Asielzoekers vluchten in drugs en drank
Gemeente Eist vecht tegen grote boze wereld
Breat!
Psychiatrisch rapport verdachte was verouderd
Binnenland
'DNA onrechtmatig verkregen'
Lucky
Kentucky
Sliertjes in het menselijk lichaam
kroesbeek In de bossen bij Groesbeek zijn 150 vaten met che
misch afval gevonden Het gaat waarschijnlijk om afval uit een
stc-laboratorium. Sommige vaten hebben gelekt, zodat de bos
grond afgegraven moet worden.
FOTO ANP BROEKEMA/VAN t HULLENAAR
Euro 2000 onnodig riskant
0, iuswuKMinister Korthals neemt onnodig risico in de voorbe-
reiding van het Europees kampioenschap voetbal dat volgend
jaar wordt gehouden. De huidige wet biedt niet genoeg moge
lijkheden om acties van hooligans en relschoppers voor te zijn.
Korthals moet ervoor zorgen dat om hooligans te observeren, af
ie luisteren en burgerinformanten in te zetten. Dat zei burge
meester E. d'Hondt van Nijmegen vanmorgen in het Radio 1
2,1 lournaal. Een commissie onder voorzitterschap van d'Hondt
2, bracht eerder dit jaar dergelijke adviezen uit, maar de minister
E egde die naast zich neer. „Dit kan onnodig incidenten en rellen
1, \eroorzaken. Ook wordt de veiligheid van mensen in de waag-
o, ichaal gesteld", meent d'Hondt.
Netelenbos wil meer vrijheid
en iQTTERDAMMinister Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) wil
-ol meer armslag bij de uitvoering van grote infrastructurele pro-
3p ecten. De overheid moet die zonder belemmeringen van lagere
22 sverheden, bestemmingsplannen en inspraakrondes kunnen
10( litvoeren, vindt zij. Netelenbos zei dit bij een debat over de Vijf-
ge Ie Nota Ruimtelijke Ordening, die in de maak is. Ze uitte haar
in irgernis over 'gemeenten, die met bestemmingsplannen de
,t neest lullige dingen neerzetten op zeer schaarse grond'. Echt
X2i ;oed openbaar vervoer is ook al niet mogelijk, want 'Nederland-
e steden zijn veel te klein om goed openbaar vervoer te realise-
en',
ai
Meisje veroordeeld wegens ontucht
i2( iLMELO* Een 14-jarig meisje uit Enschede is veroordeeld voor
iei ;ewelddadige ontucht met tientallen jonge kinderen. Ze kreeg
es maanden jeugddetentie en plaatsing in een jeugd-TBS. Het
neisje heeft bekend dat ze kinderen onder bedreiging met ge-
p v'eld heeft gedwongen tot seksuele handelingen. Ook een zusje
\i an elf jaar was bij enkele zaken betrokken. Die kon vanwege
nj seftijd niet worden vervolgd. De vader, moeder en een oom zit-
;n nog in hechtenis op verdenking van betrokkenheid. Vice-
1(( resident Koopmans moest de uitspraak schorsen om zijn tra-
Zei len te bedwingen. Na korte tijd keerde hij terug om het vonnis
ze e voltooien. Ter verklaring zei hij achteraf zelf jonge kinderen
rij, e hebben,
tei
p« leeltijdwerk door de Kamer
dit en haag Na een lange discussie in de Tweede Kamer komt er
lig u toch een wettelijk recht op deeltijdwerk. Werknemers mogen
ftn ok meer gaan werken als ze dat willen, hoewel van dat recht
do an worden afgezien in CAO-afspraken. Met uitzondering van
!e SGP stemden alle fracties voor het wetsvoorstel van staatsse-
retaris Verstand van sociale zaken. Verstand zei na afloop van
e stemming erg ingenomen te zijn met de grote steun voor de
et. Wel is ze teleurgesteld over het feit dat de wet niet voor be-
rijven met minder dan tien werknemers zal gelden.
irand verwoest auto's
haag» In de Schilderswijk in Den Haag heeft vannacht ëen
evige brand gewoed in een parkeergarage in de Schilderswijk.
Irie auto's brandden geheel uit en 27 andere raakten zwaar be-
ijde chadigd. De brandweer rukte uit met groot materieel, omdat
Da ich boven de vuurhaard over een lengte van 140 meter honder-
ROi en appartementen bevonden. Naar schatting 130 omwonen-
n, onder wie tientallen kinderen en moeders met babies, gin-
rtJen de straat op om de afloop af te wachten. De brand veroor-
me aakte grote zwarte rookwolken. De brandweer schat de totale
Rf chade op ongeveer 500.000 gulden.
Ven
n Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde Pers Diensti
Trauma 's en onzekerheid leiden volgens onderzoek tot vluchtgedrag
Asielzoekers zoeken hun toevlucht in veelvuldig gebruik van drank, drugs en medicij
nen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Utrechtse Centrum voor Verslavingsonder
zoek (verbonden aan de Universiteit Utrecht) en Jellinek Gooi- en Vechtstreek.
UTRECHT GPD
De oorzaken voor het overma
tig gebruik van de verdovende
middelen zijn veelal de trauma
tische ervaringen in het land
van herkomst en de eenzaam
heid waarmee asielzoekers in
Nederland te kampen hebben.
Ook de grote onzekerheid,
waarin veel asielzoekers verke
ren over een mogelijke vluchte
lingenstatus, leidt tot de vlucht
in verdovende middelen.
Het onderzoek is gedaan in
opdracht van het Platform Mul
ticulturele Verslavingszorg en
gefinancierd door het ministe
rie van volksgezondheid. Aan
leiding tot het onderzoek waren
signalen vanuit het asielzoe-
kerswerk en de verslavingszorg
over toenemend gebruik van al
cohol en andere drugs binnen
asielzoekerscentra.
De onderzoekers pleiten in
hun studie onder meer voor be
tere mogelijkheden van gezins
hereniging en een zinvolle in
vulling van de tijd dat asielzoe
kers op hun status wachten.
Bovendien moet voorlichting
aan asielzoekers worden gege
ven, waarbij meer rekening
moet worden gehouden met
hun culturele achtergrond.
De onderzoekers constateren
dat veel asielzoekers in hun
land van herkomst hoogopge
leid zijn. In Nederland mogen
ze echter in afwachting van be
handeling van hun asielverzoek
geen'arbeid verrichten of een
opleiding volgen. De overheid
is wel bezig met het ontwikke
len van plannen om dat veran
deren.
Naarmate ze langer moeten
wachten, zoeken ze meer hun
toevlucht in verdovende mid
delen. „Veel van hen hebben
traumatische ervaringen. In
asielzoekerscentra komen de
emoties in alle hevigheid los,
omdat ze daar alle tijd hebben
Een dorpsgezicht van Eist
ELST DOLF SCHELLEKENS
Eist is klaarwakker. In het Utrechtse
dorp praat iedereen over de sluitings
tijden van de Tijdelijke Noodvoorzie
ning Vreemdelingen (TNV). Heeft on
dernemend Eist die tenslotte niet afge
dwongen op de maandag gehouden in
formatieavond? Schaamte en trots en
oud zeer splijten de bevolking. Het is
een conflict om een wassen neus.
Eist is een vreemd dorp. Een grote weg
met aan de ene kant de Rijn en aan de
andere kant de huizen. Het dorp heeft
4100 inwoners, verdeeld over twee ge
meenten. Het grootste deel, 3600 men
sen, hoort bij Rhenen. De andere vijf
honderd inwoners vallen onder Ame-
rongen.
Sinds maandag heeft Eist een stempel.
Toen sloten Ondernemersvereniging
Eist, justitie en de gemeente Rhenen een
deal. Tussen half twaalf 's avonds en
kwart voor zeven 's morgens wordt de
asielzoekers verzocht op het opvangter-
rein te blijven. Die afspraak heeft Eist in
een hoek gezet. Het is nu het dorp, dat
vluchtelingen wil laten opsluiten.
Er deden altijd grappiger omschrijvin
gen de ronde. 'Eén keer gas geven en je
bent er doorheen en als je geluk hebt zie
je Mies Bouwman'. Geluk kun je afdwin
gen door op het juiste moment het gas
los te ldten, Dan stop je voor het huis
van de 'grand old lady' van de Neder
landse televisie en lees je de verbijste
ring in haar ogen. Nee, ze was niet bij de
informatieavond geweest en nee, ze had
niet gedacht dat dit in Eist kon gebeu
ren. „Ik ben ontzet."
De ondernemersvereniging is verheugd,
maar het is blijdschap om een wassen
neus. De honderden gasten zijn vreem
delingen en hebben nog geen status. Ju
ridisch kan ze daarom niets in de weg
gelegd worden als ze besluiten 's nachts
wel op pad te gaan.
Toch is G. Henken blij. Hij is voorzitter
van de Elster ondernemersvereniging en
de grote gangmaker. „We zijn geen ra
cisten. We willen helpen, maar wel on
der bepaalde voorwaarden. Ik heb zeven
dagen niet gewerkt om met mensen te
praten in plaatsen waar zo'n centrum is.
Dan hoor je andere verhalen dan vanuit
de politiek. Daarom willen we zulke af
spraken. Voorkomen is beter dan gene
zen."
Het is niet alleen angst die zorgt voor de
protesten, het is ook oud zeer. Oud Eist
haat Rhenen. Het dorp vindt dat het
door die gemeente altijd is achterge
steld. Mensen hebben het gevoel dat
Rhenen ze dit weer door de strot duwt.
Voor de supermarkt staat een groepje te
FOTO GPD HENK VAN HOLLAND
praten. Te jong voor burenhaat, maar
oud genoeg voor een mening. Veront
waardigd zijn ze over de opstelling van
hun dorpsgenoten. „Waar halen ze het
vandaan", zegt K. Vlug. „Op de sport
club hadden ze het ook al over dikkere
sloten op de fiets. Ik schrok me rot." B.
van Gent baalt van de naam die Eist
krijgt. „Ik had het gevoel ineens bij die
hoop te horen. Ik vind het juist positief
dat hier vluchtelingen komen."
Toch vinden ze Eist een leuk dorp. Ge
zellig, aardige mensen. Woorden die
Mies Bouwman ook al gebruikte. Burge
meester H. Top van Rhenen is even niet
in de stemming voor zulke aardige
praat. Hij baalt van alle commotie. Had
het ook niet verwacht. „Het calimero-
gevoel speelt mee en dat neem ik waar.
Maar er is niets moeilijker dan het weg
nemen van onterechte beeldvorming."
IVHISKY VOORDEEL
len Grant
na) Single Highland Malt
;ef! icotch Whisky
Oei 99
RIJSWIJK ANP
De advocaat van de man die
wordt verdacht van de moord
op Sybine Jansons zegt dat het
DNA-profiel van de verdachte
op onrechtmatige wijze is ver
kregen. De verdachte heeft
volgens hem geen toestem
ming gegeven zijn DNA-profiel
te gebruiken in de zaak-Jan-
sons.
De 37-jarige verdachte uit
Nieuwegein werd op 19 sep
tember jongsleden aangehou
den op verdenking van twee
verkrachtingen, van een 16-ja-
rig meisje uit Nieuwegein en
een 22-jarige stewardess. In de
zaak van het meisje werd hem
gevraagd mee te werken aan
DNA-onderzoek.
„Mijn cliënt ontkent iets met de
verkrachting te maken te heb
ben. Omdat hij niets te verber
gen had, werkte hij aan het on
derzoek mee. Later bleek dat de
politie zijn DNA-materiaal ook
heeft gebruikt in de zaak van
Sybine Jansons", zegt advocaat
Stapel.
De advocaat vermoedt dat de
politie het DNA-profiel van het
begin af aan al wilde vergelijken
met het DNA-materiaal dat op
het lichaam van Sybine is ge
vonden. Volgens Stapel ontbre
ken andere bewijzen. „En het is
uiterst twijfelachtig of dit be
wijsmateriaal genoeg is voor
een veroordeling." Justitie zegt
over voldoende andere aanwij
zingen te beschikken.
Persofficier van justitie B.
Steensma wil de discussie of
het DNA-bewijs rechtmatig is
verkregen niet aan. „Dat mag
de rechter bepalen. Wij hebben
in opdracht van de rechter
commissaris gehandeld", zei
hij. Steensma voegt er aan toe
dat, indien nodig, opnieuw
DNA van de verdachte Nieuwe-
geiner kan worden afgenomen.
DEN HAAG GPD
DNA is als juridisch bewijsmiddel bezig aan een
snelle opmars, zeker in zedenzaken. Sinds ruim
twee jaar zijn door het Gerechtelijk Laboratori
um in Rijswijk zo'n vierhonderd DNA-profielen
van verdachten verzameld. Dat is niet veel ver
geleken met landen als Engeland en de Ver
enigde Staten. In Nederland mag de DNA-iden-
tificatiemethode alleen worden gebruikt bij
misdrijven waarop een gevangenisstraf staat
van zes jaar of meer.
DNA is de Engelse afkorting van desoxyribo nu
cleic acid. In elke cel van ons lichaam zitten slier
tjes van dit materiaal, die op een geheel eigen
manier zijn gerangschikt. Door de celwand kapot
te maken, kunnen de DNA-moleculen zichtbaar
worden gemaakt. Het is onder andere te vinden
om na te denken. Daarnaast
maken ze zich zorgen om ach
tergebleven familieleden. In het
onderzoek zijn tientallen inter
views gehouden met sleutelfi
guren binnen asielzoekerscen
tra en met asielzoekers. De
meeste geïnterviewden komen
uit Somalië, Iran, Irak, Afgha
nistan en voormalig Joegosla-
Minister Jorritsma
flink onder vuur
bij tal van politici
den haag anp
Een groot deel van de Tweede
Kamer mist daadkracht bij mi
nister Jorritsma van Economi
sche Zaken. CDA-Kamerlid Van
den Akker verwijt haar dat ze
'zit te dutten'. GroenLinks-
woordvoerder Rabbae meent
dat zij op belangrijke beleids
terreinen 'onzichtbaar is'.
Regeringspartij PvdA was bij
de behandeling van de begro
ting van Economische Zaken
milder dan de oppositie. „Jor
ritsma heeft het niet gemakke
lijk gehad. Zij moest hard wer
ken om gezag op te bouwen.
Maar de PvdA wil na de langza
me start graag een snelle acce
leratie zien", aldus PvdA-
woordvoerster Van Zuijlen. Ze
constateerde dat veel moties
van de Tweede Kamer niet zijn
uitgevoerd en veel toezeggin
gen niet zijn nagekomen.
Van een minister van econo
mische zaken wordt verwacht
over de grenzen van het minis
terie heen te kijken. Dat loopt
uiteen van ruimtelijke orde
ning, arbeidsmarkt en sociale
zekerheid tot belastingen en
onderwijs. D66-woordvoerder
Van Walsem nodigde Jorritsma
uit om de Tweede Kamer „dui
delijk aan te geven hoe zij met
de rol van Economische Zaken
op deze gebieden omgaat.
Van den Akker vindt dat ons
land te weinig innoveert in on
derwijs en kennis. Van Econo
mische Zaken komen te weinig
stimulansen volgens Van den
Akker. Hij sprak zelfs over een
'zwart gat', na het vertrek van
Wijers, de voorganger van Jor
ritsma.
Rabbae vroeg zich af wat Jor
ritsma, die in het vorige kabinet
minister van verkeer en water
staat was, 'eigenlijk is komen
doen op dit departement'. Jor
ritsma moet volgens Groen-
Links het voortouw nemen in
het debat over de 'kenniseco
nomie'. Nederland investeert te
weinig in kennis, maar wel acht
miljard gulden in de Betuwe
lijn, de 'technologie van de vo
rige eeuw', aldus Rabbae.
WHISKEY VOORDEEL
Four Roses
Bourbon Whiskey
70ci A 99
09^9
in slijm, haar, sperma, bloed, zweet, nagels en
huidschilfers.
Met behulp van DNA-materiaal kan onomstote
lijk worden vastgesteld dat iemand een bepaald
delict niet kan hebben gepleegd. Omgekeerd kan
niet met zekerheid worden vastgesteld dat ie
mand wél de dader is. Maar de kans dat twee
profielen 'toevallig' overeenkomen is zo klein dat
een overeenkomst wel erg belastend is.
In het geval van Sybine is er een gedeeltelijk
DNA-profiel. De gevonden 'string' is niet com
pleet of vervuild, doordat het meisje enkele we
ken in het water heeft gelegen. Door toevoeging
van enzymen kunnen de DNA-sporen zichzelf
reproduceren, waardoor een schoon en com
pleet profiel te maken is. Als dat niet lukt, is het
aan de rechter om uit te maken of de kans op een
toevallige overeenkomst te groot is om tot een
veroordeling te komen.
GALLGALL
DEN HAAG/UTRECHT GPD
De verdachte van de moord op de 13-jarige
Sybine Jansons kreeg in december 1995
geen TBS opgelegd van het Haags gerechts
hof omdat het psychiatrisch rapport was
verouderd. De man weigerde mee te werken
aan een nieuw onderzoek.
De 37-jarige verdachte uit Nieuwegein werd
destijds van twee verkrachtingen verdacht.
Het Amsterdamse hof veroordeelde hem tot
drie jaar cel en TBS. Hij was in 1993 door het
Pieter Baan Centrum (PBC) verminderd toe
rekeningsvatbaar verklaard op grond van zijn
zeer geringe geestesvermogens.
Volgens het Utrechts centrum leed de man
aan een ernstige persoonlijkheidsstoornis, die
een gebrek aan inlevingsvermogen en mede
dogen veroorzaakte. Hij was volgens de on
derzoekers sterk gefrustreerd, had drang naar
directe behoeftebevrediging en naar het 'sek-
sualiseren' van zijn gevoelens.
Advocaat Korvinus ging echter in 1994 tegen
het Amsterdamse arrest in cassatie bij de Ho
ge Raad. Hij zou op grond van toen nog gel
dende wetgeving ten onrechte zijn gedwon
gen wangslijm af te geven voor DNA. De Ho
ge Raad verwees de zaak echter terug naar
een ander gerechtshof.
Het Haagse hof waar de zaak in 1995 terecht
kwam, achtte één verkrachting bewezen.
Maar de man kon niet tot TBS worden ver
oordeeld. Het psychiatrisch rapport was ver
ouderd en de man weigerde aan een nieuwe
rapportage mee te werken. Het hof veroor
deelde hem tot negen jaar cel. Omdat de man
al geruime tijd in voorarrest had doorge
bracht en de gebruikelijke aftrek van eender
de van de termijn, kwam hij in november
1998 weer op vrije voeten.
De Nieuwegeiner bleek tijdens de rechtszaak
al eerder voor andere misdrijven, als brand
stichting, te zijn veroordeeld. De Amsterdam
mer verhuisde eind vorig jaar naar Nieuwe
gein om na zijn celstraf een nieuw leven te
beginnen. Hij ging samenwonen met zijn
vriendin met wie hij een bijna één jaar oud
kind heeft.
Volgens zijn huidige advocaat T. Stapel ver
denkt het openbaar ministerie in Utrecht de
37-jarige Nieuwegeiner nogal lichtvaardig van
de moord op Sybine Jansons. „Het is me nog
niet duidelijk welke conclusie je eraan moet
verbinden, maar naar ik begrijp heeft justitie
een stukje DNA. Welk stukje weet ik niet. En
daar hangt nogal wat van af, begrijp ik van
deskundigen. Het ene stukje kan meer ken
merken van iemand bevatten dan het andere
stukje. Lopen er vijf mensen op de wereld
rond met hetzelfde gedeeltelijke dna-profiel
of een miljoen?"
