Dalai Lama: humor
liefde en spiritualitei
>n
Kerk en Staat moeten
elkaar wakker houden
Geloof Samenleving
MAANDAG 18 OKTOBER 1999
VANDAAG
Het is heel goed mogelijk dat Lucas de moeder
j q van Jezus nog heeft gekend en ondervraagd. Zij
I komt namelijk in geen van de vier evangeliën zo
OKT vaak voor als dat van Lucas. Wel zeker is dat hij
Jezus niet zelf heeft meegemaakt. Lucas was vol
gens de overlevering een Griekse arts. Hij werd bekeerd door
Paulus en is waarschijnlijk enkele keren met hem meegereisd.
Zijn evangelie onderscheidt zich van de drie andere, doordat er
bijvoorbeeld een iets levendiger en 'zachter' beeld van Jezus
wordt geschetst. Maria kreeg een meer prominente rol, en het
keistverhaal met de herders en engelen komt in die vorm al
leen in zijn vertelling voor, net als het verhaal van de barmhar
tige Samaritaan. Lucas is mede daarom één van de populairste
evangelieschrijvers. Zijn feestdag op de heiligenkalender is 18
oktober.
Rector mijdt bisschopswijding Eijk
Groningen Rector magnificus D. Bosscher van de Rijksuniversi
teit Groningen weigert de wijding van bisschop Eijk bij te wo
nen. In een brief aan de vicaris-generaal van het bisdom Gro
ningen schrijft Bosscher, dat zijn besluit is ingegeven door de
'pijnlijke controverse' rond de persoon van de aanstaande bis
schop. ,,Een aantal studenten is ongewild partij geworden in die
controverse", schrijft hij. De opvattingen die Eijk in collegedic
taten heeft verkondigd, vooral over homoseksualiteit, hebben
onder meer bij het Groninger studentenpastoraat voor beroe
ring gezorgd. De universiteit zal geen vervanger sturen naar de
bisschopswijding op 6 november.
Christenen belijden schuld
putten De Nederlandse christenen kunnen tijdens een millen
niumgebed schuld belijden voor al het lijden waarvoor 2000
jaar christendom verantwoordelijk is. Het millenniumgebed,
een initiatief van enkele evangelische christenen, wordt aanbe
volen door de Evangelische Alliantie, de Raad van Kerken en
SKIN (migrantenkerken in Nederland). Christenen hebben door
mee te werken, bijval te geven of juist de blik af te wenden het
grote lijden van miljoenen mensen veroorzaakt. De organisato
ren denken aan antisemitisme, onderdrukking op basis van sek
se of ras, slavenhandel en kolonialisme, oorlogen, aantasting
van het milieu, tegenstellingen tussen arm en rijk, het onvermo
gen tot trouw in relaties en kerkelijke verdeeldheid. De bijeen
komst vindt plaats in de Domkerk in Utrecht op 26 november,
vlak voor de eerste advent van het 2000-ste kerkelijk jaar.
Moskee Nazareth hindert pausbezoek
Vaticaanstad De bouw van een moskee naast de basiliek Maria
Boodschap in Nazareth is een hinderpaal voor een bezoek van
paus Johannes Paulus II aan de plaats waar Jezus opgroeide.
,,Zo'n situatie helpt niet bij de voorbereiding van een bedevaart
van de Heilige Vader naar dat illustere heiligdom", aldus een
woordvoerder van het Vaticaan. De Israëlische regering gaf
woensdag het groene licht voor de bouw van een moskee op de
plaats van het graf van een lokale moslimheilige. Het Vaticaan
heeft zich daar steeds tegen verzet. De paus wü vermoedelijk in
maart 2000 Israël bezoeken als onderdeel van een pelgrims
tocht langs bijbelse plaatsen.
EKD stopt subsidie Sonntagsblatt
hannover De Evangelische Kerk in Duitsland wil de subsidie
van ongeveer 10 miljoen gulden per jaar aan het Deutsches All-
gemeines Sonntagsblatt stopzetten. In november moet de EKD-
synode een besluit nemen over het voorstel van het bestuur,
om per 31 december geen geld meer in het noodlijdende week
blad te steken. Hoofdredacteur Amd Brummer noemt in een re
actie de situatie 'emsüg, maar nog niet hopeloos'. Hij denkt dat
het Sonntagsblatt als maandblad wel een toekomst heeft en is
bezig daarvoor alternatieven uit te werken. De oplage van het
blad bedraagt 47.000 exemplaren. Een deel daarvan gaat gratis
naar alle predikanten en talrijke functionarissen van de EKD.
Tempel 'mormonen' in Zoetermeer
heemstede De Nederlandse leden van de Kerk van Jezus Chris
tus van de Heiligen der Laatste Dagen krijgen een tempel in
Zoetermeer. De gelovigen, die tegen hun zin bekend staan als
mormonen, zijn nu nog aangewezen op de tempel in de Duitse
stad Frankfurt. De Kerk werkt nog aan het definitieve ontwerp
van het gebouw, die waarschijnlijk niet voor 2001 klaar zal zijn.
Nederland telt ruim 7000 mormonen. Het nieuwe gebouw staat
straks ook ter beschikking van de leden in België. In tempels
vinden geen kerkdiensten plaats maar worden zogeheten heili
ge verordeningen voltrokken. Verder worden huwelijken geslo
ten en over de dood heen 'verzegeld'.
weeroverzicht buitenland
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met dinsdag.
Noorwegen:
Eerst langs de kust nog kans op
een bui en wolkenvelden. Verder
steeds meer zon en op de meeste
plaatsen droog. Maxima uiteenlo
pend van rond het vriespunt in
het noorden tot 11 graden in het
zuiden.
Zweden:
Perioden met zon. In de nacht en
ochtend kans op mist of laaghan
gende bewolking. Op de meeste
plaatsen droog. Middagtempera-
tuur uiteenlopend van rond het
vriespunt in het noorden tot 8
graden in het zuiden.
Denemarken:
Perioden met zon, maar ook en
kele wolkenvelden. Het blijft
droog. Middagtemperatuur rond
9 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ier
land:
Perioden met zon, met in de vroe
ge ochtend kans op mist of be
wolking. Stevige oosten- tot zuid
oostenwind. Middagtemperatuur
tussen de 11 en 14 graden.
België en Luxemburg:
Perioden met zon. In de nacht en
ochtend lokaal kans op mist, of
lage bewolking. Maxima rond 13
graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon en in de nacht
en ochtend plaatselijk mist of
laaghangende bewolking. Later
op maandag neemt in het midden
van Frankrijk de bewolking en
kans op een regen- of onweersbui
toe. De middagtemperatuur daalt
naar zo'n 12 graden.
Portugal:
Perioden met zon, maar ook en
kele regen- of onweersbuien.
Maxima tussen 17 en 22 graden.
Madeira:
Wolkenvelden, ook nu en dan zon
en kans op een bui. Maxima rond
23 graden.
Spanje:
Wisselend bewolkt en een enkele
regen- of onweersbui. In de vroe
ge ochtend kans op mist. Vooral
in het zuiden ook zon. Maxima
uiteenlopend van 17 graden
langs de golf van Biskaje tot 23
graden in het zuidoosten.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon, vooral op de
zuidelijke stranden. Meest droog.
Middagtemperatuur omstreeks
26 graden.
Marokko:
Westkust: eerst nog enkele wol
kenvelden en kans op een mist
bank van zee. Later droger en
meer zon. Middagtemperatuur
tussen 23 en 27 graden.
Tunesië:
Vooral in het noorden meer be
wolking en van tijd tot tijd een re-
gen- of onweersbui. In het zuiden
vrij zonnig. Middagtemperatuur
aan zee rond 26 graden.
Zuid-Frankrijk:
Wisselend bewolkt en enkele ste
vige regen- en onweersbuien.
Tussendoor zonnige perioden.
Maxima tussen 17 en 22 graden.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon, maar ook en
kele regen- of onweersbuien.
Maxima ongeveer 24 graden.
Italië:
Perioden met zon, maar vanuit
het westen toenemende bewol
king gevolgd door regen en on
weer. Vooral ten westen van de
Apenijnen plaatselijk zeer veel
neerslag. Dinsdag later op de dag
minder buien en meer zon. Maxi
ma dicht bij de 20 graden.
Corsica en Sardinië:
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 7 maart 1860)
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071 -5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voornabezorging
Ma. t/m/ vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00
DIRECTIE
B M Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
redactie
F. Blok. chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties 071- 5323 50
Familieberichten: 023- 531
023- 5320 216
Redactie 071-5321 921
Hoofdredactie: 071-53155 f
ADVERTENTIES^
Maandag t/m vrijdag
071-5356 230
i RUBRIEKSADVER'
071-5128 030 Maandag t/m vrijdag
071-5143 545
ABONNEMENTEf)-
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtigi
het automatisch afschrijven vanh aai
abonnements- geld, ontvangen!
9 VERZENDING PER H
Voor abonnementen die per
worden verzonden geldt eer
aan portokosten per verschijndac ^j|(
en eer
(1899-
787 he<
kwanti
loogtej
3t(panne
vijf kv\
;TE' Kwinte
net, fag
Mo:
)este w
had.
horen
ardight
in; nenke
inelkc
op doe
hij ee
maakt,
zijn kit
LEIDSCH DAGBLAD OP CAS
Voor mensen die moeilijk leze
hebben of blind zijn (of e
leeshandicap hebben), is
van het regionale nieuws
Dagblad op geluidscassette be
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken L<
nspel
Éèj g licht-
eel lit
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezond
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
lencs
darinet
kan
in. Alle
'oed ge
m Klaas
zo lel
s. De l
serpt
melt er
is uit!
zit de
kaar. H
doortrc
Pracht
Elco Brinkman
in de Hoog
landse kerk.
FOTO'DICK HO-
GEWONING
Elco Brinkman en Ad Alblas in Open Deurdienst
leiden silvan schoonhoven
„Geef de keizer wat des keizers
is"- onder dit motto gaven po
liticus Elco Brinkman en domi
nee Ad Alblas gisteren in de
Hooglandse kerk hun mening
over de scheiding tussen kerk
en staat. Een ingewikkeld en
gevoelig onderwerp voor veel
christenen in een tijd dat het
woord 'theocratie' direct geas
socieerd wordt met middel
eeuwse dictatuur en ayatol-
lah's. Alleen in de kleine chris
telijke partijen staat vestiging
van een 'kerkstaat' nog op het
politiek program. Volgens Al
blas zijn veel gelovigen huiverig
voor het onderwerp. In zijn
preek voor de Open Deurdienst
van de Leidse Binnenstadge
meente stelde hij dat het chris
tendom wel degelijk een blauw
druk voor een politiek systeem
kan leveren. Zoals Johannes
Calvijn dat voor ogen had in het
Geneve waar hij woonde en
waar hij een theocratie wilde
stichten. „In het oude Israel
hadden ze het nog niet zo
slecht bekeken," zei Alblas, „de
koning kan niet zonder profeet
maar de profeet is geen koning.
Gelovigen moeten hun politie
ke verantwoordelijkheid niet
verzaken en verwaarlozen."
Na Alblas was gastspreker El
co Brinkman aan de beurt. De
ex-toppoliticus uit het CDA stak
een betoog af waarin de nadruk
lag op juridische botsingen tus
sen geloof en politiek. In tegen
stelling tot de zestiende eeuw,
toen er nog meer handjeklap
was tussen de beide machten,
laat de recente geschiedenis
volgens Brinkman voorbeelden
zien waarin de regering religi
euze gedragingen insnoert. Als
er gevaar bestaat voor besmet
telijke ziektes kan de overheid
bij een inentingskwestie de ge
lovige overstemmen die zegt:
„God zorgt wel voor me." En
als een pasgeborene een bloed
transfusie nodig heeft en cfe ou
ders weigeren op religieuze
gronden dan kan de overheid
hen tijdelijk uit de ouderlijke
macht ontzetten. Brinkman:
„Hebben we vanuit onze over
tuiging dan helemaal niets
meer te vertellen? Jazeker, heel
veel zelfs. We mogen onze le
vensbeschouwing overbrengen.
We mogen organisaties oprich
ten. We mogen manifestaties
houden. En kerken mogen hun
klokken luiden en moskeeën de
gebedsoproep laten horen. Dat
zijn zaken die de overheid nooit
tegengaat. Geloofsuitoefening
mag niet belemmerd worden."
Volgens Brinkman gaat de
ontwikkeling in de verhouding
Kerk-Staat nog altijd door. Zo
heeft de Nederlandse regering
pas in 1995 de verschillende
godsdiensten financieel volle
dig gelijkgesteld. De staat be
taalt voor de religies alleen nog
dingen als geestelijke verzor
ging, bijvoorbeeld in het zie
kenhuis en de gevangenis.
„Verder zegt de staat: ik bemoei
me er financieel niet meer
mee."
Brinkman roemde de schei
ding tussen kerk en staat met
behoud van godsdienstvrijheid.
„Onze voorvaders hebben hier
voor gevochten. Geloof en poli
tiek kunnen nu eikaars opvat
tingen aan elkaar slijpen en el
kaar wakker houden. Geen
nieuwe leerstelligheden, geen
dwang, wél drang: tot naden
ken. Dat hoort ook bij de de
mocratie"
Voor een deel van de kerkbe
zoekers was deze delicate juri-
disch-theologische materie een
zware kost voor de zondagoch
tend. Een van de toehoorders:
„Ze hadden het misschien be
ter even op een stenciltje kun
nen zetten."
Wisselend bewolkt en stevige re
gen- en onweersbuien. Lokaal
veel regen. Dinsdag minder buiig
en meer zon. Middagtemperatuur
rond 23 graden.
Griekenland en Kreta:
Maandag geregeld zon en op de
meeste plaatsen droog. Dinsdag
vanuit het westen enkele stevige
buien, soms met onweer. Maxima
20 tot 25 graden.
Turkije en Cyprus:
Perioden met zon, maar ook een
enkele bui. Dinsdag in het westen
meer buien. Aan zee maxima uit
eenlopend van een graad of 19 in
het noordwesten tot ongeveer 25
graden in het zuiden en op Cy
prus.
Duitsland:
Zonnige perioden en droog. In de
nacht en ochtend plaatselijk
mist. Middagtemperatuur tussen
9 en 12 graden.
Zwitserland:
Wisselend bewolkt en enkele bui
en, soms met onweer. In het
noorden mist en zon. Middagtem
peratuur tussen 11 graden in het
noorden tot 17 graden in het zui
den.
Oostenrijk:
Afwisselend zon en vooral in het
zuiden wolkenvelden en kans op
een bui. Maxima omstreeks 11
graden.
DINSDAG 19 OKTOBER 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 08.12 Zon onder 18.38
Maan op 16.40 Maan onder01.04
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 11-14 00.00 10.47 23.33
Laag 06.44 19.10 06.25 18.51
Weerrapporten 18 oktober 08 u
opklaringen
onweer W warmtefront
sneeuw y koufront
•Sfej. hagel lagedruk
windrichting hogedruk
19 temperatuur
19 14 150
29 19 0.0
18 13 0.0
De Dalai Lama is de belangrijkste vertegen
woordiger van het Tibetaanse boeddhisme. Hij
wordt beschouwd als politiek en spiritueel lei
der van het Tibetaanse volk. Sinds zijn land is
bezet door China leeft de Dalai Lama (64) in
ballingschap. Hij wordt gezien als een verlicht
wezen dat is gereïncarneerd uit liefde voor zijn
medemensen. De Dalai Lama is momenteel
voor een kort bezoek in Nederland. Het afgelo
pen weekeinde was er een tweedaagse manifes
tatie rond zijn persoon in het Haagse Congres
gebouw.
Het publiek in het Haagse Congresgebouw
maakt zich op voor een zuiverende meditatie
oefening, als zich een probleem voordoet. Zijne
Heiligheid de Dalai Lama realiseert zich opeens
dat hij de vorige dag iets essentieels is vergeten
te zeggen: alle deelnemers aan het gebeuren
dienen strikt vegetarisch te hebben ontbeten.
„Misschien kunt u het anders even gaan uitbra
ken op de wc. Liever niet op uw buurman voor
u." Gelach buldert door de zaal. De veertiende
Dalai Lama, afgelopen weekeinde en begin deze
week in Nederland, is de perfecte belichaming
van hoe spiritualiteit en humor kunnen samen
gaan.
De tweedaagse manifestatie rond de politieke
en geestelijke leider van Tibet trok het afgelo
pen weekeinde vele duizenden bezoekers uit
binnen- en buitenland. Omdat de kaartjesver
koop allerminst gestroomlijnd verliep, ontston
den flink wat irritaties. De Dalai Lama zou het
een mooie oefening in verdraagzaamheid en
geduld hebben genoemd.
Zijn onderricht bestond uit een mengeling
van boeddistische rites en verstandige uitspra
ken, gelardeerd met veel grappen. In de christe
lijke kerk zijn rituelen doorgaans een doodseri-
euze zaak, bij deze spirituele leider ging het er
vrolijk aan toe. Hij barstte af en toe uit in een
aanstekelijk gegiechel, als een ceremonie niet
helemaal volgens het boekje verliep. Soms
moest hij even opzoeken in de tekst waar hij
ook alweer was gebleven.
De vriendelijkheid straalt van hem af. Dat is
ook de kracht van de Dalai Lama. Verwacht van
hem geen keiharde uitspraken en oordelen over
de wereld en alles wat daarin gebeurt. Mededo
gen, onbaatzuchtige liefde en verdraagzaam
heid bepalen zijn woorden. In zijn lezing
'Ethiek in het volgende millennium' - gisteren
bijgewoond door 10.000 mensen - kwamen de
ze begrippen steeds weer terug.
Volgens de Dalai Lama maakt de mens mo
menteel een puinhoop van de wereld. „We
hebben een groot potentieel in ons, waarmee
we veel goed kunnen doen. Maar we gebruiken
onze mogelijkheden voornamelijk om lijden en
ellende te veroorzaken." De mens zit volgens de
Dalai Lama zo in elkaar dat hij in wezen goed,
zachtaardig en altruïstisch is ingesteld. Nie
mand wordt geboren met de behoefte een an
der de hersens in te slaan. Integendeel. Maar
die genegenheid en betrokkenheid bij de mede
mens moet wèl worden ontwikkeld. En daar zit
volgens de Dalai Lama het probleem.
De menselijke intelligentie heeft de afgelopen
tientallen jaren een enorme vlucht genomen.
Onze kennis is gigantisch. Maar onze innerlijke
vrede is in het gedrang geraakt, constateert de
Dalai Lama. „Er is onrust, onvrede en span
ning. Dat laat zien dat we niet alleen materiële
ontwikkeling nodig hebben, maar ook de ont
wikkeling van een goed en warm hart."
Geef kinderen niet alleen kennis, maar leer ze
ook de waarde van medemenselijkheid en be
trokkenheid, bepleitte de Dalai Lama. „Laat le
raren die waarden zelf uitdragen. Geef zelf het
goede voorbeeld door voor je leerlingen te zor
gen en met ze begaan te zijn." Ook Ouders zou
den zich hiervan bewust moeten zijn bij de op
voeding van hun kinderen. „Kinderen moeten
koestering en genegenheid ontvangen. Hoe kun
je anders verwachten dat ze dit later zelf in
praktijk brengen?" Kinderen die in een liefdevol
gezin opgroeien, leven volgens de Dalai Lama
een stuk gezonder. En eenmaal volwassen wor
den het hartelijke en warme mensen. „Kinde-
a
ssieke
Som
ren die liefde missen hebben het veel
ker." irm. Fi
Volgens de Dalai Lama blijkt uit alles inaar i
schort aan menselijke betrokkenheid in nooit
reld. „Daarom moeten we alle mogelijk! [en af
doen om die te bevorderen." Dat is ook d ik vv
eenstemming met de natuur van de n iniek.
geen agressie en boosheid kent. Derge rimee
gatieve emoties ontstaan uit gebrek aa ar aan
aldus de Dalai Lama.
Bovendien zorgt het betrokken zijn
ren ervoor dat eigen leed makkelijker
valt. „Als we ons bekommeren om om
mensen voelen we ons beter. Als we
haat, woede en agressie laten leiden, vi vieg g;
ons ziek." Je inspannen voor het wel kan m
een ander verruimt je eigen geest en
gens de Dalai Lama een soort innerlijke
De Dalai Lama constateert dat men
steeds niet beseffen dat ze elkaar nodig
„De moderne economie maakt dat
over de hele wereld van elkaar afhanki
De vernietiging van je buurland is ver
van jezelf. Oorlog is een achterhaald
Dialoog en verzoening zijn veel beten eleidir
len om conflicten aan te pakken. De
een onderdeel van je eigen wereld."
Het voeren van een dialoog, het m
communiceren, geldt ook voor alle rel elf alti
de wereld kent. Dat er zoveel zijn,
Dalai Lama geen probleem. „Ieder
uniek. De een wil graag geloven in eer
de Schepper. De ander meent dat hij
zelf in de hand heeft. Ieder mag gelove it.
zelf wil. En als je dat inziet sta je een
ranter tegenover andere religies." Zelf
Dalai Lama regelmatig contact met am t keert
kende gelovigen. „Het heeft mijn ogen
Kun
en waardering gegeven voor andere g ichte e
sten."
Onbaatzuchtige liefde, mededogen,
zaamheid. De Dalai Lama is niet op
met deze woorden te prediken, onda
gedwongen ballingschap en het ven
zijn land dat al tientallen jaren zucht
Chinese heerschappij. Het mooiste
deed zich voor aan het eind van zljKf^
toen het publiek hem enkele vragen m<
len. Hoe staat de Dalai Lama tegenove
nier waarop de Chinese bezetters omg
zijn land en cultuur, wilde iemand w
verbannen leider zweeg een halve
Toen sprak hij met volle overtuiging:
de handeling af, maar niet de persoo
handeling verricht. Ik heb mededogen
persoon. Alleen zo kan ik het verdi
overeind blijven."
Een donderend applaus volgde. De
het rode gewaad vouwde de handen, ist Igo
verliet het podium. Zijne Heiligheid ha 'ijst va
stof tot nadenken gegeven. wen, ir
al jong
lal Jeu
het b
heeft
Als ki
den, t
looit n
d dat i
ikinee
ontde
ng hei
zelfv
eren,1
ande;
Kijk
mees
dt, zó
Hg toe,
