puur Hollands fenomeen
Drop blijft een
Smaak
Lachen met twee kookgekke dames Eetpatroon
Zwart jurkje terug
DONDERDAG 11 NOVEMBER 1999
160
Zwart snc
al heel o
Glycyrrhizinezuur, ei
rijk bestanddeel vani
laagt het gehalte van
slachtshormoon testi
mannen, blijkt uit ee
onderzoek. Of dit eei
voor het seksleven v;
eters, zoals sommige
vervolgens publiceer
nog te bezien. De wa
de publicatie is nogl
perkt: het onderzoek
voerd bij een kleine
duurde maar kort: 7i
kregen gedurende 71
gram drop. Die drop
een grote hoeveelhei
rhizinezuur, namelij
In Nederland bevat d
minder van deze stol
dien: als de proefper
stopten met het eten
hoeveelheid drop, vw
testosterongehalte ni
weer op het normale
Wel is al lang bekend
eten van veel drop ka
tot een hoge bloeddi
mensen die daar gev
zijn. Drop heeft invlo
bijnierhormonen die
druk regelen. Dat koi
het glycyrrhizinezuui
derzoek blijkt dat hei
van minder dan 200:
rhizinezuur per dag|
bloeddrukverhoging
normale Nederlandsi
komt dit overeen me
veelheid van 100 tot I
De mensheid nuttigt
dan 3000 jaar drop. 1
er bij de Chinezen en
naren al een soort dn
maakt van zoethout,
van Toetanchamon
Christus) werd zoeth
gevonden. In het Bab
Assyrische spijkersch
voor Christus) werd
houtwortel genoemd
neesmiddel tegen ho
fectie.
Uit een Nederlandse
van Jacob van Maerli
eeuw) blijkt dat men
lecorissien' (het sap
zoethoutwortel) gebi
droge hoest en pijn ii
te verminderen. In dt
Eeuw werd het procé
zoete drop te maken
Nederland bekend. Z
drop, dat zijn smaak i
leent aan keukenzout
aan salmiak (ammon
ride), werd waarschiji
in de 18e eeuw gepro
In het midden van de
begon de dropindust
ontwikkelen.
De basis van alle dro]
drop, gemaakt van ee
van zoethoutwortels,
cyrrhizinezuur inzit. 1
tract komt uit de wor
de Glycyrrhizia glabr;
struik die groeit in de
rond de Middellands
Turkije, Rusland en
wortels worden in sti
sneden, met water ui;
en daarna gezeefd. H
wordt vervolgens ingt
in blokken gegoten.
Vroeger werd Arabist
gebruikt, een soort hi
acaciabomen. Die go
vervangen door maïs
tarwezetmeel. Daarn.
drop suiker, glucoses
latine, salmiakzout, h
en /of anijsolie en/ofi
medicinale norit (voo
kleur) en meestal ook
ter. Bruine drop beva
medicinale norit, ten
rierdrop geheel uit bi
bestaat.
Eerst worden suiker, i
zetmeel en gelatine gi
en gekookt en voegt t
smaakstoffen toe. Dai
de massa in poederb:
goten. Dit zijn bakkei
gevuld met onbewerk
Met gipsmodellen kaï
elke gewenste vorm v
gedrukt. Afhankelijk
soort drop droogt me
product bij 60 tot 65 j
Celsius gedurende 24
uur. Na het drogen w
dropjes geborsteld, gi
en geglansd met eeni
van plantaardige olie
enwas. Dat laatste gel
alleen om het produc
aantrekkelijk uiterlijk
maar ook om het aan
plakken van de dropjf
voorkomen.
Kruiswoordraadsel
HORIZONTAAL: 1. Kunstzinnig; 9. overzetboot; 10. emmer; 11. voorvoegsel; 12. bid;
14. muzieknoot; 15. tabakssoort; 17. kleine hoeveelheid donzige stof; 19. een beetje;
21. spoedig; 22. deel vd. visvangst voor de bemanning; 23. steen; 25. inhoudsmaat;
27. bijzonder goed; 30. spil; 32. ik (Lat.); 33. ondernemingsraad; 34. korf;
36. insnijding; 38. tuin waarin proeven worden genomen voor de tuinbouw.
VERTICAAL: 1. Deel van een etmaal; 2. dierenverblijf; 3. voorzetsel; 4. reukstof uit
viooltjes; 5. moeilijk breekbaar; 6. persoonlijk vnw.; 7. gelofte; 8. wintertaling;
13. straat (Fr.); 15. beeldverhaal; 16. bedrijf; 18. lofdicht; 20. water (Fr.);
23. onwillekeurige spiersamentrekking; 24. jong dier; 26. stekel; 28. toespraak;
29. ongegist druivensap; 31. plaaggeest; 33. uitroep van schrik; 35. Engelse
ontkenning; 37. thans.
Oplossing van woensdag:
Horizontaal: 1. Graf; 4. pegel; 7. paardje; 8. los; 9. tol; 10. verkeer; 12. regente.
Verticaal: 2. Raad; 3. fideel; 4. pullover; 5. gips; 6. laatje; 9. tree; 11. rug.
Actrice Audrey Hepburn in een zwart jurkje in de
film Breakfast at Tiffany's (1961). foto gpd
Drop is een raar goedje. Het
buitenland vindt het ronduit
smerig, maar acht van de tien
snoepjes die wij in Nederland
eten zijn dropjes. We zijn er gek
op. Maar waarom? Angela
Schop, productmanager bij Red
Band Venco (RBV) Leaf, de
nummer één op dropgebied,
weet alleen dat niemand het
echt weet. De zouthoutwortel,
waar drop van wordt gemaakt,
groeit niet eens in Nederland,
zegt ze. „Maar drop hoort bij
onze cultuur."
Drop is een raar, oer-Hollands
fenomeen. Beroemd in heel
Nederland en een klein beetje
in Scandinavië en Duitsland.
Maar terwijl kaas en klompen
de wereld hebben veroverd, is
drop een exportartikel van niks.
Natuurlijk zou het fantastisch
zijn om in de VS voet aan de
grond te krijgen, vinden ze in
Zaandijk bij Kiene en in Roo
sendaal bij Venco, of om alle
Chinezen aan de drop te krij
gen. Waarom zouden ze het
daar niet lusten? Er liggen on
getwijfeld mooie kansen, me
nen beide bedrijven. Maar de
enorme perspectieven die bui
tenlandse markten kunnen bie
den, wegen vooralsnog niet op
tegen de moeite, de tijd en
vooral de enorme investeringen
die zo'n introductie met zich
mee zouden brengen.
Eerst moet de slag in Nederland
worden gewonnen, want er zijn
talrijke dropmakers. Afgezien
van tientallen snoepfabrikan
ten, is ons land zo'n beetje vijf
tien tot twintig in zwart snoep
gespecialiseerde ondernemin
gen rijk. Kiene en RBV Leaf, de
twee toonaangevende fabrikan
ten, zijn druk bezig de markt
voor zich te winnen. „Eén ding
is duidelijk: zelf groeien is niet
voldoende. We zullen bedrijven
blijven kopen. Dat is altijd al
onze strategie geweest', zegt
productmanager Annet Nool
van Kiene. En collega Schop
van RBV Leaf: „Er zijn veel te
veel kleintjes. Schaalvergroting
is noodzakelijk."
De meeste fabrikanten van
drop zijn de status van familie
bedrijfje nooit ontgroeid. En al
neemt het aantal zelfstandige
fabrikanten af, de markt is te
versplinterd naar de zin van
RBV Leaf. „Van wat je aan drop
bij de supermarkten vindt, is 55
procent in handen van de 'ove
rige', bedrijfjes die een markt
aandeel hebben van niet meer
dan twee procent. Alleen al
voor de top-200-producten zijn
35 aanbieders", geeft Schop
aan.
Toch gaat de concentratie snel.
Fusies en bedrijfsbeëindiging
lijken in een stroomversnelling
te raken. Dat blijkt wel uit de
lijst van de Vereniging Bakkerij
en Zoetwarenindustrie. Hoewel
de scheidslijn tussen drop- en
andere zoetwarenfabrikanten
vaag is, somt men bij de VBZ in
eerste instantie dertien aange
sloten dropmakers op. Bij na
der inzien blijken er maar tien
geen banden met elkaar te heb
ben.
De namen die niet vallen, zijn
die van Van Melle en CSM. De
twee grootmachten van het sui
kerwerk maken steeds meer de
dienst uit. Van Melle eigende
zich in de eerste week van juni
zowel het van oorsprong Zwit
serse Wybert toe als Kiene.
In Nederland is RBV Leaf met
een dropaandeel van zo'n 26
procent koploper. Van Melle-
dochter Kiene komt uit op ruim
STRIP
HEINZ
Eigenlijk komt alles in de
mode wel weer eens een
keer terug, maar de weder
keer van het zwarte jurkje is
toch nog onverwacht. Net
nu kleur weer heel belang
rijk wordt. Het jurkje waarin
je niet over- of underdres-
sed bent voor welke recep
tie, diner of partij dan ook.
Zwart raakt nooit uit de mo
de.
De revival van het kleine,
zwarte jurkje, ooit beroemd
geworden door Audrey
Hepburn, is mede te dan
ken aan Didier Ludot. De
Fransman is al sinds jaren
een verzamelaar van twee
dehands couture, die hij
verkoopt in twee winkels in
de galerie van Palais Royal.
Eveneens is hij de eigenaar
van een omvangrijke collec
tie kleine, zwarte jurkjes. De
vraag naar die jurkjes bleek
zo groot, dat hij een eigen
collectie zwarte jurkjes ont
wierp. Dertien jurkjes, alle
maal vernoemd naar de
sensuele eigenschappen
van een vrouw, zoals lust,
verleiding, trots en jaloezie.
Hij baseerde zijn ontwerpen
op beroemde modellen van
o.a. Yves. St. LaurentDe
Givenchy en Balenciaga. De
jurkjes zijn in zijn nieuwe
winkel te koop voor gemid
deld zo'n 1200 gulden. Ac
trices, filmsterren en model
len brengen soms uren in
zijn winkel door en verlaten
het pand dan tienduizenden
guldens armer. „Ik vind het
fijn als ik een jurk kan ver
kopen aan modellen. Zij
weten precies hoe ze zo'n
jurk moeten aantrekken",
zegt de winkelier. Inkopen
doet hij meestal bij oudere
dames die geld nodig heb
ben.
Karl Lagerfeld, de ontwerper
van Chanel en de man die
als geen ander de tijdgeest
aanvoelt, toonde in zijn
laatste collectie ook weer
een paar kleine, zwarte jurk
jes. Geen beter bewijs dat
het zwarte jurkje weer hele
maal terug is.
In Parijs kim je natuurlijk op
heel veel plaatsen winkelen,
maar de galerie van het Pa
lais Royal achter de Rue de
Rivoli ter hoogte van het
Louvre is een speciale plek.
Behalve de tweedehands
couture winkels en de win
kel waar de 13 zwarte jurk
jes hangen, vind je er allerlei
leuke kleine winkeltjes.
Wie geïnteresseerd is in
tweedehands couture en de
prijzen bij Ludot wat aan de
hoge kant vindt, kan terecht
bij Tati op diverse locaties
in Parijs. Wie liever creaties
van hedendaagse ontwer
pers koopt moet beslist
gaan kijken bij Colette in de
Faubourg St. Honore. De
'vetste' winkel van dit mo
ment in Parijs met behalve
kleding ook allerlei hebbe
dingetjes voor het interieur.
Let wel goed op de prijs
kaartjes, want het is er zacht
gezegd nogal duur.
Een zwart jurkje van Chanel. foto gpd
Er zijn talrijke dropfabrikanten in ons land, die allemaal een
plekje in de winkelschappen willen. foto gpd
tien procent. Daarna volgen
Haribo, Katja Fassin (Katja),
Nedan Zoetwaren (Autodrop)
en Red Band. Dat zijn de grote
jongens, maar samen bezitten
ze nog niet de helft van de
markt.
Schop en Nool zijn niet erg ge
lukkig met die situatie. „De
consument is uiteindelijk niet
bij die versnippering gebaat",
vindt de Klene-manager. „Onze
muntdrop wordt het meest ge
geten, maar in de winkels krijgt
het niet meer ruimte dan al die
andere." En Schop: „De schap
pen in de supermarkt zijn erg
chaotisch. Wij zijn marktleider,
maar je kunt nauwelijks zien
wat van wie is."
Ze klagen niet over de consu
ment - die moet gewoon pak
ken wat-ie lekker vindt. Het is
vooral de winkelier, die ze wil
len overtuigen dat meer her
kenbaarheid in het snoepschap
lonend is. „Ze maken goede
winstmarges op snoep en daar
om nemen ze van een aanbie
der één productje. Maar het
gaat ook om de omloopsnel
heid. Ik weet zeker dat er meer
drop kan worden verkocht dan
we nu doen", stelt de Venco-
manager.
Beide dropmakers zijn druk
doende terrein te veroveren.
Met reclamecampagnes, inno
vaties (Kiene bijvoorbeeld komt
met Muntdrop Mini's, Venco
heeft Darq gelanceerd) en nieu
we verpakkingen wordt drop-
etend Nederland verleid. Nool:
„Verleidelijk lekker en stijlvol
zijn, daar gaat het ons om. De
consument is bereid meer te
betalen voor kwaliteitssnoep."
Schop heeft het over de vijf V's,
waarmee Venco zijn positie wil
uitbouwen: 'vernieuwen, ver
rassen, vertellen, verleiden en
verkrijgbaar zijn'.
Over de landsgrenzen komen
ze maar mondjesmaat. „We fo
cussen op Nederland", stelt de
product-manager van RBV Le
af. „Er valt hier nog zoveel uit
de markt te halen."
Bij Kiene is de export goed voor
vijftien procent, oftewel twaalf
miljoen gulden, van de totale
omzet. „Eigenlijk gaat het dan
alleen om Engelse drop", con
stateert Nool. „Dat wordt wel
over de hele wereld gegeten."
Omdat, zegt ze, het voor de
consument drop is, maar toch
ook weer niet. „Het is zoeter en
ziet er kleuriger uit."
Enkele jaren geleden versche
nen op de BBC-televisie twee
buitenproportineel dikke, wat
oudere dames, die in een motor
met zijspan door het Engelse
landschap scheurden. Gehuld
in potsierlijke motorkleding re
den zij het erf van een landgoed
op, waarna ze in de keuken ver
dwenen. In een volgend shot
zag je worstvingers in een kom
gehakt graaien en hoorde je een
tweetal bekakte Engelse stem
men bakkeleien over de juiste
wijze waarop een gehaktbrood
moet worden gemaakt. Terwijl
de een met een sigaret in de
mond tegen het aanrecht ge
leund stond, veroorloofde de
ander zich de meest vileine
commentaren op de Engelse
samenleving in het algemeen
en de culinaire onkunde in het
bijzonder.
Het kookprogramma 'Two Fat
Ladies' van Jennifer Paterson
en Clarissa Dickson Wright is
een van de smakelijkste en ver-
makelijkste die er op de Euro
pese tv te zien is geweest. Toen
een journalist hen eens vroeg of
ze het geen aanstootgevende ti
tel voor een kookprogramma
vonden, antwoordde Clarissa
dat ze geen bezwaar had tegen
het woord 'Two' of 'Fat', maar
dat ze bij 'Ladies' toch te veel
aan een damestoilet moest
denken. En op bezoek in een
pastorie merkt de een op dat
zo'n pastorie groot genoeg is
voor een kinderrijk dominees
gezin, maar veel te groot voor
de huidige generatie dominees,
die allemaal homo's zijn. En dat
alles met een klokkende lach,
vol venijnig plezier en rauw van
de drank en het roken.
Jennifer Paterson is afgelopen
augustus op 71-jarige leeftijd
overleden aan longkanker, ver
moedelijk een gevolg van een
leven van bovenmatig roken en
anderszins weinig aandacht
voor 'gezonde' zaken. Zoals de
beide dames vrijwel alles in
overdaad hebben gedaan en
zich nooit aan algemeen gel
dende conventies hebben ge
houden.
Ze kenden elkaar niet voordat
ze in 1995 door een BBC-baas
bij elkaar in een programma
Ons eetpatroon zal zich de ko
mende jaren sterk wijzigen. Het
huidige patroon van drie maal
tijden per dag zal plaatsmaken
voor twee maaltijden per dag
en een aantal over de gehele
dag gespreide 'eetmomenten'.
De komende jaren zullen hef
ontbijt en het diner de belang
rijkste maaltijden van de dag
zijn.
Het diner zal wat de voedings
waarde betreft niet veel ver
schillen van de huidige warme
maaltijden. De samenstelling
van de diners zal wel verande
ren, omdat het oude stramien
van vlees, groenten, aardappe
len en jus overboord wordt ge
zet.
De eetmomenten tussen het
ontbijt en het diner zijn niet
nieuw. In de jaren '80 werd er
door voedingskundigen tegen
gewaarschuwd want 'grazing',
zoals de Amerikanen die eet
momenten noemen, zou scha
delijk zijn voor de gezondheid.
Daarvan is in ons land, waar de
'grazing', weliswaar vrij onop
vallend, ook al een jaar of tien
bekend is, tot dusverre niets ge
bleken.
Restaurants en andere eetgele-
genheden zullen zich de ko
mende jaren ongetwijfeld aan
de nieuwe wensen van hun gas
ten aanpassen. Ook thuis zal de
lunch of broodmaaltijd steeds
vaker worden overgeslagen. De
trek tussen ontbijt en diner
wordt gestild met 'tussendoor
tjes', zoals salades, soepen, klei
ne warme gerechten en belegde
broodjes.
De warme maaltijden die we
vroeg in de avond graag met al
le leden van het gezin aan tafel
opgediend krijgen, gaan sterk
verschillen met wat nu op tafel
verschijnt. De maaltijden moe
ten in vrij korte tijd kunnen
worden bereid. Het gebruik van
convenience-produkten (geheel
of gedeeltelijk voorbereide in
grediënten) zal daardoor thuis
toenemen, evenals het gebruik
van de wok. Het is dan ook niet
vreemd dat bedrijven die zich
toeleggen op het inrichten van
keukens, steeds vaker wijzen op
de speciale branders voor het
koken met een wok.
werden gezet, maar de dames
herkenden in elkaar een gelijk
gestemde geest. Paterson heeft
de hele wereld rondgezworven,
was kok in Marokko en Italië.
Dickson Wright was advocate,
afkomstig uit een rijke familie:
ze bracht in haar jeugd haar va
kanties door in het Lido in Ve
netië of in het Ritz in Madrid.
Geen garantie voor een geluk
kig bestaan, want ze heeft haar
erfenis van miljoenen ponden
erdoorheen gejaagd en zakte
weg in een alcoholisch bestaan.
Tegenwoordig is ze van de
drank af - hoewel de hunkering
blijft - en drijft ze een kookboe
kenwinkel in het Schotse
Edingburgh. Die overdadige le
vensstijl vormt de basis van
hun kookprogramma's en van
hun tweede boek, dat net in
vertaling in ons land is uitgeko
men, en dat een aantal van de
recepten uit die programma's
bevat. Want men moet zich niet
vergissen, de beide dames zijn
zeer bedreven in het kookvak.
Beide waren culinair recensent
voor toonaangevende Britse
tijdschriften. Hun praktische en
theoretische kennis van de keu
kens van de wereld is enorm.
De vraag is of een succesvol tv-
kookprogramma kan worden
overgebracht op papier. Want
het lijkt onmogelijk om een
'tea' voor cricketers - voorzien
van scherpe commentaren over
het achterste van een slagman -
of een lunch voor een jagers
club op papier te voorzien van
die typisch Engelse landelijke
sfeer.
Opmerkelijk genoeg is dat toch
gelukt. Dat komt niet alleen
door de keuze voor de recepten
- in een enorme variatie, maar
vooral met een schaamteloze
overdaad aan ingrediënten als
room -, maar ook door de bege
leidende teksten. Vooral die van
Clarissa zijn speels en grappig,
en door haar verwijzing naar de
ervaringen uit haar verleden,
rijst toch het beeld op van die
landelijke aristocratie, die ook
in de tv-serie naar voren komt.
Porridge met bessen, gevulde
kwartels met witte wijn, Cockai
gne brownies of Eton Mess zijn
heel Brits, zoals de dames dat
ook zijn. Jammer dat Jennifer
Paterson niet langer van haar
succes heeft kunnen genieten.
Gelukkig zendt de BBC nog de
laatste reeks, die al was opge
nomen voor haar dood, uit en
heeft ook RTL de oudere series
aangekocht.
(Jennifer Paterson Clarissa
Dickson Wright, Two fat Ladies
door de Bocht, uitg. BZZTÖH,
44,90 gulden)
Two Fat Ladies, links Jennifer Paterson, rechts Clarissa Dickson Wright.
