'Passief' op zoek naar drugs
TV-
WEER
Borssele en het klimaat
Speciale 06-ruimte in New Yorks restaurant
BB' ers zijn de nieuwe jeugdhelden
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1999
C 0
E N T A A R
De roep om de kerncentrale Borssele toch niet te sluiten, wordt
steeds luider. Minister Jorritsma (economische zaken) heeft daar
wel oren naar. De Nederlandse bijdrage aan het broeikaseffect kan
namelijk worden beperkt door de Zeeuwse stroomfabriek verder te
laten draaien.
De 26 jaar oude atoomcentrale is omstreden. Twijfels over de vei
ligheid en vooral problemen met de opslag van radio-actief afval
zorgen al jaren voor stevige discussies. Het vorige paarse kabinet
besloot dat Borssele eind 2003 dicht moet. Daarmee neemt Neder
land stapsgewijs afscheid van atoomenergie. De centrale Dode-
waard is inmiddels al gesloten. Alleen in Petten staat nog een klei
ne onderzoeksreactor.
In Zeeland kwam het besluit indertijd hard aan. Door de sluiting
van Borssele verliezen honderden mensen hun baan terwijl de
centrale technisch veel langer mee kan. De Zeeuwse lobby voor
het openhouden kreeg gehoor toen bleek dat Nederland grote
moeite heeft om te voldoen aan internationale klimaatafspraken.
Door de op volle toeren draaiende economie lukt het niet om de
uitstoot van het broeikasgas kooldioxide (C02) voldoende terug te
dringen.
WD, CDA en SGP bepleitten onlangs om Borssele alsnog langer
open te houden. Op het eerste gezicht een aantrekkelijke gedachte.
Kerncentrales brengen geen kooldioxide in de atmosfeer, in tegen
stelling tot de 'gewone' centrales die de taak van Borssele moeten
overnemen. De ombouw van kolencentrales op aardgas kan de
uitstoot beperken, maar dat is een dure optie.
Toch is het opnieuw omarmen van nucleaire energie geen verstan
dige oplossing. Het ene kwaad wordt dan met het andere bestre
den. Westerse kerncentrales zijn veel veiliger dan de in 1986 ont
plofte centrale van Tsjemobyl, maar een atoomramp valt nooit
volledig uit te sluiten. Tevens is er geen bevredigende oplossing
voor het opslaan van hoog radio-actief afval, dat nog duizenden
jaren gevaarlijk blijft.
Besparing van energie is de enige verstandige manier om de uit
stoot te beperken. Een extra milieuheffing op stroom en gas kan
daarbij helpen. Een pijnlijke maatregel, maar pas dan krijgen
duurdere en duurzame energiebronnen als zon en wind een seri
euze kans.
Buren op zee
Half Nederland kijkt tegenwoordig naar de buis om door ander
mans gordijnen te kunnen gluren (het liefst van de slaapkamerj, of
kleedt zich gewillig uit voor de camera's. In de fysieke betekenis van
het woord, zoals in Sex voor de Buch, of geestelijk, zoals in Big Bro
ther en All you need is love.
Dat kan. Dat mag. Ieder zijn meug.
Gelukkig hoeven ontboezemingen op televisie niet altijd plat en
stompzinnig te zijn, hoeven ontboezemingen niet altijd te ontaar
den in exhibitionisme. Het Straatmuseum, van deAvro, biedt men
sen de gelegenheid een zachte, zoete kant van zichzelf te laten zien.
De formule van het programma is heel simpel. Presentatrice Judith
de Bruijn bezoekt een straat ergens in Nederland en vraagt de bewo
ners of ze een hun meest dierbare voorwerp willen tentoonstellen in
de zogenoemde Straatmuseumbus. Daar kunnen de bewoners el-
kaars voorwerp dan bekijken. Maar het gaat haar vooral om het
verhaal erachter; de herinneringen die ermee verbonden zijn.
Gisteren was de Kotterstraat op Texel aan de beurt. Zo bezocht ze
daar een toneelschrijver die een erepenning van het eiland liet zien.
Toegekend voor een toneelstuk dat hij ooit had geschreven. Een to
neelstuk over dementie. „Ik heb geput uit eigen ervaring, want mijn
vader en de vader van mijn vrouw hebben gedementeerd.En De
Bruijn bezocht een jonge vrouw die een oude foto opdiepte. Van
haar vader, een visser, die drie jaar geleden verongelukt was op zee.
Een visser ja, vissers waren er natuurlijk genoeg in deze aflevering.
Zo was daar de visser wiens schip door de Duitsers was gevorderd.
„Het werd een patrouilleschip en ik heb het nooit meer terugge
zien. Maar een schilderijtje ervan had hij gelukkig nog wel. Net als
die andere visser die trots een afbeelding van de TX 34, zijn eerste
schip, van de muur haalde. „De Sola Gratia. Alleen genade, dat wil
die naam zeggen. Toen ik het schip moest wegdoen, omdat hij op
was, deed dat zeer. Ook al kwam er een nieuwe voor in de plaats. Je
raakt vertrouwd met zo'n schip hè, je leeft er. En toen raakte ik in de
kreukels, was ik een tijd uit de roulatie. Ook dat deed zeer. Gelukkig
vis ik nu weer en volgt mijn zoon mij op. Die vindt het ook een
mooi beroep. Weet je wat het is...een boer ploegt zijn land, hij is met
de natuur bezig. Wij ook, wij doen het alleen op die prachtige zee.
De zee is vrijheid. Op die immense zee kom je alleen je buren wel
eens tegen, maar verder niemand.
Televisie biedt soms gelukkig meer dan alleen ordinaire potlood-
venter ij.
wil buys
Vergrijzing door tijdelijke verzachting
Het was koud vanochtend. Onder
een krachtige uitloper van het
Britse hogedrukgebied was het
kwik op veel plaatsen tot onder
het vriespunt gedaald. In het
noorden werd tot 3 graden onder
nul gemeten. Leeuwarden mat
-3,4 graden. Daar ontstond ook
dichte, aanvriezende mist. Onze
regio bevond zich nog net ten zui
den van de as van de hogedruk-
gordel. Daardoor bleef er een oos
telijk windje staan en kwam het
kwik pas na 6 uur op enkele
plaatsen rond het vriespunt uit.
De minimumtemperaturen tot
vanochtend 7 uur waren: Valken
burg -0,5, Schiphol +0,2 en
Bloemendaal aan Zee +0,5.
De hogedrukzone bevindt zich
ook de komende nacht nog over
onze streken. Daardoor kan het
opnieuw flink afkoelen. In de
nacht en vroege ochtend vriest
het morgen 2 tot 3 graden. Over
dag is het eerst nog zonnig maar
later op de ochtend en in de mid
dag en avond raakt het bewolkt
met kans op wat lichte regen of
motregen. De vergrijzing hangt
samen met een tijdelijke 'ver
zachting om de noord' (aanvoer
van luchtmassa's over de Nood-
zee). De temperaturen bereiken
in de loop van de middag waar
den omstreeks 8-9 graden, vlak
aan zee zou het nog iets milder
kunnen zijn. De wind gaat uit het
noorden tot noordwesten waaien
en neemt aan de kust toe tot vrij
krachtig.
Zondag en maandag wordt het
opnieuw kouder met vooral in de
nacht van zondag op maandag en
niet in de laatste plaats maan
dagochtend lichte vorst. Rond
het midden van volgende week
voltrekt zich een omslag naar on
standvastig weer. Het hogedruk
gebied trekt zich terug op het
midden van de Oceaan waardoor
depressies tot het Noordzeege
bied kunnen doordringen. Het ge
volg is toenemende regen en
meer wind. Door een sterke af
koeling van de atmosfeer op grote
hoogte kan een deel van de neer
slag in vaste vorm (hagel/natte
sneeuw) gaan vallen.
Gisteren was het een mooie
dag met veel zon. De tem
peratuur haalde de 10 gra
den grens evenwel
niet meer. In het
zuidoosten werd het
graden.
jan visser
Misschien is het wel een we
reldprimeur. Maar restaurantei
genaar Michael Scheiman blijft
er nuchter onder. „Het enige
wat wij doen is mensen die
zichzelf niet goed kunnen be
heersen een aparte plek geven
om naar toe te kunnen gaan."
Hij heeft het over de Vox 646-
lounge, een ruimte in zijn New-
Yorkse restaurant die speciaal is
ingericht voor mensen die niet
zonder hun mobiele telefoon
kunnen. Volgens Scheiman is
99,9 procent van de mensen blij
met de 06-ruimte. „Zelfs de
brutaalste bellers van New York
weten dat ze andere mensen
storen."
De circa 66 miljoen mobiele
bellers in de Verenigde Staten
vormen een toenemende erger
nis in onder meer het openbaar
vervoer en het uitgaansleven.
Acteur Laurence Fishbume on
derbrak onlangs op Broadway
zijn voorstelling toen er in de
zaal gerinkel klonk. En afgelo
pen maart overwoog een New-
Yorkse treinmaatschappij om in
een forensentrein een aparte
wagon voor mobiele bellers te
reserveren, een idee dat uitein
delijk sneuvelde omdat het
praktisch niet haalbaar bleek.
Bezoekers van lounge Vox 646
(Vox betekent stem en 646 is
het netnummer van Manhat
tan) voelen zich prettig in de
aparte ruimte. „Het is erg aar
dig en vriendelijk van het res
taurant om mensen in staat te
stellen te bellen", verklaart golf-
leraar Mitchell Spearman. „Het
is daar (in het 'gewone' restau
rantgedeelte) trouwens toch
veel te lawaaiig: je zou er niets
kunnen verstaan." Mede-mo-
bielbeller Katie Rogers is het
daarmee eens. „Het is goed
voor mijn oren. Ik hou niet van
gillen."
Volgens Alan Ripp, die mee
werkt aan de restaurantgids Za
gat, is mobiel bellen momen
teel de grootste ergernis van
restaurantbezoekers. „Nu ro
kers zijn verdreven, heeft neus-
vervuiling plaatsgemaakt voor
oorvervuiling." Ook eigenaar
Gabriel Aielllo van Gabriel's
Bar-Restaurant zegt dat mobie
le telefoons de sigaretten van
de jaren '90 zijn geworden. Hij
overweegt eveneens een 06-
vrije zone in te richten.
In het trendy Union Square Ca
fe wordt bellers vriendelijk ver
zocht van de aanwezige munt-
telefoon gebruik te maken.
„Het is geen gebod, maar een
verzoek", zegt medewerkster
Bridget Watkins. „Een aparte
ruimte inrichten lijkt me wel
erg extreem." Bovendien, zegt
ze, in New York valt het mobie
le bellen eigenlijk nog best mee.
„Neem nou Los Angeles. Dat is
een heel ander verhaal."
Politie test nieuwe hond voor Euro2000
De drugshond Cassy is het nieuwe wapen van de politie in de strijd tegen gewelddadi
ge voetbalsupporters die onder de pillen zitten. Geen bedreigend gesnuffel op het li
chaam of pijnlijk gekrab bij het vinden van de 'jackpot'. Nee, de Mechelse herder gaat
rustig zitten bij een persoon bij wie hij drugs bespeurt. De gebruiker, dealer of koerier
merkt er niks van, totdat hij door dienders in de kraag wordt gegrepen.
Drugshond Cassy is de eerste politiehond die zonder enige vorm van agressie personen moet besnuffelen op
drugs. Tijdens een eerste proefronde op Schiphol gisteren kwam dat nog niet helemaal uit de verf.
FOTO CPD PHIL NIJHUIS
Nico Ram, hoofdinspecteur van
de hondenbrigade van politie
korps Rotterdam Rijnmond,
stelt dat het de bedoeling is
Cassy en andere 'passieve hon
den' tijdens Euro2000 bij Ne
derlandse stadions in te zetten.
De initiatiefnemers hopen vol
gend jaar nog meer honden als
Cassy te kunnen opleiden. Vol
gens Ram is daar per hond drie
tot vier maanden voor nodig.
De werkwijze van Cassy en haar
baas Ad van der Hoek verschilt
op zichzelf niet van die van de
zes honden die de douane op
Schiphol gebruikt voor drugs
controles van nietsvermoeden
de reizigers. „Maar Cassy is de
eerste politiehond die passief,
dus zonder enige vorm van
agressie, personen moet be
snuffelen op drugs. Dat is toch
heel wat anders dan de be
staande politiehonden, die
geen personen mogen besnuf
felen. Die blaffen en krabben
als ze wat gevonden hebben.
Dat mag niet als je personen fy
siek controleert." zegt Van der
Hoek.
Cassy wordt op het moment
uitvoerig getest op Schiphol en
bij voetbalwedstrijden, zoals
Sparta-Ajax afgelopen weekein
de. Daar speurde ze naar figu
ranten tussen het gewone pu
bliek. De figuranten droegen al
lemaal preparaten bij zich, vari
ërend van coke tot wiet en am
fetaminen. „Cassy betrapte niet
alleen onze figuranten bij de
toegangspoort, maar ook sup
porters met drugs op zak," zegt
politieman Ad van der Hoek, de
vaste geleider van de driejarige
teef. „Toen anderen dat door
kregen, zag je aan het begin van
de rij dat supporters nog snel
even spul weggooiden in de
bosjes. Het heeft dus ook een
preventieve werking."
De reizigers op wie Cassy giste
ren op Schiphol 'proefdraaide'
vonden de controle niet alle
maal even prettig. De hond
blijkt ook niet altijd zo passief
te zijn als eigenlijk hoort. Welis
waar haalde ze zonder proble
men alle drie de figuranten uit
de stroom van ruim driehon
derd passagiers, maar in plaats
van netjes te gaan zitten, deed
Cassy dat door rechtop tegen ze
te gaan staan. „Ze is een beetje
nerveus. Normaal doet ze dat
niet," verzekert Van der Hoek.
De mogelijkheden van honden
als Cassy zijn bijna grenzeloos,
zegt Van der Hoek. „Op het
Centraal Station van Rotterdam
is het al een prima middel ge
bleken tegen rondhangende
dealers en junks. En we zijn ook
al benaderd door diverse grote
discotheken om controles aan
de ingang te doen. Maar voor
zover ik weet is dat niet de be
doeling."
ferdi schrooten
De soapsterren van Goede Tij
den, Slechte Tijden zijn van
hun voetstuk gestoten. BB'ers
lijken de nieuwe helden onder
vooral de jongeren, zo bleek
gisteravond toen bewoonster
Cyrille in tranen het Big Bro-
ther-huis verliet. Voor de hek
ken van het terrein hadden
zich weer ruim honderd men
sen verzameld.
„Er moeten posters komen van
Bart en Ruud. Die zijn er nu
niet en dat is jammer", klaagt
de 9-jarige Ramona uit Almere
als haar klasgenoten waar
schijnlijk al lang op bed liggen.
Ze wil Bart boven haar bed
hangen, „omdat hij zo aardig
is". Ze is samen met twee
vriendinnetjes die Goede Tij
den, Slechte Tijden inmiddels
hebben ingeruild voor BB. Op
hun school, de Flevoschool, is
de realsoap een hot item. Zo
playbacken de scholieren
BB'ers en is er ook in de
schoolkrant veel aandacht voor
het programma.
Niet alleen zij, maar ook de
scooterjongens uit Almere rij
den af en aan. Vooral op don
derdag is het erg druk op de
nieuwe Almeerse hangplek,
omdat op .die avond Veronica
een live-uitzending heeft en ie
mand het huis moet verlaten.
Dan proberen de fans een blik
op te vangen van hun favorie
ten. En op zondag zijn het
vooral dagjesmensen die hun
formicatafeltjes uitstallen en
picknicken in de buurt van de
'Big Brothers'.
Het mobieltje van Guus Steinz
(17) bliept. Aan de andere kant
van het terrein staan vrienden
van hem die van plan zijn in te
breken. Maar Steinz maakt
duidelijk dat het eigenlijk al
leen maar bij voornemens
blijft. Op internet circuleert al
wekenlang een oproep om het
huis van Big Brother tijdens
een rechtstreekse uitzending te
bestormen.
Veronica heeft de afgelopen
tijd diverse voorzorgsmaatre
gelen genomen om incidenten
te voorkomen. Zo zijn er meer
hekken geplaatst en is op ad
vies van de politie de beveili
ging opgevoerd. Donderdag
avond staan er zes bewakers
achter de hekken. „Als ze het
proberen krijgen ze deze in
hun nek", zegt een van hen,
ondertussen dreigend met een
zaklantaarn. De politie laat
zich niet zien, maar als het no
dig is zijn ze er in een mum
van tijd, vertelt een van de be
wakers.
Hoe dan ook, in Almere ge
beurt weer wat, vindt de jeugd.
„We spreken hier veel af", weet
Mare Wiegman (18) uit Almere.
Zijn maatje Richard van Roos
malen (17) heeft thuis van Le
go het Big Brotherhuis nage
bouwd: „Vond ik gewoon
leuk." Uit zijn scooter klinkt
het BB-lied: Big..., Brother,
Big..., Brother, Big, Big....
Inmiddels heeft ook een Duitse
cameraploeg haar weg naar
Het Huis gevonden. Ook de
oosterburen beginnen volgend
jaar met hun versie. „In Duits
land is daar net als in Neder
land veel ophef over ontstaan,
maar volgens de Duitse pre
sentatrice draait het bij het
programma maar om een ding:
'Niemand wil vijftien dagen
achter elkaar een aardbeving'
In huize Big Brother is het een
stuk stiller geworden. Een ruime
meerderheid van de Nederlan
ders die hun stem hadden uitge
bracht, wilde dat Cyrille en niet
Anouk het huis in Almere verliet.
Maar of de zingende en dansen
de Cyrille daar om moet treinen
is een tweede. Presentator Rolf
Wouters vertelde haar in de stu
dio dat een platenmaatschappij
haar een contract heeft aange
boden.
Na negen dagen verliet Cyrille
gisteravond al weer het huis.
Wellicht dat de naïviteit en huil
buien die Anouk bijna dagelijks
tentoonspreidt de kijkers heeft
vertederd.Anouk komt heel lief
over en daar houden de mensen
van", oordeelde ex-bewoonster
Sabine. In het Big-Brotherhuis
probeerde Bart de keuze van het
Nederlands publiek te verklaren.
„Anouk is een doodgewoon
meisje, een leuk studentje."
Doelend op Cyrille zei hij dat
'niemand vijftien dagen achter
elkaar een aardbeving wil'.
Bart zelf blijkt ook niet tot de po
pulairste bewoners te horen,
volgens een gisteren verschenen
opiniepeiling van Bureau Lagen
dijk. Uit het onderzoek blijken
Ruud en Willem de favorieten
van de Nederlandse bevolking.
Als het aankomt op de eindover
winning is Ruud topfavoriet.
Ruim veertig procent van de on
dervraagden tipt hem als de uit
eindelijke winnaar.
Reden voor het onderzoek van
Bureau Lagendijk was dat het
wel eens wilde weten of Big Bro
ther echt zo sterk leeft onder Ne
derlanders als wordt aangeno
men. Maar tweederde van de
bevolking zei niets of vrijwel
niets van het programma te
zien. Slechts vijf procent beken
de het programma te volgen. De
onderzoekers menen dat Neder
landers er - net als bij het lezen
van roddelbladen - moeite mee
te hebben toe te geven dat zij
naar Big Brother kijken. Verder
lijkt het programma vooral jon
geren aan te spreken.
Gestopt met kaas
In een zuivelhandel heb ik mijn eerste twee woorden
gesproken. Mijn zusje was net geboren, dus ik was
tweeënhalf jaar oud. Goed verstaanbaar zei ik op
eens, wijzend op Gouds belegen, 'ikke kaas.Waarop
onze melkboer, de heer J. van Baaien sr, voor mij
goedgunstig een stukje kaas afsneed. Eenmaal weer
thuis kreeg ik er van langs. Je mag niet om kaas
vragen,zei mijn moeder. En ze herhaalde het een
f dag later toen wij de straat overstaken om bij Van
if Baaien een 'kop karemelk' te kopen. Ik stond daar
dus, had itog nooit een volzin gesproken, maar
toen schijn ik gezegd te hebben: 'Maarten mag
niet om kaassie vragen.
Het verlangen naar kaas, kortom, zat er al
vroeg in. M'n hele leven lang heb ik nooit iets
lekkerder gevonden dan een donkerbruine bo
terham belegd met kaas. Liefst met van die heel
oude kaas die tintelt op je tong. Goed, je las dat
kaas akelig veel harde vetten bevatte, en bijdroeg
aan het dichtslibben van je (slagjaders, maar ik
dacht altijd: verder verorber ik nauwelijks vet,
dus kaas mag.
Laat ik nu onlangs van Jaap Huïbers het advies
krijgen: eet vooral geen kaas. Kaas zit barstensvol
MAARTEN 'T HART
stoffen - biogene aminen - zoals histamine, tyrami-
ne, cadaverine, putrescine, fenylethylamine en tryp-
tamine. Al die stoffen bevrijden de histamine die in
onze lichaamscellen ligt opgeslagen. Die bevrijde
histamine prikkelt vervolgens al je zenuwcellen,
prikkelt dus ook de zenuwcellen in je hart en daar
krijg je hartritmestoornissen van. In zijn boekje
Voedsel heeft Huibers alles aangaande de biogene
aminen op een rijtje gezet. Daarin lezen we: 'Kaas
behoort tot de biogene-aminenrijkste voedingsmid
delen. Histamine en tyramine komen in bijna gi
gantische hoeveelheden voor in tal van kaassoorten.
De oorzaak hiervan is gelegen in het feit dat kaas
een rasechtfermentatieprodukt is. Tijdens het rij
pingsproces van kaas vormen zich aanzienlijke hoe
veelheden biogene aminen.'
Meteen toen ik dat hoorde en las nam ik mij voor:
nooit meer kaas. Maar wat moet je dan op je boter
ham eten? Vleeswaren komen uiteraard niet in aan
merking. Vlees eet ik niet meer, zowel vanwege het
grote gezondheidsrisico, alsook omdat ik de bio-in
dustrie verfoei. Bovendien: vleeswaren zijn akelig
zout en zitten barsten vol met de gemeenste bacteri
ën. Maar ja, wat dan? Ik heb een poosje Tartex ge
probeerd, zo'n smeerseltje uit het Reformhuis. Na
een week kokhalsde ik at van de geur. Ik heb Biopa-
té op m'n brood gestreken. Het is gemaakt van soja
bonen, dus geweldig gezond, Maar zie ik nu het pot
je, dan heb ik meteen al geen honger meer.
Een ramp heeft mij getroffen. Wat ik - en dat besef
ik eigenlijk nu pas - altijd het allerlekkerst heb ge
vonden, een bruine Vikornboterham met kaas, is
mij opeens ontzegd. Zeker, het is een feit dat ik sinds
ik geen kaas meer eet, ontegenzeggelijk nog minder
last heb van hartritmestoornissen. Maar ik lig wel
depressiefin bed. Als ik wegdommel zie ik niets an
ders meer voor me dan boterhammen met kaas,
broodjes kaas, geraspte kaas, spaghetti waar kaas
overheen gestrooid is, quinoa waarin je de kaas ziet
glinsteren, pizza's waarop tussen de tomaten en pa
prikastukjes de kaas goudgeel glanst.
Laatst kon ik het midden in de nacht niet meer uit
houden. Ik ben naar beneden geslopen, heb een
bruine boterham afgesneden en heb daar toen een
paar dikke plakken kaas op gelegd. Zoals ik toen ge
smuld heb! Ik begrijp nu wat mensen lijden die ge
stopt zijn met roken. Ik ben gestopt met kaas - waar
vind ik hulp om dit vol te houden?
