Universiteit: meer
geld voor 'stenen'
l
Hier konden ze het heertje spelen
Leiden Regio
Het laatste bord
Miljoenen extra nodig
voor Rijn Gouwe Lijn
ONDERZOEK
H30ZH3GN0
VOENSDAG 27 OKTOBER 1999
lestuur vraagt gemeente extra bijdrage voor monumenten
In geouwehoer kun je niet wonen." W. Postma van de
i Iniversiteit Leiden zei het gisteravond schertsend. Maar
igenlijk is het universiteitsbestuur teleurgesteld over het
leerjaren Ontwikkelings Programma (MOP), waarin de
emeente haar Grote Steden Beleid-plannen verwoordt,
ostma lichtte de bezwaren toe tijdens een commissie-
ergadering. Meer geld voor stenen, vraagt de universi-
iit. Oude stenen, die van bijvoorbeeld de historische ge-
ouwen van de universiteit en van de Pieterskerk.
nes aan de Steenschuur, doelt
Postma ook op complete stra
ten. „De Doelensteeg bijvoor
beeld, ziet er echt niet uit. Of
het Paterstraatje, ook een pro
bleem."
In het Meerjaren Ontwikke
lings Programma is een slordige
tien miljoen gulden uitgetrok
ken voor monumenten en dat
is volgens de universiteit toch
echt te weinig. De onderwijsin
stelling liet onlangs de universi
teitsbibliotheek aan het Rapen
burg opknappen, een peper
duur project dat volgens de ge
meente slechts voor enkele ton
nen subsidiabel was. Zo schiet
het niet op, meent Postma. De
nnet van aarsen
D)e universiteit heeft vorig jaar
bewuste keuze gemaakt om
de binnenstad van Leiden te
ijven. Maar dat heeft conse-
ïenties. Het kost een hoop
;ld. Als er met al dat 'mono-
oliegeld' uit het MOP dan toch
lisschien nog geschoven kan
iö orden, zou ik graag zien dat er
at meer nadruk komt te liggen
i de kwaliteit van voorzienin-
ui n in fysieke zin." Behalve de
o eterskerk, die last heeft van
ider andere de bonte knaag-
>«l ver en gebouwen van de uni-
rsiteit als het Kamerlingh On-
Conimex Asian Selection
maaltijden
6 Authentieke Aziatische topgerechten
waar alleen nog verse groente en vlees
of kip aan toegevoegd hoeft' te worden.
Nieuw! Nu ook in Gado Gado.
Per pak van 5.79 voor
universiteit zou verder graag
zien dat de gemeente in het
MOP ook prioriteit legt bij huis
vesting van studenten. „In al
onze beleidsuitingen van de af
gelopen tijd staat telkens dat we
meer buitenlandse studenten
naar Leiden willen halen. Die
moeten ook ergen wonen."
Postma kreeg van diverse
partijen steun. E. Snelders
(D66): „In de Stadsvisie, waar
op het MOP is gebaseerd, staat
dat de relatie met de universi
teit van groot belang is. Maar
als ik het MOP bekijk, dan staat
er niet meer in dan de wens om
te bekijken of er een speciale
leerstoel mogelijk is." H. van
den Brink (VVD): „Postma heeft
gelijk. In woord is er veel aan
dacht voor de fysieke structuur
van de stad. Maar dat wordt
nauwelijks vertaald in munt
jes."
Het CDA noemde eveneens
de universiteit, maar dan in an
dere zin. M. de Jonge dacht bij
de wens van het college om de
hotel- en congresfunctie van de
stad de versterken: „Waarom
vragen we in dat opzicht ook
niet een bijdrage van partners
als de Pieterskerk, de universi
teit en het LUMC?" Snelders:
„Maar is het CDA dan ook be
reid om meer geld te schuiven
naar bijvoorbeeld de restauratie
van de Pieterskerk." De Jonge:
„Dat is een strikvraag, ik heb er
niet over nagedacht. Maar het
CDA pleit er wel voor om twee
miljoen gulden over te hevelen
van deelprojecten als bodemsa
nering naar projecten als Sa
men Slim, waarbij de universi
teit is betrokken."
Of de kanttekeningen van de
universiteit en de steun van een
aantal raadsfracties nog tot gro
te veranderingen leiden, valt te
bezien. De kersverse wethouder
Grote Steden Beleid, A. Pecht-
old, constateerde dat de raad
het in grote lijnen eens is met
de Stadsvisie en dat men het
MOP daar een goede vertaling
van vindt. Het college heeft het
raadsvoorstel al vastgesteld.
Misschien komen er nog een
paar kleine wijzigingen voordat
het MOP in de raad wordt vast
gesteld.
leiden Opgeruimd was er al. Geveegd en ge- borgen, moesten nog worden teruggezet. Een hele
sjouwd, om al het afval van de 3 oktoberfeesten uit klus. Pas gisteren werd het laatste bord weer in de
de stad te verwijderen. Maar daarmee was de ge- grond gezet, bij het parkeerterrein van Molen de
meente er nog niet. Alle verkeersborden die al ruim Valk.
voor de feestdagen veiligheidshalve waren opge- foto mark lamers
CHEF WIM WEGMAN. 071-5356414. PLV -CHEF ANNET VAN AARSEN, 071-5356436
leiden/regio robbert minkhorst
Het Rijk reserveert veel te wei
nig geld voor de aanleg van de
Rijn Gouwe Lijn tussen Katwijk,
Noordwijk, Leiden en Alphen
aan den Rijn. Dat schrijft de
provincie Zuid-Holland in een
brief aan de Tweede Kamer.
Bovendien is het noodzakelijk
dat de aanleg van de sneltram
verbinding al voor 2005 begint.
„Het draagvlak voor de aan
leg van de lijn is groot", meldt
gedeputeerde M. Houtman na
mens de Stuurgroep Rijn Gou
we Lijn aan de vaste Kamer
commissie voor verkeer en wa
terstaat, „zowel bij de regionale
overheden als bij het bedrijfsle
ven." Behalve de provincie zijn
in de stuurgroep ook Leiden, de
Duin- en Bollenstreek en de
Rijnstreek vertegenwoordigd.
„De Rijn Gouwe Lijn biedt een
unieke kans om op korte ter
mijn een ligth-railproject in Ne
derland daadwerkelijk in ge
bruik te nemen. De regio is er
klaar voor."
De Rijn Gouwe Lijn maakt
een snelle verbinding van de
Leidse binnenstad met de
stranden bij Katwijk en Noord-
wijk mogelijk. Tussen Gouda en
Leiden-Lammenschans rijden
de trams volgens de plannen
over bestaand spoor, vanaf daar
wordt een nieuw tracé door
Leiden via „de nieuwe bouwlo
catie Valkerhout" (aldus de
brief) naar de kustplaatsen aan-
Volgens de jongste begroting
van het ministerie van verkeer
en waterstaat komt er tussen
2005 en 2010 zo'n 85 miljoen
gulden vrij voor de lijn. Het to
tale project kost evenwel 314
miljoen gulden. Het geld van
het Rijk is bij lange na niet ge
noeg, stelt Zuid-Holland, zelfs
als bedrijven bereid zijn aan de
light-railverbinding mee te be
talen. De provincie onderzoekt
of dat mogelijk is, kondigt ze in
de brief aan.
Doel van de sneltramverbin
ding is om de bereikbaarheid
van de regio Rijnland te verbe
teren en daarmee de economi
sche en toeristische positie er
van te versterken. De verschil
lende studies van het Rijk zelf
hebben aangetoond dat de Rijn
Gouwe Lijn „een oplossing
biedt voor de bereikbaarheids-
en leefbaarheidsproblemen in
de regio."
Voor 85 miljoen gulden kan
hooguit de bestaande NS-lijn
tussen Leiden en Gouda wor
den opgewaardeerd. Dat heeft
weinig meerwaarde voor de
ontwikkeling van het gebied,
vindt de stuurgroep. De provin
cie en de regio dringen ook aan
op een snellere aanleg van de
lijn. De stuurgroep meent dat
de Rijn Gouwe Lijn in fases kan
worden aangelegd. Dat bete
kent dat de eerste sneltrams al
in 2001 of 2002 rijden. De Ka
mercommissie behandelt de
begroting van verkeer en water
staat volgende week.
Schoolbesturen tekenen convenant
maatschappelijk werk en vol
wasseneneducatie huisvesten.
Landelijk bestaat het concept
van de brede school al langer.
Nieuw aan het initiatief in Lei
den is dat de drie 'zuilen' in het
onderwijs willen samenwerken
om te komen tot zo'n brede
school voor alle gezindten. Het
wil overigens niet zeggen dat de
brede scholen in Roomburg en
Noord vandaag of morgen al
feit zijn. De betrokken partijen
nemen eerst pakweg een jaar
de tijd om onderzoek te doen.
Voorzitter P. Geelkerken van
de P.C. Schoolvereniging Lei
den: „Volgend jaar rond deze
tijd, of misschien iets eerder,
willen we een concept-pan
hebben waarin staat hoe we het
moeten doen."
De besturen voor het protes
tants christelijk, het katholiek
en het openbaar basisonderwijs
hebben gisteren een convenant
getekend om te komen tot een
brede school. De handeling was
slechts een bevestiging van wat
de schoolbesturen al eerder
hadden besloten. Ze willen met
de gemeente als verantwoorde
lijke voor het onderwijsbeleid
in Leiden-Noord en in de
nieuw te bouwen wijk Room
burg 'brede scholen' oprichten,
waar kinderen en hun ouders
niet alleen tijdens maar ook
voor en na schooltijd welkom
zijn. De brede scholen moeten
in de toekomst ook zaken als
kinderopvang, welzij ns- en
Naar het front der wetenschap, dat is het streven van de
Universiteit Leiden. En met succes. Niet zelden brengen
Leidse onderzoekers opmerkelijke resultaten onder de
>vi4ndacht. Maar ook onderzoeken die minder opvallen dragen
)ij aan een inzichtelijker samenleving. In Onderzoek houdt
een dwarsdoorsnede van de Leidse wetenschap tegen hét
iel icht. Elke week vertelt een andere onderzoeker over zijn of
haar werk. Vandaag Martine Zoeteman.
Martine Zoeteman onderzoekt Leids studentenleven tussen 1575 en 1812
ïimwee druipt van de blad-
len. Het klimaat, de Hol-
ïdse vrouwen, de benauwde
ad, het bevalt een Russische
ins allemaal niks, zo blijkt uit
n achttiende eeuwse dag-
lek. „Je ziet hem steeds de-
essiever worden", zegt Mar-
331 ie Zoeteman. Brieven, dag
teken, senaatsakten en ver-
tgen van de academische
erschaar gaven haar inzicht
het dagelijks studentenleven
de beginjaren van de Leidse
liversiteit. Ze hoopt er vol-
nd jaar op te promoveren.
)at zo'n tijdsbeeld wordt ge-
ïetst is nieuw."
tad en universiteit zijn nog
:eds twee aparte werelden",
ilt Zoeteman vast. „De uni-
ven rsiteit is nu ook toegankelijk
or mensen die niet rijk zijn.
:t elitaire is er vanaf. Ook
tsingen met burgers komen
ini nder vaak voor. Maar nog al-
tiagfl botert het niet echt tussen
gewone Leienaar en de stu-
SET nt. En ook toen al hadden
Sle identen hun eigen voorzie-
idere igen, bijvoorbeeld op sport-
bied. Ze klaagden als daar
gewone burgers kwamen.
de andere kant trokken
rgers altijd partij voor elkaar,
een student het aan de stok
1 met een Leidenaar, kreeg
meteen het gepeupel van
iden over zich heen. Er blijkt
inig veranderd, dat vind ik
'grappig."
iteman onderzoekt het stu-
ïtenleven tussen 1575 - de
richting van de universiteit,
cadeautje van de Prins van
d mje voor het standvastige
den - en 1812. „In dat jaar
andert er zoveel, met het
de an de Franse overheer
sing, een nieuwe wet op het
hoger onderwijs, opheffing van
de universiteiten van Franeker
en Harderwijk en verdwijning
van de academische vier
schaar." Ze kijkt naar herkomst
van de studenten en probeert
hun dagelijks leven in kaart te
brengen.
„In de eerste tweehonderd jaar
zijn er ruim zestigduizend in
schrijvingen, zo blijkt uit het
album studiosorum, het in
schrijvingsregister uit 1875. Ik
heb dat hele boek in de com
puter ingevoerd om de dubbe
le inschrijvingen en de niet-
studenten er uit te filteren. Het
bestand was vervuild, omdat
ook het personeel stond inge
schreven, voornamelijk vanwe
ge de belastingvoordelen. Zo
kregen studenten korting op
wijn en bier en op de invoer
rechten van boeken en waren
ze vrijgesteld van schutterij-
diensten. Ze kwamen overal
vandaan: veel Duitstaligen,
maar ook uit Jeruzalem en Ja
pan. De universiteit heeft echt
topjaren gekend met veel bui
tenlandse inschrijvingen. Dat
kon makkelijk want Latijn was
immers de voertaal. Hun brie
ven dienen mij als basis voor
het berekenen van kosten voor
onderdak, maaltijden, koffie
huis of maliebaan, een voorlo
per van het golfterrein. Zo pro
beer ik een kasboek van stu
denten door de eeuwen heen
op te stellen."
„Ik heb sterk de indruk dat de
studenten toen de stad domi
neerden, ook al waren ze niet
zo sterk in aantal als nu. Opval
lend is de onderdanigheid van
de hospessen en hospita's. Die
heb je nu bijna niet meer, maar
Martine Zoeteman.
het is toch niet zo lang geleden.
Je ziet het bijvoorbeeld nog in
de film Soldaat van Oranje. In
de zeventiende en achttiende
eeuw kon het tussen student
en hospes flink uit de hand lo
pen. Thuis hadden ze niks te
vertellen want daar besliste va
der over alles en waren ze on
zelfstandig. Hier konden ze het
heertje spelen. Een verstandige
hospes dreigde met een briefje
aan de ouders, maar een arme,
ongeletterde hospes was ge
makkelijk te overheersen."
foto hielco kuipers
Hoezeer de werelden van uni
versiteit en burgerij gescheiden
waren bleek uit de instelling
van de academische vier
schaar, een eigen soort recht
bank, waar studenten zich
moesten verantwoorden als ze
bijvoorbeeld ruzie haclden met
hun hospes. „Hij bestond uit
de rector magnificus en een
paar hoogleraren. Hun toon
was zeer gematigd. De rector
gedroeg zich als een vaderfi
guur, die milde straffen opleg
de. Hij bemiddelde eerst in een
conflict en pas als dat niet luk
te, werd de juridische weg in
geslagen. Studenten die echt
niet wilden deugen, die bij
voorbeeld lawaai maakten op
straat of uit hoerenhuizen
moesten worden werden ge
plukt, werden in het verbeter
huis of op de vaart naar Indië
gezet; een hoop gesjeesde stu
denten kwamen daar terecht."
Studenten waren in die tijd
nog louter mannen. De eerste
vrouw verscheen pas aan het
einde van de vorige eeuw aan
de universiteit. Contact met
vrouwen vormde dan ook een
belangrijk onderdeel van het
studentenleven. „Het hoogst
bereikbare, het hoofse ideaal,
was een dochter uit hogere
kringen. Maar de vaders, hoog
leraren en andere Leidse nota
belen, hielden hun dochters
natuurlijk weg bij die losbollen.
Wel bereikbare vrouwen kwa
men uit de lagere burgerij:
winkelmeisjes, hospita's. Zij
werden ook gebruikt voor sek
suele diensten. Een mooi ver
haal waar ik op stuitte is van
een meisje dat zegt zwanger te
zijn en de student in kwestie
begint te achtervolgen. Uitein
delijk meldt ze zich bij zijn va
der, die haar zwijggeld betaalt.
Dat is wel het schrikbeeld van
de student: dat zo'n meisje op
de stoep staat bij zijn vader."
Zoeteman studeerde geschie
denis in Leiden en begon drie
jaar geleden met haar promo
tie-onderzoek. Volgend jaar
moet haar proefschrift klaar
zijn. Haar promotor, prof. Ot
terspeer, zal haar onderzoek
gebruiken bij zijn geschied
schrijving van de Leidse uni
versiteit. „Dat geldt ook voor
het werk van twee collega's.
We worden wel de trojka van
Otterspeer genoemd." Zelf
droomt Zoeteman stiekem van
een historische roman. „Maar
ik weet helemaal niet of ik het
allemaal wel smeuïg kan op
schrijven. Trouwens, eerst heb
ik mijn handen vol aan het
proefschrift en aan mijn drie
maanden oude kleintje, Julie."
tdeLeidsch Dagblad
ANNO 1899
Vrijdag 27 October
GEMENGD NIEUWS - Nederland geboycot! - Een
oesterhandelaar te lerseke deelde mede, dat hij van
een paar klanten uit Engeland bericht had ontvan
gen, dat zij, zoolang de oorlog met Transvaal duur
de, geen Zeeuwsche oesters meer kunnen gebrui
ken. Uit antipathie tegen al wat Hollandsch is, wilde
men in Engeland onze oesters niet meer.
Nu, dan zullen er des te meer Nederlanders zijn,
die ze wèl willen!
LEIDEN - De vereeniging 'de Laecken-Halle' geeft
weder een tentoonstelling. De geëxposeerde kunst
werken zijn tijdelijk afgestaan door verschillende
Leidsche ingezetenen. Al dadelijk kan worden ge
zegd dat er veel is en veel moois. Een meevaller dus,
daar Leiden in zake beeldende kunst bij verschillen
de artisten niet hoog staat aangeschreven.
Advertentie
PARIJS - Grands Magasins du PRINTEMPS. Nou
veautés.
Wij verzoeken de Dames die ons geïllustreerd mo
de-album voor het Winterseizoen noch niet ontvan
gen hebben dit te willen aanvragen aan: MM. JULES
JALUZOT Cie, Paris.
Hetzelve wordt dan omgaand gratis en franco toe
gezonden. Bestellingen van af 25 francs vrij van alle
kosten aan huis met 5% verhooging.
ANNO 1974
Maandag 28 oktober
VOORSCHOTEN - Het bezoek aan het gemeentelijk
badhuis loopt de laatste jaren sterk terug. Een ver
heugend verschijnsel van de welvaart in de wonin
gen. Een douche of badkamer is in vrijwel alle wo
ningen thans aanwezig. Toch is de gemeente nog
steeds verplicht tot het instandhouden van een ge
meentelijk badhuis. Afgaande van de resultaten van
dit jaar wordt gerekend op een totaal van 250 stort
baden ad -.50 en 72 kuipbaden ad 1.- Het na
delig saldo van het badhuis wordt begroot op
17.328,65. B. en W. vermelden bij de opmerkin
gen: „Bij 325 baden draagt de gemeente 53,32
per bad bij".
LEIDEN - Aartsbisschop Helder Camara heeft van
ochtend een eucharistieviering geleid in de kapel
van het huis Verbum Dei aan de Plantage. De eucha
ristie was bedoeld als een bezinningsbijeenkomst
voor de groep van medewerkers van de vorige week
LEIDEN - Kort
voordat de vie
ring in Verbum
Dei begon onder
hield bisschop
Camara zich met
enkele aanwezi
gen.
foto
archief
leidsch dagblad
geopende wereldwinkel in Leiden. Tijdens zijn preek
zei de Braziliaanse bisschop o.m. te hopen dat deze
medewerkers met hun werk ook de mensen in hun
naaste omgeving zullen bereiken opdat dit tot een
zeker besef zal leiden. De bisschop vond dit temeer
belangrijk omdat "er niet alleen problemen zijn in
de Derde Wereld, maar ook in uw eigen omgeving".
Helder Camara sprak er zijn vreugde over uit dat
overal waar hij kwam er wel groepen van mensen wa
ren die zich met de problematiek van de Derde We
reld bezighouden. Na de eucharistie bezichtigde de
bisschop enkele voorwerpen uit de Derde Wereld.
VALKENBURG - De stichting Kleuterburg in Valken
burg (de christelijke kleuterschool) heeft gister
avond in gepaste vreugde vergaderd. De vreugde lag
vooral in het feit dat er dit jaar géén financieel tekort
op het jaarverslag stond. Sterker: men had vier cent
over. De vergadering ging hierna door zoals gebrui
kelijk. Met een bestuursverkiezing, waarbij voorzitter
Van Delft met algemene stemmen werd herkozen.
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen nu plaatsing een ingevulde cheque (geen
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 Bij 18 In zwart wit) op te sturen naar het Leidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de babe van het Leidsch
Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
