Ex-dissidenten DDR mond gesnoerd
Lot van 80.000 vermiste
Oost-Timorezen raadsel
'Goede Vriend' waakt over veiligheid
Buitenland
India zet zwaar materieel in
'Moskou herstelt gezag
over heel Tsjetsjenië'
'Supersonische vrije val'
van Boeing voor crash
Argentijnse president tegen
actie van Spaanse rechter
DERDAG 4 NOVEMBER 1999
Tijdens tiende herdenking val Berlijnse muur
Ex-dissidenten uit de voormalige DDR zijn verontwaardigd dat nie
mand van hen is uitgenodigd om bij de tiende herdenking van de
val van de Berlijnse Muur het woord te voeren. Tijdens de herden
king, die aanstaande dinsdag in Berlijn plaatsvindt, zal een aantal
hoofdrolspelers uit de historische gebeurtenis van de herfst van '89
toespraken houden. Voor de mensen die de revolutie in gang heb
ben gezet, is in het programma geen plaats.
berlun peter van nijsenburg
correspondent
Drie ex-staatslieden: Michael Gorba-
tsjov (Sovjetunie), George Bush (Ver
enigde Staten), Helmut Kohl (West-
Duistland) en de huidige Duitse
bondskanselier Gerhard Schroder en
de voorzitter van de Bondsdag Wolf
gang Thierse zullen toespraken hou
den. De organisatoren, een commissie
uit het parlement, wijzen er op dat
Thierse een Oost-Duitser is. Maar
Thierse was nooit een dissident.
De ex-dissidenten vrezen dat er op
deze manier een 'verkeerd beeld' ont
staat over wat er toen is gebeurd. ,,De
Muur is gevallen dank zij de dissiden
ten", zei Richard Schroder, zelf een
oud-dissident. „Zonder hen zouden
de mensen niet de moed hebben ge
had om de opening van de grenzen te
eisen." Hij zei dat deze samenhang
tien jaar na de 'Wende' uit het oog is
verloren. „Naar ik vermoed, omdat
geen West-Duitser dat als zijn verdien
ste kan opeisen."
Werner Schulz, een ex-dissident die
nu voor de Groenen in de Bondsdag
zit, spreekt van een 'ongelooflijke on
wetendheid' over de 'gangmakers van
de vreedzame revolutie'. De dissiden
ten vrezen dat de kloof tussen Oost- en
West-Duitsers door deze gang van za
ken nog verder verdiept zal worden.
Schroder en Schulz eisen dat er alsnog
spreektijd voor een voormalige dissi
dent wordt ingeruimd.
Ook andere partijen eisen inmiddels
dat zij een vertegenwoordiger naar het
spreekgestoelte mogen sturen. De li
berale FDP wil dat Hans-Dietrich Gen-
scher, toen minister van buitenlandse
zaken het woord voert. De Oost-Duitse
communistische PDS schoof de voor
laatste minister-president van de DDR,
Hans Modrow, naar voren.
De organisatoren geven vooralsnog
geen krimp. De lijst van sprekers is
'evenwichtig'. „Wie zich niet thuis
voelt bij Bush en Kohl, kan bij Gorba-
tsjov aan zijn trekken komen", aldus
een van de organisatoren.
Vijf dagen cel
voor schrijven
eng verhaal
roege vogels hebben last van stress
nden» Vroege vogels hebben meer last van stress dan mensen
e uitslapen. Dit meldt het wetenschappelijk tijdschrift New
ientist. Onderzoekers van de universiteit van Westminster in
inden hebben ontdekt dat mensen die vroeg opstaan een ho-
r cortisolgehalte hebben. Dit is het belangrijkste stresshor-
oon van het menselijk lichaam. Het peil blijft de hele dag
iog. Het team onder leiding van Angel Clow onderzocht het
irtisol in het speeksel van 42 mensen en de tijd waarop zij op-
Dnden. Het tijdstip van 7.21 uur bleek cruciaal. Mensen die
ior dit tijdstip aan het werk gaan, hebben meer last van stress,
et aantal uren slaap kan het verschil niet verklaren. De vroege
igels hebben meer last van spierpijn, hoofdpijn en kou. Bo-
indien laat hun gemoedstoestand ook te wensen over, zo
eek uit een vervolgstudie van Clow.
Joodweer teistert Zuidoost-Azië
woi-phnom penh Zeker honderd mensen zijn verdronken
Dor grote overstromingen in Vietnam. Grote delen van het
nd zijn van de buitenwereld afgesloten en honderdduizenden
oningen zijn vernield. Er dreigen bovendien voedseltekorten.
Ie overstromingen zijn veroorzaakt door de stortregens die het
ebied al weken teisteren. De overstromingen zijn volgens de
ationale rampenbestrijding op enkele plaatsen de ernstigste in
eertig jaar. Het water heeft tientallen wegen en bruggen be-
Chadigd en zeker tienduizenden hectaren rijstvelden verwoest,
lok in buurland Cambodja zorgt de hevige regenval voor pro
lemen. In de hoofdstad Phnom Penh overstroomde gisteren
en aantal wijken. Cambodjaanse meteorologen verwachten de
omende dagen meer stortregens.
iroer Sarkisian premier Armenië
revan De Armeense president Kotsjarian heeft gisteren de
roer van de onlangs vermoorde Armeense premier Sarkisian
enoemd tot nieuwe premier. Dat heeft een woerdvoerder van
et Armeense staatshoofd bekendgemaakt. De grootste rege-
ngspartij in Armenië stelde eerder op de dag Aram Sarkisian
andidaat. Zijn broer Varzgen werd vorige week samen met ze
en andere hoogwaardigheidsbekleders gedood, toen gewapen-
e mannen het parlement overvielen. De 38-jarige Aram Sark-
sian is momenteel directeur van een grote cementfabriek.
jeen joods protest tegen Haider
ew york Joodse organisaties zullen niet protesteren tegen de
leelname van de Oostenrijkse extreem-rechtse politicus Jörg
laider aan de marathon van New York. Dat zegt de joodse acti
vist Isaac Abraham. Aanvankelijk hadden joodse actiegroepen
le organisatie van de marathon, die zondag wordt gelopen, ver-
ocht Haider te weren. De groepen stuit het vooral tegen de
borst dat Haider door de wijk Williamsburg in New York zal lo-
>en. Daar wonen ongeveer 4000 overlevenden van de holo-
:aust. Haider moest in 1991 aftreden als gouverneur van Karin-
hië toen hij de werkgelegenheidspolitiek van Hitier prees. Ook
ïoemde hij SS-ers 'fatsoenlijke mensen'.
Veiling brokstuk ruimteveer gestopt
Washington De NASA stelt een onderzoek in naar een poging
om via het internet een brokstuk van het verongelukte ruimte
veer Challenger te veilen. De shuttle Challenger ontplofte op 28
lanuari 1986, 73 seconden na lancering. Bij het ergste ongeluk
lit de ruimtevaartgeschiedenis kwamen zeven astronauten om.
Enkele dagen geleden verscheen op de veilingsite 'eBay" een
lankondiging dat een hittetegeltje van Challenger fe koop was
aan de meest biedende. Kort daarop werd het aanbod echter in
getrokken. Een inspectiedienst van de NASA was de zaak op het
spoor gekomen en had laten weten dat een en ander een moge
lijke schending is van de Amerikaanse wet. Het virtuele veilig-
huis staakte daarop de verkoop.
^iqskou hans hoogenduk
orrespondent
)e Russische strijdkrachten
uilen het gezag van Moskou
ver heel Tsjetsjenië herstellen
n het land bevrijden. Dat deel-
e de Russische minister van
efensie, maarschalk Sergejev,
isteren mee tijdens een bezoek
"^an Oezbekistan. Een Russische
neraal zei dat zijn troepen op
n dusdanige manier orde op
aken zullen stellen, dat 'de
voorden terrorisme en bandi-
isme voorgoed vergeten zullen
worden'.
De Russen hebben de grens
ussen Tsjetsjenië en Irtgoesje-
ië vandaag opengesteld. Er
lielden zich zo'n 200.000
vluchtelingen bij de grens op.
Iet Russische leger liet de
nensen door, omdat zowel de
resident van Ingoesjetië als de
l ïumanitaire missie van de Ver
enigde Naties in het gebied
sterke druk uitoefende.
De afgelopen dagen hadden
de Russische troepen hun
grenscontroles verscherpt en
lieten ze slechts een paar hon
derd mensen per dag door. De
rij met wachtenden aan de
grens was vanmorgen vijtien ki
lometer lang.
De Russen hanteerden een
zeer strikt controleregime, om
dat ze bang zijn dat zich 'terro
risten' bevinden onder de men
sen die Tsjetsjenië uit willen.
Rusland wil ook een visum
plicht invoeren aan de grens
met de oud-Sovjetrepublieken
Georgië en Azerbeidzjan. Rus
land wil voorkomen dat op
standelingen ongehinderd Tsje
tsjenië binnenkomen.
Georgië heeft gezegd dat de
Russische actie op de Kaukasus
de republiek ertoe kan brengen
het lidmaatschap van de NAVO
sneller aan te vragen. Dat heeft
de Georgische president Sje-
vardnadze gisteren gezegd.
Tien procent bevolking uit huis verdreven
Misschien wordt het nooit
duidelijk hoeveel Oost-Ti-
morezen door pro-Indone
sische milities zijn ver
moord. Het aantal loopt
eerder in de honderden dan
in de duizenden, verklaarde
Interfet-commandant Cos-
grovè gisteren. Tot dusver
heeft de internationale
troepenmacht pas 108 lij
ken geïdentificeerd. Wat er
is gebeurd met de ruim
80.000 Oost-Timorezen die
nog worden vermist, blijft
mogelijk voorgoed een
raadsel.
Volgens Cosgrove is on
geveer 10 procent van de
Oost-Timorese bevolking
uit hun huizen verdreven.
Pro-Indonesische milities
ontketenden een ware golf
van terreur toen bekend
werd dat een ruime meer
derheid van de Oost-Timo
rezen tijdens het referen
dum voor onafhankelijk
heid van Indonesië had ge
kozen.
Sinds de terugtrekking
van het Indonesische leger,
dat de milities vaker bij
stond dan tegenhield, en de
komst van de VN-macht In-
terfet, die de orde op het ei
land moet herstellen, is een
groot deel van de ontheem
den teruggekeerd naar huis.
Interfet weet waar 720.000
van de door haar geschatte
800.000 Oost-Timorezen
zich bevinden. Waar de
overige 80.000 mensen zijn
gebleven, kon Cosgrove
niet vertellen. Wellicht be
vinden zij zich nog in de
Oost-Timorese heuvels
waarheen ze zijn gevlucht,
of zitten zij in kampen in
West-Timor. De generaal
weigerde daarom over 'ver
misten' te spreken. Hij
hield het op een 'discre
pantie' in de cijfers.
Het VN-overgangsbe-
stuur voor Oost-Timor,
Untaet, schat dat de bevol
king Vein de voormalige
Portugese kolonie 850.000
mensen telde. Dit cijfer is
gebaseerd op de volkstel
ling van 1998 en de kie
zersregistratie uit 1999. Dit
zou betekenen dat het lot
van nog eens 50.000 Oost-
Timorezen onzeker is.
KGB-complotten
tegen paus in
Tsjechische dossiers
Een Italiaanse parlementaire commissie
heeft dossiers in handen gekregen, die bij
zonderheden over Sovjetcomplotten tegen
paus Johannes Paulus II bevatten. Dat heb
ben Italiaanse kranten gisteren bericht. De
dossiers, afkomstig van de vroegere Tsje-
cho-Slowaakse geheime dienst, moeten
nog nader worden bestudeerd door de
commissie, die in het leven is geroepen om
terreurdaden uit de jaren '70 en '80 te on
derzoeken.
De kranten maken melding van complot
ten waarover al jaren geruchten de ronde
doen, zoals de aanwezigheid van KGB-
'mollen' in het Vaticaan en de rol van de
geheime dienst van de Sovjetunie bij een
moordaanslag in 1981 op de Poolse paus.
Volgens de kranten bevatten de dossiers
bijzonderheden over twee complotten, ge
naamd 'Pagoda' en 'Infectie'. Er is sprake
van 'activiteiten van de KGB om de katho
lieke kerk en de Heilige Vader in diskrediet
te brengen door middel van desinformatie
en provocatie, zijn fysieke vernietiging niet
uitgesloten'.
Roof, inbraak, autokraken en geweld in Newham met eenderde afgenomen
vervolg voorpagina
Na invoering van het 'normale' camera
toezicht, vier jaar geleden, namen veel
voorkomende misdaden in Newham als
roof, inbraak, autokraak en geweldpleging
al met eenderde af. Na de introductie, vo
rig jaar, van de gezichtsherkenningsappa-
ratuur daalde de misdaad met nog eens
tientallen procenten. Inbraak in de deelge
meente East Ham daalde zelfs spectacu
lair met 72 procent.
De voornaamste verdienste van het ge
zichtherkenningssysteem is vooralsnog de
afschrikwekkende werking, zegt Pidgeon.
Nu al worden de gegevens gebruikt voor
het koppelen van misdaden aan personen.
De link tussen een autokraker die om tien
uur door het systeem is gescand terwijl vijf
minuten later om de hoek enige auto's
blijken te worden leeggeroofd, is gauw ge
legd. Omgekeerd kunnen de beelden ver
dachten ook vrijpleiten.
Volgens Pidgeon staat het gezichtherken
ningssysteem in feite nog in de kinder
schoenen maar is er een grote toekomst
voor weggelegd. Bij verdere ontwikkeling
en uitbreiding ervan over het land zijn de
mogelijkheden ongekend. Geregistreerde
pedofielen kunnen er bijvoorbeeld in op
geslagen worden, of voortvluchtige misda
digers. Binnenkort wordt in Londens
dnikste winkelstraat Oxford Street een
soortgelijk systeem in gebruik genomen.
Ook op de luchthaven Heathrow wordt er
mee geëxperimenteerd. Gescande beelden
van ingecheckte passagiers worden er ver
geleken met degenen die daadwerkelijk
instappen.
Pidgeon denkt verder aan het voetbalvan
dalisme. „Premier-Leagueclub West Ham
United komt hier uit Newham. Ik kan mij
voorstellen dat foto's van hooligans in het
systeem worden opgenomen. Je ontdekt
dan met behulp van camera's al in een
vroeg stadium waar ze zich bevinden en
kimt dan actie ondernemen." Althans
wanneer ze hun gezicht niet verbergen
onder een bivakmuts of clubsjaal. Want
daar kijkt de camera - hoe slim ook - niet
doorheen.
Privacy-wetgeving is er in Groot-Brittan-
nië wel, maar staat veel meer toe dan in
Nederland. De inwoners van Newham jui
chen het geëxperimenteer van de gemeen
te van harte toe. Uit onderzoek blijkt dat
mensen zich veel veiliger zijn gaan voelen.
Meer dan negentig procent van de bevol
king vindt dan ook dat de gemeente nog
veel meer camera's moet installeren, wat
dan ook gaat gebeuren.
Ach ja", zegt projectleider en oud poli de-
baas Bob Lack, „Wij worden weieens ver
geleken met die griezelige maatschappij in
George Orwells boek 1984, waarin Big Bro
ther (Grote Broer) met alles meekijkt en er
geen privacy meer over is. Maar zo zien de
mensen dat hier helemaal niet. Het came
ratoezicht is voor hen Goede Vriend die
over hun schouder meekijkt en waakt over
hun veiligheid. Tientallen jaren lang lagen
de misdaadcijfers in Newham boven het
Londens gemiddelde. Nu zijn ze lager."
Zou de misdaad zich niet verplaatsen naar
buurgemeenten? „Misschien wel", zegt
Tim Pidgeon. „Maar wij zijn altijd bereid
onze systemen ook daar te introduceren."
Radargegevens kustwacht onthullen:
De Boeing van Egypt Air die
zondag neerstortte voor de
Amerikaanse oostkust maakte
daarvoor een 'achtbaanvlucht'.
Het toestel maakte met een bij
na supersonische snelheid een
vrije val vanaf een hoogte van
10.000 meter naar 5.100 meter.
Daarop maakte het weer hoog
te en klom naar 7300 meter,
waarna het vliegtuig naar 3.000
meter dook en in stukken uit
eenspatte. Dat blijkt uit de
nieuwste radargegevens van de
Amerikaanse kustwacht. De
berging van de Boeing is door
slecht weer gestaakt.
Inmiddels heeft de voorzitter
van de Amerikaanse verkeers-
veiligheidsraad NTSB, Jim Hall,
zijn eerdere verklaring, dat de
Egyptische Boeing problemen
had met de straalomkering van
de vliegtuigmotoren, tegenge
sproken. Hall zei gisteravond
dat daar geen bewijzen voor
zijn.
De ramp heeft voor de nodi
ge opschudding gezorgd bij
vliegtuigpassagiers. Twee Duit
se passagiers op een vlucht van
Düsseldorf naar Mexico heb
ben dinsdag geweigerd na een
door slecht weer gedwongen
tussenlanding in New Found-
land verder te vliegen in een
Boeing 767. Bij de tussenlan
ding bleek de straalomkering,
die helpt bij het remmen, niet
te functioneren.
En de Braziliaanse politie in
Rio de Janeiro heeft bange pas
sagiers een vliegtuig, dat al
tweemaal de start had moeten
afbreken wegens technische
problemen, ingeslagen.
„Na de tweede poging wilden
wij de Boeing-737 niet meer
in", zei een passagier gisteren.
„Na de ongelukken van de laat
ste tijd zijn wij bang. Vele pas
sagiers zeiden wel op eigen
kosten in Rio te willen over
nachten om de volgende och
tend een ander vliegtuig te
kunnen nemen, maar toen be
gon de politie op ons in te
slaan."
'Arrestatiebevel misplaatst
do de la Rua, die Menem op 10
december opvolgt als president,
gaf aan een eventueel uitleve
ringsverzoek waarschijnlijk niet
te zullen honoreren.
Tot degenen die door Garzon
zijn aangeklaagd behoren de
leider van de staatsgreep van
1976, Jorge Videla, ex-marine
baas Emilio Massera en ex-dic-
tator Leopoldo Galtieri. Anders
dan Chili heeft Argentinië zijn
voormalige militaire heersers
nadat in 1983 de democratie
was hersteld berecht en veroor
deeld. In 1990 kregen ze gratie
van Menem, maar dankzij een
maas in de amnestiewet kon
een aantal van hen opnieuw
worden vervolgd. Videla en
Massera hebben momenteel
huisarrest.
De Argentijnse president Car
los Menem heeft gisteren ge
zegd zich met hemd en tand te
zullen verzetten tegen de even
tuele uitlevering aan Spanje
van 98 officieren die een rol
hebben gespeeld in de militaire
dictatuur die van 1976 tot 1983
in Argentinië heerste.
Hij noemde het internationa
le arrestatiebevel dat de Spaan
se onderzoeksrechter Baltasar
Garzon gisteren tegen de offi
cieren uitvaardigde 'mis
plaatst'. Garzon, ook degene
die om uitlevering heeft ge
vraagd van de Chileense ex-
dictator Augusto Pinochet, wil
de Argentijnse militairen ver
volgen wegens genocide, terro
risme en foltering. Ook Fernan-
kujang De Indiase luchtmacht dropt voedsel boven gebieden die vrijdag zwaar getroffen werden door een cycloon. Tevens zetten de Indiase autoriteiten bulldozers en graafma
chines in om de doden in het gebied te bergen. Het maken van massagraven is noodzakelijk omdat er epidemieën dreigen. foto reuters
Het schrijven van een eng ver
haal voor Halloween heeft voor
een 13-jarige jongen in de Ame
rikaanse staat Texas wel hele
nare gevolgen gehad. Vijf dagen
lang werd de jongen door de
autoriteiten vastgehouden om
dat zijn verhaal wel heel erg le
vensecht was.
In het gewraakte verhaal,
waar hij overigens van zijn lera
res een tien voor kreeg, be
schrijft de 13-jarige Christopher
Beamon hoe hij samen met een
vriendje zijn schoolgenootjes
doodschiet.
Bezorgde ouders van klasge
nootjes aan wie hij het verhaal
voorlas, namen contact op met
de directeur om te klagen. Di
recteur Allen besloot na lezing
van het verhaal de jeugdautori-
teiten in te schakelen. Die ga
ven agenten opdracht de jon
gen van school te halen.
Jeugdrechter Darlene Whit-
ten veroordeelde de jongen ver
volgens tot tien dagen opslui
ting. Ze kwam tot het vonnis
mede op basis van het slechte
gedrag dat de jongen in het ver
leden op school had vertoond.
Na aandringen van advocaten
en groeiende aandacht voor het
verhaal in de media werd beslo
ten de jongen dinsdag na vijf
dagen opsluiting over te dragen
aan zijn ouders.
Volgens de moeder 'is de hele
zaak buiten alle proportie ge
blazen'. Christopher zelf vertel
de dat hij zich van geen kwaad
bewust was. „Het was de be
doeling dat ik een horrorver
haal schreef. Volgens mij heb ik
helemaal niets verkeerd ge
daan."
'ston nieuwe NAVO-bevelhebber
ssel De NAVO heeft gisteren de Amerikaanse luchtmacht
eraal Joseph W. Ralston (55) als nieuwe bevelhebber voor
opa benoemd. Hij volgt in mei generaal Wesley K. Clark op.
ston slaagde er in juli 1997 niet in hoogste militair in de VS te
rden en generaal John Shalikashvili op te volgen als chef al-
ene legerstaf. Hij raakte in opspraak door een relatie met
vrouw in de jaren tachtig. foto epa jamal a. wilson
rpnieuw schietpartij in VS
iTTLEEen onbekende heeft gistermorgen het vuur geopend
een scheepswerf in de Amerikaanse stad Seattle. Twee men-
n zijn daarbij gedood en twee andere raakten gewond, van
e één ernstig. De dader is er vandoor gegaan. Hij zou te voet
n de plaats van het misdrijf zijn gevlucht. De politie heeft
eurhonden ingezet. Dinsdag drong een gewapendende man
Honolulu (Hawaï) een vergaderkamer van een bedrijf binnen
schoot zeven mensen dood. De politie heeft gistermorgen
ontslagen werknemer van het bedrijf aangehouden op ver-
inking van de moorden.
Sn
