eiden
Regio
Onrust over
bouwplan
Luifelbaan
De Stemming
'We gaan alleen naar de
dokter als we ziek zijn'
Een blinde kan geen zebra zien
'Vliegtuigbom niet onder Rijnsburgerbrug'
niek in lift warenhuis
lidse wiet
3 220
VACATURES
b[)AG 16 OKTOBER 1999
ty Shuttle op pad
ENi De City Shuttle is gisteren voor de eerste keer gelan-
rd. Kees Klerks, voorzitter van Leiden Promotie, reed de eer-
meters met het nieuwe vervoermiddel. De bus rijdt iedere
tussen 13.00 en 19.00 uur langs Naturalis, het Museum voor
;enkunde, De Lakenhal en het Museum van Oudheden. De
atiefnemers, naast Leiden Promotie en de genoemde musea
ide gemeente Leiden, willen met de City Shuttle het muse-
bezoek stimuleren. foto henk bouwman
ladrunners weer veilig thuis
ft Julianafonds voor Binnenvest
Het Juliana Welzijn Fonds heeft 20.000 gulden geschon-
aan Stichting De Binnenvest. De bijdrage is bestemd voor
tachines, drogers, brandbeveiliging en tuingereedschap
het Sociaal Pension voor dak- en thuislozen. „De wasma-
es en drogers, die het Sociaal Pension gebruikte, waren ver-
n", zegt L. Keppel van De Binnenvest. „En we konden geen
ive apparatuur betalen van ons reguliere budget. We zijn
Dok erg blij met het bedrag dat het Juliana Welzijn Fonds
chenkt. En de bewoners van het Sociaal Pension ook. Er is
ijks erg veel was. Straks kunnen we wassen met professio-
apparatuur."
ÊHi Het was een emotioneel weerzien gisteravond om twee
uten voor half negen. Op dat tijdstip arriveerden de twaalf
rs en evenzoveel begeleiders van de Leiden Road Runners
i bij hun clubhuis aan de Voorschoterweg. Ruim honderd
ngstellenden wachtten de atleten op. Na precies 42 uur en
ünuten had de groep de monsterloop over 540 kilometer
Parijs naar Leiden zonder uitvallers volbracht. Woensdag-
ïtwerd er om 2.00 uur aan de rand van de Lichtstad begon-
aan de loop. Het laatste stukje van het parcours via de
iwenweg, Lammenschansplein en Voorschoterweg werd
racht onder begeleiding van politie en brandweer met sire-
1 zwaailicht. Het evenement was georganisserd ter gelegen-
van het tienjarig bestaan van de club. Voor het Ronald Mc-
aldhuis aan de Boerhaavelaan werd ruim 17.000 gulden bij-
slopen.
peter groenenduk
looit meer in een lift.''
v M. van der Geer (68)
lerdorp is nog niet van
bekomen. Gisteroch-
zij naar eigen zeggen
ie kwartier vast in de lift
oom Dreesmann in
samen met haar doch-
twee kleinkinderen. „Het
schrikkelijk. Er was geen
i of noodknop aanwe-
zelfs geen klapstoeltje
itten. Ik raakte in paniek
kleinkinderen ook. Stel
dat me iets was overko-
die lift!" Ook wat er ge-
nadat de zes uit hun be-
positie waren bevrijd,
mevrouw Van der Geer
mate. „De bedrijfsleider
•uiten met een tegoed-
je voor een kopje koffie.
eric-jan berendsen
Leidenaar Karei Groenendijk
zegt tot op enkele meters
nauwkeurig de Engelse vlieg
tuigbom te kunnen aanwijzen
die op 11 december 1944 in de
Morssingel is terechtgekomen.
Zo zou de gemeente een hoop
geld kunnen besparen omdat
ze niet meer uitgebreid naar het
projectiel hoeft te zoeken. Die
speurtocht is noodzakelijk om
dat de Rijnsburgerbrug hard
aan vervanging toe is. Voordat
de bom is gelokaliseerd en ge
demonteerd kan er echter niet
met het werk worden begon
nen.
Groenendijk was 15 bij het
bombardement op Leiden en
woonde toen in het Pieter Hui-
bershof, achter de Morssingel
en de Stationsweg. „Dat was de
Haverzakbuurt met onder meer
de Haverzaklaan en de Katten-
poort. De ingang van de Haver
zaklaan lag tegenover Eigen-
zorg. Zeg maar waar nu het
bloemenstalletje op de Stati
onsweg staat. Het Pieter Hui-
bershof lag een stukje meer
richting Morssingel."
Volgens Groenendijk was er
op 11 december sprake van
twee verschillende aanvallen.
„Om twaalf uur 's middags was
er een aanval van twee keer vier
vliegtuigen. Daarbij kreeg de
Haverzaklaan een voltreffer.
Door de luchtdruk sprongen de
ramen van de huizen in het
Huibershof." Nadat Groenen
dijk zijn moeder en zusters in
veiligheid had gebracht, keerde
hij naar huis terug om de ka
potte ramen dicht te timmeren.
„Om twee uur 's middags was
er weer een aanval waarbij vier
bommen werden afgeworpen.
Ik lag in de brandpoort achter
het Huibershof. De eerste bom
scheerde over het dak van het
Motorhuis aan de Morssingel
en kwam in het water terecht.
Ter hoogte van de politiepost.
Momenteel is dat een gebouw
tje van het Museum voor Vol
kenkunde. De tweede en derde
bom troffen een deel van het
museum en de vierde bom
kwam terecht op slagerij Peter
Verhoef op de hoek van de le
Binnenvestgracht en de Steen
straat. Nu is daar een shoarma
zaak met daarboven apparte
menten."
Momenteel wordt er door ge
meente, politie, brandweer
maar ook het Explosieven Op-
ruimings Commando onder
zoek gedaan naar de locatie van
de bom. Verspilde moeite vol
gens Groenendijk. „Die bom
ligt in de Morssingel. Ik heb het
met mijn eigen ogen gezien."
De gemeente Leiden kon giste
ren geen commentaar geven.
Hij zei 'sorry' en dat was het
dan. Terwijl wij drie kwartier in
paniek waren geweest. Ik laat
het er dan ook niet bij zitten."
C. van Riet, bedrijfsleider van
de" Leidse vestiging van V&D,
vindt de reactie van mevrouw
Van der Geer overdreven. „Ik
kan me haar reactie goed voor
stellen, maar wat ze zegt klopt
niet helemaal. Ten eerste heeft
zij maar 25 minuten vastgeze
ten, en zeker geen drie kwartier.
Daarnaast is er wel degelijk een
intercomknop in de lift aanwe
zig. En ten slotte hebben wij
wel degelijk geprobeerd haar
iets aan te bieden, maar dat
weigerde zij resoluut. Wij be
treuren het defect, maar zoiets
kan gebeuren. Ik denk dat me
vrouw Van der Geer door de
schrik wat overdreven rea
geert."
leiden eric-jan berendsen
Onwetendheid bij weggebruikers over de
functie van de witte stok leidt tot levensge
vaarlijke situaties. Recent onderzoek van de
ANWB heeft uitgewezen dat 66 procent van
de automobilisten zou doorrijden als een
blinde of slechtziende met een blindenstok
aangeeft te willen oversteken. Voor visueel
gehandicapten leidt dit gebrek aan kennis
van verkeersregels tot (bijna) ongevallen en
een vergroo't gevoel van onveiligheid. Het is
hopen dat anderen hen wél zien.
Daarom voerde de afdeling Leiden van
de Nederlandse Vereniging van Blinden en
Slechtzienden (NVBS) gisterochtend op de
Internationale Dag van de Witte Stok actie
op en rond de Haarlemmerstraat. „Dit is
geen demonstratie maar een bijeenkomst
om aandacht te vragen voor onze proble
men", aldus Lissenaar Jan Meerpoel, be
stuurslid van de NVBS. Op het zebrapad
naar de Blauwpoortsbrug werd door een
aantal blinden en slechtzienden met grote
regelmaat overgestoken. Keurig werd de
witte stok met rode bandjes naar voren ge
stoken en in alle gevallen stopten de auto
mobilisten even netjes. Opvallend was dat
er nog wel een aantal fietsers aoor de groep
heenslalomde. „Fietsers kun je niet meer
heropvoeden", aldus Meerpoel. „De ellen
de is begonnen toen er werd gestopt met
het bekeuren voor het rijden zonder licht of
bel. Daarom blijven wij middels deze actie
hameren op het veilig oversteken. Weet u
trouwens dat blinden buiten een zebra mo
gen oversteken omdat ze die oversteek
plaats niet kunnen zien. Nee? Dat verbaast
me niet want dat weet bijna niemand."
Toch toonde Meerpoel zich ondanks de
fietsers tevreden over de oversteekactie.
Minder content was hij over de wandeling
over de Haarlemmerstraat van Turfmarkt
naar Pelikaanstraat. Vuilnisbakken, gepar
keerde auto's, reclameborden en terrassen
bleken veelal maar moeilijk te omzeilen ob
stakels. Winkeliers die in 'overtreding' wa
ren kregen een A4-tje waarin begrip werd
voor de problematiek van blinden
en slechtzienden. Ook hier bleek de witte
taststok een onmisbare metgezel om de ge
bruiker langs geleidelijnen (ribbel- en rub-
bertegèls) en natuurlijke gidslijnen (stoep
randen, gevels) te loodsen.
„Mensen die kunnen zien, realiseren
zich niet wat een blinde meemaakt", weet
Meerpoel. „De maatschappij is aan het vi
sualiseren. Een blinde kan de digitale aan
wijzingen op het dynamisch busstation bij
Leiden Centraal niet lezen en een blinde
kan niet met de muis van een computer
werken omdat het pijltje niet wordt gezien.
Maar ook slechtzienden lopen tegen rare
dingen aan. Zo zien zij meestal geen diepte
en hebben daarom problemen bij het in
stappen van de bus. Eén strookje felge
kleurd materiaal op de onderste tree van de
instap en het probleem is uit de wereld.
Een simpele en goedkope oplossing Daar
om brengen wij onze mening constant on
der de aandacht van niet visueel gehandi
capten. Niet alleen vandaag maar altijd."
Bewoners vrezen verlies uitzicht en privacy
Bewoners van het Vijf Meiplein zijn enorm geschrokken
van de nieuwste plannen voor de renovatie van winkel
centrum De Luifelbaan. Langs de Vijf Meilaan zou even
wijdig aan de bestaande winkels een nieuwe rij winkels
moeten komen, met daaronder een parkeergarage en
boven de winkels twee verdiepingen met appartemen
ten.
trokken. „Het is een compleet
plan, maar er moet nog wel het
één en ander worden uitge
werkt", aldus Beunk. „De cen
ten zijn ook nog niet rond. Als
er nu niemand is die de langste
adem heeft, komt het er weer
niet van. En het is écht hard no
dig dat er wat aan het winkel
centrum gebeurt."
Bouwfonds wil op dit mo
ment evenmin uitweiden over
de plannen met het winkelcen
trum. „Het gaat om een totale
herontwikkeling", zegt J. van
Koningsbrugge. De komst van
een nieuwe rij winkels met daar
bovenop de door de bewoners
gewraakte appartementen, zou
slechts een
annet van aarsen
„We snappen best dat het win
kelcentrum moet worden opge
knapt. Daar vragen de winke
liers al jaren om", zegt een van
de bewoners. „Maar het plan
dat nu is bedacht, zien we niet
zitten. We kijken straks bij el
kaar op tafel. Elf meter is de af
stand tussen onze huizen en de
nieuwe, die ze willen bouwen.
Dat is niet veel meer dan een
steeg, we kijken bij de overbu
ren op hun bord. Wij zijn straks
onze privacy kwijt en ons uit
zicht."
De bewoners zijn zich op dit
moment aan
het mobiliseren,
ze hebben huis-
aan-huis brie
ven verspreid
om alle buurt
genoten te at
tenderen op de
plannen. Ze
dringen aan op
zo spoedig mo
gelijk overleg
met de gemeen
te en de winke
liers. De bewo
ners hebben overigens nog
geen tekeningen gezien, ze
hoorden van enkele winkeliers
van de plannen. De winkeliers
zijn onlangs ingelicht door de
projectontwikkelaar, Bouw
fonds. Zij willen graag dat hun
winkelcentrum nu eindelijk
eens wordt vernieuwd. Daar
zitten ze al vele jaren op te
wachten.
De voorzitter van winkeliers
vereniging De Luifelbaan, E.
Beunk, heeft niet veel zin om
nu al diep op de nieuwste plan
nen in te gaan. „Het is allemaal
nog zo vers. Het duurt op zijn
minst nog anderhalf tot twee
jaar - schat ik - voordat het alle
maal op gang komt. AJs de
plannen al door gaan. Er wor
den nu al vijftien jaar plannen
gemaakt om het winkelcentrum
op te knappen. De laatste drie
jaar heb ik er al vijf gezien." Bij
het nieuwste plan zijn de ge
meente en het Bouwfonds be-
'Wij kijken
straks bij de
overburen
op hun bord'
klein onder
deel zijn van
het totale
plan. „We kie
zen ervoor om
op dit mo
ment nog niet
over het plan
uit te wei
den", zegt Van
Koningsbrug
ge. „Het ligt
nogal gevoe
lig, we zitten
met een aantal partijen in een
cruciale fase van onderhande
len." Ze vindt het jammer dat
er op dit moment grote onrust
onder de bewoners van het Vijf
Meiplein is ontstaan. „Het zou
misschien goed zijn als de be
woners nu zo snel mogelijk
worden geïnformeerd."
„De bewoners zijn er wel erg
vroeg bij", zegt ook E. Steneker,
beleidsmedewerkster van wet
houder Van Rij. „De plannen
zijn bij ons inhoudelijk in grote
lijnen bekend. Maar de ge
meente heeft er nog geen groen
licht voor gegeven. Eerst moet
de politiek zich er over buigen
en pas daarna begint de in
spraak." Ze kan nog geen uit
sluitsel geven wanneer de ge
meente een beslissing neemt.
„Maar we vinden het goed dat
er plannen worden ontwikkeld
voor de Luifelbaan. We willen
graag dat het winkelcentrum
wordt opgeknapt."
ana is goeie handel. Dat
al in het noorden des
ivaar tal van boeren met
ïtkwekerijtje in de
stiekempjes het door
n melkquota bedreigde
•oven water weten te
i. En dus was het niet zo
1 dat juist de sociale
orziening in Drachten
handel een graantje wil-
pikken.
louder Jan Laurier, die
t voorgesteld ook De Zijl
en in Leiden in de wiet
gaan, spelen ongetwij-
edele motieven een rol.
itaan van de DZB-mede-
wordt minder eento-
ntjes verzorgen, topjes
en afwegen en in een
zakje doen, blowtjes
laien: het is weer eens
ders dan aan de lopende
eeds drie chocolaatjes
martonnen doosje doen.
ibij: wat is er mis met
fdienen? Met de op-
ten van de pretsigaretten
straks nog meer men-
om wat voor reden dan
t aan een gewone baan
komen, bij DZB aan de
het schijnt dat je van de
an wiet alleen al stoned
°rden, dus dat wordt
plezierig relaxte bedoe-
'(tr in Roomburg,
invens ook een uitgele-
>s om Leiden voor eens
1 'op de kaart' te
En als politici ergens ge-
'an worden is het wel
DZB zou een hele 'lijn'
'verwante producten
'opzetten. Leidse grote
eidse silver- en goldtips,
Miliums, Leidse water-
pijpen, Leidse space cake en,
om een beetje bij het oude vak
van de DZB te blijven, Leidse
wiet-bonbons. Natuurlijk alle
maal met een logootje van de
Leidse sleutels erop. Een wiet-
lijn die Leiden tot in de verste
uithoeken van dit land be
roemd kan maken. En die, als
straks de bezwaren tegen soft
drugs in de rest van Europa zijn
verdwenen, Leiden wereldwijde
faam zullen bezorgen.
Maar met alle berichten over
kankerpatiënten die de tabaks
industrie voor de rechter dagen
is een kleine waarschuwing aan
het adres van de gemeente mis
schien wel op zijn plaats. In één
joint zit ongeveer net zoveel
teer als in een heel pakje siga
retten. En je moet het als ge
meente natuurlijk niet meema
ken om daarvoor voor de rech
ter te worden gedaagd.
Loer
Ze hebben elkaar tijdens de
conceptie diep in de ogen geke
ken, de ouders van de paarse
baby met twee linkervoeten die
het nieuwe college moet sym
boliseren. Terwijl ze met ver
eende krachten een wiegje in
elkaar timmerden voor de licht
gehandicapte boreling, ver
dween het laatste restje wan
trouwen als sneeuw voor de
zon. ('Hou jij die spijker vast,
dan tik ik hem voorzichtig op
zijn kop.') En toen ze uiteinde
lijk snikkend van geluk het wat
ongezonde kleurtje van de klei
ne mochten bewonderen, de
den ze een heilige belofte: Wij
zullen elkaar geen loer draaien.
Er is een nieuw college, en ie
dereen is gelukkig. De oude col
legepartijen kunnen trots mel
den dat het sociaal beleid on
aangetast is gebleven, de WD
kan goede sier maken met extra
geld voor de Leidse economie
en met lastenverlichting.
Het is alleen jammer dat het
sprookje van de lastenverlich
ting het nog geen week vol
heeft weten te houden.
Gisteren presenteerde de kers
verse schatkistbewaarder van
de WD, Berry Vos, de begroting
voor het volgend jaar. En wat
bleek? In plaats van de door de
liberalen zo fel bevochten 'hal
ve trend' mocht de WD'er het
volk vertellen dat de belastin
gen volgend jaar bijna twee
keer zo snel stijgen als de rest
van de prijzen. Geen halve
trend dus, maar een dubbele
trend. Daar kun je als WD-wet-
houder nog eens lekker mee
thuis komen.
Vos presenteerde de begroting
terwijl hij met zijn hele gewicht
bovenop dé letterlijke schatkist
zat. Hij hield een verhaal over
'stringent begrotingsbeleid'. De
boodschap was duidelijk: met
de WD achter de kassa past
Leiden voortaan goed op zijn
centen. Dat het nu juist de libe
ralen waren die terwijl de be
groting al bij de drukker lag nog
even snel een miljoentje uit de
schatkist gapten, daar moeten
we nu niet over blijven zeuren.
Dat wordt de komende weken
allemaal netjes weggewerkt.
En dat wegwerken, dat moet
dus gebeuren zonder dat er loe
ren worden gedraaid.
Ondertussen kan wethouder
Vos geen kast op zijn nieuwe
werkkamer opentrekken, of de
loeren vallen er bij bosjes uit.
Een gammele lening aan East-
London, een lastenverlichting
die uiteindelijk een verzwaring
blijkt te zijn... Met trillende
handen trekt de wethouder de
onderste lade van zijn bureau
open. Hij pakt de bruine ar
chiefmap, blaast het stof ervan
af, en leest. 'Ce...te...'
Wordt vervolgd.
tekst: aap rietveld en ruud sep
Marokkaanse vrouwen gooien bijltje er niet gauw bij neer
tekening: maarten wolterink
leiden annet van aarsen
Oudere Marokkaanse vrouwen
gaan vooral naar de dokter als
ze iets mankeren. Ze zien min
der in preventieve gezond
heidszorg en zijn niet snel ge
neigd om voorlichtingsbijeen
komsten over preventie te be
zoeken. Ze gaan meestal pas als
ze denken dat ze daartoe ver
plicht zijn. Dat blijkt uit een on
derzoek van de universiteit naar
de gezondheidbeleving van
Marokkaanse vrouwen in Lei
den. Gezondheidscentrum HA-
RA en de GGD hadden om een
dergelijk onderzoek gevraagd
omdat zij zelf al merkten dat
hun voorlichtingsactiviteiten
vaak niet of nauwelijks in trek
waren.
Wethouder H. Baaijens drong
aan op vervolgonderzoek naar
voorlichtingsmethodes die Ma
rokkaanse vrouwen aanspre
ken. „Dat is hard nodig, meer
nog dan vervolgonderzoek naar
de achterliggende oorzaken van
de lage opkomst bij voorlich
ting aan deze groep", aldus
Baaijens. „En als stap in de goe
de richting ben ik van de par
tij."
Het onderzoek valt uiteen in
drie delen. De onderzoeksters
vroegen zich ten eerste af hoe
Marokkaanse vrouwen ziekte
beleven en welke stappen ze
ondernemen om hulp te zoe
ken. Tweede vraag was wat de
vrouwen vonden van een con
creet voorlichtingsproject naar
aanleiding van het Bevolkings
onderzoek Borstkanker. Leidse
instellingen werd als laatste ge
vraagd naar hun ervaringen
met preventieve gezondheids
voorlichting aan Marokkaanse
vrouwen.
Tijdens de vele interviews
bleek een uitspraak telkens te
rug te komen: 'We gaan naar de
dokter als we ziek zijn'. De
vrouwen zien hun lichaam 'als
een auto' en de dokter 'als een
monteur'. Ze zijn pas echt ziek
als ze niet meer kunnen func
tioneren als moeder, echtgeno
te en huisvrouw. Ze gooien het
bijltje er niet snel bij neer. Over
het algemeen zijn ze tevreden
over de Nederlandse gezond
heidszorg.
Preventie is een verhaal
apart: daar doe je pas aan mee
als de overheid het verplicht. Zo
waren de vrouwen het althans
gewend toen ze nog in Marokko
woonden. Bovendien staat pre
ventie - het lot in eigen handen
nemen en vooruitzien - op ge
spannen voet met de voorzie
nigheid van Allah waarin veel
Marokkanen geloven.
Er zijn echter meer oorzaken
voor de lage opkomst bij voor
lichtingsbijeenkomsten, vooral
van practische aard. De vrou
wen zijn niet gewend om deel
te nemen aan publieke sociale
activiteiten, sommigen verke
ren in een sociaal isolement. Ze
zijn bovendien binnenshuis
verantwoordelijk voor tijdro
vende taken - huishouden en
opvoeden - waardoor ze nau
welijks tijd voor zichzelf heb
ben. Analfabetisme en de Ne
derlandse taal niet machtig zijn
spelen een rol. En de dames
zijn vaak op reis: naar kinderen
die buitenshuis wonen of naar
Marokko. Veel vrouwen laten
zich bovendien via andere
vrouwen informeren over ge
zondheidskwesties. Ze hebben
er zelfs een spreekwoord voor,
vrij vertaald 'vraag degene met
ervaring, vraag het niet aan de
dokter'.
Overigens bleek ondanks de
geringe belangstelling voor de
voorlichtingsbijeenkomsten de
uiteindelijke opkomst voor het
bevolkingsonderzoek vrij hoog:
53 procent van de Marokkaanse
vrouwen deed mee, tegen 74
procent van de Nederlandse
vrouwen. Veel Marokkaanse
dames hadden de uitnodiging
niet kunnen lezen of waren er
niet over ingelicht door hun fa
milie.
VANDAAG
QJ in deze krant
Jh circa
U vindt de baan
u die bij u past
