Leiden Regio
PAS OP!
Leiden heeft zwarte lijst milieubureaus
'Dit lijntje had van mij nog jaren mogen blijven'
'Gehoorverlies, heeft dat
te maken met oorsmeer?'
Waarin een kleintje groot kan zijn
LITO's
m
VERRE èfi
REIZEN
WiNKEL
Roodenburg: allochtonen
meer bij club betrekken
jAAANDAG 1 NOVEMBER 1999
hes"
Aangifte over en weer
leiden Een 23-jarige Leidenaar en een medewerker (35) van
een kledingzaak aan de Haarlemmerstraat hebben zaterdag te-
gen elkaar aangifte gedaan. De 23-jarige man kwam een kle
dingstuk ruilen maar dat werd door de winkelbediende niet ge-
accepteerd. Vervolgens werkte de Zoeterwoudenaar de Leide
naar de winkel uit. Daarop deed de klant aangifte van mishan
deling en de winkelbediende van bedreigirtg. Een 38-jarige man
uit Leiden werd opgepakt omdat hij de 23-jarige een mes aan
bood om de winkelbediende mee te 'bewerken'.
Vechtpartij op Stationsplein
leiden Een 32-jarige Amsterdammer is zaterdagavond rond
23.00 uur opgepakt op hét Stationsplein nadat daar een vecht-
i partij was geweest. Toen de politie arriveerde, bleek de rust al
1 enigszins teruggekeerd maar wilde de Amsterdammer nog
steeds een robbertje vechten.
Leidenaar bekent inbraken
leiden Een 32-jarige Leidenaar die in Delft voor winkeldiefstal
was aangehouden, besloot schoon schip te maken. Hij bekende
onder meer een inbraak in een woning aan de Jan van Houtka
de in Leiden waar hij audio-apparatuur meenam. In het voor
malige Elisabethziekenhuis aan de Hooigracht in Leiden zou de
man uit enkele studentenkamers enkele pin-passen hebben ge
stolen.
Inbrekers slaan toe
leiden In een flat aan de Comelis Schuytlaan is afgelopen
weekeinde ingebroken. Er werden sieraden en geld meegeno
men. De daders zijn op de eerste verdieping aan de achterkant
binnengekomen door met grof geweld de slaapkamerdeur te
forceren. Aan de Churchilllaan werd geprobeerd op dezelfde
manier in te breken. Aan de Nieuwe Rijn is in twee huizen inge
broken. In één woning is vergeefs getracht een kluis open te
breken. Uit de andere woning is gereedschap weggenomen.
robbert minkhorst
„Slechthorendheid heeft nog
steeds het stigma van een han
dicap. Veel mensen komen hier
met weerzin", vertelt audioloog
Janet van Dijkhuizen op de
open dag in het audiologisch
centrum van het LUMC in Lei
den. „Moet dat nou, reageren
mensen. Ik ben nog veel te jong
voor een hoorapparaat."
Van Dijkhuizen staat in het
kantoortje waar de medewer
kers van het audiologisch cen
trum mensen met hoorklachten
overleggen over de aanschaf
van een hoortoestel. Niet ieder
een wil dat. Leren omgaan met
hun gebrek, en in de eerste
plaats de erkenning daarvan, is
bijzonder belangrijk, maakt Van
Dijkhuizen duidelijk.
Dus werken er in het cen
trum niet alleen mensen in wit
te jassen. Een team van maat
schappelijk werkers begeleidt
de patiënten ook. „Slechtho
rendheid grijpt zwaar in. Het
kan iemand in een isolement
brengen. Wat je veel hoort, is
dat mensen niet meer naar
feestjes gaan. Want er is toch
niks meer aan."
Over gehooraandoeningen en
over het,, werk van audiologen
en keel-, neus- en oorartsen is
nog te veel onbekend, vindt de
Nederlandse Oorstichting.
Daarom heeft zij dit jaar voor
het eerst de Dag van het Oor
georganiseerd. Aan de uitnodi
ging van het audiologisch cen
trum om deze zaterdag langs te
komen, wordt grif gehoor gege
ven. Honderden mensen be
zoeken de markt met informa
tiestands naast het Leidse Plein
in het academisch ziekenhuis
en melden zich aan voor rond
leidingen door de afdeling.
De route die Van Dijkhuizen
kiest is dezelfde die iemand met
hoorklachten op het centrum
doorloopt. Na een verwijzing
van een kno-arts of de huisarts
ondergaan de patiënten een
eerste, vrij eenvoudige hoortest
in een zogeheten audiometrie-
box. In een geïsoleerde ruimte
moeten de mensen met een
koptelefoon op piepjes signale
ren. Horen ze die, dan drukken
ze op een knop. „Dit is een hele
belangrijke kamer", zegt Van
Dijkhuizen. In deze ruimte
wordt meestal de diagnose ge
steld. Er is een aparte kamer
voor baby's en hele jonge kin
deren. Onder toezicht van twee
onderzoekers wordt gekeken of
en hoe snel een baby reageert
op het geluid van bijvoorbeeld
een rammelaar.
Gehoorverlies, vraagt ie
mand, heeft dat ook te maken
met oorsmeer? Dat kan, ant
woordt de audioloog, „en dat is
ook iets wat we eerst zeker wil
len weten. De kno-arts kijkt
eerst in de oren of er oorsmeer
zit. Zo ja, dan wordt dat er eerst
uitgehaald."
Audioloog Janet van Dijkhuizen legt haar gehoor uit welke onderzoeken het audiologisch centrum in deze
ruimte doet. foto dick hogewoning
De man vroeg het niet zonder
reden, blijkt gauw. „Ik heb een
overmatige productie van oor
smeer. Elke drie maanden moe
ten mijn oren worden uitgespo
ten." Van Dijkhuizen legt uit
dat mensen voor zulke klachten
geen klant worden van het au
diologisch centrum.
Oorsuizen of tinnitus is wel
iets waar het centrum wat aan
kan doen. Al is dat niet veel.
„Oorsuizen heeft vaak te maken
met slijtage van de binnenoren,
de slakkenhuizen. Soms heb
ben mensen er zo'n last van,
dat ze niet meer normaal kun
nen functioneren. Het is dan
alsof een straaljager in hun
hoofd zit. Dat is de ergste
vorm." Het gevoel dat een vlieg
in hun oor zoemt of het idee
dat ergens een machine staat te
ronken, komt ook voor.
Veelal worden zulke klachten
laat gesignaleerd, te laat soms.
„Relaties lopen op de klippen.
Het gaat slecht op het werk."
Wat de klachten verzacht, is
een apparaatje in het oor dat
zelf een geluid produceert.
„Een oorsuismaskeerder pro
duceert een ruis. Mensen erva
ren dat als een verlichting.
Maar het wisselt per persoon.
Het is zeker geen garantie voor
succes."
Een kno-arts kijkt met een
microscoop in het oor van een
oudere vrouw. Op een teeveetje
zijn haar trommelvlies en ge-
hoorbeentjes te zien. De vrouw
heeft klachten, maar de arts
zegt dat het aan haar trommel
vlies niet kan liggen. „Me
vrouw, u heeft nog een trom
melvlies van een meisje van
zestien. Het probleem zit waar
schijnlijk in het slakkenhuis."
Blozend van zoveel vleierij stapt
de vrouw uit de stoel.
De gemeente Leiden heeft al enkele jaren een zwarte lijst
met milieu-adviesbureaus die niet voor de gemeente
mogen werken wegens twijfel over hun betrouwbaar
heid. „We hebben ervaring met bureaus die al te makke
lijk opschrijven wat hun opdrachtgever wil lezen. Die
staan bij ons op een zwarte lijst", aldus hoofd milieu Ge
rard in 't Veld.
leiden ruud sep
bodemmonsters te nemen op
plekken waarvan bekend is dat
De meest eenvoudige manier ze niet vervuild zijn. Zo kreeg
waarop milieu-adviseurs kun- de gemeente een keer een rap-
nen proberen de zaak te fles- port onder ogen waarvoor al-
sen, is door heel gericht leen was bemonsterd boven
een nieuw aangelegd riool.
Déér was de grond schoon,
maar uit nader onderzoek bleek
dat de grond er omheen zwaar
vervuild was. In 't Veld: „Een
bureau dat zoiets doet, krijgt bij
ons een stip achter de naam.
Daar doen we geen zaken meer
mee, en als we van zo'n bureau
een rapport onder ogen krijgen,
dan zijn we extra alert. Vaak ei
sen we dan een aanvullend on
derzoek."
De milieu-ambtenaar maakte
melding van het bestaan van de
zwarte lijst op een persconfe
rentie die was belegd om de
aandacht te vestigen op het
nieuwste onderzoek naar de sa
nering aan de Noorderstraat en
de antwoorden van minister
Pronk op Kamervragen over de
zelfde kwestie. Uit beide stuk
ken komt naar voren dat de ge
meente niet gefraudeerd heeft
bij de sanering van de Noorder
straat: voor de gemeente alle
aanleiding om opnieuw een po
ging te doen het boek over de
kwestie voor eens en voor altijd
te sluiten.
Milieuwethouder Alexander
Pechtold dacht al vaker van de
Noorderstraat af te zijn, maar
moest vervolgens steeds toe
zien hoe de zaak toch weer op
de agenda kwam. Die fout
maakte hij tijdens de perscon
ferentie niet een tweede keer.
In plaats daarvan keek hij terug
en concludeerde hij dat 'heel
veel werk heel vaak is overge
daan'. „Bestuurders op hogere
niveaus dan de gemeente heb
ben te veel zwakke knieën ge
toond", sneerde hij. „Daardoor
is veel gemeenschapsgeld ver
gooid." Volgens de wethouder
heeft de hele nasleep de ge
meente inmiddels zo'n 100.000
gulden gekost.
In 't Veld meldde dat de tijd
dat de afdeling milieu zenuw
achtig werd van het woord
'Noorderstraat' inmiddels lang
verleden tijd is. „Het is een ridi
cule zaak geworden omdat nog
steeds mensen ondanks alle
rapporten er niet van overtuigd
zijn dat er iets mis is. Wij lachen
daarom. Ik hoop dat het nu al
lemaal is afgelopen, maar ge
zien de geschiedenis tot nu toe
denk ik van niet."
Vallende prijzen bij het Business Center
wan KPN Telecom tijdens de
Daldagen op 3, 4 en 5 november
Pocketline Swing" Hi PrePay, met carkit
fraaie GSM-telefoon in diverse kleuren inclusief 45.- beltegoed 120 uur
J stand-by 230 minuten gesprekstijd carkit voor zelfmontage 9 snelkies-
toetsen en alarmfunctie voor afspraak werkt ook op gewone penlite-batterijen
Nu voor 199 m- excl. BTW (233,- incl. BTW)
tijd dichtbij business center
robbert minkhorst
Controleur Carolien van Eek tikt een
passagier, opgestapt bij het asielzoe
kerscentrum, op de schouders. De bus
staat stil voor Leiden Centraal. „Moet
je er niet uit?" Het meisje veert op en
verdwijnt. „Anders blijft ze maar zit
ten", verklaart Van Eek haar bemoeie
nis. „Een chauffeur ziet zulke dingen
niet." Net als ruim dertig anderen
neemt zij deze zondag afscheid van de
R-bus, het buitenbeentje van het Leid
se openbaar vervoer. De lijndienst
blijft (Connexxion neemt vanaf van
daag de dienstregeling over), maar de
controleurs zijn hun baan kwijt. Geen
snoepjes meer van Van Eek voor de
reizigers.
Het zal nooit meer hetzelfde zijn in
de bus tussen bedrijventerrein Room
burg en het station, maakt Van Eek
duidelijk. De lijn blijft en dat is winst,
maar die extra service die de kaartje
verkopers ruim vier jaar boden, gaat
verloren. Van Eek, die nieuw werk
krijgt binnen DZB Leiden, verhult haar
teleurstelling niet. Altijd maakte ze een
praatje met de passagiers. „Straks
moeten de mensen gelijk aan de
chauffeur betalen. Dan sta je daar in
de kou." In de R-bus stapten reizigers
in, reed de bus verder en kwam de
controleur vervolgens een kaartje afre
kenen. Dat gemak is verleden tijd.
De diensten van de medewerkers
van DZB en Taxi Schutte (die samen
de lijn exploiteerden) hebben de be
woners van verzorgingshuis Room
burg altijd plezier gedaan. Als blijk van
hun waardering geven ze bloemen aan
de chauffeurs en controleurs, vooraf
gaand aan de laatste rit die de bus zal
maken. Samen met onder andere di
recteuren van Schutte, wethouder
Tjeerd van Rij (verkeer), DZB-baas Ge
rard Bovens en het 'R-team' zelf zijn ze
de laatste passagiers.
Wat in 1995 begon als een omstre
den project, is inmiddels uitgegroeid
tot een waardevolle dienst, vindt Bo
vens. „Het begon met niks. Het was
een gigantische uitdaging." De bus
maatschappij (toen nog ZWN) hief lijn
60 door Meerburg op. Daarmee ver
dween het openbaar vervoer uit de
wijk. .Aanvankelijk was de R-bus het
lege lijntje, maar op een gegeven mo
ment begon het te draaien. Als wij dit
niet hadden gedaan, was de reguliere
buslijn er nooit gekomen." Eerst werd
met kleine personenbusjes gereden,
later zetten DZB en Schutte touring
cars in. „De R-bus betekende een
doorbraak."
Zeven van de acht mensen van het
'R-team' krijgen via DZB nieuw werk.
Chauffeur Henk de Tombe 'verhuist
als enige mee' naar Connexxion. En
daar heeft hij het 'best wel moeilijk
mee', vertelt hij. „Waarom ik wel, en
zij niet? Ik heb nog een goed woordje
voor ze gedaan, maar dat mocht niet
baten." Voor hij tweeëneenhalf jaar te
rug buschauffeur werd bij DZB, zat De
Tombe ruim vier jaar in de WAO. Twee
versleten heupen maakten hem onge
schikt als chauffeur van zandtranspor-
ten.
Deze zondag rijdt hij samen met de
andere chauffeurs Richard van Bale-
kom en Joop Zwaan nog een keer in de
R-bus. „Die laatste, dat doet je toch
wel wat. Dit lijntje had van mij nog ja
ren zo mogen doorgaan." Met ingang
van vandaag is hij chauffeur op de
nieuwe lijn 28. Zonder controleurs,
maar op dezelfde route met dezelfde
passagiers.
Leiden heeft een klimaat waar
in reisorganisaties bijzonder
goed gedijen. Er is geen stad in
Nederland waar je er op een
i dergelijk klein oppervlak zoveel
bijelkaar vindt. Veruit de groot
ste en de bekendste is de
NBBS, gevolgd door het als
maar uitdijende Djoser. Daar
naast heb je Unitravel en ten
slotte nog LITO. Die laatste is
de kleinste en de jongste. Maar
heeft met die drie grotere zus
ters gemeen dat ook zij gespe
cialiseerd is in verre reizen. Aan
de vooravond van het tienjarig
bestaan geeft directeur Maar
ten Kersten aan waarin je als
kleintje evenwel ook groot kunt
zijn. Ofwel, hoe je je kunt on
derscheiden van de rest.
Voorafgaande aan die bespie
gelingen denkt hij overigens
het antwoord wel te weten op
de vraag hoe het komt dat er in
Leiden relatief zoveel reisorga
nisaties zijn. „De meest opval
lende overeenkomst is dat ze
stuk voor stuk zijn voortgeko
men uit de studentenwereld. In
die richting moet je het ook
zoeken. De universiteit, de vele
musea en dan met name na
tuurlijk Oudheden en Volken
kunde. Mede daardoor staht de
stad Leiden van oudsher open
voor vreemdelingen, voor den
vreemde, voor het verleden,
voor andere culturen, voor
avontuur. Ik denk dat die in
vloeden een gunstige voedings
bodem hebben geschapen voor
organisaties die verder kijken
dan hun neus lang is. Het is
ook niet voor niks dat ze alle
vier in dezelfde verre vijver vis
sen. Hoewel je met de NBBS te
genwoordig alle kanten op
kunt. Ook naar populaire be
stemmingen als Spanje."
Dat zijn LJTO aan de Steen
straat pas tien jaar bestaat,
Bij het
ekent h
jrocent
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in
de Breestraat ligt. is het symbolische
middelpunt van de stad
Onder redactie van
Ad van Kaam en Eric-Jan Berendsen
heeft alles te maken met de op
merkelijke omweg die Kersten,
53 jaar toch al, in het leven
heeft gemaakt. Als zoon van de
hoofd-conservator van het Ste
delijk Museum was zijn belang
stelling voor kunst en cultuur
in het algemeen en voor arche
ologie in het bijzonder al op
vroege leeftijd gewekt. Maar
omdat zijn lerares Nederlands
op het gymnasium steevast on
der zijn opstellen noteerde dat
het hier weer een doorwrocht
stukje 'journalistiek' betrof, be
sloot hij na school maar direct
voor die richting te kiezen. Hij
werkte voor Het Vaderland in
Den Haag en voor De Stem in
Breda. „Maar daar begon het
toch te kriebelen. Daar voelde
ik op bepaald moment het ge
mis aan verdieping. Naast mijn
werk ben ik alsnog gaan stude
ren. Egyptologie en archeolo
gie. In Leiden. Op mijn 40ste
was ik klaar."
Te laat, zo moest hij ervaren,
om nog in aanmerking te ko
men voor een baan in die rich
ting. „Bij de krant was ik weg,
dat vièl niet meer te combine
ren. Ik richtte toen het Leids
Instituut voor Cultuurstudies
op. Gaf lezingen over de pre
historie, over de Maya's, over
het spijkerschrift. Doe ik nog
trouwens. Intussen was ik in
aanraking gekomen met de
reiswereld, met Djoser. Samen
met Peter Zirkzee, de ex-com-
pagnon van directeur Van der
Velde, heb ik in 1990 LTTO op
gericht. De naam is afgeleid
van litho. Het staat voor: am
bachtelijk werk leveren, in een
beperkte oplage en op maat.
Dat credo is niet veranderd in
de tussentijd. Later ben ik al
leen verder gegaan. Inmiddels
is er vijf man personeel bijge
komen. En groeien we nog al
tijd. Niet te hard, want dat wil
ik niet. Dat gaat alleen maar
ten koste van de kwaliteit."
Als egyptoloog sloeg hij aan
vankelijk logischerwijs zijn
vleugels uit richting Nijl. Later
kwam daar het Midden-Oosten
bij. Toen Indonesië, India,
Thailand, China, Bolivia en Pe
ru. Voor een ticket Londen
moetje in de Steenstraat niet
zijn. „Wél voor een betaalbare
reis naar een verre bestem
ming. Gericht op de oudere
jongere of jongere oudere, zo
als je wilt. Dat onderscheidt
ons ook van Djoser of de NBBS.
Die zijn vooral sterk op de
jeugd gericht. Verder staan wij
garant voor een beetje cultuur,
een beetje avontuur. Maar toch
ook voor het echte vakantiege
voel van zon, van zee', van ont
spanning. Eenvoudige hotels,
geen overbodige luxe. Een
kleuren-tv of een mini-bar op
je kamer vind ik in een land als
Indonesië niet passen. In China
ook niet, maar daar heb je niet
anders. Raar, maar waar."
LITO heeft in den vreemde zijn
eigen, vaak vaste begeleiders.
„Een beter woord dan reislei
ders, vind ik. Het zijn echte
deskundigen. Ze spreken de
taal, kennen het land door en
door. Ze zeggen niet waar je
moet gaan eten, maar vooral
waar je niét moet eten, als je
begrijpt wat ik bedoel. Ja, bij
onze hotels zit meestal wel ont
bijt. Maar zelden of nooit diner.
Die vrijheid heb je zelf. Zoals je
trouwens binnen onze groeps
reizen altijd een grote mate van
individuele vrijheid hebt"
Om het tienjarig bestaan op ge
paste wijze te vieren, komt LI
TO in het jaar 2000 met een
speciale jubileumreis. „In 2000
is het 400 jaar geleden dat Ne
derland en Japan voor het eerst
Maarten Kersten dirigeert zijn personeel per Indonesische bedjak de
volgende tien jaar In. foto hielco kuipers
handelsbetrekkingen aan
knoopten. Volgend jaar gaat
ook het Von Sieboldhuis open,
de Leidse geleerde die wereld
beroemd is geworden met zijn
Japan-verzameling. Iedereen
roept altijd dat reizen naar Ja
pan heden ten dage onbetaal
baar is. Dat dat minstens tien
mille kost. Wij gaan bewijzen
dat dat niet zo is. Voor een be
drag van onder de zesduizend
gulden geven wij in drie weken
tijd een compleet beeld van Ja
pan. Liever dan in groei-steken
wij energie in kwaliteit Ik heb
geen zin om met LITO een op
geblazen preiknol te worden. Ik
ga voor de smaak"
AD VAN KAAM
Welzijnsorganisatie die de ko
mende jaren onder meer voor
lichtingsavonden zullen hou
den in de wijk. Roodenburg wil
'voor het eind van 2002 zeker 25
allochtone vrijwilligers bij de
club hebben. Een ander pro
jectdoel is de allochtone ouders
zover te krijgen dat ze in de toe
komst meer meehelpen bij het
vervoer van de jeugdteams.
Daarnaast zullen met een spe
ciale campagne vijftien nieuwe,
zowel allochtone als autochto
ne, kaderleden worden gewor
ven.
Ook moet de uittocht van au
tochtone leden naar andere
verenigingen worden tegenge
gaan. Voorzitter van Rooden
burg Ron Poelgeest: „Iedereen
die in Leiden-Noord woont zou
bij Roodenburg moeten komen
voetballen." De gemeente Lei
den financiert het project. De
250.000 gulden voor het eerste
jaar zijn al rond, voor de rest
van de periode voorzag wet
houder van sport A. Pechtold
geen problemen. Pechtold ziet
voor Roodenburg een belangrij
ke functie weggelegd op het ge
bied van integratie. Pechtold:
„sportverenigingen, en zeker
Roodenburg, hebben behalve
op het sportieve vlak ook een
andere, integrerende functie.
De jeugd komt er met regels in
aanraking en houdt ze betrok
ken bij de omgeving."
De gemeente bekijkt nog in
hoeverre de aanpak ook bij an
dere Leidse verenigingen nut
kan hebben. Pechtold: „Het bij
zondere van dit project is dat
het initiatief vanuit Rooden
burg zelf kwam." Voorzitter
Ron Poelgeest beaamt dat Roo
denburg een belangrijke buurt
functie heeft, maar stelt dat
'voetbal voorop blijft staan'.
Poelgeest: „we willen weer een
sterke club worden."
VICTOR ENGBERS
Het project 'Roodenburg nog
completer 1999-2002' is afgelo
pen zaterdag officieel begon
nen. Een van de belangrijkste
doelen is om allochtone buurt
bewoners meer te betrekken bij
de voetbalvereniging in Leiden-
Noord. Roodenburg heeft nu
weinig en dan vooral autochto
ne vrijwilligers, terwijl 53 pro
cent van de jeugdspelers al
lochtoon, met name Marok
kaans is. De vijf betrokken par
tijen; voetbalvereniging Roo
denburg, de gemeente Leiden,
het instituut voor interculturele
ontwikkeling Meander, de Leid
se Welzijnsorganisatie en de
Sportraad Zuid-Holland, on
dertekenden in de bestuurszaal
van de vereniging een samen
werkingsovereenkomst. Het
project loopt tot 2002, het jaar
waarin Roodenburg 75 jaar be
staat.
Voetbalvereniging Rooden
burg kampt al enkele jaren met
een groot tekort aan man
kracht. Op dit moment zijn er
slechts 75 vrijwilligers op 450
leden. De instroom van alloch
tone bewoners in Leiden-
Noord in de afgelopen twintig
jaar zorgde ook voor veel al
lochtone jeugd bij Roodenburg,
maar zonder dat de ouders van
deze spelers betrokken raakten
bij de club. Volgens Lahbib El-
houari van Meander komt dat
omdat veel Marokkanen onbe
kend zijn met de Nederlandse
verenigingscultuur. De druk op
de nog overgebleven vrijwilli
gers werd daardoor steeds gro
ter. Pogingen van de club om
zelf de problemen op te lossen
lukten niet zodat besloten werd
hulp in te roepen.
Het project voorziet in vier
medewerkers van de Leidse