ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
de remedie tegen overlast
DONDERDAG 14 OKTOBER 1999
cidsch Dagblad
Nog altijd rukt de auto op. Dage
lijks staan ellenlange files op de
snelwegen, terwijl de steden
steeds meer verstopt raken. In de binnenstad
is meestal geen parkeerplekje te vinden.
Langzaam maar zeker schuift de overlast op
naar de aangrenzende wijken. Woonstraten
op loopafstand van het centrum staan tegen
woordig bijna 24 uur per dag vol met blik op
wielen: bumper aan bumper, soms op de
stoep, in lange rijen tussen de huizen.
Amsterdam en Utrecht zochten als eerste
de oplossing in een fikse verhoging van het
parkeertarief en de aanleg van garages aan
de randen van het centrum. Maar dat blijkt
niet genoeg. In steeds meer steden duikt de
parkeermeter op in wijken die grenzen aan
de binnenstad. 'Schilparkeren' noemen ze
dat in Groningen. Leiden kan er niet langer
omheen, want ook hier is de overlast groot.
Vorige maand stemde de gemeenteraad in
grote meerderheid in met de invoering van
betaald parkeren buiten de singels.
Dordrecht ging Leiden enkele jaren gele
den al voor. „De bewoners van de wijken in
de negentiende eeuwse schil vroegen zelf om
dit beleid", verklaart Rien Schipper, hoofd
afdeling parkeren van de gemeente Dor
drecht. „De historische binnenstad wordt
aan twee kanten begrensd door de Maas. De
verdringing van parkeerders kon dus maar
twee kanten op. We hadden jaren eerder al
eens voorgesteld betaald parkeren ook in die
aangrenzende wijken in te voeren, maar toen
stuitte dat nog op fel verzet. Zo werkt het dus
niet. Eerst moeten de problemen ontstaan."
Recht
Dat is in Leiden inmiddels gebeurd. De Pro
fessoren- en Burgemeesterswijk, Tuinstad/-
Staalwijk, Vreewijk, Boerhaavekwartier staan
stuk voor stuk vol auto's van mensen die in
de stad moeten zijn. Betaalde parkeervakken
moeten hier weer ruimte gaan scheppen. Tot
ongenoegen van sommige bewoners. Parke
ren is een recht, zo'luidde de volksopinie de
ze zomer op een inspraakavond in de Profes-
sorenwijk.
Als het aan de gemeente ligt, is dat recht te
koop, in de vorm van een vergunning voor
bewoners. De komende maanden gaan amb
tenaren met het nieuwe parkeerbeleid de
boer op. De wijkraden mogen kiezen: stem
men ze in, dan komen er automaten en ver
gunningen, gaan ze niet akkoord, dan veran
dert er niets en blijft de overlast dus voortbe
staan.
Dordrecht telt inmiddels ruim vijfduizend
vergunninghouders. Ze kunnen terecht op
de zevenduizend parkeerplaatsen in de stad,
inclusief vijf parkeergarages. „We moeten
nog een kleine tweeduizend plaatsen rege
len, onder meer door een derde garage te
bouwen in de binnenstad. In het kernwin
kelgebied hebben we .nu alleen honderd su-
perkort-parkeerplaatsen, die eigenlijk meer
bedoeld zijn voor laden en lossen. Even snel
iets ophalen en dan weer weg. Voor langer
parkeren moeten bezoekers naar de parkeer
garage of de buitenwijken. Buiten de negen
tiende eeuwse schil is het nu nog vrij parke
ren, maar op de grensgebieden ontstaan al
wat problemen.' Ik verwacht dat we volgend
jaar het parkeergebied naar die plekken uit
breiden, hoewel ze op grote afstand van het
kern winkelgebied liggen", zegt Schipper.
Twee systemen
Haarlem heeft een veel rigoureuzere oplos
sing gevonden. Hier krijgen de bewoners de
ruimte, dankzij een vignet voor 'belangheb
benden'. Lang-parkeerders mogen de bui
tenwijken helemaal niet in. Alleen de bewo
ners kunnen er terecht: voor slechts een
tientje per maand. Belanghebbenden (bewo
ners en eigenaars van een bedrijf) kunnen
naast hun vignet ook een bezoekersschijf ko
pen, die tijdelijke gasten achter hun voorruit
moeten leggen.
Eigenlijk hanteert Haarlem twee systemen,
want naast het vignet voor bewoners geldt in
de binnenstad net als overal elders betaald
parkeren. „Natuurlijk kleven daar bezwaren
aan, maar gelukkig kunnen we het herken
baar maken voor bezoekers", zegt Daniël
Wolters, beleidsmedewerker verkeer en ver
voer. „Het was een puinhoop in Haarlem.
Wie in de binnenstad moest wezen, kon er
nooit zijn auto kwijt. En in de wijken rond
om het centrum streden bewoners met be
zoekers om de plekjes voor hun deur."
Inmiddels heeft Haarlem het parkeren
weer een beetje in balans. Bezoekers van de
binnenstad worden zoveel mogelijk naar de
vier parkeergarages verwezen en de aangren
zende wijken blijven vrij voor de bewoners.
„Een bord aan de ingang van zo'n wijk geeft
aan dat hier alleen vergunninghouders mo
gen parkeren. Verder is het straatbeeld onge
schonden. Dat is een bijkomend voordeel.
Als je betaald parkeren invoert, moet je dat
volgens de wet kenbaar maken met parkeer
vakken, borden en een dag en nacht verlicht
te zuil waar de automobilist zijn kaartje moet
halen. Daar hebben deze wijken dus geen
last van."
Bezoekers die hun auto hier toch parke
ren, overtreden de verkeerswet. „Ze krijgen
geen parkeerbon, maar een bekeuring vol
gens de Wet Mulder. De boete gaat recht
streeks naar het rijk, Haarlem krijgt er niets
Leiden wil
parkeermeters in
de buitenwijken
van. Daarom was de gemeenteraad aanvan
kelijk ook niet voor de invoering van die vig-
nettten. Uitgangspunt was dat het par
keersysteem in elk geval kostendekkend zou
zijn, maar dat lukt niet."
Bewoners van de Haarlemse vignettenwij-
ken zijn erg tevreden over het beleid. De ge
meente peilt vooraf de belangstelling door
middel van een enquête, want ook Haarlem
heeft uit de inspraak een wijze les geleerd:
het vignetsysteem wordt alleen op uitdruk
kelijk verzoek van wijkraden en bewoners in
gevoerd. „In 1993 was de eerste wijk aan de
beurt. Inmiddels zijn we zover dat vrijwel al
le buurten die grenzen aan de binnenstad
meedoen. Uitbreiding vindt nu alleen nog
straatsgewijs plaats", vertelt Wolters.
De belangrijkste reden om te kiezen voor
vignetten in plaats van bijvoorbeeld een par-
keerschijf, is dat de controle op naleving van
het beleid minder omslachtig is. Het is niet
te betalen om voortdurend parkeerwachten
de wijken in te sturen om te checken welke
tijden achter de autoruiten worden aangege
ven. „In de belanghebbendengebieden komt
gemiddeld twee keer per dag een controleur
langs. In de binnenstad voeren we een
scherpere controle uit, omdat we willen dat
parkeerplaatsen daar vaker worden gebruikt.
Er moet doorstroming zijn, dus komt er ge
middeld vier keer per dag een controleur
langs. Daarom is het vignet voor een bewo
ner van de binnenstad twee keer zo duur als
in een aangrenzende wijk."
Spreiden
Leiden stuurt vooralsnog aan op uitbreiding
van betaald parkeren om de overlast te sprei
den. De wijken buiten de singels ondervin
den in toenemende mate hinder van het au-
toluwe beleid in de binnenstad. Daar is min
der plaats op straat en de tarieven zijn er
hoog. Door ook buiten de singels parkeer
meters te plaatsen, denkt de gemeente de
mensen die een gratis plekje zoeken te ver
drijven.
Ook Haarlem wenst zo weinig mogelijk ge
parkeerde auto's in de binnenstad. Daarom
is het tarief op straat (vier gulden per uur)
flink hoger dan dat in parkeergarages (over
dag 1,75 gulden per uur en tussen 18.00 en
09.00 uur zelfs maar een gulden, ongeacht
hoelang de auto blijft staan). De Haarlem
mers hebben zich inmiddels verzoend met
het beleid. Alleen winkeliers dringen aan op
meer parkeerplaatsen en de lokale WD-frac-
tie pleit al jaren voor meer garages. In dat
opzicht onderscheidt Haarlem zich niet van
welke andere (middel)grote stad in Neder
land.
Momenteel zijn er vier garages in de bin
nenstad en dat moeten er meer worden. De
bouwput voor een nieuwe rechtbank mét
parkeergarage ligt al jaren open. De stad is
ook op zoek naar een plek voor een extra
parkeergarage aan de oostelijke rand van het
centrum. Overigens heeft de gemeenteraad
vastgesteld dat voor elke plaats die er in een
(openbare) garage bijkomt, een plek op
straat verdwijnt. Dat moet uiteindelijk leiden
tot een autovrij wandelgebied rondom de
kolossale Bavo-kerk op de Grote Markt.
Pendelen
Om de binnenstad te ondasten heeft Haar
lem al eens onderzoek gedaan naar een
transferium, waar automobilisten hun voer
tuig parkeren en overstappen in een bus die
Betaald parkeren ook
buiten de singels. Met
die maatregel tegen de
parkeeroverlast in de
buitenwijken gaat de
gemeente Leiden de
inspraak in. Een
moeilijke keuze voor
de bewoners. Meedoen
met het parkeerbeleid
kostgeld. Maar niet
meedoen betekent dat
ze hun auto meestal
niet voor de deur kwijt
kunnen. Want daar
staat het al vol. Hoe
pakken andere steden
het parkeerprobleem
aan? Een kijkje in
Dordrecht en
Haarlem.
De wijken buiten
de singels, zoals
de Rijn en Schiekade,
ondervinden in
toenemende mate
hinder van het
autoluwe beleid
in de binnenstad.
FOTO W1M DUKMAN
hen de stad in brengt. Er heeft zelfs enkele
maanden een gesubsidieerd personenbusje
gependeld tussen een parkeerterrein langs
de rondweg en het hart van het winkelge
bied. Maar beide initiatieven zijn mislukt.
„Waarom weet ik niet, maar een transferium
is in Nederland nog nooit geslaagd. Kijk
maar naar de Amsterdam Arena, die draait
ook nog altijd niet goed", zegt Wolters. „Wij
houden ons aanbevolen voor een concept
dat werkt."
Dordrecht denkt de gouden formule te
hebben gevonden, en wel in Leiden! Binnen
kort kan Leiden een Dordtse delegatie ver
wachten, die komt kijken naar de pendel
busjes tussen de Haagweg en de Breestraat.
„Zoiets willen we hier ook beginnen. Het ter
rein moet nog worden aangekocht en we
willen eerst wel precies weten hoe dat in Lei
den is aangepakt, maar het lijkt een mooie
oplossing", zegt Schipper. „Het idee van
pendelbusjes, die je met je spullen naar het
centrum brengen en weer terug naar je auto,
spreekt ons enorm aan."
Zo leren Dordrecht en Leiden van eikaars
aanpak. Ook Haarlem maakt school. Het vig
netmodel is inmiddels door Alkmaar overge
nomen, terwijl andere gemeenten interesse
tonen. Vooralsnog hoort Leiden daar echter
niet bij.
0NN0 HAVERMANS
De gemeente Dordrecht ziet wel wat in de pendelbusjes die rijden tussen de Haagweg en Breestraat in Leiden.
FOTO WIM DIJKMAN
