Het kerkhof als wandelpark MS v< TV WEER Latoya en IJsselmuiden Het Gesprek van de Dag Parfumproducenten strijden om geur Maxima 67 DINSDAG 26 OKTOBER 1999 COMMENTAAR Latoya Rijssen, het veertienjarige Surinaams meisje dat met uitzet ting wordt bedreigd, mag van geluk spreken dat ze in Edam woont. Want daar zetelt burgemeester Frank IJsselmuiden, ooit luis in de pels van de gemeente Amsterdam en de provincie Noord-Holland. IJsselmuiden, voormalig eerste burger van Haarlemmerliede, laat zich door niemand de wet voorschrijven. Latoya had zich geen be ter bondgenoot kunnen wensen. Nu laat de gedachtevorming over de uitwijzing van een veertienja rig meisje dat hier al twee jaar lang gelukkig met vader en stief moeder woont, zich vooral bepalen door emoties. Hoe haalt staatssecretaris Cohen het nu in zijn hoofd om zon kind terug te sturen naar Suriname? Sterker nog: ze is juist gevlucht uit Surina me om aan mishandeling door moeder en stiefvader te ontkomen! Parallellen dienen zich aan met de uitzetting van de Turkse familie Gümiis. In een commentaar in deze krant werd gesteld dat een overheid zich belachelijk maakt als zij haar eigen wetten niet uit voert. Gümüs voldeed als hardwerkende "illegaal net niet aan de ei sen voor een permanente verblijfsvergunning. Zijn uitzetting werd als terecht beoordeeld. In het geval van Latoya gaat het erom dat haar vader niet kan aan tonen dat hij voldoende contact met haar onderhield nadat hij zelf Suriname had verlaten. De Nederlandse rechter beoordeelde het door een Surinaamse rechter aan de vader toegewezen voogdij schap van Lotoya als niet rechtsgeldig. En daarmee was de kous voor Cohen af. Latoya moet terug naar Suriname, desnoods naar een tehuis. De vraag is welk belang hiermee is gediend? Zeker niet dat van een minderjarig kind en evenmin dat van het Nederlandse asielbeleid. In het geval van Gümüs ging het om een principe. Om de voor beeldwerking richting andere illegalen. Het geval van Latoya is meer een treurig incident, een persoonlijke tragedie. Juist voor dit soort gevallen heeft Nederland een asielbeleid. Burgemeester Frank IJsselmuiden verwoordt het goed. Hij heeft het gevoel dat rechtsregels worden uitgevochten over de rug van een kind. Waar blijft het recht van een kind op een geborgen ge zinsleven? IJsselmuiden heeft al eerder in zijn loopbaan getuigd van een groot rechtvaardigheidsgevoel. Vijfentwintig jaar lang was hij burgemeester van Haarlemmerliede. Promotie naar een grote gemeente werd hem als 'dwarsligger' lange tijd onthouden. Dat kon hem niet schelen. Hij geeft met zijn eigenzinnig optreden de burger weer enig vertrouwen in zijn bestuurders. Natuurlijk Bloederige hompen vlees die worden vermalen door een paar ver vaarlijke kaken. Die onsmakelijke beelden zijn steevast ook de meest prikkelende die in natuurseries op ti> te zien zijn. Ook de Brit se animatieserie Walking with Dinosaurs (BBC) ontziet de kijker op dit punt niet. Net echt. Net echt: dat is het sleutelbegrip waar Walking with Dinosaurs om draait. Miljoenen hebben de makers geïnvesteerd om de dino's die ooit de aardbol bevolkten via animaties tot leven te roepen. Te re animeren, zeg maar. Alles kan, sinds Jurassic Park. Een oog dat knippert tegen de zon. Een staart die sierlijk heen en neer wiegelt op de kadans van het drafje van een verder nogal lom pe dinogestalte. Dat zijn de kleine, werkelijk fabelachtig knappe de tails waar je op gaat zitten letten. Juist omdat ze niet echt zijn. Is meteen ook een onweerstaanbaar spelletje: kijken of je ze kan be trappen op schoonheidsfoutjes. De vraag dringt zich dan wel op of je nou naar de Wonderen der Natuur of de Wonderen der Techniek zit te kijken. Maar ach, het houdt je als kijker in ieder geval bezig. Want laten we wel zijn, de meeste natuurprogramma 's zijn nogal saai. Om niet te zeggen slaapverwekkend. De BBC is er wonderwel in geslaagd om ook dat effect met Walking with Dinosaurs tot op 'net echt'-niveau na te bootsen. In Engeland is de serie een grote hit. Wat daarbij helpt: de felle dis cussies tussen de voor- en tegenstanders van het programma. Gere- nommerde paleonthologen vliegen elkaar op onvervalst Engelse wijze in de haren over de vraag naar de wetenschappelijke juistheid van de animaties. De preciezen wijzen erop dat we nog veel te wei nig weten van de dino's om ze in levende lijve over het scherm te la ten lopen. De rekkelijken zien dat - hoe kan het anders - wat genu anceerder. De serie komt in december ook op de Nederlandse tv. Benieuwd of de nuchtere Hollander het kan opbrengen om zes keer een halfuur het dagelijkse reilen en zeilen van de dino's gade te slaan. Kleine tip. gebaseerd op recente tv-ervaring: laat de kijkers stemmen welke di tto aan her eind van elke aflevering wordt afgeserveerd. In bloederi ge hompen, natuurlijk. Nog altijd bovenmaatse temperaturen De neerslagverschillen tussen het oosten en het westen van het land zijn dit najaar buitengewoon groot. In het Achterhoekse Lichtenvoorde is van 1 september tot gistermiddag slechts 50 mm gevallen (normaal voor september/oktober is 122 mm) tegen plaatselijk meer dan 250 mm in Noord- en Zuid-Holland. Uitgeest spant met 291 mm (normaal 170) de kroon. Verder viel in Heemskerk 284 en in Hoofddorp 277 mm. De grote neerslagverschillen komen ook goed tot uitdrukking in het veld. In het oosten staan veel sloten op een droogje; in het westen was er recentelijk sprake van wateroverlast door zware regenval. Dank zij het zonnige weer rond het midden van de maand konden de agrari ërs hun werkzaamheden weer snel hervatten. Dezer dagen wordt het weerbeeld bepaald door een krachtig hoge- drukgebied boven het Europese vasteland. Onder invloed van dit systeem zijn de neerslagkansen tot het weekeinde gering. Boven dien is het rustig weer met in de middag toch nog bovenmaatse temperaturen. Zo komt het kwik morgenmiddag uit op omstreeks 15 graden. Aanvankelijk kan er morgen eerst nog een enkele bui vallen. Later op de dag blijft het droog met nu en dan zon. De wind waait uit westelijke richtingen en is zwak tot matig. Morgenavond krimpt de wind naar het zuidwesten. Op donderdag komt er geleidelijk meer bewolking en misschien gaat het later op dag wat mieze ren. In het weekeinde trekt het hogedrukgebied naar het oosten waardoor uitlopers van oceaandepressies tot onze streken kunnen doordringen en regen gaan veroorzaken. Het blijft aanhoudend zacht voor de tijd van het jaar. Gisteren zijn er slechts enkele buitjes gevallen. Het was echter wel meest bewolkt weer. De temperatuur liep in Bloemendaal nog op tot bijna 15 graden. In zonnig Limburg werd het nog 17 tot 18 gra den. jan visser Architect Van Loon wil saaiheid begraafplaatsen doorbreken Op Nederlandse begraafplaatsen regeert de saaiheid. Met een beetje goede wil valt er veel te ver beteren, denkt landschapsarchitect Pieter van Loon. De dodenakker als recreatiepark. Of als beeldentuin. „En waarom zou iemand geen graf mogen hebben van tien bij tien meter?" MILLENN1U „Is het nou echt nodig dat we met z'n allen terecht komen onder een strak aanrechtblad met onze naam erin gebeiteld?" Helemaal niet, vindt Pieter van Loon, oprichter/eigenaar van adviesbureau Hollandschap in Moerkapelle. Op het gebied van begraafplaatsen is volgens de 47-jarige landschapsarchitect veel meer mogelijk dan de grauwe eenvormigheid hier te lande. „Door de vele regels zijn Neder landse begraafplaatsen hart stikke saai. De graven liggen naast elkaar in vakjes en het is bijna allemaal zwart en grijs", sombert Van Loon. En dat ter wijl het zoveel fraaier zou kun nen. Voor zijn geestesoog zwe ven ruim opgezette begraaf- annex wandelparken. Graven in alle soorten, maten en prijsklas sen lijken met losse hand over het landschap uitgestrooid. Kunstenaars werken er aan een grote variëteit aan grafmonu menten. „Zo ontstaan beelden tuinen vergelijkbaar met die van het Kröller-Müller-museum op de Veluwe", mijmert Van Loon. „De hiërarchische verschillen in de samenleving zouden ook op begraafplaatsen tot uitdruk king kunnen komen. We accep teren dat er mensen zijn die in een auto van anderhalve ton rijden, terwijl anderen met moeite 20.000 gulden voor een autootje bij elkaar kunnen schrapen. Waarom moeten mensen na hun dood dan alle maal in dezelfde kleine ruimte worden geperst? Als iemand een ton wil betalen voor een heel mooi graf dat deel uit maakt van de openbare groene ruimte, waarom zou je dat dan niet toestaan?" Met zo'n duur graf kan openbaar groen wor den gefinancierd. En daarom is het Van Loon om te doen. Nu de babyboom-generatie langzamerhand tegen haar ster felijkheid begint aan te lopen, ontstaan problemen, maar ook nieuwe kansen. De komende decennia zullen in het tamelijk volle Nederland steeds meer graven nodig zijn. In combina tie met de babyboomers als Pieter van Loon; „Waarom zou iemand geen graf mogen hebben van tien bij tien meter?" draagkrachtige generatie ziet Van Loon een markt voor nieu we ideeën. „Er wordt ontzettend veel ge klaagd over het onderhoud van begraafplaatsen", weet hij na vijftien jaar ervaring met de uit- vaartsector. „Daar is best iets aan te doen. Je zou op vier plekken in Nederland heel gro te, goed verzorgde begraaf plaatsen met elk een eigen ka rakter kunnen aanleggen. In het oosten bijvoorbeeld een met veel bos en aan de kust een met duinlandschap. Een derde zou een vlak, weide-achtig karakter kunnen krijgen en nummer vier kan moerassig worden, met ter pen voor de graven." Van Loon realiseert zich dat zulke ruim opgezette dodenak kers duur zijn. Hij is er echter van overtuigd dat graven best tegen een forse prijs kunnen worden verkocht, op voorwaar de dat mensen er ook iets bij zonders voor krijgen. „Bij ge meenten komen zeer uiteenlo pende wensen binnen. Daar over wordt nu nog moeilijk ge daan. Maar als iemand in een graf van tien bij tien meter wil liggen en bereid is daarvoor flink te betalen, wat is daar dan tegen? Het is natuurlijk niet de bedoe ling onder iedere boom een graf te graven of van begraaf plaatsen pretparken te maken met rollercoasters", zegt Van Loon geruststellend. „Toch is het heel goed mogelijk om din gen te combineren. Zo kan een begraafplaats tevens als wan delpark dienen." Bij de uitbrei ding van de Algemene Begraaf plaats in Hazerswoude heeft hij daarmee al rekening gehouden. Dankzij heggen kan de bezoe ker daar wandelen zonder tus sen de graven te belanden. Pa den zijn zo aangelegd dat ze - „als de tijd er ooit rijp voor is" - gemakkelijk kunnen worden aangesloten op het omringende gebied. Nieuwe gedachten over be graafplaatsen vinden echter niet zo makkelijk ingang. Van Loon: „In Waddinxveen zou de begraafplaats worden aange past. In ons ontwerp hadden Twee ondernemers zijn in gevecht over de vraag wie een parfum met de naam 'Maxima' op de markt mag brengen. Utrechter Walter van Gelder denkt binnen vijf weken zijn 'temperament volle' geur te presenteren. Amsterdammer Rudolph Si mon Muller, die de merk naam voor een Maxima-par fum al eerder heeft vastge legd, is vastbesloten daar een stokje voor te steken. Nog deze week stuurt Mul- lers advocaat Van Gelder een waarschuwingsbrief. Muller is in verregaande onderhan deling met de Leidse par fumproducent Koninklijke Sanders BV, bekend van ge renommeerde luchtjes als Van Gils en Mexx. „We heb ben al een hoop geld gesto ken in het product," zegt Muller. Hij is inmiddels gestopt met zijn andere activiteiten op geurgebied om zich volledig op Maxima te kunnen rich ten. „We waren eigenlijk nog bezig met een geurtje met de naam Marilène." Maar Mari- lène van den Broek, die door haar huwelijk met prins Maurits vorig jaar mei in één klap de populairste 'royalty' werd, is door Maxima naar de achtergrond verdrongen. Muller: „Marilène hebben we dus maar even in de ijs kast gezet." In de strijd met Van Gelder schermt Muller met de da tum waarop hij Maxima als merknaam heeft gedepo neerd bij het Benelux Mer kenbureau in Den Haag. Muller deed dat al op 27 au gustus, een paar dagen voor dat de media op hol sloegen over de nieuwe Argentijnse liefde van kroonprins Wil- lem-Alexander. Daarom koos Van Gelder, die pas op 6 september 'Maxima' be sloot te deponeren, voor een gecombineerd beeld/woord- merk. Dit logo bestaat uit het woord 'maXima' - met een grote X - plus in kleine letter tjes 'Royal Cosmetics'. „Als ik alleen een naam had gere gistreerd, zouden mijn voor gangers dwars kunnen gaan liggen. Met een beeldmerk heb je daar geen last van," zegt Van Gelder. Hij baseert op advies van een deskundi ge van het Nederlands Oc trooibureau in Amsterdam. Maar volgens advocaat Bas Kist van het Amsterdamse merkenbureau Shield Mark maakt de Utrechter geen schijn van kans. „Het doet er niet toe of je een speciaal beeldmerk hebt. Muller heeft gewoon de oudste rechten." Als Muller de zaak hard speelt, kan dat Van Gelder een behoorlijke kostenpost opleveren. Het parfumflesje met gouden dop is al klaar, het parfum zit er al in en het prototype voor de 'konings blauwe' verpakking is er ook al. De Utrechter heeft ook plannen voor zeep en tand pasta („Maxima heeft zulke mooie witte tanden, weet u"). Van Gelder zit overigens ook in de telecommunicatie. Zijn bedrijf Telepoint hoopt in samenwerking met mo biel telefoonbedrijf Ben over vijf weken een actie op touw te zetten. „Mensen kunnen dan een prepaid telefoon ko pen, met in het pakket een gratis flesje maXima." Het parfum is voorlopig al leen te koop als relatiege schenk voor bedrijven, al durft Van Gelder wel te ver klappen dat een flacon van vijftig milliliter in de winkel straks waarschijnlijk 89 gul den moet kosten. Van Gelder is er veel aan gelegen om snel met zijn exotische luchtje a la Gabrielle Sabati- ni te komen. „De weken voor kerst zijn een belangrijke pe riode om je naam te vesti gen." Precies daarom wil ook Mul ler zijn concurrent zo snel mogelijk de pas af snijden. Zijn partner, geurfabrikant Koninklijke Sanders BV, wil op zeker spelen. Het Leidse bedrijf denkt pas in 2000 of 2001 te komen met een ste vige muskachtige Maxima-' parfum, die met vijftig a honderd gulden voor een flesje van 75 of 100 milliliter in de hogere prijsklasse moet komen te liggen. „We weten tenslotte nog steeds niet of Maxima de juiste persoon is voor Willem-Alexander", al dus directeur Robert Sel- horst van de afdeling 'special projects'. „Eerst een verlo ving, pas dan gaan we aan de slag." ferdi schrooten Alles voor de kunst Ik zat in een aula waar ik nog nooit geweest was, in een stad waar ik de weg niet wist. De andere leerlingen kenden elkaar al, ik.was een nieu wkomer in drie gymnasium en zag uitsluitend onbekende gezichten. „Addie Alberts.Aanwezig.„Alderik Bakema. „Aanwezig"„Johan van Del? isjohan van Del aanwezig., nee?" De rector las de indeling van de nieuwe klas sen voor en ik wachtte tot ook mijn naam zou worden ge noemd. Maar het alfabet werd tot het eind afgewerkt, zonder dat mijn naam viel Ik bleef als allerlaatste achter in een leegge lopen aula. De rector die zijn pa pieren opruimde keek mij bevreemd aan. Ik vroeg met dichtgeschroefde keel wat eraan de hand was. Ver keerde school misschien? Na enig zoekwerk bleek ik toch op de lijst te staan. Als Johan van Del, een haspel- naam die mijn klasgenoten natuurlijk ook hadden horen langskomen, en die mij nog lang zou achtervolgen. Een paar weken later stond ik in diezelf- JUSTUS VAN OEL de aula op het podium, in een zo mogelijk noggê- nantere positie. Ik had een blokfluit in mijn handen en iedereen keek naar mij. Mijn moeder, niet geze gend met een groot inzicht in cle dingen, had mij stiekem opgegeven voorde muziekavond. De mu ziekleraardie mij op de piano begeleidde zag zijn partij helaas voor her eerst en faalde jammerlijk, ter wijl ik juist mijn gezicht probeerde te redden door al les drie keer te snel te spelen. En een ongeluk komt nooit alleen: de leerling die na mij kwam speelde vi ool. Normaal gesproken steek je daar zelfs met een blokfluit nog gunstig tegen af- het is in ieder geval minder vals -, maar niet als die violist Peter Brunt is, de man die een paar jaar later de jongste concert meester ooit van het Concertgebouworkest zou wor den. Imagotechnisch ben je als blokfluitende Johan van Del dan wel zo ongeveer dood. besefte ik als 14-jarige, nazwetend in de volle aula van het Eerste Christelijk Lyceum te Haarlem. Onvergetelijke momenten in een puberleven, en - hoe is her mogelijk - vorige week woensdag droomde ik van diezelfde aula. Ik mocht in mijn droom een toe spraak houden, de aula was verbouwd tot theater zaal. Op het moment dat ik het spreekgestoelte be trad. zag ik de zaal voor het eerst als geheel. De wan den waren niet vlak gemetseld, maar golvend. Vanaf hel podium meanderde een muur dwars de zaal in. En alles was betegeld, van de vloer tot aan het pla fond. Het waren dezelfde tegeltjes die mij in het ge bouw opvielen toen ik als jongetje voor het eerst het ECL betrad. Ze hadden vijfentwintig jaar later een complete theaterzaal overwoekerd, die daardoor vol komen ongeschikt was als theater. Een theater dat ik nu meteen toespraak moest gaan openen. Die droom is ongetwijfeld psycho-analytisch te ver klaren, zie ook het voorafgaande, maar het wordt nóg wonderlijker. De volgende dag stond ik werkelijk in die aula, die inderdaad was verbouwd, en hield een toespraak ter gelegenheid van de opening van het Lyceum thea ter. Een makelaar zou eerder spreken van een mogelijkheid tor theaterzaal', want er is nog geen tribune, er is nog geen podium, geen geluidsin stallatie en het aantal lampen bedraagt een schame le twaalf. Bovendien moeten er van de brandweer nog perperdure dubbele deuren komen. De avond eindigde aan een lange tafel, waar dertig idealisten een ronduit schandalige poging deden om de Wethouder van Cultuur dronken tevoeren. Ik heb me door het Lyceumtheater-comité laten beloven dat we dat - desnoods nog jaren - blijven proberen. Alles voor de kunst! nog dagen an fr< FOTO CPD CEES ZORN we de ingang wat verfraaid, on der meer door daar de urnen- tuin te situeren. Daartegen kwamen allerlei geloofsrichtin gen in het geweer, tot in de ge meenteraad aan toe. En dat is nog maar drie, vier jaar gele den." Zijn hoop voor de toekomst heeft Van Loon gevestigd op particulieren met veel grond. „Daar zijn er nog heel wat van. Bijvoorbeeld op de Utrechtse Heuvelrug, maar ook elders. Ik praat geregeld met mensen over mijn ideeën. Ze luisteren wel, maar vaak zijn ze nog een beetje bang. Het wachten is op de grondbezitter die het spits afbijt." ronald frisart jn dt •M -uur :omei :n Ira jiote i üil jieldp Vie fr Nog 67 dagen en het nieuwe millennium breekt aan. Reden vj eria. deze krant om in eet o°rt- dagelijkse serie tenij 'ed( kijken op belangrijk Jal,v gebeurtenissen die 0 plaatsgrepen op con ponderende data in Jchi afgelopen 1000 jaar, Deze week: 25 okt 1 Geoffrey Chaucer otter1 leden; 26 okt 1974:1 elijke gin gijzelingsdrama em^e Scheveningse gevai "rhuii nis; 27 okt 1886: inl unist< diging Vrijheidsbeel nor ai 28 okt 1919: begin !de x drooglegging VS; 29 m™c 1837: geboortedag Abraham Kuyper; 3 Jyjj okt 1938: Paniek inf door hoorspel. r gnjpi ?ns h< 26 OKTOBER 1974 wger Een van de spannends dl in gijzelingen uit de Ned ilden landse geschiedenis is DA, vi achter de rug, als de p >mité met een opvallende m inner plichtige op de proppi dans komt. De Nederlandei Idbet Daan Denie en Jan Br >el." 1 wers alsmede de Palei !t gev Adman Ahmed Nuri e ven- Algerijn Mohammed! leden van het kerkkoi captivi gaudeant' (Op gevangen zich verhei) -jarig te hebben kunnen va oide den dankzij een Bene nde f ner monnik, bekend i ts eei broeder Mattheus, dii erlee< pens in zijn pij naar b rdenl blijkt te hebben gesm keld. Na 106 uren zoi mariniers in de Schei ningse gevangenis vo versu, gewelddadige bevrijd t reef die zonder bloedverg es ree verloopt. Een zeer ris rt. So: operatie was het wel, ropee nert de Haagse dirige am bi het koor zich vijfentwsij is c jaar later. Met zijn na pees i hij liever niet meer in dtte h krant. „Het is niet zo 'scent erdoor getraumatisei bent, maar de angst s j*Oll toen vergeet je niet n Hij noemt het 'zuur' iurg mensen voor wie het rergo destijds regelmatig o| itrurr 'over onze ruggen pr al ern den te ontsnappen. je dat later te begrijpi Het koor zal de nas de gijzeling niet dooi ïboge „De angst had toegeiop. „I de leden kwamen nie id. 0< meer. We hebben zeih tot i 50-jarig bestaan, dat was, niet gehaald." henk ruul* op af n de rken. MENSELl Cc De Britse acteur ROW ATKINSON, alias Mr heeft maandag zijn pt re sportwagen vol ledig kreukels gereden. Atk "nde knalde met zijn MacL !erdai F1 op een Rover in he 8el schap Lancashire. De.De n rige komiek ziet zijn b|es 11 van zo'n slordige twee oor n joen nu naar schroothle0^ i gaan. In zijn rol als kli Gl*>' Mr. Bean rijdt de Bltend leen in een Mini. Het !ustltl rijzer waarin Atkinson 'men.- 'in het echte leven' ve ve/[?1( was een cadeau aan z '^din na het succes van zijn ,de grote bioscoopfilm. Ar„.. raakte overigens niet! Hl! L door het ongeval. Del |ec,al; stuurstervan de RoveerPon er met wat lichte vervik.?iari gen vanaf. h,l de opg n .bestoi Een inwoner van Liml djjks in een klap 14,7 milj D J gulden rijker. Hij ofz^ d in de 920e trekking* "'"r STAATSLOTERIJ de van het winnende jac m nummer. De winnaar de mee via een banki en ningnummer. De hoo Jje van één miljoen in de loterij viel op een loti jje werd verkocht door ef renhandelaar in Grav jackpot van 14,7 mil gulden is de op één f e j ste prijs in de Nederl wg j loterijgeschiedenis. I)s hoogste was in janua de jackpot 18,5 milji den bedroeg. Dat be< L I ging toen naar een ir rJ van Zuid-Holland. Bi 0°n i i terij van de Eeuw op Jat cember valt overigenstucjj nog hoger bedrag te dp I 20 miljoen gulden. Son-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2