Tweede aeteursjeugd Huib Rooymans TV- WEER I Jachtseizoen geopend w- Proefpakketje Always voor tweejarige Sanne 77 VRIJDAG 15 OKTOBER 1999 BAG COMMENTAAR Het jachtseizoen is gisteren geopend en het valt te prijzen dat de overheid de slachting beperkt door in een nieuwe wet de vrij be- jaagbare diersoorten te verminderen. Er vloeit al zoveel dieren bloed in dit land. Jagers vinden dat onverstandig, maar discussies over de jacht zijn altijd oeverloos. Muggen in de slaapkamer slaan we dood. Wespennesten die in de weg zitten, roeien we uit en mieren in huis komen aan hun eind in de lokdoos. Ook grotere dieren moeten uitkijken voor de mens als ze lastig worden. Egels en padden rijden we plat, voor mollen in het gazon zetten we een val en aan dijken knagende muskusratten wacht de vangkooi. Het dagelijkse slagveld beperkt zich niet tot in het wild levende dieren. Ontelbare kippen en varkens wacht het slachthuis vanwege hun vlees, nertsen worden gefokt voor hun bont en laboratoria be proeven dieren tot ze erbij neer vallen. Dieren dodend en slachtend gaat de mens door het leven en dat wordt algemeen geaccepteerd. Maar soms zijn er ineens schok kende beelden die rillingen over de rug en discussie teweeg bren gen. Bijvoorbeeld die afgemaakte besmette varkens met een poot aan een grijper hangend. Ze staan in schril contrast met het beeld van schattige biggetjes op de boerderij. Ook het neerknallen van gras vretende zwanen valt niet te rijmen met de hoofdrol die deze statige vogel vervult in de KLM-reclame. Jacht kan walging opwek ken bij het zien van in doodsnood vluchtende herten. En wat zeg je tegen je zesjarig kind bij de confrontatie met schietende jagers op een fietstochtje door het bos? Dit deel van het land is overbevolkt, maar het zit ook nog eens vol met dieren. Overlast van vossen, zwanen en ganzen is op dit mo ment actueel in Noord- en Zuid-Holland. Daarom is het een uit stekende gedachte van het Noord-Hollandse provinciebestuur ja gers en natuurbeschermers rond de tafel te nodigen om te bespre ken hoe de overlast van dieren te beperken is. Goed is dat het daarbij gaat om het nemen van menselijke maatregelen zoals ver jagen in plaats van jagen. Ook is er meer geld voor het uitkeren van vergoedingen aan boeren voor vraatschade op hun land. Het natgeregende lijk Het was tot voor kort op sommige zenders nog het aangenaamste onderdeel van de programmering. De reclame. Maar de laatste tijd lijkt ook dat te veranderen. Steeds vaker vraag je je na een reclamefilmpje af: wat is de bedoeling? Word ik nu ge acht het product te kopen? En zo ja, wat is dat dan? Soms, als wel duidelijk is wat het aangeprezen product is, zijn de beelden zo idioot dal je ter plekke besluit nooit iets van die troep in huis te halen. Zoals met dat rare ET-achtige meisje uit de Play Stati on reclame. Als kinderen ergens om videospelletjes beginnen te zeu ren, hoeven ouders maar even naar deze afzichtelijke trol te wijzen om hun kroost voor maanden stil te krijgen, ja, dat komt ervan als je de hele dag achter die rommel zit'. Nuttig, maar dat kan toch nooit de bedoeling zijn geweest van de firma Play Station. Van vaderlandse bodem beginnen de spotjes van Ben soms de gren zen van de waanzin te naderen. Deze telefoonjongens hebben de naam van hun firma het afgelopen jaar degelijk ingeramd bij het publiek. Dat wel. Maar wil iemand nog een mobieltje van Ben als dit kennelijk het favoriete merk is van losers als Jan, die 20 secon den lang door het beeld stuntelt? En dan hebben we nog de Unox-soepen, die we tot voor kort zeer smakelijk vonden, tot de nieuwe reclamecampagne begon. Nu asso ciëren we het spul vooral met die boerenzoon op leeftijd en zijn moeder, die veel gelijkenis vertoont met een natgeregende versie van dat oude lijk uit Psycho. Iets minder aanlokkelijk dus. Gelukkig valt er nog steeds ook veel te glimlachen tijdens de recla meblokken, zoals met die in een ijshockeywedstrijd verdwaalde roze kunstschaatser. Of de met zijn Citroen gestrande, internettende Yup. Alleen blijkt het voor ons steeds weer een verrassing te zijn dat dit respectievelijk met met Delta Lloyd en ABN Amro heeft te ma ken. Kortom, de bedrijfsnaam blijft niet erg hangen. Maar misschien is dat wel een heel erg ouderwetse opvatting over de functie van reclame. Thermisch hoogstandje September is thermisch een hoogstandje geweest. De maand kan echter geen aanspraak maken op de titel 'mooiste nazomermaand van de eeuw'. Dat komt omdat het aantal uren zon duidelijk achter bleef in vergelijking met die andere thermische hoogvliegers. In De Bilt werden slechts 149 uren zon geteld tegen normaal 134. Dat aantal komt overeen met 39 procent van de tijd dat de zon boven de horizon staat tegen normaal 35. In 1959, de zonnigste en droog ste september van de eeuw, scheen de zon gedurende 63 procent van de beschikbare tijd. Omgerekend naar uren zon zijn dat er 240. Verder in 1949, de voormalige thermische kampioen, 167 uren zonneschijn, in 1947 scheen de zon 189 uur en in 1929 (ook een zeer warme maand) 199 uur. Meer zon dan in het midden en wes ten van het land (Rotterdam 140) was er in het oosten en zuidoos ten. Volkel en Twente kwamen op 173 en Ell in Limburg rappor teerde 179 uren zon. In Duitsland was het vooral in de voormalige DDR bijzonder zonnig. In Ueckermünde werden 231 en in Sch- werin 223 uren septemberzon geregistreerd. Dit weekeinde zit het wel goed met de zon. Met een geleidelijk nog wat verder in kracht toenemende oostenwind wordt namelijk droge lucht aange voerd. De temperaturen komen echter niet meer op het niveau van de afgelopen dagen uit. Vanmiddag is het maximaal 11-13 graden, zondagmiddag wordt het niet warmer dan 10-12 graden. Ook de nachten verlopen koud. De minimumtemperaturen schommelen tussen de 0 en 5 graden. In gebieden waar de lucht over relatief warm water stroomt (bijvoorbeeld het IJssel- meer en de Waddenzee) wordt het niet zo koud. Het zonnige, schrale weer hangt samen met een hogedrukgebied boven het noorden van Europa. De kern trekt begin volgende week over Denemarken naar het zuidoosten maar een nieuwe loot, in ontwikkeling tussen IJsland en Noorwegen, trekt na het weekeinde Scandinavië binnen. Dit systeem ver sterkt zich tot ruim 1035 hPa. Het zonnige en schrale weer duurt na het weekeinde dan ook voort. Wel ont staat boven de warme Oostzee veel bewolking. Dit bewolkingsgebied dijt naar het westen uit en het is niet uitgesloten dat met name het noorden van Ne derland daar mee te maken gaat krijgen. Verder is de luchtdruk laag van de Oceaan via Frankrijk tot boven de Mediterrane regio. Onder invloed van deze la- gedrukzone, in de winter een ideaal 'trekpaard' voor transportkou, blijven de drukverschillen groot. Dat be tekent tamelijk winderig weer. Later in de week lijkt een omvangrijke depressie op het midden van de Oceaan langzaam naar West-Europa te gaan uitdijen. Als deze ontwikkeling doorzet wordt het op de lange termijn wisselvallig. 'Bij mij spat het plezier eraf als ik meneer Harmsen speel' Vraag Huib Rooymans niet waar de Gouden Televizier Ring is gebleven, vorige week vrijdag als publieksprijs toegekend aan de tv-serie 'Toen was geluk nog heel gewoon'. In zijn statige woning in het Haarlemse Westerhoutkwartier hoeft in elk geval niet te worden gezocht, laat staan dat één van de vingers van meneer Harmsens alter ego ermee gesierd is. „Er wordt namelijk maar een exemplaar van uitgereikt. De producent zal 'm wel hebben. Veel belang rijker dan de ring zelf, is de publieke erkenning die er van af straalt. Doorgaans gaat een ho ge kijkdichtheid niet samen met een hoge waardering." Een bijrol zal zelden door een acteur zo boven het oorspron kelijke scenario zijn uitgetild, als die van meneer Harmsen in 'Toen was geluk nog heel ge woon' door Huib Rooymans. De nichterige directeur van de Rotterdamse vervoersmaat schappij RET heeft gaandeweg de al vijfjaar lopende tv-serie steeds meer karakter gekregen. „Het was aanvankelijk een vrij onbeduidend type. Niet om zweverig te doen, maar ik speel de rol met meer flitsende inval len dan in het begin. Dat komt ook, omdat de schrijvers Gerard Cox en Sjoerd Pleijsier mij daar toe de kans geven. Zodoende kon Harmsen almaar populair der worden." Hij zegt zich vereerd te voelen met de onderscheiding die de serie vorige week is toegevallen. Als lid van de cast acht Rooy mans het bovenal van belang, dat het Nederlandse kijkerspu bliek zich heeft uitgesproken voor 'Toen was geluk' als tv-se rie van het jaar. „In de tijd dat ik jong en onbezonnen was, volgde ik de mode om geen waarde aan prijzen te hechten. Ik ben ouder en milder gewor den. Bovendien bestaat er voor mij een wezenlijk verschil tus sen prijzen en prijzen. Een jury prijs zou voor mij minder tel len." De zwijmelende manier waarop Rooymans meneer Harmsen 'vriendje Stokvis' laat lispelen, zegt iets over 's mans affectie voor het eigen geslacht. Maar in 'Toen was geluk nog heel ge woon' zal hij zich voor alles blijven uitgeven voor de keurige vrijgezel, die nog bij moeder woont. De bekrompen hokjes geest die Nederland eind jaren vijftig, begin jaren zestig nog in de greep had, stond nu een maal geen openbare bekente nissen over homoseksuele ge aardheid toe. „Een type als Harmsen zou in de hedendaag se samenleving waarschijnlijk wel kleur bekennen." Privé staat de 58-jarige Rooy mans ver van meneer Harmsen af. De Haarlemse acteur, ooit gehuwd met Jenny Arean, is na een lange periode van samen wonen alweer zeven jaar ge trouwd met Judith.Als hetero kost het me geen moeite in de huid van Harmsen te kruipen. Ik bedoel: ik heb ook wel eens een moordenaar gespeeld, maar de eerste moord moet ik nog plegen.'" Vooral een feest van herken ning voor babyboomers en nog ouderen, deze serie waarin de Rotterdamse samenleving van de eindjaren vijftig, begin jaren zestig een tikje karikaturaal wordt afgebeeld. „Maar denk niet dat er ook maar een mo- Huib Rooymans: „Als hetero kdst het me geen moeite in de huid van Harmsen te kruipen." FOTO UNITED PHOTOS DE BOER ROB HENDRIKS ment geschmierd wordt. Eén woordje buiten de tekst om spreken, betekent de hele scène overdoen. De afspraak is dat ik in vijftig procent van de afleve ringen opduik, anders zou deze bijrol hoofdrol worden en dat is uitdrukkelijk niet de bedoeling. Zo ben ik ook niet te horen op de speciale 'Toen was geluk nog heel gewoon'-cd, die donder dag is uitgebracht. Daarop zin gen Gerard Cox, Joke Bruijs en Moena Goeman Borgesius lied jes uit de jaren veertig, vijftig en zestig. Ik durf gerust te stellen dat ik een aardige bariton heb. Maar de stem van Harmsen zou zich hooguit hebben geleend voor een carnavalshitje uit die Voor kijkend Nederland kennis maakte met Harmsen, had Rooymans zich lang niet op te levisie laten zien. En dat terwijl hij zich drie decennia geleden, kersvers van de Arnhemse to neelschool, als veelbelovend acteur bij herhaling aan het grote publiek opdrong. Hij speelde desüjds in tv-series als 'De Glazen Stad' en 'Het meisje met de blauwe hoed'. Bij En semble bleek hij geknipt voor het blijspel en later in de vrije productie ook voor het feno meen musical, hetgeen hij een jaar lang bewees in 'Anatevka'. En zo was hij als joods lid van het Leidse studentenverzet ook te zien in de veel geprezen speelfilm 'Soldaat van Oranje' en naderhand in de rolprent 'Een vlucht regenwulpen'. Die filmavonturen betroffen in wezen frivole uitstapjes naar het populaire genre, want ei genlijk al in 1968 had Rooy mans met zijn engagement bij Globe al gekozen voor wat toen nog toneelkunst met een grote K heette. Nog vrijwel uitslui tend acterend in de exclusieve beslotenheid van het theater, maakte Rooymans naar eigen zeggen een vernieuwingsproces door, tijdens welke hij in tal van dramatisch getinte stukken groeide in zijn rol van serieus acteur. Hij ging er zo intens in op, dat Rooymans zich eenvou dig de tijd niet meer gunde om tv-werk aan te nemen. En later, bij toneelgroep Amsterdam, paste het in de gezelschapscul tuur om geregeld de banvloek uit te spreken over werken voor camera's. „Ik heb een hele goeie tijd ge had, daar niet van. Maar ach teraf vraag ik me af of het ver standig is geweest me ruim twintig jaar aan het sectarische groepsgevoel van een toneelge zelschap over te geven. Ener zijds gaf die saamhorigheid de drogerende kracht het beste uit jezelf te halen. Anderzijds be gon ik na verloop van tijd het naar binnen gekeerde artistieke klimaat te ervaren als een ince- stieuze commune, die me ge weldig begon te benauwen. De laatste drie, vier jaar dreigde ik te verstikken in wat eens een verademing voor me was. In mijn onderbewustzijn stak een verzet op tegen bepaalde rollen die ik moest spelen. Er waren avonden dat ik me naar het ein de van de voorstelling moest slepen." Een jaar of acht geleden besloot hij zich vrij te maken van de geestdodende sleur. Rooymans besloot als freelancer de markt op te gaan. „Gewend als ik was aan de zekerheid van een to neelgezelschap, gaf me dat een heel onzeker gevoel. Tot mijn geluk werd ik benaderd door ie mand die als mijn agente wilde optreden. Scheelde mij een hoop rompslomp. Ik hoefde mezelf niet te verkopen, dat deed zij dus. En goed moet ik zeggen. Door het vele werk moet ik helaas soms nee zeg gen." Zo geviel het dat Rooymans aan de zijde van Paul van Vliet (Higgins) de rol van Pickering speelde in 'My Fair Lady'. Hij liet zich onder meer ook strik ken voor de opera 'Noach' voor de rol van verteller. Hij leverde zijn bijdrage aan het Heijer- mans-stuk 'Schakels'. En in middels weet hij zich vastge legd voor de opera Hier, die in januari in première gaat. Geluk is voor hem als acteur inmid dels weer heel gewoon. „Toen ik mij aan Globe verbond, was dat in wezen een afscheid van mijn jeugd. Mijn keuze om ac teur te worden is mede bepaald door mijn ouders, die mij als kleine jongen meenamen naar het circus en naar blijspelen. Ik kwam altijd huppelend de voorstellingen uit. Dat gevoel heb ik weer helemaal. De laat ste jaren ben ik teruggekeerd naar mijn oorsprong als acteur, naar mijn jeugd dus. Ik voel me weer vrij. Als ik Harmsen speel, spat het spelplezier er bij mij weer helemaal van af." GERARD VAN PUTTEN fÜr Trek een kaart Tien jaar geleden zag ik hem voor het eerst zitten in het schemerduister van de coulis sen. Met zijn linkerhand bediende hij de ge luidsapparatuur. In de rechter had hij een stok kaarten die hij aan een stuk dóór mani puleerde. „Trek een kaart", fluisterde hij. Ik trok een kaart en stopte die op zijn bevel weer midden in de stok. Even later lag mijn kaart bovenop. „Little finger break' fluister de hij. Later in de kantine gaf hij uitleg: „De toeschouwer denkt dat hij een heel pak kaarten boven op elkaar l' ziet maar de goochelaar houdt met het topje van zijn pink een klein beetje ruimte op de plek waar de kaart wordt terugge schoven, dan een Hindu shuffle, hij maakte een snelle beweging, en de getrokken kaart ligt bo- venop. Hij was een van die jonge jongens die achter de coulissen dromen van een leven ervoor. Dagelijks trainde hij uren met de kaarten. De double lift en de triple lift (laat tiuee of drie kaarten zien alsof het er één is), de bottom deal (onder ste kaart bovenop manipuleren) en de second deal. Razend moeilijk al lemaal maar verplichte kost voor wie als beroepsgoochelaar aan de slag wil de. Vijf jaar later trof ik hem weer. Ik speelde mee in een musical en hij deed Mï hel geluid. Met zijn goochelaarscarrière V JOOST PRINSEN wilde het niet echt vlotten. Hij had diverse optredens verzorgd. Een keer was er zelfs een impressario komen kijken. Die had na af loop gezegd: „Meneer aan uw techniek ligt het niet, die is in orde. Maar een goochelaar moet twee zaken beheersen: technieken pre sentatie. En dat laatste is nog onvoldoende." En ja, hij had ook wel gemerkt dat zaalop tredens moeilijker waren dan een leuke de monstratie in de kroeg. Vandaar dat hij nu trainde op een truc die het publiek erg aan sprak: deforce. Trek een kaart", zei hij. Ik trok een kaart „Harten acht", zei hij. Het klopte. Fantastischzei ik. Kijk dat bedoel de hij nou. zo'n truc sprak aan. Het was na tuurlijk allemaal een kwestie van card-con trol. Wie dat otuier de knie had kon de force in al zijn varianten laten zien: dex-force, de six to nine, de ten card, de Hofsincer. En ui teraard de grea test of them all: de spread-force. „Veel succes", zei ik. Kortgeleden zag ik hem in de Rotterdamse schou wburg. Ik speelde nog steeds toneel en hij deed nog steeds het geluid. En hij had nog steeds kaarten in zijn rechterhand. Am bitie om de plek achter de schermen te ruilen vooreen plaats op de planken, had hij niet meer. Zijn trucs waren natuurlijk goed ge noeg maar de mensen in de zaal wilden er niet aan. Goochelen voor vrienden en colle ga's was ook veel dankbaarder. Dagelijks leerde hij bij. De ghost-count, razend moei lijk, en de Elrnsley count. „Wel eens van ge hoord", vroeg hij. „Nee", zei ik. „Trek een kaart", zei hij. In de strijd om de consument is fabrikanten vaak niets te dol. Maar om de tweejarige Sanne de Groot nou een proefpakketje Always Ultra maandverband toe te sturen, lijkt wel erg over dreven. „Ze wil misschien graag gerustgesteld worden over alle veranderingen in haar lichaam en haar gevoelsleven", zo luidt de schriftelijke uitleg van fabri kant Proctor Gamble in de begeleidende brief aan haar moeder Rina. Onwetend van de hilariteit die de zending heeft veroorzaakt, speelt de peuter uit Heemskerk er lustig op los met de kleurrijk verpakte verbandjes. „Toen ik het kreeg, dacht ik eerst dat het voor mij bestemd was, maar dat bleek niet het geval", zegt moeder Rina lachend. „De zen ding was voor mijn dochter be doeld, dus ging ik er in eerste instantie vanuit dat het om een proefpakketje luiers ging. Je denkt bij een tweejarige in ieder geval niet aan maandverband." In de wetenschap dat de brief geschreven is aan de moeder van een tweejarige, komt de tekst in de begeleidende brief wel in een hele vreemde con text te staan: „Uw dochter be leeft binnenkort een unieke er varing. Ze wordt een jonge vrouw. Op haar leeftijd heeft ze behoefte aan informatie en uit leg. Ze wil misschien ook graag gerustgesteld worden over alle veranderingen in haar lichaam en in haar gevoelsleven. Veran deringen waardoor ze pas echt helemaal vrouw wordt", zo weet Proctor Gamble te mel den. Bij Proctor Gamble geven ze toe dat er iets fout is gegaan. „We richten ons bij deze actie op de moeders van meisjes van elf, twaalf jaar", legt een woord voerster uit. „We baseren ons op gegevens uit de grote twee jaarlijkse Consumenten-enqu- te. Het kan zijn dat er iets fout is gegaan bij de verwerking van die gegevens omdat het formu lier onduidelijk is ingevuld, maar het kan ook zijn dat er bij het invoeren van die gegevens vervolgens een fout is gemaakt. We zullen in ieder geval contact met die familie opnemen om een en ander uit te leggen." En de kleine Sanne zelf? Die heeft inmiddels al één voordeel van de verpakte verbandjes ontdekt: je kan er leuk mee gooien... nog dagen Nog 77 dagen en we millennium bn Reden voor deze waa nissie h chrijdir aci Vr uitbe Dat bli krBü Dé in een dagelijkse sellot ov mmiss rug te kijken op be mvoh gebeurtenissen die ,hol pa: grepen op correspi »ne' m rende data in de af| f>aaX 1000 jaar. Deze w& okt 1961: Eiland Tr Cunha ontscheept ter Net 1997: John Denver om bij vliegtuigon; )UWC okt 1966: Begin na Schmelzer; 14 Slag bij Hastings; 1894: Dreyfus in Plegenko arresteerd; 16 okt 1 Pn tuss' Eerste operatie om doving. eloning: cipatie; 16 OKTOBER 1846 |J,eT™" Volgens cijfers van de landse Vereniging va thesiologie (NVA) krij derland jaarlijks 1,3 it VVGinj mensen narcose toeg Als William Thomas) 16 oktober 1846 in B( >"dend< toe voor het eerst een ütaire v. waagt, kan hij van da n alleen slechts dromen. Tod ze Amerikaanse tand geschiedenis ingaat a die de chirurgische a 0ar is> voor het eerst met su past. Dat gebeurt in I huis van Massachuse een groep artsen mei kijkt. Morton dient et nineerd aan patiënt Gilbert yV dneerd drukker en journalist ratie slaagt en Morto: ite brei voorgoed in conflict! ngezet en zijn vroegere If >elijk ot Charles Jackson, met wel heeft overlegd, m ibedrap zijn beurt de eerste to ialig ma claimt. Het nieuws oi van ether, een stof dii gens al sinds de 16de U984 rapeutisch wordt geb De aff< spreidt zich als een k vuurtje door de medi reld. Maar erg lang zi als verdovingsmidel i houden. Al in novem n hpt inar rtnarnn vvnrr past. Dan is Morton r t gewikkeld in kostbar. oe£en" sche conflicten om z m klinkende munt oi j^g^. ten. De medische we hem inmiddels z'n p HENK RUUL Te rustig k; Men BBC kri lawaai mai countants van de Bri»u roep BBC zitten in ef splinternieuw kantot «Tgistere dubbele beglazing, p een 14-j; conditioning en stillf ;ht dat zi ters is het er heerlijk adi Maar de rekenmeest ea steen en been, want ede en o juist gek van de stilte ge haar heeft de BBC wat op de41-ja Voor bijna 10.000 gu lnjs op v de omroep een lawa aangeschaft. Het apparaat is uitge door een geluidsdf van de Universiteit wich. Zijn machine vooral geroezemoes irritant op een werk] geluidsniveau de 60 overstijgt: dat is te li Maar de 'herrie' w; rekenmeesters mee hebben is nauwelijk bel, stiller dan een rustige zomerdag. De nood was volgei schapper hoog ondf countants. Steeds den zij over eenzai de telefoon ging viel alle gesprekken van medewerkers stil. nog wel het ergste:' het nare gevoel dati ga's meeluisterden! lefoongesprekken. Nu is dat hopelijk De machine laat c( praal horen, zondel woorden te onders Zo nu en dan is er te horen. De BBC-I na lang nadenken van de accountant om met muziek de) drijven. De werknf zieden namelijk oi of het pop of klassi worden. Een ding: BBC-bazen helema ten. De accountan! beslist de radio of zetten. Dat zou te romov stimu evoor ran san \T0UW< sistentt procei >n. De s inNWC ok-heli -c üet kun Bui De 'I uldig «Li Ver aien voc rerkgeve eelnem een ac oor ong laten v. ïoud. Tijdei zaakki 26 okto LIJN: 0 'MN DE KAS! v kMarlli

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2