De bordelen
komen eraan
w ild wonen
3p het water
Sponsoring van politieke partijen komt steeds dichterbij
Binnenland
De gretige klanten van de NS-voordeelkaart
Veel belangstelling voor
het nieuwe 'waterwonen'
23 OKTOBER 1999
ANP Algemeen Nederla
GPD Geassocieerde Pers Diei
Na CDA luidt D66 noodklok over financiën
nu HAAG KOOS VAN WEES
o eens in de vier, vijf jaar komt de vraag weer te
ug: moeten de politieke partijen niet wat ruimer
rorden bedeeld dan met de schamele 9,5 miljoen
ulden die ze samen jaarlijks uit de staatsruif krij-
ijf jaar geleden klaagde het CDA zijn nood, na een
prkiezingsnederlaag die de partij niet alleen twintig
Hels kostte maar eveneens enkele duizenden leden,
i het Nederlandse systeem, waarin de inkomsten
an de partijen direct samenhangen met het aantal
Etels in de Tweede Kamer en met het aantal leden,
Hekende dat voor het CDA een forse financiële
Seriating. De partij was plotseling twee miljoen gul-
tn armer door een lagere overheidssubsidie en
linder contributie.
Dezer dagen luidde de penningmeester van D66
de noodklok. De verkiezingskas is leeg. En als de le
den niet regelmatiger hun volledige contributie
overmaken, moeten de kandidaten op de verkie
zingslijsten zelf hun campagnes maar bekostigen.
Het aantal leden daalt en een deel houdt zich niet
aan de eigen contributieregels. Bovendien houdt de
overheidssubsidie na de laatste verkiezingsuitslag
(veertien zetels) ook al niet over.
Politieke partijen vormen het hart van ons staats
bestel, zo luidt de breed gedeelde mening in politiek
Den Haag. Maar wat opvalt, is dat slechts weinigen
daaruit de consequentie trekken dat die partijen be
ter moeten worden gesubsidieerd. Zelfs toen de kas-
beheerders van het CDA moord en brand schreeuw
den, liet het politiek kader van die partij weten niets
te zien in verhoging van de overheidsbijdrage. Juist
politieke partijen moeten in staat zijn los van de
overheid hun broek op te houden, zo riepen de
CDA-politici in koor.
De politiek is altijd al huiverig geweest voor geld
uit de staatskas voor de politieke partijen. Het idee
dat de controlefunctie van politici wordt bemoeilijkt
als ook hun partij grotendeels wordt bekostigd door
de overheid, vormt daarvoor de verklaring. De subsi
die werd per 1 juli van dit jaar weliswaar substantieel
verhoogd (van 7,8 naar 9,5 miljoen gulden), maar
nog steeds vormt die voor de meeste partijen maar
een gering deel van hun begroting. „Een verkeerd
signaal naar de burger", noemde de voormalige
WD-minister van milieu Winsemius ooit het plei
dooi voor meer overheidsgeld.
Dus moet het geld uit andere bronnen komen. Uit
contributies bijvoorbeeld. Maar ook daaruit nemen
de inkomsten af, door de dalende ledentallen en
wanbetaling. Om enkele voorbeelden te geven: in
1979 had de PvdA nog 118.000 leden, nu heeft de
partij daarvan nog iets meer dan de helft over. Het
CDA verloor in twintig jaar tijd 60.000 leden, de WD
40.000. Alleen D66 boekte winst: in '79 hadden de
democraten 11.677 leden, nu 13.391. Maar in 1994,
toen de partij een historisch aantal Kamerzetels (24)
in de wacht sleepte, telde D66 nog 15.000 leden.
De geluiden om ook het bedrijfsleven aan te spre
ken voor bijdragen worden daarom steeds luider,
maar ook daarbij is koudwatervrees groot. Want hoe
reageert de burger als hij ziet dat Philips een partij
jaarlijks een douceurtje geeft? Of als ABN AMRO met
een groot bord aangeeft de verkiezingsbijeenkomst
te bekostigen?
Volgens WD-leider Hans Dijkstal is er met spon
soring door het bedrijfsleven niets mis, zolang die
burger maar wéét dat het gebeurt. En ook in welke
mate. De politieke partijen zelf zullen zich er wel
voor hoeden de indruk te wekken dat ze hun oren
naar het sponsorende bedrijf laten hangen, denkt
Dijkstal. Maar een partij als de PvdA ziet blijkens re
cente uitlatingen van minister van sociale zaken
Klaas de Vries dan nog liever de overheidssubsidies
omhoog gaan. Tot nu toe heeft geen van de partijen
ruim gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot spon
soring. Het CDA heeft ooit sigarettenfabrikant Philip
Morris als sponsor gehad, maar dat werd toch min
der gewenst geacht. Ook het CDA-jaarboek wordt
gesponsord, door firma's als de SDU en Coopers
Lybrand. Maar daarbij gaat het om bedragen die vol
gens interne CDA-regels de 5000 gulden niet te bo
ven gaan.
Het CDA omschrijft haar beleid met sponsoring
als 'terughoudend', omdat de sponsor toch graag
iets terug wil, zoals de vermelding van zijn naam.
Daar zit de partij niet altijd op te wachten.
„Toch denk ik dat we er in de toekomst steeds
minder aan ontkomen. Als je niet afhankelijk wilt
zijn van de overheid en het ledental daalt, kom je
toch weer bij sponsoring uit", zegt CDA-woordvoer-
der Jack de Vries.
Gemeenten worstelen met nieuwe wet
AMSTERDAM SASKIA GASTER
De Eerste Kamer stemt dinsdag
vermoedelijk eindelijk in met
afschaffing van het bordeelver
bod. Gemeenten moeten vanaf
1 juli zelf een beleid ontwikke
len voor deze van oudsher
duistere branche. Grote steden
zoals Amsterdam, Den Haag en
Arnhem kennen de materie,
maar het gros van de Neder
landse ambtenaren verdiept
zich voor het eerst in de seksin
dustrie.
In veel gemeenten wisten ze
niet eens of er seksinrichtingen
op hun grondgebied waren en
zo ja hoeveel, vertelt André van
Dorst van de Vereniging voor
Exploitanten Relaxbedrijven
(VER). „Ach, dat speelt hier
niet", was een veel gehoorde
opmerking. De burgemeester
van een middelgrote Noord-
Hollandse gemeente die dacht
met drie bordelen te maken te
hebben, werd onlangs wakker-
geschud toen een ambtenaar
vertelde dat er zeker tien seks
inrichtingen zijn.
Ruim dertig Limburgse ge
meenten tussen Mook en Echt
waren beter op de hoogte en
zijn er nu naar eigen zeggen he
lemaal klaar voor. Zij hebben
een regionaal beleid ontwikkeld
voor de seksboerderijen langs
de rijkswegen bij de grens.
Daarmee voorkomen ze dat ze
eventuele problemen naar el
kaar doorschuiven. De gemeen
te Ommen daarentegen ver
wees begin deze maand bewo
ners die protesteerden tegen
prostitutieoverlast op een par
keerplaats, nog door naar gede
puteerde staten (GS). De par
keerplaats ligt langs de provin
ciale weg N348 en de provincie
Overijssel beheert die, aldus
een woordvoerder.
M. van Doorninck van de mr.
De Graafstichting gaf het afge
lopen jaar voorlichting aan
ambtenaren en bestuurders op
bijeenkomsten van de Vereni
ging van Nederlandse Gemeen
ten (VNG). Van Doorninck
waarschuwt haar toehoorders
altijd dat juist plaatsen zonder
goed prostitutiebeleid aantrek
kelijke vestigingsplaatsen wor
den voor de seksindustrie. Vol
gens haar zijn gemeenten daar
om druk met het onderwerp in
de weer. Maar ze ontmoette
ook menig ambtenaar die op
dracht had uit te zoeken hoe
zijn gemeente prostitutie bui
ten de deur kon houden. Vol
gens minister Korthals van jus
titie is dat nu juist niet de be
doeling.
Harderwijk trekt zich daar
echter niets van aan. Volgens
de gemeente is er geen prosti
tutie in die stad en CDA-burge-
meester J. de Groot verkondig
de afgelopen zomer dat met
aanpassingen in de bestem
mingsplannen dat zo te willen
houden. Van Dorst van de VER
zegt echter dat er wel degelijk
prostituees in Harderwijk wer
ken. Hoewel deze geen lid zijn
van zijn vereniging, tekende hij
bezwaar aan. Van Dorst, die
vaststelt dat meer gemeenten
de boel met bestemmingsplan
nen willen dichttimmeren,
denkt dat deze methode voor
de rechter geen stand houdt.
Maar hoewel minister Korthals
en de mr. De Graafstichting
hem gelijk geven, wil Harder
wijk dat eerst zien.
In andere plaatsen, zoals het
eveneens religieuze Kampen,
wordt minder moeilijk gedaan.
Daar zijn twee bordelen die
geen overlast geven en al jaren
worden gedoogd, vertelt een
beleidsmedewerkster. De door
Harderwijk nagestreefde uit
banning is volgens haar in
Kampen geen optie. Zij geeft er
de voorkeur aan de huidige si
tuatie te bevriezen. Ook de ge
meente Hulst in Zeeuws-Vlaan-
deren, die een aantal jaren te
rug de strijd tegen de koffie
shops verloor, bestudeert die
mogelijkheid. Maar de VER
waarschuwt gemeenten voor
een te rigide opstelling. Van
Dorst: „Het uitsluiten van inno
vatie- of expansiemogelijkhe
den is voor elke bedrijfstak de
dood. Ook dat houdt geen
stand voor de rechter."
In een aantal gevallen zijn
ambtenaren juist te enthousi
ast. Zo nam een ambtenaar in
het Limburgse Susteren maar
alvast in zijn beleidsstuk een
tippelzone op. Ook de plaats
waar de zone moest komen
stond aangegeven, terwijl Sus-
teren helemaal geen tippelpros-
titutie kent. Deze vooruitstre
vende bepaling veroorzaakte
zoveel commotie dat zij inmid
dels is ingetrokken.
Al met al is het de vraag of ge
meenten, die volgens Van
Doorninck veelal voor het eerst
in de raad over prostitutie moe
ten discussieren, de deadline
van 1 juli 2000 halen. Er gaan al
stemmen op om die datum te
verschuiven naar september
volgend jaar, of zelfs 1 januari
2001.
Ook Arnhem, met 250 ramen
na Amsterdam de tweede pros-
titutiestad van Nederland, is
nog niet klaar. De gemeente is
bezig de gevolgen van het op
heffen van het bordeelverbod
in kaart te brengen. Een woord
voerster verwacht dat het colle
ge nog voor het eind van het
jaar een besluit neemt over
nieuw beleid.
Zelfs de hoofdstad, die voor
uitlopend op de afschaffing van
het verbod al een soort vergun
ningenstelsel invoerde, kampt
nog met een aantal problemen.
Er moeten nog regels worden
ontwikkeld om te voorkomen
dat criminele ondernemers,
minderjarige of illegale prosti
tuees of slachtoffers van vrou
wenhandel in de moeilijk con
troleerbare escortbedrijven ver
dwijnen. Wallenmanager F.
Salm wacht echter eerst de re
sultaten af van een onderzoek
naar dit zogeheten weglekeffect
en de achtergrond van de 90 tot
100 escortbedrijven in de
hoofdstad. Naar verwachting
zal dit leiden tot een registratie
plicht voor escortbureaus.
estolen mobieltje makkelijk te beveiligen
ie voor je bent aan het bellen met je gsm,
jlthet ding uit je handen gerukt en meege-
Het is een vorm van straatroof die
i vaker voorkomt. De politie zegt weinig
innen doen en legt de verantwoordelijk-
Ivoor een deel bij de mobiele telefoonbe-
telt'.
feens politiewoordvoerder R. Kouwenho-
""an het regiokorps Haaglanden komen ge-
Q telefoons meestal terecht op de zwarte
t De nieuwe 'eigenaar' hoeft slechts een
N kaart te kopen om te bellen en gebeld
ïden.
Yiders als KPN en Libertel raden beroofde
mensen aan dit meteen te melden. Dan wordt
de oude kaart geblokkeerd. Een speciale pinco
de, die telkens voor het bellen moeten worden
ingetoetst, is een tweede beveiliging. Wat veel
mensen echter niet weten, is dat iedere gsm is
uitgerust met een International Mobile Equip
ment Identity (IMEI) code, die ervoor zorgt dat
het hele toestel geblokkeerd kan worden. Kou-
wenhoven: „Als je 'hekje 06 hekje' op je tele
foon intoetst, komt dit 15-cijferig serienummer
tevoorschijn. Mocht je telefoon ooit gestolen
worden, dan hoef je slechts je provider te bel
len, dit nummer door te geven en je toestel
wordt geblokkeerd. De dief kan dan helemaal
niets meer, ook niet met een nieuwe kaart."
Ze zijn niet te vertrouwen, die gebrui
kers van de NS-Voordeelurenkaart. Al
tijd uit op voordeeltjes, altijd voor een
dubbeltje op de eerste rang willen zitten.
Dat blijkt maar weer uit de schaamtelo
ze gretigheid waarmee deze groep NS-
klanten gebruik maakt van de Museum
jaarkaart. In de verwachting dat deze
reizigers toch wel een minimum aan be
scheidenheid zouden opbrengen, had
de NS een paar jaar geleden van hun
kortingskaart tevens een Museumjaar
kaart gemaakt. Helemaal gratis en voor
niks. Een mooi gebaar. De kortings
kaarthouders konden zo prachtig aan
hun buren en kennissen laten zien dat
ze niet alleen zeer milieuvriendelijk wa
ren in hun reisgedrag, maar ook reuze
cultureel.
Dat de kortingskaartklanten hun Muse
umjaarkaart daadwerkelijk een keertje
zouden gebuiken, gewoon om eens te
zien wat dat nou is, zo'n museum, daar
hadden de NS en de Stichting Museum
jaarkaart alle begrip voor. Niets mense
lijks is ook de houder van de Voordeel-
urenkaart vreemd, dus vooruit, een
keertje uitproberen die kaart. Moest
kunnen. De NS en de Stichting Muse
umjaarkaart mochten er immers het vol
ste vertrouwen in hebben dat het bij
zo'n ene keer zou blijven, niet waar?
Helaas bleef de NS en de Stichting Mu
seumjaarkaart ook in deze groep klanten
een diepe teleurstelling niet bespaard.
Net als jaren geleden de studenten met
hun OV-jaarkaart, bleken ook de Voor
deelreizigers er op te azen het onderste
uit de kan te halen. De Stichting kon niet
het verwachte gemiddelde van een 'half
museumbezoek per jaar per NS-klant
noteren, doch maar liefst een jaarge
middelde van twee museumbezoeken.
Dit kon niet anders dan culturele vraat
zucht worden genoemd. De slechte ma
nieren krijgen dit land, voorwaar, steeds
meer in hun greep. Kennelijk is de notie
niet meer aanwezig, dat een voordeelre
geling natuurlijk nooit als bedoeling kan
hebben dat er zomaar volop van gepro
fiteerd wordt.
Zoals altijd moeten de goeden weer on
der de kwaden lijden. De gratis toegang
tot de musea wordt als faciliteit bij de
Voordeelurenkaart afgeschaft. De goed
willende NS-klant wordt met ingang van
het jaar 2001 de gratis mogelijkheid ont
nomen om op bescheiden wijze kennis
te maken met het fenomeen 'museum'.
Daarvoor komt een korting van vijftig
procent op de museumkaartjes in de
plaats.
Nu al kan worden voorspeld, dat 2000
tot museumjaar kan worden uitgeroe
pen door een massale toeloop. Tuk als
ze zijn op voordeeltjes zullen de hou
ders van de NS-Voordeeluren kaart an
nex Museumjaarkaart zolang het nog
gratis kan een gezamenlijk run op de
musea ondernemen. Het worden nog
zorgelijke tijden voor de kruideniers van
NS en de Stichting Museumjaarkaart.
RIEN POLDERMAN
monstratie-waterwoning zoals die in Zaandam ligt afgemeerd. In Canada bestaan complete wijken met dit soort huizen.
'Zwembad in plaats van een tuin
armen ooit voor zichzelf opbouwden, is nu ver
den tot een lifestyleproduct voor bovenmodalen.
len aan het water was al ideaal. Maar leven op het
r, in nog wel een echte woning, is natuurlijk het
Bï. De trend van het wilde wonen op de Nederland
assen.
dens
17J IAM ROBERT VERKERK
Ml
netmanager G. van der
dt laat in Zaandam de wa
ning zien zoals die door
Bouwmaatschappij voor
itiging naar Nederland is
einde ^et ^uis ligt daar aan
authavenkade. De interes-
22j roor is veel groter dan hij
kunnen dromen. „De
moe gstelling is vier keer groter
sseö verwacht. Sinds 24 juni
en al 3500 mensen het
5^00 model bekeken, waar 2500
Tze kopers tussen zitten,
n al mensen die met dit
;n a» m een restaurant en be
en o| ruimte op het water willen
Jouwen."
waterwoning is begin de-
uw in het noordwesten
leurv anada ontstaan. De hout-
rs aldaar dreven met het
ziji gezin op de gekapte bo-
e rivier af om in de rivier-
jngen het hout te verko-
ben de economie instort-
het bouwen van hutten
ver-
op deze drijvende bomen een
noodzaak voor een groot deel
van de zogeheten lumberjacks.
Pas na de Tweede Wereldoorlog
werd het waterwonen een sub
cultuur en een woonvorm voor
de wat beter gesitueerden.
Zo ook in het Westen, waar
tot nu toe alleen binnenvaart
schippers en woonbootbewo
ners op het water woonden.
„De mensen die een waterwo
ning kopen, zien dat als een
vorm van lifestyle. Het is een in
novatief product dat geen kin
derziektes meer kent, want die
zijn er destijds in Canada al uit
gehaald. Daarnaast is het na
tuurlijk gewoon leuk wonen en
geeft deze woonvorm een nieu
we stedenbouwkundige impuls
in de steden en dorpen."
In steden zoals Seattle en
Vancouver bestaan hele drij
vende wijken. De duizenden
waterwoningen vormen daar
een duidelijk onderdeel van het
stadsbeeld. In Nederland kreeg
dat beeld pas vorm nadat een
Zo ziet het torentje van de waterwoning er van binnen uit. Een trappen
huis met uitzicht. foto anp marcel antonisse
aantal woningcorporaties in
Amsterdam een studie begon
naar projectmatig wonen op
water. Er volgde een studiereis
naar de waterwoningen in Ca
nada, waar uiteindelijk het pro
ject IJburg nu het resultaat van
is. Andere gemeenten zullen
volgen, is de overtuiging van
Van der Woerdt.
„De trek van Nederlanders
naar het water zit in onze ge
nen. Eeuwen geleden lagen
zo'n beetje alle steden en dor
pen in Nederland aan het wa
ter. Daarom is wonen aan het
water waarschijnlijk altijd erg in
trek geweest." Het enige pro
bleem is dat er nog geen wette
lijke status bestaat voor de wa
terwoningen, al voldoet de wo
ning wel aan het bouwbesluit.
Van der Woerdt denkt dat
staatssecretaris Remkes snel zal
Er bestaat grote belangstelling
voor de waterwoningen die de
ze zomer in Nederland zijn ge
ïntroduceerd. Inmiddels heb
ben zich 2500 serieuze kopers
voor de verschillende type wo
ningen gemeld. Volgens pro
jectmanager G. van der Woerdt
reageren ook gemeenten, pro
vincies en andere eigenaren
van waterplassen enthousiast
op de mogelijke ontwikkeling
van een woonwijk op het water.
De eerste wijk met waterwo
ningen verschijnt in 2002 op IJ
burg bij Amsterdam. Daar moe
ten in de eerste fase van het
plan 220 waterwoningen ko
men die bij het Projectbureau
IJburg woonarken worden ge
noemd. „Ook wij merken dat er
grote belangstelling voor be
staat. De mensen bekijken eerst
het showmodel en komen dan
bij ons vragen of ze een plekje
kunnen krijgen", aldus een
woordvoerder bij het project
bureau.
Het zogeheten lighthouse-
model, dat door Ooms Bouw
besluiten de waterwoning haar
officiële status te geven, net als
woonboten.
Banken willen volgens Van
der Woerdt een aankoop wel fi
nancieren, mits de ligplaats in
eigendom is of voor dertig jaar
is gehuurd. De woning wordt
gebouwd op een gewapend be
tonnen drijflichaam. Dit wordt
op de ligplaats verankerd aan
palen, zodat de woning alleen
maatschappij voor bezichtiging
naar Nederland is gehaald, ligt
sinds enige tijd aan de Houtha
venkade in Zaandam, nadat het
eerder in Hoorn en Amsterdam
lag. De woningzoekenden die
werkelijk met de waterwoning
in zee willen gaan, moeten nu
op zoek naar een ligplaats.
Van der Woerdt reist van
noord naar zuid om met ge
meentebesturen, provinciebe
sturen en particulieren te over
leggen om waterwoonwijken te
ontwikkelen. Hij hoopt dat
staatssecretaris Remkes van
Volkshuisvesting de woningen
binnenkort een wettelijke status
geeft. Pas dan kunnen ze ook
als huurwoningen worden
neergezet en kunnen bewoners
wellicht ook huursubsidie krij
gen.
De prijzen van de woningen,
inclusief ligplaats en nutsvoor
zieningen, variëren van 375.000
tot meer dan één miljoen gul
den. Binnenkort komt een cata
logus uit met daarin vijf Neder
landse en zeven Canadese ont
werpen. De woningen komen
oorspronkelijk uit Canada.
nog maar naar boven en bene
den kan zakken. De nutsvoor
zieningen lopen via de steiger
naar de woningen.
„De enige groep die we niet
kunnen bedienen, zijn de men
sen die een tuin bij hun huis
willen hebben", zegt Van der
Woerdt. Maar wie de tuin inle
vert, krijgt er een groot zwem
bad voor terug.
