UT-
GeForce doorbraak bij videokaartentechnologie
Microsoft borduurt voort op succes
Oorlog in het fantasierijk
Multi Media
Comeback van de diskette
ZATERDAG 23 OKTOBER 1999
SPEL van de WEEK
Het gemiddelde spel op cd-rom
omvat meer dan 500 Megabyte
aan beeld en geluid, en soms
lijken de spectaculaire plaatjes
op het scherm belangrijker dan
het spel zelf. Bovendien vreet
de installatie van het spel vaak
nog honderden Megabytes van
de harde schijf op. Je zou bijna
vergeten dat een goed spel nog
maar een jaar of zeven geleden
keurig op een enkele diskette
paste van 1,4 Megabyte.
Het bedrijf LinSoft (de naam is
afgeleid van de directeur, Rob
van Lin) uit Wijchen heeft die
goede oude diskette weer
nieuw leven ingeblazen. Inmid
dels zijn er 500 spellen uitge
bracht die voor 4,95 gulden per
diskette te koop zijn bij onder
meer Blokker en kiosken. Het
gaat om tamelijk eenvoudige
spellen, zoals dammen, scha
ken en tetris, en diverse behen
digheidsspelletjes. Ook zijn er
avonturen- en actiespellen. Ze
kunnen allemaal vanaf de dis
kette worden gespeeld. De spel
len hebben wel iets weg van de
'shareware' die je bijvoorbeeld
op Internet veel aantreft. Dat is
software die is gemaakt door
amateurs en die je gratis kan
ophalen, maar voor een volledi
ge versie dient dan weer be
taald te worden.
Voor bezitters van de oudere
computers zijn de spelletjes van
LinSoft ideaal. Ze maken vaak
nog gebruik van de ingebouw
de luidspreker van de PC, zodat
een geluidskaart niet eens
noodzakelijk is. Een nadeel is
dat die luidspreker geen best
geluid geeft dat niet zachter ge
zet kan worden. Wie een ge
avanceerde computer heeft met
een grote harde schijf is waar
schijnlijk toch beter af met de
cd-roms van de grote spellen-
makers, die na verloop van tijd
in de opruiming gaan en dan
voor 20 gulden of minder in
veel winkels liggen.
LinSoft, tel. 024-6415674.
Concorde nu ook opgenomen in Flight Simulator
Vorige week zijn er enkele fout
jes geslopen in adressen van de
website van Startpagina.nl. Zo
wel 071.pagina.nl als 023.pagi-
na.nl moeten zonder 'www' er
voor worden opgezocht.
'ybercafé voor bedrijven
eel bedrijven kennen het pro-
leem van medewerkers die
nder werktijd veel surfen op
et internet, voor privé-doel-
jo nden wel te verstaan. Dat le-
irt een lagere productiviteit
Idl P. en dat vinden werkgevers
ituurlijk niet leuk.
(j e wereldwijd opererende on-
;zitt interning Regus (www.regus-
lt vj om), die is gespecialiseerd in
Ijgt, it ontwikkelen van bussines-
ubg nters waarin bedrijven com-
eet ingerichte kantoren en
Jen Erkplekken kunnen huren,
de £ft er mogelijk een g
pK >sing voor gevonden. Regus
:val
heeft het concept van het cy
bercafé ontwikkeld: een plek
binnen het bussinesscentrum
waar werknemers tijdens de
lunchpauze naar hartelust van
het internet gebruik kunnen
maken. In Londen en New York
zijn daar al geslaagde proeven
mee gedaan. Daarom zullen al
le nieuw te openenen vestigin
gen in Nederland voortaan zo'n
cybercafé krijgen.
De lunch-surfplekken worden
uitgerust met geavanceerde
computers en een zeer snelle
verbinding met het internet.
FRANK BUURMAN
Het kopen van een driedimen
sionale videokaart (met name
voor spellen) is tegenwoordig
geen kleinigheid, omdat de fa
brikanten in hoog tempo nieu
we technologie ontwikkelen.
Eerst waren de Voodoo-kaarten
favoriet, toen de TNT-kaarten
en nu komt de GeForcekaart er
aan. De kaart is gebaseerd op
een chip van de firma NVIDIA
en wordt toegepast in de 3D
Blaster GeForce 256 Annihilator
van Creative Labs. Ook Dia
mond, een andere grote fabri
kant, zal ongetwijfeld een Ge
Force-kaart op de markt bren
gen. Bijzonder van de GeForce
is dat het gaat om een nieuwe
grafische processor, die vrijwel
al het rekenwerk voor video
beelden voor zijn rekening
neemt. De Pentium-chip wordt
derhalve van heel veel reken
werk verlost. Het resultaat:
spellen die nog veel mooier ge
tekend kunnen worden.
Door de nieuwe ontwikkelingen
wordt de concurrentie voor de
firma 3DFX steeds zwaarder.
De Voodoo-chip was enkele ja
ren de standaard voor driedi
mensionale spellen, zoals Qua
ke, maar de Voodoo 3-chip
blijft achter bij de mogelijkhe
den van de concurrenten. Wel
is de Voodoo 3-kaart een stuk
goedkoper. Voor TNT, een sys
teem dat Direct 3D van Micro
soft aanzienlijk versnelt komt
iswoordraadsel
DRIZONTAAL: 1. Godslastering; 8. scharnier van een hengsel;
gehoororgaan; 10. houten belegstuk; 13. soort slee; 14. eenheid van
eens htgevoeligheid; 15. compact disc; 17. zandspiering; 19. rivier in Oostenrijk;
behoeftige; 21. Tsjechische schrijver; 23. muzieknoot; 24. gezet;
i o0k| ^arr>'lielid; 26. deel van Zuid-Afrika; 28. enkelvoudig; 30. Griekse letter;
'oth fauteuil.
nsiff TICAAL: 1. Kledingstuk; 2. Frans lidwoord; 3. woonboot; 4. volzin;
voc grap; 6. geliefde van Zeus; 7. bijwoord; 11. dans; 12. Indonesisch
lid liereiland; 13. stad in Frankrijk; 16. Russische volksvertegenwoordiging;
5 achttiende-eeuwse japon; 18. brandgang; 22. vogel; 26. muurholte;
pausennaam; 28. bijbelse stad; 29. thans; 31. voorzetsel; 32. bijwoord.
ij 'lossing van vrijdag:
toontaal: 1. Show; 4. schol; 7. vampier; 8. ree; 9. sik; 10. nazaten;
nde notabel
rticaal: 2. Haai; 3. wijnrek; 4. schrijnen; 5. have; 6. lampet; 9. snel; 11. zat.
de klap niet zo hard aan want
de TNT-chip is net zoals de Ge
Force afkomtig van NVIDIA.
Andere spelers in de markt zijn
Matrox en Guillemot (Maxi
Gamer), die vaak hun eigen gra
fische chips ontwikkelen, waar
mee soms ook opmerkelijke re
sultaten worden geboekt.
Voorlopig is de GeForce-kaart
nog behoorlijk duur: de kaart
van Creative Labs kost 769 gul
den in de duurste uitvoering
(met speciaal supersnel geheu
gen) of 629 gulden. De TNT2
Ultra kaart, de snelste in zijn
klasse is momenteel 100 gulden
goedkoper. De gewone TNT-
2-kaart gaat in de uitvoering
van Creative Labs voor 300 gul
den over de toonbank en is
daarmee aantrekkelijk qua prijs
en kwaliteit. Voodoo 3-kaarten,
die vooral veel snelheid bieden
maar minder kleuren, zijn er
vanaf 200 gulden. Alle kaarten
vervangen de gewone video
kaart en zijn dus ook geschikt
voor tweedimensionale beel
den.
Soundblaster
Creative Labs is in eerste in
stantie groot geworden met ge
luidskaarten. De Sound Blaster
van het bedrijf is zelfs een stan
daard geworden op de PC. De
ze geluidskaart wordt in steeds
meer uitvoeringen op de markt
gebracht. De duurste uitvoering
is de Sound Blaster Live! Plati
num, die voorzien is van veel
extra's en is bedoeld voor de
hobbyist die veel met muziek
programma's werkt. Een opval
lend kenmerk van de kaart is
een frontpaneel, dat op de PC
in de buurt van de cd-romspe-
ler komt te zitten. Hier zitten al
lerlei aansluitmogelijkheden
op, zoals midipoorten. De ge
bruiker hoeft dus niet meer aan
de achterkant van de PC te
zwoegen om moeilijk bereikba
re poorten te vinden.
De geluidskaart bevat allerlei
techniek (LAVA, Evironmental
Audio) die vrijwel onbegrijpelijk
is voor een gewone sterveling,
maar waar het op neerkomt is
dat er een heel mooi digitaal
geluid uit de kaart komt, vooral
als er speciale luidsprekers wor
den gebruikt, die ook weer en
kele honderden guldens kosten.
Verder veel software, waaron
der het muziekprogramma Cu-
basis VST van Steinberg en de
spellen Alien versus Predator
en Rollcage. De Platinum kost
599 gulden.
Aanzienlijk goedkoper is de
Sound Blaster Live! Player 1024,
die veel gemeen heeft met de
Platinum, maar niet beschikt
over een frontpaneel. Ook zit er
veel minder software bij. Wel
veel aandacht voor bijvoor
beeld MP3, de muziekstan
daard voor Internet. Muziek
kan rechtstreeks van een cd
worden opgenomen en tot
MP3-bestanden worden ver
werkt. De 1024 kost 209 gulden
en is een goede keus voor de
gemiddelde gebruiker.
www.soundblaster.com
HEINZ
Kwaad
De speler kan aan de zijde van
Catherine spelen, maar als het
kwaad je meer trekt treed je in
dienst bij de Overlords die ook
een hoop slagkracht in de aan
bieding hebben. Meestal moet
er ook nog een stad worden ge
bouwd door de speler waarin
de troepen worden opgeleid, al
vorens de veldtocht kan begin
nen. De veteranen van Heroes
of Might and Magie kunnen
meteen aan de slag, maar
nieuwkomers zullen zich eerst
door een hoop menu's moeten
worstelen. Ook duurt het even
voordat de specifieke kracht
van de eenheden duidelijk is:
het verschil tussen een zwarte
draak en een minotaurus is
minder goed voorstelbaar dan
het verschil tussen pakweg een
Duitse Tigertank en een Ameri
kaanse Shermantank. Maar uit
eindelijk is het allemaal goed
vergelijkbaar: een vuurspuwen
de draak heeft hetzelfde effect
als een tank met een vlammen
werper. Een aardig punt is dat
troepen ervaring opdoen en
sterker worden. Heel belangrijk
zijn de helden, zeg maar de ge
neraals van het leger, die heel
sterk zijn, vooral als ze enkele
magische voorwerpen bezitten.
Een punt van kritiek is dat de
missies wel erg op elkaar lijken,
maar de 'wargamer' weet dat
bij de meeste oorlogsspellen
het geval is. De uitdaging is de
eindoverwinning, na weken van
slopend beulswerk. Op het ge
bied van 'fantasy wargames'
behoort Heroes in ieder geval
tot de top, samen met de delen
uit de 'Warhammer'-serie.
Min. systeemeisen: Pentium 133,
32 Mb Ram, Windows 95/98.
Prijs: 99 gulden. Beschikbaar ge
steld door Ubi Soft/MVSP.
Een wekelijkse rubriek waarin
een aantal websites wordt be
licht dat nieuw of origineel is,
dan wel inspeelt op de actuali
teit.
Elektronicagigant Philips heeft
een nieuwe Nederlandstalige
website. Het heeft even ge
duurd, maar het is dan ook wel
een hele mooie website gewor
den. Eigenlijk is op de site alles
terug te vinden dat met Philips
samenhangt. Niet alleen pro
ducten hebben een plaatsje ge
kregen, maar ook de vacatures
bij de Brabantse multinational
zijn er te vinden. Met vanzelf
sprekend de mogelijkheid om
'on line' te solliciteren. Zelfs af
studeeropdrachten en stages
kunnen worden opgezocht.
Nieuws wordt vrijwel dagelijks
ververst en verder veel aan
dacht voor consumentenacties.
Speciale vermelding verdient
het Huis van de Toekomst.
Geen onwaarschijnlijk kil scien-
ce-fictionhuis in de stijl van
Chriet Titulaer, maar een stijl
vol onderkomen vol handige
robothulpjes en grote platte vi
deoschermen. Allemaal van
Philips natuurlijk.
www.philips.com
De traditionele middenstand gaat
zware tijden tegemoet als je de
ondernemers op Internet mag ge
loven. De consument van morgen
zwoegt niet meer door overvolle
winkels, maar bestelt alles in de
virtuele winkel. De eerste digitale
warenhuizen duiken nu ook al op:
Hot Orange verkoopt vanaf eind
november tal van producten, zo
als boeken, cd's, wijn, speelgoed,
computers en kunst. De bestellin
gen worden feestelijk verpakt en
gratis thuisbezorgd. Het is zelfs
mogelijk met twee personen van
af verschillende locaties al chat-
tend inkopen te doen. Dat soort
overleg voorkomt natuurlijk thuis
problemen.
www.hot-orange.com
Topcarrières is een vacaturesite
voor hoog opgeleide mensen.
Wie dus hoog gekwalificeerd is
en kieskeurig kan hier op zoek
naar het bedrijf dat het best bij
zijn of haar carrièreplanning
past. Topfuncties zijn beschik
baar in binnen- en buitenland.
De vacatures worden alleen via
Internet aangeboden. De web
site bevat ook uitgebreide infor
matie over het bedrijf.
Vergelijk is de website van No-
biles. Deze richt zich op stu
denten. Studenten en pas afge
studeerden worden in contact
gebracht met bedrijven. Daar
naast is Nobiles ook een bron
van informatie voor studenten.
Niet alleen studie en stage,
maar ook vakanties komen aan
bod.
www.topcarrieres.nl
www.nobiles.nl
De magische wereld die schrij
ver J.R.R. Tolkien in zijn trilogie
'In de ban van de ring' schiep
heeft niet alleen geleid tot een
heel nieuw genre, de 'Fantasy'-
literatuur (sprookjes voor vol
wassenen) maar ook tot vele
computerspellen. 'Might and
Magic' is een reeks rollenspel
len die al heel lang bestaat, af
geleid daarvan is weer de
Heroes of Might and Magic-
reeks. Bij de rollenspelen gaat
het om een groepje helden dat,
geleid door de speler, allerlei
moeilijke opdrachten moet uit
voeren. Heroes of Might and
Magic van softwarehuis 3DO-
New World Computing is ech
ter een oorlogsspel waar com
plete legers van helden, trollen,
dwergen, tovenaars en draken
in de strijd worden gestuurd.
Zoals dat ook in de boeken van
Tolkien gebeurde.
Heroes of Might and Magic is
alweer aan zijn derde uitgave
toe en het is nog steeds een spel
dat (als een bordspel) in beur
ten wordt gespeeld. Daarmee is
het spel minder hectisch dan
bijvoorbeeld Warcraft, waarin
de actie continu doorgaat, maar
het heeft wel veel meer diep
gang. Een blik in de gebruiks
aanwijzing leert dat er sprake is
van heel veel soorten eenheden
met unieke eigenschappen, en
daarmee doet 'Heroes' weinig
onder voor de realistische war
games die bijvoorbeeld alle
eenheden bevatten die in de
tweede wereldoorlog door be
paalde landen werden gebruikt.
Dit geeft al aan dat 'Heroes' een
spel is voor de strategische den
kers, die bedachtzaam hun
troepen over het slagveld schui
ven.
Heroes III is weer wat uitgebrei
der en iets mooier dan de delen
en II, maar heel veel is er niet
veranderd. Het is geen spel dat
het van hele mooie driedimen
sionale beelden moet hebben,
maar vooral van inhoud. Het
B verhaal achter het spel doet er
niet zoveel toe, het is weer de
bekende strijd tussen goed en
kwaad die je in de meeste fan-
asv-romans aantreft. De
wordt gespeeld door
de koningin van En-
die het land Erathia moet
van de Dungeon
Deze boosaardige
i hebben zich ver
allerlei burchten die
moeten worden.
York, zijn volledig driedimen
sionaal. De 20.000 opgenomen
vliegvelden zijn zo ongeveer al
le vliegvelden ter wereld, tot en
met de vliegstrook van Ame
land. Voor het eerst wordt het
programma in twee versies uit
gebracht, de standaard editie
van 139 gulden, en de profes
sionele editie van 189 gulden.
De professionele editie heeft
meer driedimensionale omge
vingen, en verder onder meer
een dik pilotenhandboek.
Age of Kings
Het real-time strategiespel Age
of Empires eindigde met de Ro
meinen, die als datadisk waren
toegevoegd. Het vervolg speelt
zich af van 450 tot 1450, na de
val van het Romeinse Rijk, in de
duistere middeleeuwen. De tijd
van burchten, ridders en bele
geringswerktuigen, maar nog
voor de uitvinding van het bus
kruit. Er zijn dertien beschavin
gen beschikbaar in het nieuwe
spel: onder meer Vikingen, Ja
panners, Turken, Kelten, Teuto-
nen en Fransen. En wederom
begint de speler in een klein
dorpje en moet de beschaving
heel geleidelijk worden opge
bouwd. Zorg voor voedsel,
hout, steen en goud en ontwik
kel je technische vaardigheden,
terwijl de tegenstanders precies
hetzelfde doen. De speler kan
kiezen voor oorlog en het spel
winnen door de andere bescha
vingen uit te roeien, maar sub
tieler is om een monument
neer te zetten, waarmee het
spel ook kan worden gewon
nen, mits de tegenstander niet
eerder een monument neerzet.
Age of Kings heeft meer moge
lijkheden om de tegenstander
af te troeven. Ook diplomatie
en handel zijn nuttige instru
menten geworden om de be
schaving te verbeteren. Als er
dan toch gevochten moet wor
den, dan zijn er wederom meer
opties. Troepen kunnen in for
matie worden neergezet (boog
schutters beschermd door rid
ders) en wachttorens kunnen
worden bemand door schut
ters. Vechten in de middeleeu
wen is vaak een kwestie van
burchten bestormen, dus zijn
er veel stormrammen en kata
pulten beschikbaar. Heel aardig
zijn de historische campagnes:
stap in de voetsporen van
Genghis Khan, Jeanne d'Arc of
Braveheart.
Age of Kings ziet er fraai uit en
draait al goed op een Pentium
166.
Informatie: www.microsoft.com-
/games/age2.
Flight Simulator is al bijna 10
jaar een groot succes voor Mi
crosoft. Age of Empires werd
pas twee jaar geleden voor het
eerst uitgebracht, maar staat
met drie miljoen verkochte
exemplaren op een goede twee
de plaats. Logisch dus dat Mi
crosoft op de rand van de mil
lenniumwisseling een vervolg
geeft aan beide toppers. De
Flight Simulator komt uit in
versie 2000 en het vervolg op
Age of Empires heet Age of
Kings, omdat het spel dit keer
niet de oudheid behandelt
maar de middeleeuwen.
Flight Simulator 2000 is van
zelfsprekend weer wat mooier
en beter dan voorganger Flight
Simulator 98. Meer vliegtuigen,
meer vliegvelden, mooier drie
dimensionaal landschap. Maar
toch hebben de liefhebbers van
de beste en meest realistische
vluchtsimulator die ooit is ge
maakt ook kritiek, zo bleek tij
dens de traditionale presentatie
in het Aviodome op Schiphol.
Het programma zou zo zwaar
zijn dat zelfs de snelste Penti
um III met supersnelle driedi
mensionale videokaart het niet
meer kan trek
ken. En
complete installatie (de hele
wereld in kaart gebracht, zodat
je overal kan vliegen) vreet an
derhalve gigabyte van de harde
schijf op.
Dat Flight Simulator te zwaar is
voor een modern computersys
teem is overigens niets nieuws,
dat is bij elke versie zo geweest.
Wie met volledige details wil
vliegen krijgt een nogal schok
kerige vlucht, omdat de com
puter het beeld niet snel ge
noeg kan opbouwen. De
computervliegers moe
ten voor een soepele
vlucht dus details uit
zetten. Een ander
punt van kritiek is
dat veel van de
verbeteringen in
het spel, zoals
actueel weer
inladen van
Internet, of
mooie
driedi-
nale wolkenpartijen, al beston
den. Particulieren en bedrijfjes
zijn al jaren bezig om het spel
te verbeteren, te verfraaien en
uit te breiden. Ze wisselen hun
ontwerpen uit, of ze zijn in de
winkel te koop.
Cockpit
De gebruikers van Flight Simu
lator zijn kritisch, ze letten op
elk detail. Een historische Fok
ker van voor de oorlog moet er
op de computer dan ook pre
cies zo uitzien. Sommige lief
hebbers vinden de aanblik van
de cockpits beneden de maat
en hebben, bijvoorbeeld voor
de grote verkeersvliegtuigen,
een mooier en vollediger in
strumentenpaneel ontworpen.
Microsoft heeft in ieder geval
zijn best gedaan om zijn trouwe
aanhangers te gerieven. De
meest opvallende uitbreiding is
de Concorde van British Air
ways, waardoor het nu mogelijk
is om met 2000 kilometer per
uur over de aardbol te vliegen.
De Concorde is samen met de
Boeing 777-300 en wat kleinere
vliegtuigen toegevoegd. Flight
Simulator 2000 is voorzien
van gedetailleerde lucht
opnamen van diverse
grote steden. Opval
lende objecten,
zoals het Vrij
heidsbeeld
in New
