerikaanse oud-sena-
hell, die de onderhandelingen leidt, heeft dit gisteren
Zoals gisteren gemeld verwierpen parlementsleden
Jlster Unionistische Partij (UUP) donderdag een com-
voorstel om het vredesproces te redden met een naar
minieme meerderheid. Verwacht wordt dat dit week-
druk op de tegenstanders binnen de UUP wordt opge-
m alsnog met het voorstel in te stemmen.
er Siciliaanse maffia gearresteerd
Li De Schorpioenen, de nieuwe Zuid-Afrikaanse politie
el, hebben de vroegere Siciliaanse bankier Vito Palazzolo
ouden. Volgens de Verenigde Staten behoort Palazzolo
even belangrijkste leiders van de georganiseerde mis-
i Sicilië. Palazzolo vroeg al in 1994 de Zuid-Afrikaanse
liteit aan en woont onder de naam Robert von Palace
enko in Kaapstad. Volgens de media in het land bezit hij
huizen en bedrijven in Zuid-Afrika. De Siciliaanse ban-
am eind jaren tachtig met een vals paspoort Zuid-Afrika
Interpol zat hem toen al op de hielen. Zuid-Afrika heeft
tot dusverre niet aan Italië willen uitleveren.
TOKYO HESTER VAN NUNEN
CORRESPONDENT
De Japanse keizer Akihito zit
tien jaar op de troon. Dat vier
den gisteren ruim 25.000 Japan
ners in de tuinen van het kei
zerlijke paleis. De anders zo
verlaten parken rondom de wo
ning van de keizer in het cen
trum van de hoofdstad Tokyo
vormden het toneel van een
bonte verzameling Japanners.
Uitgedost in regionale kleder
dracht trokken zij zingend en
dansend in optocht aan het pu
bliek voorbij. De deelnemers
vertegenwoordigden 42 van de
47 prefecturen van het land die
de keizer in de afgelopen tien
jaar heeft bezocht.
Met het vallen van de avond
gingen de kaarsjes in tiendui
zenden lampionnen aan en be
gon op het plein voor het paleis
de officiële plechtigheid. Onder
de genodigden waren ook
slachtoffers van natuurrampen.
In 1995 bezocht de keizer na de
aardbeving in de stad Kobe sa
men met zijn vrouw het getrof
fen gebied, hetgeen op de Ja
panners veel indruk heeft ge
maakt. Vanaf een brug over de
paleisgracht dankte Akihito het
volk voor de steun in de afgelo
pen jaren.
Ter afsluiting zongen de aan
wezigen het volkslied, het zoge
naamde 'Kimigayo', gevolgd
door driemaal 'banzai'. Dit leid
de op verschillende plaatsen in
het land tot demonstraties. In
Japan is het nationale lied een
gevoelig onderwerp vanwege de
associatie met het Japanse im
perialisme in de Tweede We
reldoorlog. En hoewel 'banzai'
tegenwoordig een algemene
heilwens is, wierpen de Japanse
soldaten zich in de oorlog met
deze kreet in naam van de kei
zer in de strijd.
Na het overlijden van zijn va
der Hirohito in januari 1989,
werd Akihito de eerste keizer
die de troon besteeg onder de
nieuwe, democratische grond
wet. Die werd in 1947 inge
voerd en maakte een einde aan
de goddelijke status van de kei
zer. Zijn taken beperken zich
sindsdien tot ceremoniële op
tredens die de goedkeuring van
het kabinet moeten hebben.
De 66-jarige Akihito staat
dichter bij het volk dan zijn
voorgangers. Hij is de 125ste
keizer, maar de eerste die een
'd*
De 66-jarige keizer Akihito is de 125ste keizer van Japan, maar de eer
ste die een vrouw trouwde die niet van adel is. Op de foto de keizer en
zijn vrouw met de traditionele lampion. foto »ap» itsuo inouye
vrouw trouwde die niet van
adellijke afkomst is. In plaats
van de zorg voor de kinderen
over te dragen aan de hofhou-
De gewraakte foto van de twee veiligheidsmensen en de gevangen genomen Palestijnse kaper mag nu in Israël worden gepubliceerd zonder dat
de hoofden van de agenten onherkenbaar hoeven te worden gemaakt. foto ap nati harnik
JERUZALEM AP
De foto dateert van 13 april 1984 en is be
rucht. Duidelijk is te zien dat twee agenten
van de Israëlische veiligheidsdienst een Pa
lestijnse kaper wegleiden. Hij is één van de
vier Palestijnen die zich meester hadden
gemaakt van een Israëlische bus. Dat is pi
kant omdat de Israëlische regering steeds
heeft gezegd dat alle vier waren omgeko
men bij de bestorming van de bus.
De foto, die de tot dan toe vrijwel onaan
tastbare Shin Bet lelijk blameerde en leidde
tot het ontslag van een aantal topagenten,
was gisteren in Israël voor het eerst voor ie
dereen te zien, compleet met de gezichten
van de agenten. Een van de twee steekt
dreigend zijn vinger uit naar de fotograaf,
Alex Levac. Toen Levac de foto publiceerde
in het inmiddels niet meer bestaande dag
blad Hadashot legde de censor de krant en
kele dagen een verschijningsverbod op.
Maar het schandaal breidde zich uit en de
autoriteiten zagen zich genoodzaakt de fo
to alsnog vrij te geven, zij het met de ge
zichten van de Shin-Betagenten 'S' en 'R'
onherkenbaar gemaakt. Nadat het dagblad
Yediot Ahronot de foto kortgeleden per on
geluk in originele staat had afgedrukt be
sloot de rechter dat het verbod moest wor
den opgeheven. Gisteren bracht de krant
de foto nogmaals, maar nu groot. In het be
geleidende artikel vertelt 'S' dat hij de flits
zag toen Levac de foto nam. „Ik schold
hem uit en schreeuwde: Waarom neem je
een foto van ons", zei hij. „Ik stuurde met
een iemand om hem de film af te pakken,
maar hij gaf een andere film en hield die
met de foto." Toen de agenten door de foto
voor leugenaar waren gezet wentelden zij
aanvankelijk de verantwoordelijkheid af op
Yitzhak Mordechai, toen hoofd van de pa
ratroepen en nu minister in het kabinet van
premier Barak. Mordechai werd echter van
blaam gezuiverd en de agenten werden
veroordeeld voor moord op de Palestijn en
pogingen die te verdoezelen. Eén van de
veroordeelde agenten, Yossi Ginossar, is nu
een naaste medewerker van Barak. Maar
toen hij in het verleden eens werd voorge
dragen voor een hoge post in de regering
werd daar met verwijzing naar het schan
daal bezwaar tegen gemaakt en moest hij
terugtreden.
Belgische premier Verhofstadt boos op Vlaams dagblad
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
De Belgische minister van fi
nanciën D. Reynders is bewust
met valse documenten in op
spraak gebracht om een onder
zoek naar belastingfraude door
tienduizenden burgers te sabo
teren. Dat zei de Belgische eer
ste minister G. Verhofstadt gis
teren. Verhofstadt reageerde op
een verhaal in de Vlaamse krant
De Morgen, dat de minister van
financiën ruim tien miljoen
gulden aan zwart geld heeft
weggezet op een nummerreke
ning in Luxemburg. De Belgi
sche premier noemde het
'schandalig' dat de krant zich
voor het karretje van 'duistere
krachten' heeft laten spannen.
'De Morgen' opende gister
ochtend de voorpagina met het
nieuws dat Reynders twee reke
ningen zou hebben in Luxem
burg: een normale rekening bij
de bank KB Lux, waarop ruim
dertien miljoen frank (ruim
710.000 gulden) staat en een
nummerrekening met een sal
do van liefst ruim 191 miljoen
frank (ruim tien miljoen gul
den). De krant drukte docu
menten af van een 'betrouwba
re bron'. Volgens de Brusselse
onderzoeksrechter Leys berust
de aanval op de integriteit van
de minister van financiën op
een duidelijke vervalsing. De
codering zou niet kloppen en
het woord 'personne' zou ver
keerd gespeld zijn. Kort na zijn
aantreden heeft minister Reyn
ders de belastingdienst alle Bel
gische cliënten van de Krediet
bank Luxemburg laten aan
schrijven met een verzoek om
uitleg over hun rekeningen. De
Belgische overheid had klan
tengegevens gekregen van ex-
medewerkers van de bank. Met
driehonderd houders van num
merrekeningen heeft de fiscus
inmiddels een schikking getrof
fen.
ding van het paleis zoals ge
bruikelijk was, heeft het keizer
lijk paar zijn dochter en twee
zonen zelf opgevoed.
Alle inzittenden
VN-vliegtuig
omgekomen
PRISTINA HARALD DOORNBOS
CORRESPONDENT
Op twintig kilometer ten noor
den van de Kosovaarse hoofd
stad Pristina is gistermiddag
een vliegtuigje van de Verenig
de Naties neergestort. Het is
neergekomen in een gebied vol
landmijnen. Reddingswerk
werd daardoor bemoeilijkt.
Er werd gisteravond van uit
gegaan dat niemand het onge
luk heeft overleefd. Volgens
sommige bronnen waren er 24
inzittenden, volgens andere 28.
Het vliegtuig, een ATR-42,
was gehuurd door het WFP, het
Wereldvoedselprogramma van
de Verenigde Naties. Het toestel
maakte vrijwel dagelijks een
vlucht van Rome naar Pristina
en keerde dan via de Albanese
hoofdstad Tirana terug naar
Rome.
Separatisten hijsen hun vlag in Irian Jaya
Het Indonesische leger heeft gisteren een begin gemaakt
met het terugtrekken van zijn elitetroepen uit Atjeh, de
noordelijke provincie van Sumatra waar de roep om af
scheiding het luidst klinkt. De regering wil zo de span
ning verminderen en het separatisme de wind uit de zei
len nemen.
JAKARTA THEO HAERKENS
CORRESPONDENT
Terwijl dat gebeurde ging in Iri
an Jaya in het oosten van het
land de vlag van de onafhanke
lijkheidsbeweging juist in top.
Vijfduizend mensen kwamen er
bijeen om te demonstreren
voor zelfstandigheid.
De inwoners van Irian Jaya
willen op 1 december massaal
de verboden vlag van de af
scheidingsbeweging hijsen. Het
is dan dertig jaar geleden dat zij
bij Indonesië werden gevoegd.
In Atjeh en Irian Jaya hebben
elitetroepen een geschiedenis
van terreur. De nieuwe presi
dent Wahid heeft Atjeh serieus
onderzoek toegezegd naar de
schending van de mensenrech
ten, verregaande autonomie
beloofd en een fors aandeel in
de natuurlijke rijkdommen.
Wahid hoopt zo de militante af
scheidingsbewegingen onscha
delijk te maken. Begin deze
week demonstreerden bijna
een miljoen Atjeh'ers voor een
referendum en voor zelfstan
digheid. Ze willen in navolging
van Oost-Timor een volksraad-
pleging.
Wahid zei eerder dat een re
ferendum in principe mogelijk
is. Voorzitter Amien Rais van
het Volkscongres, het hoogste
staatsorgaan, is op bezoek in
Atjeh en verklaarde gisteren
eveneens dat een referendum
kan worden gehouden, „maar
niet overhaast".
Velen zijn ervan overtuigd dat
een referendum op dit moment
zal leiden tot afscheiding van
Atjeh. Dat zal het einde beteke
nen van Indonesië omdat ook
andere regio's, zoals Irian Jaya
en Riau, genoeg hebben van de
directieven uit de hoofdstad, de
terreur van het leger en het
wegslepen van natuurlijke rijk
dommen.
WENEN DPA-AFP
schuldigingen snijden volgens
Haider geen hout. „Ik ben een
enthousiaste Oostenrijkse de
mocraat die geen bruine scha
duw kan en zal accepteren."
Hij zei 'geen zweem van sym
pathie' te hebben voor onde
mocratische en racistische
ideeën.
Talrijke organisaties voor de
mensenrechten en religieuze
groepen hadden de Oostenrij
kers opgeroepen gisteren de
straat op te gaan om tegen Hai
der te demonstreren. Het motto
van de betoging was 'Geen coa
litie met het racisme'.
De FPÖ van Haider werd bij
de verkiezingen van 3 oktober
de tweede partij, achter de soci
aal-democratische SPÖ, maar
net voor de conservatieve ÖVP.
De onderhandelingen over een
nieuwe regeringscoalitie zijn
nog aan de gang.
De Oostenrijkse extreemrechtse
oppositieleider J. Haider heeft
voor het eerst publiekelijk zijn
verontschuldigingen aangebo
den voor zijn lovende uitspra
ken over nazi's. „Ik heb spijt
van een aantal uitspraken die
gevoelloos waren en verkeerd
begrepen konden worden", zei
hij in Wenen, waar gisteren
15.000 mensen demonstreer
den.
Haider prees in het verleden
het 'goede werkgelegenheids
beleid van het Derde Rijk'. Dit
kostte hem in 1991 het gouver
neurschap van de provincie Ka-
rinthië. Ook omschreef de poli
ticus SS-leden als 'fatsoenlijke
mensen'.
Critici betichtten de Oosten
rijker op basis van deze uitspra
ken van fascisme. Deze be-
Met de slimme, gratis software "Internet KostenBeheersing" Daarmee
geeft u iedere gebruiker een limiet om te internetten. Limiet bereikt?
Verbinding verbroken! Zo houdt u de Internet-kosten van iedereen
thuis simpel onder controle. U kunt het gratis programma snel en
simpel downloaden van Internet:
Surf naar www.kpn-telecom.nl
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
NIEUWSANALYSE
Voor het eerst sedert de oprichting van
de Europese Unie zullen aanstaande
maandag de ministers van buitenlandse
zaken in Brussel in een formele vergade
ring aan één tafel zitten met hun colle
ga's van defensie. Ook secretaris-gene
raal Solana, ex-Navo baas en nu hoge
vertegenwoordiger voor het buiten
lands- en veiligheidsbeleid van de Unie,
is erbij. De symbolische waarde is groot.
Europa wil nu naast een markt en een
munt ook een militair beleid in de stei
gers zetten.
De ministers zullen, in Brussels jargon,
de 'Europese Veiligheids- en Defensie
Identiteit' (EVDI) lanceren. Een nieuwe
uitvinding is dat overigens niet. Al in
1950 kwam Churchill met het idee van
een Europees leger onder een Europese
minister van defensie. Twee jaar later
was er het initiatief tot een Europese De
fensie Gemeenschap. Maar beide pogin
gen strandden op politieke onwil.
De collectieve verdediging bleef uitbe
steed aan de NAVO. De later toegetre
den neutrale lidstaten Finland, Ierland,
Oostenrijk en Zweden verzetten zich
vervolgens om principiële redenen te
gen een Unie die zelf een schild en
zwaard ter hand zou nemen.
Inmiddels liggen de kaarten anders.
Maandag stemmen ook de neutrale lid
staten ermee in dat Solana een tweede
pet op krijgt, die van secretaris-generaal
van de West Europese Unie (WEU), de
embryonale Europese defensieorganisa
tie waarvan Finland, Ierland, Oostenrijk
en Zweden geen lid zijn.
Hoewel de WEU in militaire zin nog wei
nig voorstelt, mag het besluit tot deze
'dubbelfunctie' toch een doorbraak he
ten. Het maakt immers de weg vrij voor
de overheveling van een aantal WEU-or-
ganen naar de Europese Unie, zoals het
militair comité van de WEU en de mili
taire staf. Krachtens eerdere afspraken
mag de WEU bij het uitvoeren van vre
desoperaties gebruik maken van Euro
pese NAVO-middelen. Via deze omweg
krijgt Europa dan wel geen zwaard,
maar op zijn minst toch een dolk in
handen. Sceptici stellen dat dit alles nog
niets te betekenen heeft, zolang Europa
niet over de politieke wil beschikt om
gezamenlijk ten strijde te trekken, noch
de benodigde middelen heeft om een
operatie die verder gaat dan regionale
wijkpatrouille tot een goed einde te
brengen. De laatste 'Europese' oorlogen
in Bosnië en Kosovo legden de vinger
wat dit betreft op de zere plek.
In Bosnië was Europa politiek verdeeld,
in Kosovo trad de EU diplomatiek eens
gezinder op, maar stuitte militair op
grenzen. Bijna driekwart van de ingezet
te luchtmacht was Amerikaans, ook voor
militaire inlichtingen waren de Europe
se lidstaten grotendeels op het Pentagon
aangewezen. Op beide punten - politie
ke wil en de militaire middelen - is ech
ter vooruitgang te melden. Om met het
eerste te beginnen: premier Blair heeft
de Britse blokkade tegen een Europese
defensiepolitiek opgeheven en decem
ber 1998 samen met de Franse president
Chirac in St Malo opgeroepen tot meer
voortvarendheid. Duitsland ziet in zijn
bezwaarde oorlogsverleden geen reden
meer om af te zien van militair optreden
buiten de eigen grenzen.
Voor de militaire middelen wil de Euro
pese Unie leentjebuur spelen bij de
NAVO. Met gebruikmaking van NAVO-
infrastructuur zou de Unie ooit opera
ties zoals in Kosovo moeten kunnen uit
voeren zonder dat de VS of Canada daar
actief bij betrokken zijn, is het streven.
Maar er moeten nog heel wat legerlaar-
zen gepoetst en geveterd worden, voor
dat Europa zover is dat het werkelijk
overtuigend kan marcheren. De nieuwe
NAVO-baas Robertson wees er onlangs
fijntjes op dat maar een fractie van de
Europese soldaten buiten het eigen land
inzetbaar is. De defensiebudgetten wor
den bovendien nog steeds jaarlijks ge
kort. Technologisch groeit de achter
stand op de VS. En de Europese defen
sie-industrie is vergeleken met de Ame
rikaanse concurrentie hopeloos ver
brokkeld.
