ÏINGEN
'VOORBIJGAAN
looienwas stampen en koffiezetten voor de paters
Leiden Regio
■RDAG 16 OKTOBER 1999
CHEF WIM WEGMAN. 071-5356414, PLV -CHEF ANNET VAN AARSEN. 071-5356436
ne Zwetsloot werd op 26 februari
geboren op de Haarlemmerweg. Op
boerderij vlakbij de Maresingel. Daar
ht zij haar jeugdjaren door, tussen
en, schapen en varkens. Tussen
irduikers en tussen de paters van de
ebrugkerk die geregeld
langskwamen. Uiteindelijk kwam zij ook
in die Hartebrugkerk aan de
Haarlemmerstraat te werken, als
huishoudster. In deze aflevering van 'De
dingen die voorbijgaan' vertelt zij over
haar leven op de boerderij en haar werk
als huishoudster tussen de geestelijken.
Leidenaars blikken
terug op hun verleden
boerderij was een van de
je boerderijen in de stad.
fcroenoordstraat stond er
:n. En op de Lage Rijn-
laar de onze was echt
jroot, de grootste. Zo'n
koeien, nog wat jongvee,
en en een paar varkens
•n we. We'hadden veel
en een enorm stuk land,
Broek en Simontjespol-
u ligt daar de Merenwijk.
Ln de Zijl was het allemaal
id en ons land liep tot aan
looi bij de Pasteurstraat,
an, bij de Zijl, hadden we
lotje liggen. Daar reden
ar toe met paard en wa-
net de melkbussen. Die
we op het bootje om
laar de koeien te varen. En
melken, kwamen we
erug met de volle bussen,
kinderen waren er thuis
nog een zusje van me
;1 jonge leeftijd overleden,
is altijd gezellig op de
:rij. Radio hadden we
liet, dat kwam pas in de
We kletsten en we
in. Zo heb ik thuis leren
issen. Of we zaten te
erger-je-nieten. We wa-
altijd, vroeger mochten
lit ergens heen. We gin-
ker drie keer in de week
Hartebrugkerk; in elk
ïaar de schoolmis op
dinsdag en vrijdag. Af en toe
gingen we 's avonds nog wel
eens naar het lof toe, een ge
bedsdienst met Latijnse liede
ren. En we gingen naar school,
de Mariaschool op de Haarlem
merstraat, bij de nonnetjes.
Verder kwamen we het huis
niet uit. Dat hoorde zo, pa was
daar heel streng in. Maar goed,
het was een hele andere tijd
dan nu. Wij kinderen zaten er
niet zo erg mee.
Mijn vader Willem dreef de
boerderij samen met twee
broers, oom Jan en oom Simon.
Ik heb zelf niet veel op de boer
derij geholpen. Ja, af en toe met
hooien. Ik was de oudste en er
was genoeg te doen in de huis
houding. Het liefst had ik willen
doorleren, onderwijzeres willen
worden, met handenarbeid.
Maar dat is er nooit van geko
men. Ik moest leren naaien van
mijn vader. De dienstbode ging
trouwen ep ik moest thuis ko
men werken. Heel jammer, ik
had negens en tienen op mijn
rapport.
Makkelijk was het niet op de
boerderij. Onze dienstbode ver
diende vijf gulden per week,
maar soms was er geen geld om
uit te betalen. En als ik uit een
jurkje was gegroeid, kreeg een
jonger zusje het. Koeien waren
nog niet verzekerd, zoals nu.
Als er dus eens eentje dood
ging, was dat een enorme strop.
In de oorlog was het druk op de
boerderij. Kort na de capitulatie
in mei werden er Duitsers bij
ons ingekwartierd. Zes tot acht
Duitsers meen ik, met hun
paarden. Ze zijn er maar een
paar maanden geweest. Daarna
hadden we twee onderduikers.
Die jongens aten gewoon met
ons mee. Eentje is een halfjaar
gebleven, de ander zelfs twee
jaar. Pa was veehandelaar, net
als veel joden voor de oorlog.
Hij had veel contact met ze.
Voor diverse joden heeft hij ook
elders onderdak verzorgd. Toen
er een razzia dreigde, hebben
we zelfs even zestien onderdui
kers gehad. Die zaten achter op
de hooizolder.
Gelukkig kwamen de Duitsers
ook niet zo vaak langs bij ons.
En om ze weg te houden haal
den we ook wel eens een trucje
uit. Een broer van mij had een
vriend op het stadhuis. Hij
kreeg van hem af en toe plakka
ten mee, dat er mond- en
klauwzeer was uitgebroken. Die
hingen we dan op, dan bleven
de Duitsers weer even weg.
Wat ik me ook nog uit de oorlog
herinner, was dat er op een ge
geven moment geen elektrici
teit meer was. Dan ging ik 's zo
mers wel eens om vier uur
Met paard en wagen bij de boerderij. Jeanne zit direct rechts naast oom Simon. „We hadden veel stallen en een enorm stuk land, in de Broek en Simontjespolder."
FOTO JEANNE ZWETSLOOT
's nachts mijn bed uit om was
te stampen, als het daarvoor
overdag te heet was. Op het for
nuis werd dan water gekookt en
dat werd dan in een hoge tobbe
gedaan, met zeep er bij. En dan
stampte ik de was met een
stamper.
Mijn vader overleed kort na de
oorlog, in 1949. En daarna nog
een van zijn broers. De boerde
rij werd toen te groot en is ver
kocht. Die boerderij staat er nu
niet meer. Een tijdlang heeft
daar nog de garage van Elam
gestaan, nu staan er apparte
menten. Het enige wat nu aan
de boerderij herinnert is de gro
te boom die daar nog langs de
weg staat. Die stond voor onze
boerderij. Hoe dan ook, na de
verkoop van de boerderij ver
huisde mijn moeder naar Den
Hoorn, bij Delft. Ik ben in Lei
den blijven wonen, op kamers.
Ik ging in de huishouding wer
ken. Bij een gezin met twee kin
deren, later bij een onderwijze
res. En van de Hartebrugkerk
vroegen ze me een paar keer te
helpen op de pastorie. Af en toe
was er wel eens een trouwerij,
waarbij ze wel wat extra werk
konden gebruiken. Voor de
oorlog had ons gezin al veel
connecties met de paters van
de Hartebrugkerk. Wij gingen
vaak naar de kerk. Al mijn
broers zijn er misdienaar ge
weest. En als de paters op huis
bezoek gingen in de wijk, kwa
men ze bij ons de fiets stallen.
In de oorlog bleef dat contact.
Pa kocht schapen op Texel,
plaatste ze vervolgens bij boe
ren hier in de omgeving en ver
kocht ze uiteindelijk. De op
brengst van de schapen ging
naar het Antonius Clubhuis
waartoen onder meer een
jeugdpatemaat zat. Verder
brachten we een paar keer per
week melk naar de pastorie en
af en toe wat vlees.
Maar pas in 1959 kwam ik in
dienst van de Hartebrugkerk.
Pastoor Tijnagel had me zo'n
beetje gesmeekt om er te gaan
werken. Een goede man was
dat. Heel vaderlijk. Eigenlijk te
goed. Als er bijvoorbeeld een
vrouw kwam bedelen met een
klein kind, dan smolt zijn hart.
Dan gaf hij van alles. Soms heb
ben we hem ook wel eens in
bescherming genomen. Dan
zeiden we gewoon dat hij niet
thuis was. Anderhalf jaar nadat
ik was gekomen, overleed hij.
Daarna kwam pastoor Van Ber-
kel, ook een goede man, maar
heel anders. Meer een keurige
heer. Daarna zijn er nog heel
wat pastoors geweest. En pa
ters. Pater Van Swellem, pater
Demmers, pater Vermeulen,
pater Hagen. En pater Verwin
den, die nu nog pastoor is. Dat
is de laatste die ik daar heb
meegemaakt.
Uiteindelijk heb ik er 30 jaar ge
zeten. Na 25 jaar heb ik een
pauselijke onderscheiding ge
kregen. Ik zat daar dag en
nacht. Met nog een huishoud
ster. Zij kookte meestal het
eten, ik deed de kamers en
schonk koffie bij vergaderingen.
We verzorgden ook wel eens de
koffietafel bij een trouwerij of
een begrafenis. Dat viel buiten
onze werkzaamheden, dat was
een extraatje voor ons. Dat geld
dat ik daarmee verdiende, heb
ik altijd apart gehouden. Met
het geld dat ik in de loop der ja
ren heb gespaard, heb ik uitein
delijk rijles genomen. Voor zes
gulden per uur, dat weet ik nog
goed. En later heb ik er een au
tootje van gekocht. Als ik een
dagje vrij heb, ga ik weg met de
auto. Dat is gewoon ontspan
ning. Ik ben nooit getrouwd, de
auto is mijn man zeg ik wel
eens.
Ook in de pastorie was het al
tijd gezellig. Ik herinner met de
sinterklaasavonden nog goed.
Met een kopje koffie en een
glaasje. Van tevoren maakte ik
voor iedereen een rijmpje en
een surprise, voor iedere pater
een aardigheidje. Daar was ik
een hele tijd mee bezig. Dan
maakte ik bijvoorbeeld een ezel
van een oude legerdeken. Soms
verstopte ik de pakjes. In de
fietsenstalling of zo.
We zaten daar met zeven man
nen tegelijk, de pastoor en zes
paters. Later werden dat er
minder. Het was een echte
mannengemeenschap, maar
daarmee heb ik nooit proble
men gehad. Het ging goed, het
was niets meer dan een huis
houden met grote mannen. Ik
mocht ze allemaal bij de voor
naam noemen, maar ik heb al
tijd pater gezegd. Heb altijd u
gezegd. Paters zijn tenslotte
priesters hè.
Ik kom nog steeds in de Harte
brugkerk, als vrijwilligster help
ik daar. Stofzuigen, de boel ver
sieren voor een trouwerij. Ik
kan niet de hele dag thuiszitten
en niks doen. En ik ben een ge
boren en getogen Hartebrug-
ger, ook al heb ik geografisch
nooit tot die parochie behoord.
Maar ja, vanaf mijn prilste
jeugd heb ik met die kerk te
maken gehad. Zo gaat dat."
HERMAN JOUSTRA
FOTO HIELCO KUIPERS
t de Leidsch Dagblad
ANNO 1899
Maandag 16 October
HAZERSWOUDE - Uit goede bron hebben we
vernomen, dat hoogstwaarschijnlijk eerstdaags
zal woren overgegaan tot het bouwen van een
Katholieke Zusterschool, in de nabijheid van
de R.-K. kerk, gewoonlijk genaamd 'Het
Zwaantje'.
WASSENAAR - Het is thans zoo goed als zeker,
dat met 1 November een automobieldienst tus-
schen Den Haag en Wassenaar geopend zal
worden. De remise is sinds eenigen tijd gereed.
De rijtuigen echter ontbreken. Met een rijtuig,
grooter dan men meende te maken, is verleden
week een proefrit gedaan. Daar dit in de ge
bouwde remise geen plaatsing kan vinden, is
gezocht naar een ander onderkomen. Nu dit
gevonden is, kunnen we spoedig een dienstre
geling en een tarief te gemoet zien.
GEMENGD NIEUWS - De Vereeniging voor ver
beteringvan Vrouwenkleeding heeft besloten
tot de uitgave van een maandblad met afbeel
dingen van onder- en bovenkleeding, aan te
vangen 1 November a.s.
ANNO 1974
Woensdag 16 oktober
ZOETERWOUDE - Eigenhandig heeft burge
meester Detmers van Zoeterwoude gistermid
dag het cash en carrybedrijf 'De Bron' aan het
Westeinde 2 gesloten. Om half vier kwam de
burgemeester in gezelschap van vier ambtena
ren het terrein van de heer Overdevest, die zet
baas is in de cash en carry, op en sloot voor de
ogen van de verbaasde zetbaas en zijn klanten
de deuren. Het bedrijf dat eigendom is van de
heer Janson uit Zoetermeer, is echter vanoch
tend weer opengegaan. Het bedrijf is gesloten
omdat het in str.jd is met het bestemmings
plan landelijk gebied, zo verklaarde gemeente
secretaris Winselaar. De Bron draait al vier jaar
in Zoeterwoude. Moeilijkheden met de ge
meente heeft de heer Overdevest echter pas
gekregen in mei 1973. Toen is de zaak voor de
rechter gebracht. Een uitspraak is nooit ge
daan. De zaak werd geseponeerd. Gistermid
dag stond de burgemeester voor zijn neus. "Ik
heb hem om een gerechtelijk bevel gevraagd
maar dat heeft hij niet gegeven. Ik geloof dat
de burgemeester dat ook niet heeft. Daarom ga
ik gewoon door. Als hij met een gerechtelijk
bevel was gekomen had ik me er bij neerge
legd. Nu niet. We hebben alle papieren en ver
gunningen die we nodig hebben om te kunnen
draaien." Burgemeester Detmers kon vanmid
dag nog niet zeggen welke maatregelen nu te
gen De Bron zullen worden genomen.
KATWIJK - De Katwijkse agente Hanke Rem
merswaal is vanmiddag in eigen huis door de
Franse ambassadeur Jacques Senard onder
scheiden tot Ridder in de nationale Orde van
Verdienste van de Franse Republiek. Zij ont
ving deze onderscheiding door haar heldhaftig
optreden tijdens de Haagse gijzeling, enige we
ken terug. Juffrouw Remmerswaal werd bij de
ze actie zwaar gewond. Zij is nog thuis om te
herstellen van die verwonding.
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dat
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exen
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB 'leiden of door contante betaling aan de balie v
Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie wekt
•(geen
et Leidsch
et leidsch
