Nobelprijs als pleister WEER m Milieurapport te koop I* Soep met kerstverlichting Ruimtereis hoofdprijs van millenniumloterij 74 DINSDAG 19 OKTOBER 1999 COM E N T A A R Voor geld is bijna alles te koop. Een oude wijsheid die nog steeds opgaat. Adviesbureaus en laboratoria leveren desgewenst en tegen bijbetaling gunstige uitkomsten van milieu-onderzoeken. Overhe den accepteren de resultaten vaak zonder enige kritiek. De conclu sie van het kernteam zware milieucriminaliteit van de politie Rot terdam-Rijnmond is ontluisterend. Het onderzoeksrapport draagt de veelzeggende titel 'Wie betaalt, bepaalt'. De opdrachtgever heeft grote belangen bij een gunstige uitkomst van een milieu-onderzoek. Zeker voor kleine bedrijven kan het overschrijden van normen voor bodemvervuiling, lawaai of stank fatale gevolgen krijgen. Niet alle ondernemers kunnen grote be dragen - vaak gaat het om miljoenen - investeren om aan de regels te voldoen. Het lijkt niet meer dan logisch dat ondernemers proberen de uit komsten in positieve zin te beïnvloeden. Ernstiger is dat er milieu adviesbureaus bestaan die voor deze druk gevoelig zijn. Uit vrees dat de opdracht anders naar de concurrent gaat, of vanwege een extra beloning. Ook enkele bureaus met een betrouwbare reputa tie doen volgens het Rotterdamse onderzoek aan deze praktijken mee. Het gaat echter te ver om alleen het bedrijfsleven en de milieu-ad- viesbranche de schuld te geven van deze misstanden. De overheid is zelf ernstig tekort geschoten in haar toezichthoudende taak. In de loop der jaren is een ondoordringbaar woud van milieuregelge ving ontstaan, waarin alleen specialisten nog de weg weten. Het is bijna een uitnodiging om te gaan rommelen met milieucijfers als deze adviseurs nauwelijks worden gecontroleerd. Milieuminister Pronk wil nu een zwarte lijst instellen met onbe trouwbare adviesbureaus. Hij volgt daarmee de lijn van de provin cie Noord-Holland, die naar aanleiding van de milieu-affaire rond het recyclingbedrijf Rutte in Halfweg al eerder besloot om voort aan kritisch te kijken naar milieu-adviesbureaus. Het is een goede zaak dat de overheid de touwtjes aantrekt, maar de maatregelen komen rijkelijk laat. Bruggenbouw ertje Rik Felderhof is verhuisd met zijn villa. Van Zuid-Frankrijk naar Tanzania. Villa Felderhof op een nieuwe locatie', zei de omroepster. Verder gaf ze geen toelichting. Hoefde ook niet, de inhoud van het programma is hetzelfde gebleven. Rik kletst met tivee min of meer bekende Nederlanders. Over hun leven en hun ideeën. Maar ook over koetjes en kalfjes. In dit geval dus zebra's en olifanten. Een zekere Margreet van Hoorn was te gast in de eerste aflevering, schrijfster van meer dan 75 boeken. Waarvan erbij elkaar zo'n ze ven miljoen zijn verkocht. Romans over liefde, hartstocht en ro mantiek, vertelde Felderhof. Maar helaas, de schrijfster, aardig op leeftijd, was zelf nog steeds vrijgezel. 'Ze droomt nog steeds van de prins op het witte paard', om in de poëtische termen van Felderhof te spreken. 'In dit geval een boer te voet'. Want Bennie Jolink, de charismatische zanger van de Achterhoekse popgroep Normaal was de andere logé. En Felderhof houdt ervan om zijn teksten en vragen met elkaar te verbinden. Zo keek het gezelschap van een afstandje naar een kudde zebra's. 'Bruggenbouwertje'Felderhof boetseerde het volgende gesprekje in- elkaar. 'Mooi hè, dieren? Kom je van de boerderij Bennie?' ja, daar ben ik opgegroeid'. 'Heb je er zelf nooit over gedacht om boer te worden 'Nee, ik dacht dat dat nooit zou kunnen vanwege mijn slechte ge zondheid'. 'En jij Margreet, ben jij een boerenmeisje van huis uit?' 'Nee, maar ik hou wel van de boerderij'. Of dit geleuter, na een dagje stappen in de bloedhitte. Wil je wat drinken Bennie? Je verliest hier veel vocht. Maar met je optredens verlies je natuurlijk ook veel vocht'. 'Zes liter, ik heb het een keer nagemeten. Maar het was wel een war me avond moet ik erbij zeggen 'Zes liter?' 'Ja, optreden is hard werken. Optreden is topsport'. Van dat soort gesprekken. Aan de voet van de Kilimanjaro. Het pro gramma leverde dus in elk geval mooie plaatjes op. Maar veel meer niet. Op hier en daar een vrolijk, verbaal moment na. "Vind je het erg om ouder te worden, Margreet?' 'Aan de ene kant wel, aan de andere kant niet'. Kijk, dat was een antwoord van klasse. Viel er toch nog wat te la chen. Heel eventjes. Voor de rest was het toch vooral gezapigheid troef, gekeutel tussen de kraanvogels. WIL BUYS Zonnig en koud Voor het eerst dit seizoen heeft het kwik op enkele plaatsen de 10 gra den niet meer bereikt. Gistermiddag bleef de temperatuur in het oos ten van het land ondanks de zon bij ongeveer 9 graden steken. In onze regio rapporteerde Bloemendaal nog 10,5 en Schiphol 10,9 graden. Vandaag is het waarschijnlijk nog een fractie kouder geweest. Afgezien van de lage temperaturen en de sterke oostenwind is het dezer dagen evenwel prachtig weer. In vier dagen tijd heeft de zon ongeveer 40 uren geschenen. Dat aantal komt overeen met bijna 40% van het nor male aantal uren zon voor de hele maand oktober. We raken de zon de komende dagen echter steeds vaker kwijt. Van het zuidwesten uit drin gen uitlopers van depressies naar onze omgeving op. Vanaf donder dag is het vaker bewolkt dan zonnig en bovendien gaat er van tijd tot tijd regen vallen: vooral na donderdag. Gunstig is dat de tem peraturen stijgen. Het kwik loopt de komende tijd op tot waarden tussen 12 en 15 graden. In het weekeinde zou het zelfs nog wat zachter kunnen worden. Aan het wisselvallige weerbeeld dat ons de komende tijd te wachten staat, draagt ook een orkaan een steentje bij. Op het midden van de Atlantische Oceaan heeft zich een diepe depressie ontwikkeld (kerndruk 950 hPa), die is voortgekomen uit de orkaan Irene. Deze orkaan heeft de afgelopen dagen in het oosten van de Amerikaanse staat North Carolina opnieuw overstro mingen veroorzaakt. Morgen is het overigens nog wel zonnig en koud. De tem peratuur blijft in de middag bij 8-9 graden steken en aan de kust waait het krachtig tot hard uit het oosten. Later op de dag komt er geleidelijk meer bewolking. Erg koud is het in Rusland. In Kirov, ten noordoosten van Moskou, lag gisteroch tend 13 centimeter sneeuw en ook in de Russische hoofdstad werd het wit. Op de toendra in het hoge noorden werden zelfs temperaturen tot 15 graden onder nul gemeten. Nicoll van Artsen zonder Grenzen: Soms zou ik heel hard willen huilen" Haar ouders hopen tot op de dag van vandaag dat ze nog eens advocate wordt, maar de Amsterdamse juriste Nicoll van den Haak (29) bestrijdt het onrecht graag duizen den kilometers verderop. Voor Artsen zonder Grenzen, desnoods onder gevaarlijke omstandigheden. „In Nederland denk ik wel eens: Waar klagen we hier over?" Ze is mensonterende ellende gewend, maar huilen doet ze tijdens haar missies niet. „Maar soms zou ik dat wel heel graag, heel hard willen kunnen." Inmiddels kunnen haar ouders met trots tegen vrienden zeggen dat hun dochter een Nobelprijs winnares is. Net zeven weken te rug van een missie van acht maanden in Angola, hoorde ook zij op de kantoren van Artsen zonder Grenzen in Amsterdam het nieuws via de intercom. ,,Dat was heel maf. 'We hebben de No belprijs voor de Vrede gewonnen en dit is geen grapje', klonk het. Het was even helemaal stil. Ver gaderingen gingen gewoon door, maar het geluid zwol aan. Uitein delijk was het feest. De Dalai La ma belde zelfs. Mooi hé? Dat zo'n man daar aandacht voor heeft." Enkele maanden geleden werd Van den Haak nog geëvacueerd uit Malanje in Angola, waar zij voedingscentra voor de door honger geteisterde bevolking op zette. „De bombardementen op de stad konden we wel aan. Dan zaten we dicht tegen elkaar in de veiligste plek van het gebouw. Maar toen de Unita (Angolese re bellenbeweging) op 12 kilometer van de stad stond, moesten we weg. Die schieten op alles." En weer moest ze de lokale stafleden en medewerkers alleen laten. „Dat was vreselijk. We kunnen niet iedereen meenemen, je hebt het gevoel die mensen in de steek te laten. Het gekke is dat zij altijd bezorgder zijn om jou, dan om zichzelf." Maandenlang kon ze niet terug. Sterker nog, de Angolese regering weigerde hen zelfs toegang toen Malanje weer veilig was. „Woe dend ben ik daar over geweest. Nonnen belden ons op om te zeggen dat de kinderen stierven. Maar dan kom je uiteindelijk te rug en zie je al die blije gezichten. Dat is heel mooi om mee te ma ken. Ook al was alles weer eens Nicoll van der Haak: „Ik haat onrecht en ik wil graag helpen.' vernield door de soldaten. Van den Haak ziet de Nobel prijs evenzeer als een eerbe toon aan de lokale medewer kers. „We hebben 'm met zijn allen gekregen, iedereen bij ons heeft een 'wij-gevoel', dat is heel belangrijk." Zelfheide ze als eerste naar haar collega's in Malanje. „Ze vonden het prach tig." Van den Haak en haar collega's werken in gebieden waar hon ger heerst, waar het oorlog is, waar rebellie de dagen onveilig maakt. „We hebben strenge veiligheidsmaatregelen. Zoals een avondklok. Als journalisten in hun hotel een borrel drinken en ons uitnodigen, komen we nooit. Na acht uur komen we niet meer buiten." Nicoll van den Haak studeerde af in het internationaal recht, werd secretaresse bij Artsen zonder Grenzen en lóreeg steeds meer verantwoordelijkheden totdat zij in 1997 voor het eerst naar het buitenland ging. „Dat wilde ik graag, maar eerst wil den ze me daarvoor niet heb ben. Ik heb toen studies logis tiek gedaan. Inmiddels kan ik juridisch, administratief, logis tiek en financieel werk verrich ten." Van den Haak is al door andere internationale organisa ties gevraagd, maar blijft bij AzG. „Ook al kan ik elders vier keer zo veel verdienen, AzG is heel efficiënt. Andere organisa ties zijn bureaucratischer, daar duurt het langer. Wij helpen di rect." Zij werkte in Kongo, Angola en er zal spoedig wel weer een missie volgen. „Het is prachtig werk. Enorm uitdagend." Een 29-jarige vrouw die soldaten een lift weigert („Nooit wapens in de auto"), die hardnekkige corruptie en diefstal moet voor komen („Ze proberen het altijd en overal") en die leiding geeft in een Afrikaanse wereld waar mannen het voor het zeggen hebben. „Ze zijn er wel aan ge wend." Angst is onaangenaam, geen kick, vindt ze. Het leed dat ze ziet, is moeilijk te verteren. „Ik sta er wat verder vanaf dan on ze artsen en verpleegkundigen. Die hebben het vaak nog zwaarder. Nu, vijfjaar na het drama in Goma in 1994, zijn er nog steeds mensen van ons on der psychiatrische behandeling. Die zijn er onderdoor gegaan." Recent werd een Nederlandse 'VN-ster' vermoord, zoals wel vaker hulpverleners worden ge dood tijdens hun werk. „Gek hé, maar je probeert altijd te kijken wat zo iemand gedaan heeft wat jij misschien niet zou hebben gedaan. Eigenlijk denk je dus: 'Mij overkomt dat niet'. Anders ga je ook niet meer. Maar de kans lopen we natuur lijk allemaal. Ik weet het. Maar ik haat onrecht en wil graag helpen." HANS LEBER Een lekker soepje, daar had Danny Hondorp zin in. Dus trok hij een zakje Knorr Finesse met basilicumsmaak uit de kast, scheurde het open en wat was dat? Tussen het oplospoe der zat een klein plastic zakje met daarin twee kleine reser velampjes voor in de kerst boom. „Alsof ze zo uit een doos met kerstverlichting kwamen", zegt zijn vrouw Monique. Bij Knorr begrijpen ze er hele maal niks van. „Dit is eigenlijk niet mogelijk, het is mij een raadsel hoe dit kan", is de reac tie op de afdeling klantenservi ce. „Er zal een diepgaand on derzoek ingesteld worden naar de herkomst van de lampjes. Het is de eerste keer dat er kerstlampjes worden gevonden. Ik vind het heel vreemd, want we hebben toch hele strenge hygiëneregels." Woordvoerster Reedijk van Best Food, de firma die onder meer Knorr-soep produceert, wil ver der niets zeggen. „We willen eerst het betreffende zakje in handen hebben en aan de hand daarvan zal de kwaliteitscom missie een onderzoek instellen. We zullen kijken op welke afde- De verbaasde Danny Hondorp met de kerstlampjes die hij vond in een pakje soep. foto gpd ling dit product gefabriceerd is en uit welke serie het komt. Pas dan kunnen we iets zeggen over het eventueel uit de handel ha len van het product," aldus Reedijk. Bij de inspectie gezondheidsbe scherming waren en veterinaire zaken (inspectie W en V) heb ben ze nog nooit eerder van een dergelijk geval bij de soep fabrikant gehoord. Woordvoer der Louw van de consumenten bond: „We vinden niet direct dat Knorr alle pakjes uit de handel moet halen. De kerst lampjes waren extra verpakt en vormen geen directe bedreiging voor de volksgezondheid. Wel vinden wij dat Knorr meteen moet onderzoeken hoe dit heeft kunnen gebeuren." Een ruimtereis van een aantal dagen is de hoofd prijs in de millenniumkras loterij van de Duitse kansspelorganisatie West lotto. Wie voor tien mark een kraslot koopt, weet meteen of hij de ruimte in mag, want op het lot ver schijnt een ruimteshuttle. Hoeveel buitenaardse rei zen te winnen zijn, hangt af van de spelomzet, vertelde een woordvoerder van de lotto aan de Duitse zon dagskrant Bild am Sonntag. Westlotto heeft volgens de woordvoerder veel moeite gedaan om voor de millen niumloterij een hoofdprijs te verzinnen die „de grote gebeurtenis van de eeuw wisseling recht doet." Uit eindelijk is gekozen voor een verblijf van enkele da gen in een luxueuze ruim- teshutüe, die een aantal da gen op zo'n honderd kilo meter boven het aardop pervlak rondcirkelt. De gelukkigen moeten wel geduld hebben: de ruimte reisjes zijn voor het jaar 2002 voorzien. Er ligt al een contract met een nog niet met name genoemde Ame rikaanse ruimtevaartonder neming. Bovendien moe ten de ruimtereizigers in spe een test afleggen bij een astronautenopleiding. Wie daar niet doorheen komt, krijgt de waarde van de ruimtereis in contanten uitgekeerd. Dat moet een flink bedrag zijn. Bild am Sonntag schrijft dat het wel een mil joen kan zijn. De krant heeft dat uitgerekend op basis van een aanbieding op internet. De firma Ze- grahm Expeditions biedt via de elektronische snel weg voor juli 2002 ruimte tripjes van anderhalf uur aan, die ruim 200.000 gul den moeten gaan kosten. Multiculti mokums overkant van mijn keurige grachtengordel- gracht hebben jongeren ruzie. Er wordt ge schreeuwd en groepsgewijs heen en weer gerend. Een jongen slaat een bierflesje stuk tegen de muur en rent in de richting van een andere jongen. Mijn vrouw en ik, import-Jordanezen tnaar goed op de hoogte van de lokale traditie, schui ven het raam open en gaan er eens goed voorzitten. Wat wij eerst dachten blijkt niet waar: het zijn geen Marokkanen. Zo klonk het wel, en statistisch gezien hoefje je in Amsterdam voor je vooroordelen ook absoluut niet te schamen. Maar ook een van onze keurige overbuur jongens hoort bij het groepje. Er is hoogstens één Marokkaan bij, denken we, maar ze klinken wél allemaal hetzelfde. Wonderlijk. Het is onze eerste con frontatie met iets dat wij tot nu toe alleen uit beschrijvingen in kranten kenden: op Amsterdamse middelbare scholen is een nieuw accent ont staan, een nieuwe straattaal lingua JUSTUS VAN OEL metropolitana mahgrebi-surinamensis) die door leerlingen van welke kleur of herkomst dan ook ge sproken en begrepen wordt. Nu kom ik weinig in de metro en in het Amsterdamse onderwijs hoop ik al helemaal nooit aangetroffen te worden, maar onmis kenbaar werd hier geruzied in dat nieuwe multiculti mokums. Het laat zich beschrijven als basis-Amster dams, met legio opvallende uitzonderingen. Zoals die typisch Hindoestaanse en Marokkaanse scherpe 's', de 'ui'die Surinaams wordt uitgesproken als 'eu', en ver der veel Amerikaanse franje. De fijnere details doen er even niet toe, want minstens zo interessant is de ruzie zelf. De groep bestaat uit twee ruziemakers, van pakweg zeventien. Er is één sussend meisje, een blondine die op de Montessori school zou kunnen zitten, en de rest van de vredes macht bestaat uit een handvol jongere jongens. Wij zitten als David Attenborough en Jane Goodall voor het open raam en concluderen na een tijdje dat de ru ziemakers waarschijnlijk de beide dominante straat bavianen van dezelfde hanggroep zijn. Ze kennen el kaar goed, de rest van de groep lijkt geen partij te kie zen. Eén van de bavianen is non-stop aan het schel den. 'Fock you, fock you, ik heb jouw moeder geneukt, ik heb ze allemaal gehad, fock you, ik neuk je zus er nog by, asshole, fock fock fock'. Het beledigings-stra- mien is duidelijk van Noord-Afrikaanse oorsprong: het inzetten van eikaars moeder en haar tot hoer ver klaren is in die cultuur de ultieme belediging en - vooral- een gecodeerde uitnodiging om het gevecht voort te zetten: iedereen weet natuurlijk best dat het bespringen van eikaars moeders in praktijk meevalt. De twee bavianen gaan soms opeens 150 meter uit el kaar en naderen dan weer schreeuwend. Als de af stand minder dan 25 meter wordt, komt er een schild van groepsgenoten om beiden te staan. Wanneer de twee bavianen elkaar niet meer kunnen zien omdat eentje een hoek is omgeslagen, komt de mobiele tele foon tevoorschijn. De tekst blijft 'fock je moeder, ass hole, fock fock fock..maar duidelijk is dat ze eikaars nummer kennen. Inderdaad kennissen. Dan stopteen politieauto. Twee agenten stappen uit en isoleren iedereen baviaan. De luidruchtigste fock-you-baviaan praat hoorbaar met zijn agent. Hij verklaart dat de andere baviaan -als eerste!- iets naars over zijn moeder heeft gezegd. 'Terwijl hij helemaal niet weet wat er met haar aan de hand is'. Hij krijgt zowaar iets treurigs. Wat is er met zijn moeder? Weg gelopen? Dood? Kanker? Het gevoel dat ze elkaar maar beter hadden kunnen afmaken, zakt weg. Het wordt eindelijk stil op de gracht. We sluiten tevreden het raam en besluiten Jerry Springer die avond maar eens over te slaan. M I L LE N N I Uf nog dagen INSD, itel ItNH^ tonen Dorsti jiiliere egistr. lonios irlijke eel dc Seri 2juni lis on en op Nog 74 dagen en het njlf^ we millennium breekt; Reden voor deze krant een dagelijkse serie t Jg«( rug te kijken op belang gebeurtenissen die pla, grepen op correspondt rende data in de 1000 jaar. Deze week: 1 okt 1926: Opname eers plaat Bing Crosby; 19 o 1872: vondst van 'Holtf romrr mann-klomp'; 20 okt 1 thutte Thomas Edison maakt ste lamp; 21 okt 1805:( te zeeslag bij Kaap Trai gar; 22 okt 1797: Eerste rachutesprong Jacques Garnerin; 23 okt 1964: Olympisch goud Antoi ,mt V( Geesink. >ünge: 19 OKTOBER 1872 iden c ig,vre jntei t je vt rinl IELSTEY De wereld heeft de eerste ,bejas rush al achter de rug (Nooi Amerika, 1848), als ookiiL stralië de koorts om het ed metaal toeslaat. Maar wai vinders het elders met stol korrelgoud moeten doen, in Australië heel gewoon o [ja dre grote stukken goud naarb ,mein te halen. Op 19 oktober 18 kal d< gaan alle records aan digg wanneer delvers in de Bey ^dd Holtermann Star of Hope- in een plaat leisteen van b OOO g driehonderd kilo een hoev j volg heid goud van 99,8 kilogra 0r eei ontdekken. Met de vondst de 'Holtermann-klomp'w geschiedenis geschreven, grondstof- en delvingsbed kijken er jaloers naar. De f ratie Goud en Zilver, de ov jJdaaj koepelende ondernemers! doe nisatie voor de branche, h steld wel een verklaring voor de reldwijde fascinatie voorh edelmetaal. Goud is een z< n grir metaal, dat redelijk eenvoi ielste is te bewerken, aldus direi de v Vermeulen van de Federal 10tter Bovendien heeft het altijd mooie glans, vergaat het gelegeerd - niet en ligt het wereld bepaald niet voort grijpen. Dat boeit enorm. Hoewel de waardering vcx goud en de eeuwigheidsu 011 onveranderd zijn, gaat de prijs de laatste jaren naar den. Vooral omdat veel ba zeggen hun goudvoorraad Amsti de markt te gaan brengen HENKRUUL* ijHen. waari er of 1 pelletj reen ;n 'ho luiseli ingki MENSELIJÜ De Britse koningin ELIZAI is van plan haar dochter A tot een soort 'koningin van Schotland' te maken. Def krijgt volgens The Sunday de nieuwe titel 'Princess L Het paleis Holyroodhouse; het nieuwe Schotse parlett zou haar 'paleis in het noc moeten worden en ze zoud minimaal twee maanden p verblijven. De Zuid-Limburgse fusiege meente Gulpen-Wittem he sloten om in de komendet jaarsnacht op de drempel het nieuwe millennium hu ken te sluiten. Tussen 23 uur kan elk half uur een sl de raadszaal in Gulpen trc Gulpen-Wittem verwacht» zes bruidsparen, zegt woö der JAN KÓLGEN. Als ziel die verwachting in tiental! koppels aanmelden, heeft meente een probleem. He! huis in Gulpen is de enige tieme trouwplek. Behalve officiële trouwzaal kan eri noods ook nog in de burge terskamer worden gehuwd „Maar daar kunnen maxifl een stuk of tien familieled vrienden tegelijk bij decei nie aanwezig zijn,' In het uiterste geval is h gens hem nog mogelijk dl monies van een half uur korten. „Maar het trouw nog wel op een fatsoenlij sfeervolle manier kunnen ren." Formeel kunnen va' hele land bruidsparen na llen" pen-Wittem komen, maa' meente rekent daar nieti „Mensen die van verderi "p men, hebben ook onderd dig en alle verblijfsaccon ties zijn al volgeboekt," gemeenteambtenaar. ce gtK jr'ffü iwö *81

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2