:)INGEN
'"VOORBIJGAAN
yieubelskwartaaldrinkers en een vrouw
Leiden Regio
STADSGEZICHT
'ERDAG 13 NOVEMBER 1999
eer< iba Moenen werd op 8 april 1913
oren in de Medusastraat. Op haar
3 eëntwintigste trouwde ze met Wim
reman en werd beter bekend als Co
reman. Wim verkocht tweedehands
iats( ntieke meubels. Het sprak vanzelf dat
iem daarbij hielp. Dus deed ze het
huishouden, voedde ze vier kinderen op
en stond ze tussen de bedrijven door in
de winkel.
In deze aflevering van 'De dingen die
voorbijgaan' vertelt Co Kooreman over
haar man, de zaak en de andere
ondernemers aan de Nieuwe Rijn.
Leidenaars blikken
terug op hun verleden
lël
H
hp
1 n moest eigenlijk kleerma-
rorden van zijn vader,
hij had een bloedhekel
'v\ lat vak. Hij vond het goor
31 want het bestond niet al-
a uit het vervaardigen van
ve kleding, maar vooral uit
erstellen van gedragen kle-
De stomerijen deden het
tijd niet zoals nu. Boven-
hoe vaak werd een pak
jestoomd? Hij walgde er-
jidermans stinkende kle-
te moeten verstellen, maar
rader was een strenge man.
Wim en zijn broer Oeds hadden
niets te vertellen.
Tot ze op een dag in het atelier
van hun vader zaten te werken
en er schoon genoeg van had
den. Ze hadden al eens tegen
elkaar gezegd dat ze iets met
meubels wilden doen. Ineens
gooiden ze naald en draad neer
en gingen naar de veiling om te
kijken of ze een paar meubel
stukken op de kop konden tik
ken. Toen hun vader erachter
kwam dat zij weg waren, storm
de hij hen woest achterna. Op
borj001^013": „Tijdens onze verhuizing naar de Nieuwe Rijn brak de
uit. Terwijl we onze meubels naar de overkant sjouwden, hoor-
n, (k/e de vliegtuigen van de Duitsers." foto hielco kuipers
de veiling probeerde hij ze uit
de volle zaal terug te halen,
maar Wim riep hem toe: 'Maak
het werk zelf maar af!'
Het was geen makkelijke man,
de vader van Wim. Hij probeer
de iedereen naar zijn pijpen te
laten dansen, maar voor mij
had hij altijd ontzag. Misschien
omdat hij wist dat als hij dat
niet had, hij een koekje van ei
gen deeg kon verwachten.
Ik ben mijn hele leven een op
vliegend type geweest. Toen wij
net op de Nieuwe Rijn woon
den, kwam de buurvrouw mij
een keer halen, omdat haar
man in zijn dronkemansver-
driet de gaskraan had openge
draaid, terwijl zijn zoontje in de
kinderstoel zat. Ik ben naar bin
nen gelopen en heb hem een
knal op zijn oog gegeven. Ik kon
het niet uitstaan dat hij zijn
vrouw zo pestte. De volgende
dag kwam de buurman met zijn
blauwe oog naar mij toe en zei:
'Ik ben toch blij dat je het hebt
gedaan. Ik was helemaal hotel-
debotel'.
Wim had een klein beetje geld
gespaard in het atelier, waar
mee hij zijn eerste meubels
kocht. Zijn eerste zaak was op
de Herengracht 25. Daar had hij
een gesloten huis. Dat beteken
de dat hij geen winkel had met
een uitstalling, maar adverten
ties plaatste in de krant. Klan
ten belden aan en hij toonde
hen binnenshuis wat hij te
koop had. Hij verkocht datgene
wat hij maar kon krijgen op de
veiling. Meestal tweedehands
spullen, maar soms ook antiek.
Ik heb maar een jaar met hem
op de Herengracht gewoond.
Toen verhuisden we naar de
Botermarkt hoek Koornbrug-
steeg, waar nu de theehandel
Simon Lévelt zit.
Toen wij op de Botermarkt
woonden, was De Waag nog in
gebruik. De kaasbrikken, paard
en wagen die kazen vervoerden,
stonden elke vrijdag in een lan
ge rij vanaf De Waag tot ver
voorbij onze winkel. Ze moes
ten altijd lang wachten omdat
de kazen een voor een werden
gewogen. De winkel op de Bo
termarkt was van Wim en Oeds
samen, maar na twee jaar be
sloten de twee broers toch elk
een eigen winkel te beginnen.
Ze konden goed met elkaar op
schieten, maar hadden andere
ideeën over zakendoen.
Dus verhuisden we in 1940
naar de Nieuwe Rijn 9, het
pand dat we nu aan Abaï ver
huren. Het pand was van de ei
genaar van De Faam, een tex
tielwinkel aan de Hoogstraat,
waar nu Zeeman zit, en stond al
lange tijd leeg. Wim had al va
ker gedacht: als ik dat eens kon
krijgen. Oeds begon een winkel
op Nieuwe Rijn 60. Die is er nu
nog.
Tijdens onze verhuizing brak de
oorlog uit. Terwijl we onze
meubels naar de overkant
sjouwden, hoorden we de vlieg
tuigen van de Duitsers. Een
paar jaar later hebben de Duit
sers de winkel leeggehaald, om
dat de spullen niet duidelijk ge
noeg geprijsd zouden zijn. Dat
was natuurlijk een onzinnige
reden. In werkelijkheid hebben
de Duitsers die spullen vermoe
delijk naar de getroffen gebie
den in Duitsland gebracht. Na
de oorlog kregen we hiervoor
van de Nederlandse staat een
schadevergoeding van 300 gul
den, terwijl er voor ongeveer
3000 gulden aan meubelen was
gestolen.
Omdat de Duitsers dit soort
streken vaker uithaalden, sloe
gen veel winkeliers hun voor
raad heimelijk elders op. Daan
Hoogewoning, die op Nieuwe
Rijn 3 woonde, sloeg bijvoor
beeld spullen op voor De Faam.
Dat kon hij ongemerkt doen,
omdat er een brandgang liep
van het pand van De Faam naar
zijn huis, waarvan je vanaf de
straat geen notie had.
Na de oorlog begon onze win
kel weer goed te lopen. Ouwe
Maris, de meubelmaker, kwam
voor ons werken. Hij was een
echte vakman en kon van een
eiken plank met de hand fineer
zagen. Hij had een heel vaste
hand en dat terwijl hij een
kwartaaldrinker was. Zo'n vier
keer per jaar dronk hij net zo
lang tot zijn geld op was. Daar
na ging hij over op de witte spi
ritus, waarmee hij het hout po
litoerde. Een keer was hij zo be
neveld dat hij schrijlings op de
piano zat te politoeren en er
prompt vanaf duvelde.
Wim hield van werken, maar
het was niet het enige voor
hem. Hij genoot ook van de an
dere dingen van het leven.
Soms als hij naar de veiling ging
in Den Haag, nam hij de kinde
ren mee en maakte er een dagje
van. Na de veiling riep hij: 'Ren
nen, jongens'. Dan waren ze op
tijd voor de film. Soms gingen
ze zelfs drie keer op een dag
naar de bioscoop: naar de voor
stelling van half drie, half vijf en
van zeven uur. Een enkele keer
vergat hij het mij van tevoren te
zeggen. Normaal gesproken, als
er een klant de winkel binnen
kwam, hoorde je de bel ook bo
ven in het woonhuis. Op een
keer, op een woensdagmiddag,
bedacht ik me: 'Ik heb de hele
dag nog geen bel gehoord. Hoe
kan dat nou?' Toen ik naar be
neden ging, was de winkel leeg
De Nieuwe Rijn in vroeger tijden. Kooreman verhuisde in 1940 r
onderkomen voor een winkel in kinderwagens.
r nummer 9, het pand met de fraaie etalage. Op de foto dient het pand nog als
foto archief kooreman
en de deur op slot. Wim was
spontaan naar de bioscoop ge
gaan met de kinderen.
Wim kon niet tegen binnen zit
ten. Daarom stond hij nooit in
de winkel, maar bij de deur. Als
hij kans zag, glipte hij naar de
overkant naar Wolters.de siga
renwinkel, met de kat achter
hem aan. De sigarenwinkel be
vond zich op de Vismarkt, waar
nu reisbureau Globe zit. Dan
zei ik tegen de kinderen: 'Kijk,
daar gaat je vader naar zijn
spaarpot'. Van achter de glas-
in-loodramen hield hij al ro
kend en pratend de winkel in
de gaten. Als hij een klant zag,
spoedde hij zich over de brug
terug naar de winkel. Er waren
in die tijd veel sigarenwinkels in
de buurt. Gek eigenlijk. Ik denk
dat mensen meer rookten dan
nu. Behalve Wolters op de Vis
markt, was er de zaak van
Driessen op Nieuwe Rijn 23.
Naast het huidige Glaskado zat
Van Soest en op de hoek van de
Nieuwe Rijn en de Hooigracht
zat Zirkzee. Dat zijn vier siga
renzaken op een stuk van onge
veer honderd meter.
De Nieuwe Rijn was toen al een
mooie winkelstraat. Op de hoek
van de Nieuwe Rijn en de
Hoogstraat, waar nu een cho
colaterie zit, zat de juweliers-
zaak Maartensen. Hij had veel
klandizie van Katwijkse vrou
wen in klederdracht, die het zil
veren beslag kochten voor hun
kappen. Ze kwamen op de fiets
en namen die ook mee in de
winkel. Aan de kale plekken op
de muren zag je waar ze hun
fietsen neerzetten.
In het pand van Nieuwe Rijn 1,
nu café Van Engelen, zat Pol
man, een galanteriewinkel. Op
nummer 6 was Holswilder ge
vestigd, een chique winkel die
herenhoeden verkocht. Daar
naast zat kapper De Roo, voor
heen Van Kerpel. Dat stond ook
op zijn gevel. Achterin de win
kel had hij een kast met wel
honderd laadjes met
naamschilden erop, waar elke
klant zijn eigen scheerspullen
bewaarde.
Van Roo was een Minerva-kap-
per en had het Minerva-wapen
boven de deur hangen. Dat wil
de zeggen dat hij niet alleen
voorname, afgestudeerde heren
knipte en schoor, maar ook elk
jaar, aan het begin van de ont
groening, de nullen van een ka
le kop voorzag. Waar nu café
De Stadthouder zit, zat Van
Vliet Jonge, een ijzerhandel.
Die verkochten geen klein grut,
maar enorme stalen platen. Ei
genlijk hoorden ze op een indu
strieterrein thuis. Waar nu de
terrasboten liggen, lagen grote
ijzerschuiten waar hij de platen
opsloeg. Dat was een bende,
hoor. Café Mijnheer Jansen was
toen Loef, de groenteboer, met
een hele hoge winkel. Hij had
een speciale grijpstok nodig om
de blikken groente van de bo
venste planken te pakken.
Op de hoek van de Vismarkt en
de Maarsmansteeg zat bakker
Speel. Dat waren twee zusters,
's Winters, als de waterleidin
gen bevroren waren, kochten
de bewoners van de Nieuwe
Rijn hun water bij hen. Omdat
de oven de hele nacht doorbak
te, was dat de enige plek waar
de leidingen niet bevroren. Ooit
toen er verkiezingen waren, heb
ik eens een grapje met de zus
ters Speel uitgehaald, 's Nachts
hebben Lenie, mijn hulp, en ik
stiekem een spandoek opge
hangen aan de gevel van de
bakkerij: 'Stem Speel, die bakt
met beter meel'. Het was puur
als grap bedoeld, maar de zus
ters vonden het niet zo leuk.
Wat de Nieuwe Rijn betreft, in
1954 konden wij nummer 9 ko
pen en een paar jaar later ook
nummer 8, waar we kamers
verhuurden aan studenten. In
1987 hebben we onze zaak aan
de Nieuwe Rijn gesloten. De
meeste klanten gingen toch
naar ons filiaal op het Meubel
plein Leiderdorp. Tot 1983 heb
ik nog de boekhouding gedaan
voor mijn zoons, die de zaken
hadden overgenomen. En alsof
ik het al die jaren nog niet druk
genoeg had, nodigde ik elke
vertegenwoordiger die langs
kwam, uit om koffie te drinken.
Als we net aten, zei ik: 'Ga zit
ten, eet met ons mee'. Het ging
gewoon. Ik zag nergens tegen
op. Nu ben ik geen schim meer
van vroeger. Toen was ik een
ijzersterke vrouw."
ESTHER BARFOOT
Me Singel
FOTO HIELCO KUIPERS
t de Leidsch Dagblad
ANNO 1899
Maandag 13 November
HAZERSWOUDE - De Christelijke Meisjesver-
eeniging 'Lydia' doorleefde nog een ernstige
ure.
De dames M.W. en A.W. Keers, respectieve
lijk presidente en secretaresse, zouden nu op
intiemer wijze dan op het gevierde jaarfeest
mogelijk was, afscheid nemen van den kring,
waarin ze gedurende een reeks van jaren de
reinste genoegens hadden gesmaakt. Is er wel
reiner en hooger genot denkbaar, dan aan de
spits te staan van hen of haar, die armen en
nooddruftigen trachten wel te doen? Al spoedig
nam mej. M. Overgaauw het woord en sprak
beide jongedames met liefde en ernst een har
telijk 'vaarwel' toe, waarbij ze niet vergat te
verzekeren, dat de Vereeniging dankbaar is en
zal blijven aan God, voor den zegen, dien Hij
haar in deze gezusters schonk.
De genoemde vice-presidente bood nu uit
naam van bestuur en leden een keurig omlijste
en goed geslaagde photographische groep van
den geheelen meisjeskring aan de presidente,
en, mede zeer toepasselijk, aan de scheidende
secretaresse een fraaien inktkoker met pen.
ANNO 1974
Woensdag 13 november
LEIDERDORP - Jo Nievaart (DS'70) komt als
nog in de gemeenteraad van Leiderdorp. Van
morgen is bekend geworden dat de Kroon na
advies van de Raad van State het beroep van
burgemeester Van der Have tegen het raadsbe
sluit om de geloofsbrieven van De Jong (Prot.
Chr. Comb.) af te keuren, heeft afgewezen.
Nievaart (61) werd bij de verkiezingen in mei
van dit jaar niet herkozen als gevolg van, zo la
ter bleek, een hapering in één van de stemma-
chines. Bij de hertelling kwam vast te staan
dat hij wel voldoende stemmen had verworven.
Formeel ging zijn zetel echter naar de Prot.
Chr. Combinatie, wel nam de raad daarop het
besluit de geloofsbrieven van de desbetreffen
de kandidaat van deze fractie, De Jong, niet
goed te keuren. Om de schijn te vermijden dat
de raad uit poljtieke overwegingen zou hande
len, besloot burgemeester v. d. Have daarop
om tegen het besluit van de raad, hoe dat ook
zou luiden, tot de hoogste instantie in beroep
te gaan. De zetel van Nievaart bleef intussen
onbezet. De geloofsbrieven van Nievaart moe
ten nu alsnog onderzocht worden. Daar is een
voorgeschreven termijn van acht dagen voor
nodig, zodat hij aanstaande maandag, wanneer
de commissaris van de koningin in Zuid-Hol
land, mr. Vrolijk, op bezoek komt, nog geen zit
ting in de raad kan hebben. De eerstvolgende
vergadering daarna is vastgesteld op 2 decem
ber. De wens van Nievaart, die in deze raads
periode zijn zilveren jubileum als raadslid kan
gaan vieren is, om voor die tijd een bijzondere
raadsvergadering uit te schrijven, waarin hij
geïnstalleerd zou kunnen worden.
ROME (AP) - De beroemde Italiaanse filmre
gisseur Vittorio de Sica is in Parijs overleden.
De Sica, die 74 jaar is geworden, verwierf faam
als één van de opvallendste en produktiefste
LEIDEN - De kinderpostzegelactie is vanochtend
weer begonnen. In Leiden kocht burgemeester Vis
de eerste zegels met afbeeldingen van antieke te
gels en etsen en gravures van Rembrandt in het
Leidse hoofdpostkantoor.
foto archief leidsch dacblal
vertegenwoordigers van de Italiaanse neorea
listische stijl van filmen. Tot zijn bekendste
films behoren 'Fietsendieven' en 'Stazione Ter
mini'.
overschrijvlngskaart) Ier waarde van vijf gulden (voor een exemplaar v
Dagblad, La.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 Ali Lelden ol door contai
Dagblad aan de Rooseveltslraat 82. U ontvangt de foto blnn
n ingevulde cheque (geen
t wil) op te sturen naar hel leidsch
e betaling aan de balie van het leidsch
(.•taling aan de
