'In twee jaar nog
twee banken erbij'
)obberbeurs' kijkt schichtig richting millenniumspook
Economie
Ambitieuze puinruimer stapt op
Nieuwe snelle veerboot naar Terschelling
RUIM BAAN IN
ZUID-HOLLAND
Een pak melk, een brood en een polis....
Nederlandse werkgevers
minst rechtse in Europa
Loon-prijsspiraal dreigt
TERDAG 16 OKTOBER 1999
iedrijfsleven schrijft Oekraïne af
rRECHT Nederlandse bedrijven hadden eind volgende maand
^dagèn de BV Nederland BV moeten presenteren in de Oe-
aïne maar de Holland Expo is afgelast. Te weinig belangstel-
aldus het Nederlands Centrum voor Handelsbevordering
ICH). Slechts een handjevol bedrijven was bereid aan de
turs in de Oekraïnse hoofdstad Kiev deel te nemen. Het ge
ek aan interesse wordt vooral geweten aan de ronduit beroer-
economische situatie in de ex-Sovjetrepubliek. Het land staat
n de rand van een faillissement en ligt overhoop met het In-
pationaal Monetair Fonds. De koers van de munteenheid is
jaar verder gezakt, waardoor exporteren voor Nederlandse
dememers naar Oekraïne duurder is geworden. De aanstaan-
presidentsverkiezingen zorgen bovendien voor politieke on-
kerheid.
[oreaanse bonden eisen 8 ton van IMF
)UL_t Zui^-Koreaanse vakbonden eisen van het Internationaal
onetair Fonds (IMF) een schadevergoeding van 808.000 gul-
Ze achten het fonds verantwoordelijk voor ontslagen in de
nksector. De eis is gisteren neergelegd bij een rechtbank in
oul. Het IMF zou geen rekening hebben gehouden met de
ecifieke omstandigheden in Zuid-Korea, waardoor drie mil-
mensen hun baan hebben verloren, aldus een vakbond
Et 80.000 leden. Het IMF stelde eind 1997 voor Zuid-Korea
steunpakket samen van ruim 125 miljard om uit de grote fi-
nciële problemen te komen. Voorwaarde was dat Seoul de fi-
nciële sector zou saneren. Daardoor kwamen vele bankem-
jyees op straat te staan.
ransen willen Britten niet in EADS
jus» Voor British Aerospace is voorlopig geen plaats in het
ïvangrijke Europese industrieconcern EADS. President-direc-
irCamus van het Franse Aerospatiale Matra maakte dat giste-
duidelijk. De Britten zijn wel welkom bij de divisie verkeers-
Egtuigen, maar een toetreding tot het totale EADS-concerns is
it aan de orde. Zijn verklaring kwam een dag na de aankondi-
igvan de Fransen met de Duitse branchegenoot DASA te fu-
en tot één, zeer omvangrijk Europese onderneming in lucht-
ruimtevaart alsmede de wapenindustrie. Over samenwerking
sen EADS en de Britten wil de Fransman wel praten. Die zijn
or 20 procent partner in het huidige Airbus. Dit vliegtuig-
jwconsortium is voor 80 procent in handen van EADS.
Rabo-topman Smits wil snel uitbreiding Nederlands-Duitse alliantie
De alliantie tussen de Rabobank en de Duitse coöpera
tieve bank DG Bank moet binnen twee jaar zijn aange
vuld met minimaal twee partners. Dit is nodig om we
reldwijd een rol te kunnen spelen. Dat zei Rabo-topman
H. Smits gisteren bij de bekendmaking van de Neder
lands-Duitse samenwerking.
utrecht anpdustrie. Dat is het terrein waar
Rabo International zich na de
,,De reacties zijn bemoedigend, recent afgeronde reorganisatie
maar we moeten wel laten zien in zou specialiseren. Sectoren
dat het concept werkt. Dat zal als media, telecommunicatie,
geen een tot twee jaar duren." informatietechnologie-software
Hij acht de kans gering dat alle en energie zullen worden toe
veertien leden die elkaar nu in
Unico-verband geregeld Euro
pees treffen zullen aansluiten.
B. Thiemann, voorzitter van
de DG Bank noemden de alli
antie 'essentieel' om de toe
komst te verzekeren. „We moe
ten ons Europees bundelen om
de Europese veranderingen aan
te kunnen." Beide topmannen
zien het als hun missie om de
samenwerking te laten uitgroei
en tot een Europese coöperatie
ve financiële groep.
De alliantie die DG-Rabo-
bank International gaat heten,
richt zich in eerste instantie op
de voedings- en agrarische in-
Beide banken bundelen hun
zakelijke en internationale on
derdelen in de joint venture. Zij
worden voor de helft eigenaar.
Dit nieiiwe bedrijf heeft vesti
gingen in veertig landen, een
balanstotaal van 352 miljard
gulden en 6.000 werknemers.
De partijen rekenen op 440 mil
joen synergievoordelen, die
voor driekwart uit kostenbespa
ringen komen. Smits verwacht
niet dat er daarbij ontslagen
vallen.
De beide moederbanken blij
ven in de opzet zelfstandig. Zij
denken zo hun thuismarkten
goed te kunnen bedienen en
ook internationaal opererende
klanten beter van dienst te kun
nen zijn. Dan gaat het om za
ken als advisering bij en finan
ciering van overnames, begelei
ding van een beursgang, ver
mogensbeheer, risicomanage
ment, bedrijfsfinanciering en
effectenhandel.
Rabo-dochters Robeco en In
terpolis blijven nog buiten de
samenwerking. DG Bank heeft
ook zulke bedrijven. „Stuk voor
stuk wordt bekeken of die ook
tot een joint venture kunnen
leiden. Een beursgang van de
Rabobank is absoluut niet aan
de orde. Voor de joint venture
behoort het wel tot de moge
lijkheden."
De banken vullen elkaar goed
aan benadrukten beide toplie-
den. De Rabobank heeft een in
ternationaal netwerk en is sterk
in de voedings- en agrarische
sector. De DG bank heeft een
sterke positie bij het Duitse be
drijfsleven, een belangrijke
markt voor veel van de Rabo-
klanten. In de producten die
beide banken aanbieden zit ook
weinig overlap.
Rabobank-topman H. Smits en zijn collega van de Duitse DG Bank lichtten gisteren in Utrecht toe wat de
plannen zijn met de kerverse internationale bankalliantie DG-Rabo International, foto wfa wim Hendriks
utrecht anp
Hij wilde de baas worden van
de nieuwe internationale alli
antie, werd gepasseerd en
stapt op. Maarten Hulshoff
(51) legt op 1 november zijn
activiteiten neer. De Duitser
Uwe Flach krijgt de post die
Hulshoff begeerde. Hulshoff
stapte begin dit jaar over van
kredietverzekeraar NCM om
bij het kwakkelende Rabo In
ternational orde op zaken te
stellen. Een klus die hij in acht
maanden klaarde. Bij zijn vo
rige werkgever voerde hij in
1995 een harde saneringsope
ratie door met de codenaam
Tango.
„Zijn ambities waren om
weer leiding te geven in de
nieuwe joint venture, maar
daar is maar plek voor één
CEO. In dit geval is hij dat niet
geworden", verklaarde direc
tievoorzitter H. Smits het ver
trek.
Rabo International is niet de
plek voor lange glanzende
loopbanen. In 1998 vertrok di
rectievoorzitter A. Arnold, die
nauw bij de opzet van Rabo
International betrokken was.
Kort daarna stapten de direc
tieleden Van der Stelt en Von
Ungern-Sternberg om per
soonlijke redenen op. In au
gustus verliet na een verblijf
van acht maanden topmana
ger Bill Cuthbert de Rabo-bu-
relen.
toronderzoek
ïitse oplichter
in beleggers
Openbaar Ministerie in
mond maakte gisteren be-
dat een gerechtelijk voor-
rzoek loopt tegen de Duit-
Idmakelaar, die 140 beleg-
voor honderden miljoenen
opgelicht.
Heerlense raadsman mr.
iera die 140 gedupeerden
Ie voortvluchtige meester-
iter vertegenwoordigt,
at Justitie zijn telefoons
Of dat gebeurt wil Justi-
zeggen.
idvocaat gaat de schade
ijn cliënten in een civiele
•dure verhalen op ABN
Volgens hem heeft de
werkster beleggingen van
iliaal in Geleen mensen
'erwezen naar het kantoor
de man in het Belgische
mechelen en zou zij hier-
irovisie hebben gekregen,
leeft dus forse bedragen
itreken", aldus Spera. De
en de medewerkster ont-
■n alle beschuldigingen.
harlingen De vaartijd tussen de haven van het Friese Harlingen en het waddeneiland Terschelling wordt binnenkort een stukje korter. Rederij Doeksen heeft een
boot in gebruik genomen. De 'Najade', zoals het nieuwe schip heet, maakte deze dager een aantal proefvaarten op de Waddenzee. foto gpd
nieuwe snelle veer-
catrinus van der veen
de Amsterdamse beurs lijkt 1999 een verlo-
ar te worden. De afgelopen maanden werd
de maat gepresteerd door de steeds weer
ikende rente-onrust. En langzaam komt het
[iniumspook dichterbij. De financiële mark
orden nerveuzer. Weliswaar heeft het Wes-
bedrijfsleven de millenniumbug goed be-
:n, maar misschien gooien Oost-Europa en
oet in het eten.
handelaar bij een Amsterdamse commis-
Jr: „Institutionele beleggers houden het
ast om pas na de eeuwwisseling te gaan be-
1. Daarom zie je de beurs maandenlang een
trtse beweging maken."
rente heeft alvast een voorschot genomen.
De kort lopende rente is fors opgelopen door de
angst voor de eeuwwisseling, zo verklaart Arno
Barens, adjunct-directeur economisch bureau bij
de Van Lanschot Bank. De angst dat er na de
eeuwwisseling geen geld is te krijgen door com
puterstoringen drijft de rente op. Barens denkt
dat de psychologie op de markt de komende
maanden een heel eigen rol gaat spelen. „De ver
wachting is dat de financiële markten het in de
cember heel rustig aan doen. Misschien dat be
leggers een deel van hun aandelenpakket verko
pen."
Rene Lokenberg, hoofd research van Van der
Hoop Effektenbank, is ook niet enthousiast. Hij
noemt 1999 nu al een 'verloren jaar'. De vooruit
zichten voor de rest van het jaar zijn niet al te
best. De komende weken worden beleggers
steeds nerveuzer, zo denkt Lokenberg.
Niet alleen dreigen de centrale banken van de
VS en Europa de rente te verhogen, iets waar de
beurs toch al een hekel aan heeft, maar wordt het
sentiment ook nog eens verziekt door de angst
voor een onrustige millenniumwisseling. En dat
terwijl de AEX in ruim negen maanden maar een
paar procent won. In 1998 en 1997 dikte de
beursindex nog met respectievelijk bijna 30 en
ruim 40 procent aan.
Lokenberg: „Je kunt erop wachten. Als de me
dia intensiever over de eeuwwisseling gaan
schrijven dan zullen er beleggers zijn die hun
stukken de deur uit doen." Volgens de analist
sluiten de institutionele beleggers waarschijnlijk
eind november hun boeken in afwachting van
het jaar 2000. Barens van Van Lanschot Bank ziet
het niet zo somber in. Als de koersen ver wegzak
ken biedt dat koopjesjagers kansen. En als het
millenniumcircus voorbij is dan laat het Damrak
misschien een rally van opluchting zien. „Dat
zag je ook na de introductie van de euro begin dit
jaar. Toen sprongen de koersen omhoog uit pure
opluchting dat alles goed was gegaan."
Ook Van der Hoop houdt rekening met een
sterk koersherstel na 1 januari. Daarom is het
misschien slim om in november al aandelen te
kopen, zo meent de bank. „Beter te vroeg inge
stapt, dan te laat." De Amsterdamse bank ziet de
AEX, die nu rond de 550 punten zit, in het jaar
2000 zelfs opstomen naar de 650 punten. Wordt
het misschien toch nog een leuk jaar voor de be-
INOMISCH KORT
ïitse autofabrikant AUDI, eigendom van Volkswagen, roept
Iwijd 37.000 auto's terug. Het gaat om de sportwagen TT. Ei
re hadden geklaagd over het rijvermogen van het model. De
worden zonder kosten omgebouwd. De TT krijgt onder
nieuwe stabilisatoren.
rital ZWEDEN dat voorstander is van de EURO is groter dan
'l37 ?er tegenstanders, zo blijkt uit de twee jongste opinieonder-
n. Het verschil in de peiling van de "krant Svenska Dagbladet
uit op drie procent. De enquête vaq Dagens Industri gaf een
van twee procent. Terwijl 36 procent vasthoudt aan de ei-
.«Utionale kroon, wil 38 procent de Europese munt invoeren.
HEI:)! UT VI ik'liN
moeten studerend en werkzoekend Zuid-Holland
op zaterdag 30 en zondag 31 oktober 1999
in de Groenoordhallen te Leiden
iformatie over de beurs en het presenteren van
w bedrijf of onderwijs instelling tijdens deze
beurs: O.G.Z.b.v.
tel. 040 - 2808409, fax 040 - 2808401
den haag toon kolkman
alex bogers
Bij Albert Heijn wordt de financiële
dienstverlening menens. Na jaren roepen:
'Wij gaan bankproducten verkopen' is de
kogel door de kerk. Wereldwijd zijn de
Ahold-bazen het eens geworden over de
stap samen met Aegon. Het concern
maakt gebruik van de kennis die is opge
daan in Zuid-Amerika.
Op zich is het niets nieuws dat publiek
in de winkel ook een verzekerinkje kan af
sluiten en geld kan storten. Veel V&D-fili-
alen hebben al sinds mensenheugenis
een bank- en verzekeringskantoor, vroe
ger luisterend naar de naam Vendopolis.
Verder is een aantal postagentschappen
(uitgeklede postkantoren) gevestigd in su
permarkten op het platteland. En staan er
ook al lang pinautomaten in supermark
ten.
Twee nieuwe initiatieven dienden zich
een paar maanden geleden aan. Rabo
bank opende in het Twentse Haaksbergen
'op proef een vestiging in de super Plus
markt. Kledinggigant C&A ging in zee met
verzekeraar Sterpolis. Ook weer als proef
werd in vijf filialen een onbemand loket
geplaatst met folders waarmee de klant
ter plekke een verzekering kan kopen.
In Den Haag staat het hokje op de twee
de etage tussen de damesschoenen en het
damesondergoed. Een druk punt in de
winkel maar de kopende dames hebben
geen oog voor de stand. Zelfs niet als ze er
doorheen lopen naar de roltrap. In het
hokje staat een display met een vijftal fol
ders voor de meest voorkomende verze
keringen zoals de aansprakelijkheidsver
zekering, een reisverzekering en een on
gevallenverzekering. Aan twee tafels kan
de klant de formulieren invullen en in een
speciaal daarvoor bedoelde bak stoppen.
Voor een doorlopende reisverzekering
kan de klant ook gebruik maken van een
computer. Het programma loodst de
klant zeer snel naar de aankoop. Voor je
het door hebt koop je een reisverzekering.
De informatie die de koper krijgt is zeer
summier. De klant weet alleen de prijs die
hij het eerste jaar betaalt, een aanbieding.
Voor de premie daarna kan de klant bel
len. Na een minuutje of twee wachten,
wordt hij ook echt geholpen door een me
dewerker 'van de telefonische verkoop-
dienst van Sterpolis. De premie in volgen
de jaren is 150 gulden, 25 piek meer dan
het eerste jaar.
De proef bij C&A is geen succes, laat
een woordvoerder weten. Ook Sterpolis is
volgens hem niet tevreden. De proef zal
overigens geen vroegtijdig einde krijgen,
wordt verzekerd.
Meer succes heeft de Rabobank in
Haaksbergen. In de supermarkt Plus
markt is drie maanden geleden een 'Ra-
boshop' geopend. De winkel is vooral op
gezet om advies te geven over financiële
producten. Ook de 'simpele' producten
zoals een aansprakelijkheidsverzekering
en reisverzekering zijn er te koop.
De Raboshop doet anders dan Sterpolis
veel meer haar best het gezellig te maken
voor de klanten en om ze ook geïnteres
seerd te krijgen in de producten. Zo moet
iedereen die tijdens winkelopeningstijden
geld wil pinnen door de winkel en dus
langs de verkopers. Als de verkopers niet
al druk zijn proberen ze 'een praatje' aan
te gaan. Als de winkel is gesloten kan de
'pinner' buiten terecht.
De inrichting van de Raboshop is so
berder dan de meeste bankkantoren. Op
de grond liggen dezelfde tegeltjes als in de
supermarkt. Om wat meer vertrouwen te
wekken is de shop deels ingericht als een
keuken. Volgens een medewerker van de
bank wordt nergens zo makkelijk gespro
ken als aan het aanrecht. Een koelkast
met vriesvak maakt het klanten mogelijk
net gekochte spullen koel te bewaren tij
dens een gesprek.
Geld opnemen is alleen mogelijk via de
pinautomaat. Wie geld wil storten wordt
verwezen naar het hoofdkantoor. Datzelf
de geldt voor ingewikkelder bankzaken als
hypotheken. Het 'supermarktgevoel'
wordt er versterkt door maandelijkse ac
ties. Zo krijgt deze maand iedereen die
een spaarrekening opent met minstens 25
gulden op de rekening, een kilo appels
gratis. In september kon een door de
Plusmarkt gevulde rugzak worden meege
nomen als voor een totaalpakket bij de
Rabo werd gekozen.
Dat de Haaksbergse Raboshop navol
ging krijgt, lijkt vrijwel zeker. Volgens een
woordvoerder verkoopt de shop meer dan
vooraf gedacht.
den haag anp
Werkgevers in Nederland zijn
de minst rechtse werkgevers in
Europa, vindt FNV-voorzitter L.
de Waal. Soms zijn nog wel van
deze of gene werkgever opvat
tingen te horen die dat logen
straffen, zoals van de voormali
ge Philips-topman Timmer.
„Maar die wordt dan met me
dedogen door zijn collega's
aangekeken en dat is maar goed
ook." De Waal zei dit gisteren
in de Sociaal-Economische
Raad bij het afscheid van VNO-
NCW-voorzitter H. Blankert als
SER-lid. Blankert, die in no
vember het voorzitterschap
overdraagt aan Shell-topman j.
Schraven, was volgens De Waal
als dé exponent van de relatief
gematigde opvattingen in on
dernemersland.
Blankert was altijd uit op
deals, aldus de vakbondsvoor
man. Hij typeerde hem verder
als sympathiek en absoluut be
trouwbaar. Blankert is zeven
jaar lid is geweest van de SER.
ECONOMIE WIJZER
Vorig kwartaal zijn de huizen in
ons land gemiddeld weer ze
ventien procent duurder ge
worden. Maar het eind van de
huizenbonanza is in zicht. In
mijn glazen bol zie ik wat De
Nederlandsche Bank in de hare
ziet: een verdere stijging van de
inflatie en de rente. De krapte
op de arbeidsmarkt - in het on
derwijs, de zorg, de lagere tech
nische beroepen
en de informatica -
bestaat al langere
tijd, maar onder
hand wordt ze nij
pend.
Onder invloed van
de vergrijzing stijgt
het beroep op de
zorg. Tegelijk zien
ziekenhuizen zich
gedwongen soms
hele afdelingen te
sluiten door gebrek
aan personeel. Een
nieuwe babyboom staat zo da
delijk te trappelen om onder
wijs, terwijl het aanzien van het
leraarsvak is gezakt naar een
historisch dieptepunt. Ook in
de thuiszorg snijdt het mes aan
twee kanten.
De vraag stijgt terwijl het aan
bod daalt, en het gebrek aan
personeel stuwt de lonen op.
Voor vast personeel maar ook -
minder zichtbaar en beheers
baar - voor de bijna 400 miljoen
uren die er jaarlijks via de uit
zendbureaus lopen. De bonden
zetten in op een loonsverho
ging van drie procent. Als.je ziet
dat de prijzen gemiddeld met
ruim twee procent zijn geste
gen, de huizenprijzen nog niet
eens meegerekend, dan is die
eis niet overdreven.
Hoe het komt dat de Neder
landse prijsontwikkeling bin
nen Europa zo uit de pas loopt,
is niet duidelijk. Minister Zalm
houdt het op de nieuwe kle
dingcollectie, die dit najaar
vroeger dan anders in de win
kels lag. Die verklaring overtuigt
niet.
De Nederlandse inflatie ligt al
veel langer boven het Europese
gemiddelde. In augustus was ze
zelfs de hoogste. Daar komt bij
dat onze invoer uit landen bui
ten Europa in de laatste twaalf
maanden, door de gestegen
olieprijs, tien procent duurder
is geworden. Het duurt even
voordat dat doorwerkt in de
eindprodukten. Voeg daarbij de
looneis van drie procent, waar
van we niet precies weten hoe
hard die in de consumptieprij
zen doorwerkt. Met het oog op
de inflatie van de import lijkt
het realistisch, de doorwerking
op 100 procent te schatten. Dan
komt de loon- en prijs-inflatie
samen uit op ruim vijf procent.
Pauline van de Ven
econome en
publiciste
Dan zou je verwachten dat de
nominale rente drie procent
mee stijgt.
Dan hebben we nog geen reke
ning gehouden met de econo
mische stimulans van vijf mil
jard gulden die Vermeend en
Zalm willen uitdelen als massa
ge voor hun nieuwe belasting
plan. Dat zal de economie en
het arbeidstekort extra opstu
wen. Zo tekent
zich een loon-
prijsspiraal af. De
olieprijzen drij
ven de consump
tieprijzen op; de
hogere prijzen
leiden tot hogere
looneisen: de ho
gere lonen drij
ven de consump
tieprijzen nog
verder op; de
overheid stimu
leert ook nog; en
de banken verhogen de rente
om de inflatie goed te maken.
De rentestijging - belangrijk
voor de gezinsuitgaven! - luidt
de volgende ronde in.
Had het kabinet die vijf miljard
gulden ingezet om de tekorten
in het onderwijs en de zorg op
te vangen. Niet alleen zou het
dan een belangrijke bijdrage le
veren aan de oplossing van een
maatschappelijk probleem, ook
was het inflatiegevaar afge
zwakt. In plaats daarvan drei
gen de problemen onopgelost
te blijven en de inflatie aange
wakkerd.
Het is een potverterend beleid,
waar het volgende kabinet - en
de huizenbezitters! - nog zuur
van zullen oogsten. In feite
wordt de economische stabili
teit voor jaren ondergeschikt
gemaakt aan de eenmalige in
voering van een belastingplan,
dat bovendien toch weer ver
sneden wordt als Europa fiscaal
harmoniseert.
Met dit beleid trekt het kabinet
een wissel op de toekomst. Het
is verrassend hoe politici altijd
opnieuw het cliché willen be
vestigen dat ze kortzichtig zijn.
Vermeend gaf het laatst op tv
eerlijk toe. 'Ik ben niet iemand
die vooruit kijkt,' zei hij tegen
Felix Rottenberg.
Misschien komt het doordat
het binnen een coalitiebestel
zoals het onze, met haar eeuwi
ge compromissen, haast onmo
gelijk is om wat voor een Idee
dan ook te verwezenlijken. Zo
dat mensen met een Idee en
een toekomstvisie niet graag de
politiek in gaan. Een andere
verklaring heb ik niet. Het zal
ook deze keer wel weer loslo
pen, we redden ons er al een
dikke 150 jaar mee, maar stom
is het wel.
