'Godsdienst moet iets irrationeels hebben'
Geloof Samenleving
Academisch verzet tegen
rooms-lutherse verklaring
Bijbelencyclopedie met een 'kleurtje'
Encyclopedie
Bijbel
E
m
II
DONDERDAG 21 OKTOBER 1999
VANDAAG
teren, haar faam te danken
aan het bewaken van haar
maagdelijkheid. Ook zij wei
gerde in te gaan op de avan
ces van een jonge edelman.
Ursula vluchtte daarom in de
vijfde eeuw van haar geboor
teplaats, Engeland, naar het
vasteland en ondernam een
pelgrimstocht naar Rome, in
gezelschap van tien andere
jongvrouwen en, naar ver
luidt, ook nog eens 1000 'ge
wone' meisjes.
Of dat laatste waar is, weet
niemand. Maar de legende
verteld dat ze allemaal op de
terugweg in van Rome in Keu
len om het leven kwamen
door toedoen van de gevrees
de Hunnen. Ze zouden zich
liever hebben laten vermoor
den dan verkrachten.
Jongen gezalfd als reïncarnatie lama
wellington Een 7-jarige jongen uit Nieuw-Zeeland is gezalfd
als de reïncarnatie van een hoge Tibetaanse lama. De jongen is
formeel erkend door het hoofd van de Tibetaanse boeddhisti
sche Karma Kagyu-richting. Dit heeft een woordvoerster van de
boeddhistische gemeenschap in Nieuw-Zeeland gisteren ge-
zegd.
De jonge lama, geboren als Karma Kunsang, gaat nu door het
leven als Karma Kunsang Thuten Dorje Lungtok Nyima Pal
Sang Po Pong Re Rinpoche. De laatste Rinpoche-lama overleed
in de jaren vijftig. In rang staat hij onder de Dalai Lama, de
hoogste geestelijk leider van Tibet, die afgelopen weekeinde een
bezoek bracht aan Nederland. Voordat de jongen in India een
intensieve opleiding tot monnik krijgt, maakt hij een tour langs
boeddhistische gemeentes in zijn land.
Door een aantal tekenen kwam de religieuze identiteit van de
jongen naar boven. Toen hij anderhalfjaar oud was, schijnt hij
erg emotioneel te zijn geworden nadat hij een film over een be
langrijke boeddhistische meester had gezien. Zijn moeder had
tijdens de zwangerschap al gedroomd dat ze een bijzonder kind
bij zich droeg.
"Schoon' internet gepresenteerd
Het Reformatorisch Dagblad heeft deze week een 'schoon' in
ternet (RD-Net Plus) gepresenteerd. Ruim 300 pagina's zijn er
op dit moment met de hand geselecteerd op basis van de Tien
Geboden. Het is de bedoeling het aantal pagina snel uit te brei
den naar enkele duizenden. De krant is daarmee de eerste pro
vider met deze constructie. Concurrent Vanenburg, een dochter
van softwarebedrijf Baan, werkt op dit moment aan een
'schoon' internet van zo'n 200 miljoen pagina's. foto anp
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDS HER
VORMDE KERK
Bedankt: voor Stolwijk, M.
Goudriaan te Lu
GEREFORMEERDE KER
KEN
Beroepen: te Eerbeek,
mw. J. Eldering-Schenkel
te Appelscha.
GEREFORMEERDE KER
KEN (VRIJGEMAAKT)
Beroepen: te Launceston,
Tasmanië (Free Reformed
Churches of Australia),
GEREFORMEERDE GE
MEENTEN
Aangenomen: naar Alblas-
serdam, B. van der Heiden
te Kampen
UNIE VAN BAPTISTI-
SCHE GEMEENTEN
Gevraagd: te Doorn (als
directeur/beheerder ver.
Het Zoeklicht), H. Schou
ten te Hoogeveen Bethel.
-JW
redactie aad rietveld. c
Het marxisme is een pseudo-godsdienst. Ze kermen
geen hemel, maar een heilstaat. Geen uitverkoren volk,
maar zetten daar de proletariërs voor in de plaats. „Toch
heeft zo'n aardse religie geen lang leven," zegt de Leidse
dr. J.J.G. Jansen, expert in talen en culturen van het Isla
mitische Midden-Oosten, „want een succesvol geloof
moet iets oncontroleerbaars hebben." Afgelopen dins
dagavond beet professor Jansen het spits af met de eer
ste voordracht in een reeks van drie over 'Het belang van
Godsdienst', geïnitieerd door de Leidse Studenten Ekkle-
sia aan de Rapenburg. Het werd een betoog waarin Jan
sen godsdienst in een louter sociologisch licht beziet.
„Godsdienst vervangt dingen die de mens zichzelf niet
kan geven, zoals een leven na de dood, een paradijselijke
hemel, een hel voor wie je verdoemenis toewenst, en
vergeving van schuld."
leiden onno v
Net als het
chronisch vermoeidheidssyn
droom, volgens Jansen, een
'vervanger van godsdienst'. „De
patiënten krijgen veel aandacht
van priesters in witte jassen.
Ondertussen ze zoeken geen
genezing, maar erkenning. De
sociale tegenwind die de pati
ënten ondervinden - er zijn ten
slotte mensen die het allemaal
maar onzin vinden - vormt de
lijm van de groep. Patiënten
verenigingen blijven zo lekker
bezig. Hetzelfde geldt voor het
Bijlmerrampsyndroom", aldus
Jansen.
De professor mag graag
'grappen' maken. Althans zo
noemt hij zelf zijn krasse, soms
ongenuanceerde, dan weer be
wust polariserende uitspraken.
Hij lijkt te genieten van de
lachsalvo's die ze opleveren,
maar haalt de scherpe kantjes
van zijn formulering af, wan
neer mensen uit het publiek
sterk tegengas gaan geven.
,Ach ik weet het ook allemaal
niet precies." Of: 'misschien
heeft u wel gelijk', luidt dan zijn
commentaar. Sommige toe
hoorders in de met zo'n dertig
mensen al krappe kamer van de
Leidse Studenten Ekklesia, kon
den zijn kwinkslagen deson
danks niet waarderen. Ze had
den wellicht een meer theolo
gisch of spiritueel betoog van
de spreker verwacht. Maar Jan
sen is geen theoloog, zegt hij
zelf. De kern van zijn voor
dracht is dat mensen die geen
godsdienst hebben, op zoek
gaan naar iets dat het kan ver
vangen. „Vandaar de enorme
populariteit van new age. Ik
heb de afgelopen tijd heel braaf
iDEN
leflin
oden
kop
jeur
Dr. J J.G. Jansen, expert in talen
geen lang leven."
zoveel mogelijk new age boe
ken gelezen. En ik weet niet hoe
het u vergaat, maar het is mij
een raadsel hoe men zich er
doorheen werkt. Het is van zo'n
ongekende saaiheid, dat het
één van beste slaapmiddelen
op de markt moet zijn. Al die
het Islamitische Midden-C
occulte onzin: er is geen touw
aan vast te knopen." Dat moet
ook eigenlijk niet, vindt hij.
Want wal een godsdienst suc
cesvol zijn, dan moet het iets ir
rationeels hebben, iets 'niet van
deze wereld', onverklaarbaar en
onbewijsbaar. Engelsen noe
men het 'otherworldliness'. Een
godsdienst die bijvoorbeeld
zegt dat sterven net zoiets is als
in een vliegtuig stappen, is ge
doemd te verdwijnen.
Hij noemt nog vier factoren
die een kerk nodig heeft om te
overleven: een goede organisa
tie, rituelen, ethiek en
regels. Het onderschatten
de functie van het ritueel
voorbeeld, zou wel eens
leegloop in veel protestal
kerken kunnen verklaren, sch Ik
hij. Volgens hem kenmerkthj ifr'
katholicisme zich door een
zonde marge te laten tussen'
ven en leer. „Katholieke vnj w d
wen juichten massaal de pjj lie ee
toe tijdens zijn bezoek aan Pr, tfIen
len, terwijl het gros 's avon nlge"
gewoon de pil slikt. Niema ut^
maakt zich daar druk om. Nfe ien
lim geestelijken eisen dat vra
wen een hoofddoek dragt w!
maar er zijn miljoenen vrouw ffS't€
die z'n ding nooit omdoen i
zich toch moslim voelen,
testanten daarentegen eisent
juist dat leven en leer dicht
elkaar moeten liggen", aldlwj
Jansen die zelf van gerefe
meerde huize is, maar zich la 1^
bekeerde tot het katholicista
De protestantse kerken halt haPI
volgens hem, met een dergj M J
ke rechtzinnigheid de
weg tussen ons gewone djling;
lijkse leven en de ïrration rt®
buitenwereld'. Pepsi en 0
Cola proberen toch ook p *ren
niet op elkaar te lijken?
De volgende discussie-
bezinningsavond van de Lea
Studenten Ekklesia is op 165
vember, om 20.00 uur, op i '[an'(
Rapenburg 100 te Leiden. H id801
thema waarover theologe I
Palmyre Oomen van Unives
teit van Nijmegen dan spretltnten
luidt: 'Doet God er toe?' Op n 1'
december komt H.M.
van de VU in Amsterdam,
vraagt zich af: 'Doet Jezus
toe?'
Heidelberg epdruim 450 jaar na het begin van
de Reformatie helen.
De hoogleraren hebben voor
al moeite met de rooms-katho-
lieke interpretatie van belang
rijke formuleringen van de lu
therse kerkleer. Ook zal de on
dertekening van het document
volgens hen niet leiden tot een
verbetering van de praktische
samenwerking tussen protes
tantse en katholieke christenen.
Verder bestaat nog onduidelijk
heid over de lutherse en rooms-
katholieke opvattingen over in
houd en doel van de oecume
ne. De Duitse afdeling van de
LWF wijst de kritiek van de
hoogleraren van de hand. In de
hele wereld is verheugd op de
rooms-lutherse verklaring ge
reageerd, zei een woordvoer
der. De overeenkomst is vol
gens hem geen eindpunt, maar
een begin van een ontwikke
ling.
De feestelijke ondertekening
van het document gaat volgens
de woordvoerder gewoon door
op 31 oktober. Ongeveer vijftig
lutherse en rooms-katholieke
bisschoppen uit de hele wereld
zullen de ceremonie in Augs
burg bijwonen. Deze stad heeft
een belangrijke rol in het leven
van Luther gespeeld. Op last
van de pauselijke gezant, kardi
naal Cajetanus, moest Luther in
Augsburg in 1518 zijn stellingen
herroepen.
Bijna 250 protestantse hoogle
raren theologie in Duitsland
zien geen heil in de onderteke
ning van de rooms-lutherse
verklaring over de rechtvaardi
gingsleer. Met de aanvaarding
van de tekst accepteren de lu
theranen volgens hen een ka
tholieke uitleg van de oecume
ne die niet verenigbaar is met
de doelen van de reformatori
sche kerken.
De 243 hoogleraren, die aan
een handtekeningenactie deel
namen, roepen de Rooms-Ka-
tholieke Kerk en de Lutherse
Wereldfederatie (LWF) op de
ondertekening van het docu
ment uit te stellen tot alle nog
openstaande vragen zijn opge
lost. Het Vaticaan en de LWF
willen hun gemeenschappelijke
overeenkomst op Hervormings
dag (31 oktober) in Augsburg
ondertekenen.
De rechtvaardigingsleer was
het belangrijkste strijdpunt tus
sen Rome en de Reformatie. De
kerkhervormer Luther meende
dat God de zondige mens al
leen uit genade (geloof) aan
vaardt. De RK-Kerk vond dat de
mens ook door goede werken
aan zijn rechtvaardiging kan
bijdragen. De gemeenschappe
lijke belijdenis ('rechtvaardiging
geschiedt alleen uit genade')
moet de breuk tussen de kerken
BOEKBESPREKING
Het is een prachtig boek, die
'Nieuwe Encyclopedie van de
Bijbel', onlangs uitgegeven
door uitgeverij Voorhoeve uit
Kampen. Eigenlijk is het een
vertaling van 'The New Lion
Encyclopedia of the Bible': een
uitgave van 'publisher' Lion uit
Oxford. Neemt niet weg dat de
vormgeving zeer fraai is over
genomen. Elke bladzijde bevat
meerdere illustraties, foto's en
tekeningen die de bijbelge-
schiften aanschouwelijk moe
ten maken en verlevendigen.
Het 218 pagina's dikke boek
(groot formaat) is verdeeld in
zeven hoofdstukken. Er wordt
een overzicht gegeven van de
bijbelse geschiedenis, van de
volken en koninkrijken waar
van sprake is in de bijbel en
van het dagelijks leven in die
tijd. Dan volgt een beschrijving
van religie en geloof: de wijze
waarop men hét geloof in bij
belse tijden beleefde, en er is
een hoofdstuk gewijd aan le
ven van Jezus. Hoofstuk zes
bestaat uit een overzicht van
alle bijbelboeken, en de bijbe
horende achtergrond informa
tie. Deel zeven bevat kaarten,
plaats- en personenregister,
sleutelbegrippen en een alge
meen register om het geheel
toegankelijk
te maken.
Kortom, niet
alleen fraai,
maar ook ta
melijk volle-
Dat
dat de redac
tie onder lei-
.y -- ding van
N)cl'W£ Schotse hoog-
hoort ook bij
een encyclo
pedie. Het
boek ver
dient een
plek tussen
ontelbare an
dere bijbelse
encyclope
dieën die de
geschiedenis
inmiddels
heeft opgeleverd. De vraag is
wel of het de concurrentie aar
kan met de tegenwoordig al
behoorlijk inburgerende CD-
-roms. Die geven weliswaar
niet dat lekkere lijvige gevoel
van een boek in de handen,
maar naast foto's, tekeningen
en illustraties ook knappe,
Nieuwe T
loitz
van dei
zoeking van Jezus om stenen
in brood te veranderen wordt
geschreven, is te lezen dat hij
'zeker begaan was met de hon-
gerigen. Maar door zijn werk
louter op deze leest te schoei
en zou hij de essentie missen
van de taak die God hem had
opgedragen.' En ook de x
maties, geluid of muziek en het zoeking zijn bijzondere krach
gemak van een druk op de
knop en je bent waar je wezen
moet. Het uiterlijk en de toe
gankelijkheid zijn echter één
ding. De inhoud is minstens
even-, zo niet belangrijker.
Daar kan van gezegd worden
ten te tonen door van het dak
van de tempel van Jeruzalem
af te springen, wees Jezus van
de hand 'omdat hij wist dat
zijn boodschap meer was dan
een publiciteitsstunt.' Er is hier
geen sprake van een schokken
de interpretatie, maar wel va
'interpretatie' en bovendien!
één die aan discussie onder
vig is. Hetzelfde geldt
citaat van de joodse historie
Josefus over Jezus. Volgens
encyclopedie schrijft Josef
het volgende: 'Rond deze
stond Jezus op, een wijs
als het tenminste terecht
hem een man te noemen.
Want hij verrichtte wonden
den en was een leraar voor!
die de waarheid met vreugc
ontvingen...' Onder historii
bekend dat het hier eventut
ook om een later gemaakte
'christelijke' vervalsing kan
gaan. Zekerheid is er weli;
niet, maar genoeg reden tot
twijfel. En een heuse en<
pedie behoort eigenlijk echt]
neutraal te zijn en
gegevens melding te maker
Want op deze wijze krijgt de
prachtig in geïllustreerde bij
belencyclopedie toch nog eer
oneigenlijk 'kleurtje'.
Titel: Nieuwe Encyclopedie
van de Bijbel. Auteur: John
Drane en anderen Uitgeverij
Voorhoeve
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met vrijdag.
Finland:
Wolkenvelden, vooral 's middags
wat zon er) vrijwel overal droog.
Maxima 4 tot 8 graden.
Noorwegen:
Langs de kust wolkenvelden. In het
binnenland behalve wolken ook
zon. Droog. Maxima uiteenlopend
van 4 in het binnenland tot 11 gra
den langs de kust.
Zweden:
Perioden met zon. In de nacht en
ochtend kans op mist of laaghan
gende bewolking. Droog. Middag-
temperatuur uiteenlopend van 5
graden in het noorden tot 8 graden
in het zuiden.
Denemarken:
Perioden met zon, maar ook enkele
wolkenvelden. Kleine kans op een
bui. Verder een harde zuidoosten
wind. Middagtemperatuur rond 9
graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ier
land:
Geleidelijk meer bewolking en van
uit het zuiden af en toe regen. In
het oosten van Schotland buien.
Stevige oosten- tot zuidoosten
wind. Middagtemperatuur tussen
de 10 en 14 graden.
België en Luxemburg:
Geleidelijk meer bewolking en kans
op regen. Minder wind. Maxima
rond 12 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk-
Wolkenvelden en af en toe regen.
Tijdens nachtelijke opklaringen
kans op mist. Middagtemperatuur
ongeveer 15 graden.
Portugal:
Wisselend bewolkt en van tijd tot
tijd regen- of onweersbuien. Vooral
vrijdag ook soms wat zon. Maxima
tussen 17 en 22 graden. Langs de
westkust veel wind.
Madeira:
Wolkenvelden, ook nu en dan zon
en kans op een bui. Maxima rond
23 graden.
Spanje:
Wisselend bewolkt en een enkele
regen- of onweersbui. In de vroege
ochtend kans op mist. Donderdag
ook geregeld zon. Maxima uiteenlo
pend van 17 graden langs de Golf
van Biskaje tot 24 graden in het
zuidoosten.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon, vooral op de zui
delijke stranden. Meest droog.
Middagtemperatuur omstreeks 26
graden.
Marokko:
Westkust: vanuit zee wolkenvelden
en enkele buien. Donderdag meest
droog en meer zon. Middagtempe
ratuur tussen 23 en 27 graden.
Tunesië:
Perioden met zon, met in het noor
den soms een regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur rond 26
graden.
Zuid-Frankrijk:
Wisselend bewolkt en enkele stevi
ge regen- en onweersbuien. Lokaal
veel neerslag. Tussendoor zonnige
perioden. Maxima tussen 17 en 22
graden.
Mallorca en Ibiza:
Zeer wisselvallig met zware regen
en onweersbuien. Soms veel wind.
Vrijdagochtend even wat droger.
Maxima ongeveer 24 graden.
Italië:
Donderdag veel buien, soms met
onweer. Vrijdag meer zon en veel
droger. Maxima uiteenlopend van
15 graden in het noorden tot 24 in
het zuiden.
Corsica en Sardinië:
Wisselend bewolkt en vooral don
derdag stevige regen- en onweers
buien. Middagtemperatuur rond
22 graden.
Malta:
Zowel zon als een enkele bui, mo
gelijk met onweer. Maxima rond 25
VRIJDAG 22 OKTOBER 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 08.17 Zon onder
Maan op 18.00 Maan onde
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.36 14.51 02.09
Laag 10.34 22.56 10.15
Weerrapporten 21 oktober 0
Alhene half bes
Barcelona onbewol
Berlijn onbewol
Boedapest regen
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
Zaterdag 10 00-12.00 u>
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
REDACTIE
F. Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
TELEFAX
071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317 337
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071-5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 ti
071-5356230
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 1?
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro) j
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro) W--
Abonnees die ons een machtiging verst/el» q,
het automatisch afschrijven van iiet bpp i
abonnements- geld, ontvangen 1,-
betaling.
ieen
eerdi
>sch dagblad op cassettes# ven
lijk lezen, sle<i"': Bar
i of blind zijn (of een andere iaper
leeshandicap hebben), is een samenvS
tuit het Len** 'ienK
i beschikbaar
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, Gr* tliisd.
m
Griekenland en Kreta:
Donderdag perioden met zon en
nagenoeg droog. Vrijdag vanuit het
westen buien. Maxima 20 tot 25
graden.
Turkije en Cyprus:
Vrij zonnig, maar in het westen en
noorden van Turkije ook een enkele
bui. Maxima 20 tot 25 graden.
Duitsland:
Zonnige perioden en droog. In de
nacht en ochtend plaatselijk mist.
fn het zuiden en westen geleidelijk
meer wolken en kans op regen.
Vrijdag bereiken de wolken het
noorden van Duitsland. Middag
temperatuur tussen 9 en 12 gra
den.
Zwitserland:
Wolkenvelden en van tijd tot tijd
regen. Middagtemperatuur rond 14
graden.
Oostenrijk:
Geleidelijk overal bewolkt en af en
toe regen. Maxima omstreeks 12
graden.
Polen:
Wolkenvelden afgewisseld met
zon. In de nacht en ochtend kans
op mist. Maxima ongeveer 7 gra
den en een krachtige zuidoosten
wind.
Tsjechië en Slowakije:
Zowel zon als wolkenvelden en vrij
wel overal droog. In de nacht en
ochtend kans op mist. Middagtem
peratuur ongeveer 10 graden. Voor
al donderdag veel wind
Hongarije:
Vrijwel droog en af en toe zon. In
de ochtend plaatselijk mist. Mid
dagtemperatuur rond 10 graden.
N H U I Z
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
tedrij
wijk v
iiddaj
'■elijl
