1
Een onvergelijkbare superstar
T
Stof
ZATERDAG 23 OKTOBER 1999
Cher belooft nog veel
'jen is geloven. Pas als Cher volgende week woensdag in
Ahoy' het podium bestijgt zullen zowel organisatie als
fans gerustgesteld zijn. Mevrouw Cherilyn Sarkisian
laPierre (53) heeft namelijk nogal een reputatie inzake
io shows'. Waardoor een avondvullend optreden van de
\merikaanse wereldster op Nederlandse bodem 35 jaar
op zich heeft laten wachten.
ot het uur U van het optreden dat
voor Cher in Rotterdam is ge-
-M. pland, blijft het zeker nog duimen
want eerder op deze Europese Believe Tour
moesten halteplaatsen worden geschrapt in
verband met stemproblemen. Nederland is
in elk geval al dichter bij haar daadwerkelijke
verschijning als concertzangeres dan zeven
jaar geleden, toen haar komst naar hetzelfde
sportpaleis in tweede instantie werd afge
zegd wegens te drukke werkzaamheden in
eigen land.
De kaartenbezitters die ingingen op het
aanbod van Mojo Concerts om uit te wijken
naar de Brusselse Vorst Nationaal kwamen
lichtelijk bedrogen uit. Wellicht ook omdat
die 'enige pakkans in de Benelux' bij lange
na niet was uitverkocht maakte Cher er daar
zich met een Jannetje van Leiden van af.
Hooguit tachtig minuten duurde die per
soonlijke kennismaking voor de ongeveer
3500 liefhebbers. All in, wel te verstaan.
Haar feitelijke aanwezigheid onder de
schijnwerpers duurde nog geen uur, maar
werd tijdens verkleedpartijen en adempau
zes geraffineerd opgerekt door balletcaprio
len en historische filmbeelden, waarin van
zelfsprekend eveneens haar triomfen als ka
rakter-actrice breed werden uitgemeten.
Sindsdien heeft ze zich aan beide fronten
dermate gemanifesteerd dat ze zich voor de
zoveelste keer na haar eerste populariteits-
piek aan de zijde van echtgenoot Sonny Bo
no (halverwege de jaren zestig) als 'hot' mag
beschouwen. Op het witte doek heeft Cher,
die haar goede smaak aldaar in 1987 beloond
zag met een Oscar voor haar hoofdrol in
Moonstruck, zojuist weer flink gescoord
middels Franco Zeffirelli's 'Tea With Mus
solini' en staat een comedy op stapel waarin
ze de moeder van Cameron Diaz speelt.
Herbevestiging
Nog indrukwekkender is de 'doorstart' van
Cher als platenartieste, die vooral kan wor
den uitgelegd als een nadrukkelijke herbe
vestiging van haar lef, wilskracht en talent.
Want met haar combine met het relatief on
bekende Brits producersduo Paul Barry en
Mark Taylor nam Cher best een behoorlijke
gok. Tegen de achtergrond dat ze zich op
haar leeftijd en met haar staat van dienst so
wieso geen grove misstappen bij het uitbren
gen van platen meer kan permitteren, ge
tuigde het van een enorme dosis moed om
zich door dat 'computergestuurde' koppel
een nieuw geluid rond haar unieke stem te
laten aanmeten.
Weg van de adult orientated rock, met de
vocoder als gimmick op naar de dansvloer,
luidt haar actuele boodschap, die haar intus
sen twee vette wereldhits heeft opgeleverd:
het titelnummer van het 'jonge' album Belie
ve en Strong Enough. Zodat Cher nog eens
heeft benadrukt een voorname plaats in te
nemen bij het reeds zeer selecte clubje vete
ranen dat er prat op kan gaan alle vier de
voorbije decennia op nummer een te heb
ben gestaan in de Verenigde Staten, Enge
land en Nederland.
De langspeler, haar negende pas, is opge
dragen aan Son. Ofwel aan haar begin vorig
jaar overleden ex-echtgenoot Sonny Bono,
die lange tijd haar creatieve vormgever was
en met wie ze rond 1970 in Amerika uitgroei
de tot The Natiop's Favorite Couple. Zo le
gendarisch als hun eerste succesvolle esca
pades in Glamourland (als indiaans uniseks
paartje, in feite 'n voorschotje op de hippie-
golf) en hun latere televisieshows zijn gewor
den, zo duurzaam en krachtig is de nagalm
over de knetterende ruzies tussen de beide
echtelieden (tot 1974) geweest.
Het onverwachte overlijden van Bono, die
in de politiek eerst aan de weg timmerde als
burgemeester van de miljonairsstad Palm
Springs en vervolgens als Republikeins Con
greslid, heeft aan die verhalengroei evenwel
een einde gemaakt. Doordat Cher zich met
een ontpopte tot een ware weduwe, die van
'haar Sonny', omgekomen bij een ski-onge
luk, geen kwaad woord meer wilde horen.
De onderlinge band is naar eigen zeggen
inmiddels zelfs hechter dan ooit door het
contact dat ze via een spiritistisch medium
met hem onderhoudt. ,,lk ben nu dichter bij
hem dan tijdens zijn leven. Wat natuurlijk
grotendeels komt door onze beide tijdroven
de carrières. Sonny was toch wel zo in de
ban van z'n politieke loopbaan dat ik eigen
lijk niet meer tot hem kon doordringen.
Ogenschijnlijk was hij enorm veranderd,
maar de gesprekken die ik na z'n heengaan
Cher in de film 'Tea with Mussolini' van Franco Zeffirelli.
met hem heb gevoerd, hebben voor mij het
tegendeel duidelijk gemaakt. Waarmee ik
heel gelukkig ben, omdat hij natuurlijk toch
mijn grote liefde is geweest", aldus Cherilyn
Sarkasian LaPierre in een openhartige bui
over haar huidige relatie met de man die
haar als tiener de studio van Phil Spector in
loodste om er voor het eerst samen uit te ko-
mén als Caesar en Cleo.
Saai wezen
Zonder Sonny was er wellicht nooit een Cher
geweest, zou je bijna gaan denken. Zeker als
je afgaat op haar eigen bevinding die in
houdt dat ze in zichzelf slechts een behoor
lijk saai wezen ziet. Omdat er nu eenmaal
niet zoveel spannends overblijft als je haar
professionele activiteiten even wegschrapt,
inclusief alle uitgestraalde zelfverzekerdheid
en extravaganza. Dat meent zij dus zelf,
maar dan wel op haar meest bescheiden en
meest lusteloze momenten en die zijn nog
altijd uiterst schaars.
Bovendien ligt er een gigantisch verleden
dat als bewijs voor het tegendeel kan gelden
en waarmee ze geconfronteerd blijft, zowel
op het particuliere als op het zakelijke vlak.
Haar geweldige koopzucht, hang naar kit
scherige pracht en praal, alom gevreesde hu
meurigheid en niet te vergeten haar aanhou
dende strijd tegen de lichamelijke aftakeling
(tegenwoordig weer tattoo-loos) hebben in
belangrijke mate bijgedragen aan haar aure
ool van onvergelijkbare superstar.
Daarnaast heeft ze met het klimmen der
jaren steeds meer van zich doen spreken als
sociaal bewuste tante, die niet te beroerd is
om zich voor een goed doel in te zetten.
Denk aan haar samenwerking met Neneh.
Cherry en Chrissie Hynde ten behoeve van
Cosmic Relieve, die in 1995 prompt de inter
nationale hit Love Can Build A Bridge ople
verde.
Bijzonder aan dat project was haar toena
dering tot vrouwelijke collega's, die ook nog
eens jonger waren. Als actrice heeft Cher
daar nooit zoveel moeite mee gehad, waar
schijnlijk omdat ze in die discipline heel lang
veel minder ervaring en naam had opge
bouwd. Maar bij vakzusters uit haar eerste
roeping heeft ze maar zelden aansluiting ge
zocht. Over Madonna, met wie ze een lang
durige strijd had om de eretitel van meest
vrijgevochten showgirl, heeft Cher zich veel
vuldig laatdunkend uitgelaten. Andersom
trouwens idem. Maar, allebei ouder en wij
zer geworden, èlsmede als zodanig overvleu
geld door jeugdiger 'grootsmoelen' als
Courtney Love, Mary J. Blige en Missy Elliott,
hebben zij en La Ciccone de strijdbijl intus
sen begraven. Als we de geruchten mogen
geloven zou de wereld nog wel eens kunnen
worden verblijd met een verrassende co-pro-
ductie van beide 'vrouwtjesputters'.
Wie van de twee de meeste ambitie moet
worden toegedicht is uiteraard voer voor een
lange, boeiende discussie, die pas echt zal
kunnen worden afgerond als beide loopba
nen voltooid zijn. Madonna ('pas' 41) heeft
meer de naam van knalharde 'goalgetter',
maar nam vanaf de geboorte van haar doch
ter Lourdes behoorlijk gas terug en lijkt af
stand te willen nemen van haar wilde mei
denjaren. Cher daarentegen is er altijd in ge
slaagd haar zakelijke kant te camoufleren,
zoals ook haar moederrol (jegens dochter
Chastity van Sonny en zoon Elijah Blue van
Gregg Allman, tussen 1975 en 1978 haar
tweede echtgenoot). Het liefst wil ze toch
nog steeds worden gezien en beluisterd als
een ongebonden sexy brunette van half haar
eigen leeftijd. Het beantwoorden aan dat fa
voriete beeld moet haar normaliter meer en
meer moeite gaan kosten. Echter, zolang
Cher, die zich in haar somberste buien zegt
te spiegelen aan de zeven jaar oudere Tina
Turner, zich niet gewonnen wenst te geven,
kan er nog heel wat interessants van haar
worden verwacht.
LOUIS DU MOULIN
Cher op woensdag 27 oktober, 20.00
uur, in Ahoy'. Alleen nog kaarten
ƒ.60,- verkrijgbaar.
Ieder zijn hobby. Er zijn mensen
die postzegels verzamelen, anderen
houden van plankzeilen, van koken
of van tuinieren. Ik niet. Ik kan die
dingen niet, of als ik ze wel kan, be
schouw ik ze veeleer als werken.
Maar ik mag dan weer graag een
beetje muziek maken. Als mijn
werk me de keel uit hangt, dan ga ik
cello spelen.
Ik doe dat al jaren, cello spelen. Het stelt
weinig voor. Amateuristisch gedoe, maar
kom, het kan geen kwaad. En je kunt er
heerlijk al je agressie, frustratie en stress op
uitleven, en eens helemaal niet aan de taal
wetenschap denken. Ja, dat heeft een mens
wel eens nodig.
In die bijna 30 jaar heb ik heel wat men
sen leren kennen die ook cello spelen,
amateurs zowel als beroeps. Ook veel mop
pen gehoord over cello's en altviolen. En
gemerkt dat sommige mensen het woord
uitspreken als 'sello' en anderen als 'tsjel-
lo'. ik zeg 'sello', net als de meesten, in Ne
derland zowel als in Vlaanderen, maar de
'tsjello'-zeggers zijn ook heel aardige men
sen. De verklaring is simpel deze: in de pro
fessionele muziek zijn er traditioneel veel
Duitsers en Duitssprekende Oosteuropea
nen werkzaam. Ieder beroepsorkest is een
nogal internationaal gezelschap. Vandaar
dat je naast de normale Nederlandse uit
spraak (vergelijk cellofaan, cellulitis en cel-
stof) juist bij cello af en toe een Duitse uit
spraak hoort, ook bij Nederlandstaligen die
dat wel chic vinden klinken.
Nu is er zojuist een nieuwe editie van de
dikke Van Dale (waaarvoor ik u enkele
weken al geleden gewaarschuwd heb) en
daarin staan aanwijzingen voor de uit
spraak. Wat staat er bij cello? Waarachtig,
er staat: 'tsjello', en verder niks. Hoe is dat
nu mogelijk?
Dat was ook de vraag van een verslagge
ver van 'De Gelderlander' (22 september)
aan de heer Rik Schutz, uitgever van Van
Dale. Die Schutz weet in een klein inter
viewtje zoveel onzin te zeggen, dat we nu
prompt een zesde argument hebben om op
te passen met Van Dale. Schutz: 'We zeg
gen niet dat de uitspraak sello' fout is. We
geven één uitspraak, die gangbaar en goed
bruikbaar is, maar verwerpen daarmee niet
alle andere varianten'. Dat moge duidelijk
zijn voor de lezers van De Gelderlander van
22 september, maar iedereen die Van Dale
koopt en zo onhandig was om niet ook De
Gelderlander van 22 september te kopen en
te bewaren, zal allicht een andere conclusie
trekken. Trouwens, zelfs mèt die krant blijft
de zaak onduidelijk. Want dezelfde Schutz
zegt ook: 'Als er twee gelijkwaardige vor
men zijn, zoals 'auto' en 'oto', dan geven
we er twee'.
Wel wel! Schutz zal zelf wel 'auto' zeggen,
want anders zou hij 'auto' en 'oto' stel
lig niet als gelijkwaardig beschouwen. Het
geen ze de facto niet zijn. Maar de enige re
delijke conclusie is toch dat Schutz kenne
lijk de uitspraak 'sello' als platter of minder
gangbaar ziet dan 'auto' met -au-.
Het is natuurlijk helemaal niet erg als er
in Van Dale fouten staan. Elk boek bevat
fouten, dikke boeken bevatten veel fouten
en de drie delen van Van Dale staan er bol
van. Alles blijft mensenwerk, en het zal me
worst wezen hoe Schutz het woord cello
uitspreekt. Boeiender is de vraag: hoe we
ten woordenboekenmakers wat een gang
bare en geaccepteerde uitspraak is? Ook die
vraag werd in De Gelderlander aan de heer
Schutz voorgelegd. Weet u wat hij ant
woordde? Dit: 'Dat is een probleem'. En
een paar regels verder: 'Het blijft een beetje
fingerspitzengefühl'. Dat dachten we al. En
met voorkeur voor een Duitse uitspraak.
Maar nog veel belangrijker is het volgen
de. Ook als Van Dale het feitelijk juiste
re 'sello' had gegeven, betreedt het woor
denboek een heilloze weg. Volgens het
praatje van Schutz wil Van Dale twijfelaars
een handje helpen. Het effect is echter pre
cies andersom. Dit soort aanwijzingen
brengt de mensen aan het twijfelen. Hon
derd jaar lang bestonden er probleemloos
twee uitspraken naast elkaar, en dat ging
goed. Vanaf 1999 en de 13de editie van Van
Dale is er een situatie gecreëerd dat men
sen kunnen gaan twijfelen. Een situatie
waar dan juist de firma Van Dale BV dik
aan verdient.
'Ja, dat zal wel wat stof doen opwaaien',
voorspelt uitgever Rik Schutz, aldus nog
steeds De Gelderlander, l^ten we hopen
dat er veel stof opwaait. En dan liefst stof
om over na te denken.
