AH lonkt naar tien
supermarktketens
Elk aandeel heeft eigen verhaal
Economie
'Belg schildert witter dan Nederlander'
Wel pro maar geen contra
Appels voor Oostenrijk
Exclusief kopje koffie
K ZATERDAG 30 OKTOBER 19999581_1
Holding Albert Heijn krijgt hoog cijfer in enquête Rematch
Supermarktconcern Ahold heeft in het buitenland tien
grote regionale supermarktketens in het vizier om over
te nemen of mee samen te werken. Het concern heeft
met de meeste bedrijven al gesproken. Enkele gesprek
ken zijn inmiddels serieus. Als de zaken inderdaad in
positieve wijze zouden worden afgewikkeld, wordt Ahold
twee keer zo groot.
amsterdam
Topman C. van der Hoeven, die
een en ander gisteren aankon
digde op de Dag van het Aan
deel in Amsterdam, verwacht
het komend jaar minstens een
'volbloed' aan de Zaanse stal
toe te voegen. De totale omzet
van de tien kandidaat-dochters
is 70 miljard gulden en daar
mee gelijk is aan de huidige
omzet van het concern. Drie
van de ketens bevinden zich in
de VS, drie in Latijns-Amerika
en vier in Europa.
Autonome groei, kleine over
names en het samengaan met
bedrijven van het wensenlijstje
vormen de drie pijlers waarop
het concern wil groeien. Van
der Hoeven verwacht de ko
mende vijf jaar een verdubbe
ling van de omzet. Details over
de potentiële overnamen wilde
hij niet geven.
Een zeer grote overname of
fusie met een concern met een
omzet van 30 miljard of meer
ziet hij niet als voorwaarde om
het doel te bereiken. De kans
dat zo'n fusie in de supermarkt
wereld zal plaatsvinden, schat
hij de komende drie jaar op vijf
tig procent.
Van der Hoeven en zijn be
drijf blijven onder (institutione
le) beleggers, analisten en de fi
nanciële pers onverminderd
populair, zo blijkt uit een en
quête van het onderzoeksbu
reau Rematch. De Zaanse
grootgrutter scoort voor zijn
'investor relations' een 8,9, ter
wijl de ruim dertig belangrijkste
beursgenoteerde bedrijven ge
middeld niet verder komen dan
6,4.
Automatiseerder Baan en uit
gever Elsevier vallen in negatie
ve zin op. Zij bungelen met een
rapportcijfer van respectievelijk
3,0 en 4,2 onderaan de ranglijst.
De inmiddels afgezwaaide top
mannen J. Baan en H. Bruggink
van Elsevier hadden daar vol
gens de financiële wereld een
behoorlijke hand in.
Sterke twijfel over voordelen van verlaging BTW
correspondent
Subsidie voor schilders is weggegooid geld. Na
zes maanden fiscaal genot voor de huizenbezitter
is de Belgische regering 22 miljoen gulden armer
en geen baan rijker, reden om het experiment te
staken. Precies op het moment dat Nederland al
les op alles zet om de BTW op schilderwerk te
verlagen. Omdat het banen oplevert.
Tachtig miljoen kost het Nederlandse initiatief,
BTW-inkomsten die minister Zalm van financiën
misloopt. Maar juist hij is de grote voortrekker
van het experiment en hij zal de zaak hoogstper
soonlijk bij de Europese Unie bepleiten. Die
moet immers nog haar toestemming geven, maar
problemen worden niet verwacht.
Zalm denkt dat een BTW-tarief van zes in
plaats van 17,5 procent huizenbezitters aanzet
eerder en vaker hun eigendom te laten schilde
ren. Plus, niet onbelangrijk, als de factuur lager
wordt zou het zwarte circuit een gevoelige tik
krijgen. Een tweesnijdend zwaard dus, deze
BTW-daling, met één resultaat: meer banen.
Op papier althans. Want de Belgische praktijk
leert anders. In april startten onze zuiderburen
met een soortgelijk initiatief; de overheid nam
een deel (maximaal 2200 gulden) van de sociale
premies van de schilder voor zijn rekening. Een
doorslaand succes, zo leek het. Ruim 18.000 aan
vragen rolden er binnen, waardoor het budget
voor twee jaar (22 miljoen) al na vier maanden
opv
Afgelopen week maakte
arbeid
Onkelinx bekend het experiment stop te zetten.
Reden? Het waren vooral villabewoners die profi
teerden, zegt ze, en dat zat de socialiste sowieso
al niet lekker. Maar bovenal blijkt volgens haar
dat het douceurtje van de overheid geen enkele
baan extra heeft opgeleverd. 'Zwart' werk werd
niet 'gewit', en dat was nu juist het doel van de
proef die drie jaar had moeten duren.
Minister Zalm ziet in de Belgische deconfiture
geen reden om zijn plannen bij te stellen. Wap
perend met een rapport van het Economisch In
stituut voor het Midden- en Kleinbedrijf waaruit
de banenwinst moet blijken, houdt hij stug vol.
Tot het tegendeel is bewezen, het blijft immers
een experiment. Waarom het in Nederland an
ders zou uitpakken? Misschien schildert de Belgi
sche schilder wel 'witter' dan zijn Nederlandse
collega, oppert een ambtenaar. „En dan valt er
minder 'zwart' werk te ontmaskeren." Hij gelooft
er zelf niet in.
Het debacle met de schilders versterkt wel de
twijfel over de vermeende banengroei in de ove
rige sectoren die voor BTW-verlaging in aanmer
king komen. De kappers bijvoorbeeld. Op een
gemiddelde rekening van veertig gulden, is het
voordeel voor de burger vier piek. Kijkt u dan wat
vaker in de spiegel? Of de schoenlapper: op 25
gulden voor zolen en hakken is het voordeel een
knaak. Tenminste, als de schoenmakers en de
kappers het voordeel überhaupt aan hun klanten
doorgeven. Eén ding staat wel vast: de totale kos
ten vanwege lagere BTW-afdrachten. Alles bij el
kaar 245 miljoen per jaar, ofwel ruim zes miljoen
keer wassen en knippen.
Sinds kort heeft het ministerie
van financiën een website. Je
kunt er de begroting op vin
den en alle informatie over de
belastingherziening 2001. Ook
is er een 'box' waar je komen
de maandag een uur kunt
'chatten' met Vermeend. Wel
dadig benaderbaar zweeft on
ze staatssecretaris door de cy
berspace. Zelfs werden co
lumnisten uitgenodigd om
een kleinigheid bij te dragen
aan het debat, door hun stuk
jes op de website te plaatsen.
„Wie volgt?", stond er uitda
gend. Het spits werd afgebe
ten door prof. Leo
Stevens van de
Erasmusuniversi-
teit. Het stukje
heette 'Nadenken
met opgestroopte
mouwen'. Ook na
herhaald lezen
werd me niet hele
maal duidelijk
welke kritiek prof.
Stevens op het be
lastingplan heeft.
Als het al iets was,
was het iets van
diep-technische aard, dat, zo
kreeg je de indruk, gemakke
lijk kon worden weggenomen.
De overheersende toon was
sterk opbouwend, met een
verdedigende passage die
luidde: „Ik ben dan wel extern
adviseur, maar dat betekent
niet dat ik mijn onafhankelijk
heid kwijt ben".
Omdat niemand prof. Stevens
dat verwijt had gemaakt, riep
de verdediging eigenlijk pre
cies de vraag op die ze niet
wilde oproepen, namelijk of
prof. Stevens, nu hij extern
adviseur was, misschien zijn
onafhankelijkheid kwijt was.
Hoe het ook zij, het stuk was
heel monter en het stond wel
een maand lang op de website
van Financiën, dat er blijkbaar
voor heeft gekozen de ketting
honden der democratie niet
naast, maar achter elkaar op
de Belastingherziening los te
laten. Een aanpak die de le
vendigheid van de site niet ten
goede komt, maar die wel een
reden zal hebben.
Wie volgde? Na enkele weken
volgde een column geschre
ven door sociaal-historica Ag
nes Jongerius. Zij is een be
langrijke vrouw binnen de
vakbeweging. Namens de FNV
schreef ze een stuk over de
positie van vrouwen, vooral
vrouwen in kleine deeltijdba
nen. Ze drong er op aan dat
de drempel voor de Arbeids-
toeslag verdwijnt, zodat ook
de allerkleinste banen profite
ren. Ook dit was een monter
stuk. Op hoofdlijnen werd de
herziening onderschreven en
er werd niet aan getwijfeld dat
iedereen het eens zal worden.
De derde was ik. Ik stuurde
eerst een column over nade
len, gevolgd door een over
voordelen, en bood ze aan als
tweeluik. Het eerste heette
'Belastingplan Knudde'. De
kritiek spitste zich toe op de
omstandigheid dat er winsten
kunnen worden belast die
nooit gemaakt zijn. Verder op
het ontbreken van onafhanke
lijk onderzoek naar het koop
krachteffect. En tenslotte op
het feit dat de nieuwe belas
ting een neergang in de eco
nomie gevaarlijk kan verster
ken.
Na twee weken
stuurde ik het
tweede luik. Het
heette "Vermeend
en de werkloos
heidsval' en het
prees de staatsse
cretaris voor een
wapenfeit dat de
vertrekkende top
ambtenaar Van
Wijnbergen ten
onrechte bezig
was aan zijn eigen
muur te spijkeren, namelijk
het opheffen van de werkloos
heidsval. Eerlijk is eerlijk, het
nieuwe stelsel maakt aan de
werkloosheidsval een eind en
dat is zo'n beetje het levens
werk van Vermeend.
Na enkele dagen belde de
voorlichter. „We gaan uw co
lumns op onze website plaat
sen", kreeg ik te horen. Kon ik
een foto sturen en een kort cv?
Dat kon natuurlijk. Strategisch
was het een leuk moment, na
melijk vlak vóór de openbare
ronde-tafelgesprekken van
maandag 25 oktober in de
Tweede Kamer. Vrijdag be
zocht ik de website en trof er
tot mijn verrassing onder mijn
fout gespelde naam één co
lumn aan. Het was die over de
voordelen. Van de nadelen
ontbrak elk spoor. Zelfs de
verwijzing ernaar was ge
schrapt.
Toen ik maandag na veel
moeite de voorlichter te spre
ken kreeg, wilde die niet toe
zeggen dat het andere stukje
zou worden geplaatst. „We
hebben plaatsgebrek", ver
klaarde hij. Plaatsgebrek? In
de cyberspace? Jawel. En dat
bleek nu pas? Dat niet, maar
hij had geen tijd om te bellen.
„Dan wil ik dat u mijn bijdra
ge weghaalt", zei ik. „Want zo
is het eenzijdig."
Hij wiste het stuk aan het eind
van maandag 25 oktober. Ik
voelde me gemanipuleerd en
schreef een boos briefje. Een
afschrift stuurde ik naar diver
se kranten die het in de prul
lenbak gooiden. Ben ik de eni
ge die zich zorgen maakt?
PAULINE VAN DE VEN
i publiciste
Kees Monen bezit nam achtduizend originele effecten
spukenisse hans roodenburg
Vele Nederlandse bedrijven zijn
deze en vorige eeuw ontstaan
doordat een aantal mensen
geld bij elkaar legde om de eer
ste activiteiten te financieren.
Ze kregen daarvoor waardepa
pieren of aandelen waarmee
bewezen kon worden dat zij
'deelnemer' waren in het kapi
taal van de onderneming en dat
zij dividend of rente konden
opstrijken bij winstgevendheid.
Vele van deze vaak prachtig
vorm gegeven verhandelbare
aandelen, obligaties, oprich-
tersbewijzen of deelneming
stukken hebben nu alleen nog
een verzamelwaarde. De mees
te waardepapieren zijn inmid
dels uitgekeerd, omgezet of an
derszins waardeloos geworden.
Voor degenen die nog de
'roots' willen zien, moet de zol
derkamer van Kees Monen in
Spijkenisse een waar paradijs
zijn. Zijn hobby om oude waar
depapieren te verzamelen is
lichtelijk uit de hand gelopen.
Inmiddels bezit hij zo'n 8.000
originelé aandelen, obligaties
en deelnemingsbewijzen van
maatschappijen over de hele
wereld. Genoeg, voor een ver
melding in het Guinness Book
of Records.
Monen heeft er deels zijn be
roep van kunnen maken en het
'Eerste Nederlandse Oude Ef
fecten Antiquariaat' opgericht.
Samen met andere liefhebbers
houdt hij een paar keer per jaar
verzamelbeurzen waarop men
sen informatie kunnen krijgen,
kunnen ruilen of verkopen. Eén
keer per jaar is er een grote vei
ling waarin voor tienduizenden
guldens aan originele effecten
in andere handen overgaan.
Monen benadrukt dat de pa
pieren meestal slechts een
emotionele waarde hebben. „In
mijn verzameling zitten onge
twijfeld enkele effecten die mis
schien nog echt werkelijke
waarde hebben. Ik noem maar
even iets: ik heb een origineel
deelnemingsbewijs in het Chi
nees dat ik mede-eigenaar ben
van pakweg een metertje grond
in Hong Kong. Ik moet nog uit
zoeken of dat voor mij onlees
bare certificaat nog echt geldig
is. Als ik er naar toe ga, hoop ik
dat op mijn stukkie grond een
torenflat staat. Dan heb ik in ie
der geval lol van mijn - al dan
niet geldige - aandeeltje."
Toen onlangs bekend werd
dat de aandelen van Shell en
Robeco tot de Nederlandse
aandelen van de eeuw kunnen
worden benoemd, zocht hij di
rect contact met deze maat
schappijen. Hij beschikt over de
eerste deelnemingsbewijzen.
Shell had uitgerekend dat een
oorspronkelijke participatie van
1.000 gulden (uit 1890) in een
voorloper van het concern nu
het bezit zou betekenen van
meer dan 83.000 aandelen 'Ko
ninklijke Olie' oftewel circa 10
miljoen gulden. Het in 1929 uit
gegeven certificaat van 5.000
gulden voor Robeco zou bij
voortdurende herbelegging nu
zo'n 2,7 miljoen waard zijn.
Monen kreeg echter te horen
dat hij 'jammer genoeg' niet
echt multimiljonair was gewor
den. Shell wees hem erop dat
de participatie aan toonder na
de Tweede Wereldoorlog ter re
gistratie aangemeld had moe
ten worden bij de afdeling Ef
fectenregistratie van de Raad
voor het Rechtsherstel. Daarna
verviel de aanspraak. Ook de
oprichtingsbewijzen van Robe
co zijn in 1946 statutair waarde
loos verklaard. Monen kan er
niet mee zitten. Hij vindt de ori
ginele effecten nog mooi ge
noeg.
„Er zaten soms ook laaien-
lichters onder de uitgevers van
de aandelen. Ze vertrokken met
de noorderzon of ze maakten er
een zooitje van waardoor de
'mooie maatschappij' snel fail
liet gjng." Hij laat een prachtig
voorbeeld zien uit 1922: de Rot-
terdamsche Handels- en Land-
bouwmaatschappij. Deze be
ginnend 'ondernemer' verbond
aan de uitgegeven waardepa
pieren een loterij waarbij men
een mooi huis op de Veluwe
kon worden gewonnen. De lek
ker gemaakte beleggers konden
echter naar hun geld fluiten.
Uitlotingen kwamen in het
begin van deze eeuw veel voor
bij de uitgifte van waardepapie
ren. Het 'toeval' wilde dat vaak
de directeuren zelf de geldprijs
wonnen. Berucht zijn ook de
gouddelvingsmaatschappijen
en Russische waardepapieren,
in onder meer spoorwegen,
waarin vele vermogende Ne
derlanders in het begin van de
ze eeuw hun geld staken.
Meestal raakten ze hun inleg
volledig kwijt.
Andere - nog niet afgeknipte
of afgestempelde - effecten
heeft Monen ook bij de vleet.
Zo kijkt hij met belangstelling
naar de berichten over het be
roemde, in de Waddenzee in
1799 gezonken goudschip Luti-
ne. Het schip is nooit terugge
vonden. Regelmatig worden
nog pogingen gedaan het goud
terug te vinden.
Op het ogenblik zoekt hij uit
of het bewijs van aandeel aan
toonder van de Naamloze Ven
nootschap Woningbouw te s'-
Gravenhage is ontworpen door
Piet Mondriaan, de inmiddels
beroemde schilder die zijn eer
ste centen bij elkaar verdiende
met ontwerpschnabbels voor
ondernemingen. „Er gaat onge
looflijk veel schuil achter al de
ze oude stukken."
Het aantal echte verzame
laars in Nederland schat Mo
nen op enkele honderden. In
Duitsland zijn er veel meer.
Daarnaast zijn er nazaten van
oprichters en bedrijven die het
leuk vinden nog een origineel
aandeel aan de muur te han
gen. Sommige zijn voor enkele
tientjes te koop. Heel bijzonde
re - zeker die in geringe oplage
zijn uitgebracht - kosten al
gauw honderden guldens.
Deelname Nuon installatiebedrijf
Energiebedrijf Nuon (ex-ENW
en EWR) neemt een belang van
35 procent in installatiebedrijf
Kropman. Beide bedrijven wil
len vaster voet aan de grond
krijgen op de markt van onder
nemingen die hun complete
energievoorziening uitbeste
den. Nuon staat te trappelen
dat over te nemen om zo de
grote klanten te behouden.
Er is echter onvoldoende
technische kennis in huis om
de installaties te onderhouden
en aan te leggen. Installatiebe
drijven azen ook op het werk
dat grote bedrijven uitbesteden,
ECONOMIE WIJZER
maar hebben geen verstand
van energielevering. „Nuon
doet het werk voor de schakel
kast. Wij doen al het werk ach
ter de schakelkast. Zo kunnen
we complete dienstverlening le
veren", schetst Kropman-direc
teur J. van den Heuvel de sa
menwerking.
Met het 35-procentsbelang
denkt het energiebedrijf dat de
banden sterk genoeg zijn om
samen de markt op te gaan.
Kropman heeft tien vestigingen
over het hele land. Het bedrijf
maakt met 800 werknemers een
omzet van 200 miljoen. Nuon
zette het eerste half jaar van
1999 3,6 miljard om.
geldermalsen Op het spoor bij Geldermalsen wordt een trein volgestort met appels bestemd voor Oostenrijk. In dat land en andere delen
van Europa bestaat een tekort aan appels. Vandaar dat er deze week vanuit Geldermalsen 1,8 miljoen kilo appels richting alpenstaat gaan.
Daar wordt het fruit gebruikt voor appelsap en appelmoes. Het is ruim twintig jaar geleden dat er fruit per spoor werd vervoerd: dat gebeurt
tegenwoordig bijna uitsluitend met vrachtwagens. Overigens is de appeloogst in ons land nog prima. Er zijn zelfs veel appelboeren die het
voor gezien houden en hun boomgaard rooien omdat de prijs door de grote aanvoer zo laag is. foto anp rafhael drent
Duizend banen weg bij Japans JAS
Tokyo Bij de Japanse luchtvaartmaatschappij Japan Air System
(JAS) verdwijnen in de periode tot 2003 ongeveer duizend ba
nen. Dat komt overeen met negentien procent van het totale
aantal personeelsleden. De maatschappij, die vooral binnen
landse vluchten en vluchten op China uitvoert, wil zo de kosten
beperken. JAS is na JAL en ANA de grootste luchtvaartmaat
schappij van Japan.
Handelsoverschot eurozone fors kleiner
brussel Het handelsoverschot van de elf landen die de euro
hanteren, is volgens eerste voorlopige schattingen fors gedaald,
van 12 miljard euro (26,4 miljard gulden) in juli tot 3,7 miljard
(8,1 miljard) in augustus. Dat betekent doorgaans dat import
ten opzichte van de export verhoudingsgewijs groter is gewor
den. In augustus vorig jaar was er een overschot van 6,1 miljard
euro. Over de eerste zeven maanden van dit jaar registreerde
Eurostat, het EU-bureau voor de statistiek, een overschot van in
totaal 37,6 miljard euro (82,6 miljard gulden), een daling ten op
zichte van de 51,1 miljard over dezelfde periode van 1998.
Iets minder werklozen in Japan
Tokyo Japan telde in september iets minder werklozen dan in
augustus. Voor de tweede achtereenvolgende maand nam de
werkloosheid af, ditmaal van 4,7 tot 4,6 procent van de beroeps
bevolking. Het is voor het eerst in drieënhalf jaar dat er twee
maanden achtereen sprake is van een vermindering van de
werkloosheid. Voor Japanse begrippen is het werkloosheidsper
centage nog altijd hoog. Minister van arbeid T. Makino ziet hier
en daar wat verbeteringen optreden op de arbeidsmarkt, maar
hij acht de situatie nog altijd ernstig.
Benzine wordt drie cent goedkoper
Benzine wordt goedkoper. Euro loodvrij heeft vanaf
een adviesprijs van 2,28, een verlaging van drie cent.
Ook loodvrije super en super met loodvervanger worden drie
cent goedkoper en komen op respectievelijk 2,34 en 2,40 per li
ter. Diesel gaat 1,6 cent per liter in prijs omlaag en kost vanaf
maandag 1,584.
Groei in de bouw blijft doorzetten
voorburg De bedrijven in de bouw hebben vorig jaar meer ge
bouwd dan in 1997. De productie in de bedrijfstak groeide vorig
jaar met ruim zes procent. Als ook de handels- en beheersop-
brengsten in de sector worden meegerekend, komt de omzet
groei uit op bijna zeven procent. Dat blijkt uit gisteren gepubli
ceerde voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek. De rekenmeesters in Voorburg hebben inmiddels ook
geconstateerd dat de expansie van de bouwsector zich in de
eerste helft van dit jaar heeft voortgezet. Ten opzichte van de
zelfde periode vorig jaar lag de omzet elf procent hoger.
Kosten huis- en tandarts fors hoger
voorburg Huisartsen, tandartsen en fysiotherapeuten krijgen
steeds meer patiënten op bezoek. Ze zorgen zo voor een forse
kostengroei in de totale gezondheidszorg. Vorig jaar kwamen
veertig procent meer patiënten langs dan in 1990. Het verbruik
van genees-, verband- en hulpmiddelen is de afgelopen acht
jaar met bijna tachtig procent toegenomen. Dat blijkt uit giste
ren gepubliceerde cijfers van het Centraal Bureau van de Statis
tiek. In ziekenhuizen, verpleeghuizen, psychiatrische- en zwak
zinnigeninrichtingen werden juist maar iets meer (tien procent)
van deze middelen gebruikt. De vraag naar diensten in de gehe
le gezondheidszorg nam in de afgelopen periode met twintig
procent toe.
aandeel van de Rotterdamsche Diergaarde uit de oude doos. Of-
allang uitgeloot, heeft het effect voor de echte verzamelaar nog
historische waarde. foto cpd
sporen jaren de uitwerpselen
op en branden daar een bij
zondere koffie van.
De spijsvertering van de pa-
radoxurus hermaphroditus
bevat, zo zegt men, bijzon
dere enzymen die de koffie
een exclusieve smaak geeft.
Kenners proeven in Kopi
Luwak een 'intrigerende
chocolade- en siroopachtige
smaak' plus een 'prettige
grondachtig accent'.
Dat kan zijn. maar sommige
pretbedervers zeggen dat er
per kilo misschien maar een
paar door de luwak uitge-
scheten bonen in zitten.
Yuppen in New York en At
lanta betalen in elk geval zó
elf piek voor een bakkie
'luwakleut'. Reclamemakers
willen het bruine goud aan
de man brengen onder het
merk 'ca-café'.
Zin in een echt exclusief
kopje koffie? Dan moet er
bijna 100 gulden voor een
gram of vijftig Kopi Luwak
worden neergeteld. Daarvan
is de wereldwijde productie
namelijk niet meer dan 200
kilo per jaar. Dat komt, zeg
gen kenners, omdat het in
feite deels geroosterde k&t-
tendrollen bevat.
Op de Indonesische eilan
den Sumatra, Celebes en Ja
va leeft de luwak, een civet
kat ofwel een klein katachtig
roofdier. Deze leeft op en
rond de koffieplantages van
rijpe koffiebonen - dit nacht
dier zou alleen de beste kof-
fiebessen eten - en scheidt
de bonen, na vertering van
het vruchtvlees half verteerd
weer uit. De eilandbewoners