Leger Chili steunt
onderzoek vermisten
Demonstratie studenten in Jakarta eindigt in veldslag
Tanzanianen rouwen massaal om 'vader des vaderlands'
Buitenland
IPKLASSE MULTI-MEDIA PC
Een brief van thuis
Kritiek op toespraak Habibie
Nederland streeft naar Europees asielbeleid
Ruim duizend arrestaties
bij mega anti-drugactie
VN-onderzoek: Kosovo-oorlog geen milieuramp
*1
"J hi
:rtien jaar cel voor aids-besmetting
jAi Een rechtbank in het Noord-Italiaanse Cremona
een man veroordeeld tot veertien jaar cel, omdat hij zijn
enote met HIV (het aidsvirus) heeft besmet. Hij wist al
iun huwelijk dat hij de dodelijke ziekte onder de leden
)at had hij verzwegen. Vlak voor de dood van zijn vrouw
97 plunderde de man hun gezamenlijke bankrekening en
itte naar Mexico.
eist sloop 'anti-Roma muur'
eisi
-%ESL!
De Europese Unie (EU) heeft gisteren op hoge poten
tdat Tsjechië de 'anti-Roma muur' onmiddellijk afbreekt,
ijaar na de val van de Berlijnse muur, willen we in Europa
.muren meer zien", zei EU-commissaris Günter Verheu-
De omstreden muur werd woensdag in het Noord-Bo-
ise stadje Usti nad Labem opgetrokken, op last van het ge-
itebestuur. De 65 meter lange, twee meter hoge betonnen
r scheidt twee flats die door zigeuners (Roma) worden be
id van hun overburen die al jarenlang klagen over geluids-
ast. De regering heeft de afgelopen weken vergeefs gepro-
d de bouw van 'de muur van de schaamte' tegen te hou-
Woedende zigeuners uit het hele land hebben gedreigd
Usti nad Labem te komen om de muur af te breken.
ter slachtoffers Japans kernongeval
Bij het ongeval in een uraniumfabriek in het Japanse To
rna zijn eind september 69 mensen door radioactieve stra-
jesmet, twintig meer dan tot dusverre bekend. De meeste
itoffers, die als gevolg van een ontploffing in de fabriek vie-
tijn werknemers van de onderneming JCO. De fabriek waar
stofstaven werden gemaakt, blijkt zich al sinds 1993 niet te
len gehouden aan de productievoorschriften. De productie
opgevoerd door het niet zo nauw te nemen met de veilig-
|cende Grieken, werkende Britten
Grieken zijn zware rokers. In Frankrijk leven vrouwen
jt, in Zweden de mannen. Britten en Grieken maken de
tewerkweken. De babysterfte is het hoogst in Portugal. De
i komen uit het nieuwe Eurostat-jaarboek. Daarin zijn sta
ten uit de vijftien 15 EU-landen opgenomen. Finland staat
itreft zelfmoord aan kop: 41,8 op de 100.000 mannen ple-
r zelfmoord. Ter vergelijking: in het land met de minste
iden, Griekenland, plegen 5,2 op de 100.000 mannen
ird. Portugal voert de lijst aan met verkeersongelukken:
ip de 100.000 mannen komen daar om in het verkeer. Ook
n de rookgewoonten bestaan grote verschillen. Grieken ro-
jemiddeld 3.020 sigaretten per jaar, de Finnen slechts 817.
•U-gemiddelde ligt op 1.646.
ledende menigte belaagt SFOR
Vier SFOR-soldaten zijn in het Kroatische gedeelte van
ïid-Bosnische stad Mostar gewond geraakt. Zij werden
een woedende menigte met stenen en eieren bekogeld
at zij illegaal opgeslagen wapens in beslag wilden nemen,
ostar, dat is verdeeld in een Kroatisch deel en een moslim-
zitten Franse en Spaanse SFOR-troepen. Sinds in 1994 on-
X ware Amerikaanse druk een moslim-Kroatische federatie
iven zag is de situatie in Mostar ogenschijnlijk genormali-
Onderhuids blijven de etnische spanningen echter aan-
en en aan beide zijden zijn ultranationalisten actief.
rangenisstraf voor 'hackers'
Computercriminelen lopen in België de kans voor ja-
chter de tralies te belanden. De regering- Verhofstadt
gisteren met een wetsvoorstel dat inbreken in computers
aar stelt. Op 'valsheid in informatica' staat een gevange-
af die kan oplopen tot vijf jaar en een boete van 20 miljoen
(ruim 1 miljoen gulden). 'Valsheid in informatica' is bij-
leeld het namaken van creditcards of het vervalsen van di-
contracten. Hackers (krakers) worden evenmin ontzien,
ken in een netwerk kan een gevangenisstraf tot één jaar of
oete van maximaal 5 miljoen frank opleveren. België
kin augustus op van een hacker die via de internetsite van
merale Bank persoonlijke gegevens van klanten wist te
rhalen.
uwe leden Veiligheidsraad
ork» De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties
vier nieuwe leden gekozen die kunnen plaatsnemen in de
(heidsraad. Bangladesh, Jamaica, Mali en Tunesië. De vijf-
lstaat moet nog in een tweede stemronden worden aange-
n. De Veiligheidsraad telt vijftien leden waaronder vijf per-
ente: de Verenigde Staten, Rusland, China, het Verenigd
nkrijk en Frankrijk. De tijdelijke lidstaten worden gekozen
een periode van twee jaar.
ka's zwaar vergiftigd
Li De orka's voor de kust vari het Canadese Brits-Colum-
lehoren tot de meest vergiftigde zeedieren ter wereld. Veel
in hebben grote hoeveelheden pcb (polychloorbifenyl) in
lichaam, blijkt uit onderzoek van het Regeringsinstituut
Oceaanstudies. In tientallen orka's zijn hoeveelheden pcb
nden die vier keer zo hoog zijn dan in Beluga-walvissen,
het noorden van Canada leven. Ongeveer de helft alle or-
die de afgelopen zes jaar in de Canadese regio zijn geboren,
niet meer. De orka's krijgen de schadelijke stoffen waar-
nlijk door het eten van vergiftigde vissen. De toepassing
ie pcb's is overigens in Canada en de VS sinds het begin
de jaren zeventig goeddeels verboden.
t gegijzelde VN-ers vrijgelaten
L! Vier van de zeven VN-medewerkers die woensdag in de
andige Georgische provincie Abchazie werden ontvoerd
vrijgelaten. Dat hebben de Georgische autoriteiten gemeld,
rijgelaten gijzelaars komen uit Duitsland, Zwitserland, Uru-
ren Tsjechie. Een Zweed, een Griek en een Abchazische
worden nog vastgehouden. De ontvoerders hadden ruim
D00 gulden losgeld geeist voor hun gijzelaars, maar de voor-
rvan het parlement zei dat Georgie geen losgeld had be-
1- Ongeveer 100 VN-waamemers moeten in Georgie toezien
e naleving van een bestand tussen het regeringsleger en se-
tisten in Abchazie, een provincie aan de Zwarte Zee in het
dwesten van de voormalige sovjetrepubliek waar in 1992-
!n afscheidingsoorlog woedde.
jakarta* theo haerkens
Meer dan tienduizend studenten hebben gisteren in het centrum van Jakarta
gedemonstreerd tegen president Habibie, die in het Raadgevend Volkscon
gres, het hoogste staatsorgaan, zijn beleid van de afgelopen anderhalf jaar
verdedigde. De demonstratie liep uit op een uren durende veldslag met vei
ligheidstroepen, waarbij zeker vijf mensen ernstig gewond raakten. Zo'n
twintig studenten werden in het ziekenhuis opgenomen.
avond zijn beleid van de afgelopen an
derhalf jaar verdedigd. Hij wil herko
zen worden, maar de studenten zijn
hem meer dan zat. Ze dragen vlaggen
met zich mee met het portret van zijn
grootste rivaal: 'Megawati, president
van het volk', maar ook dikke stukken
hout en een honkbalknuppel. Honder
den tikken ritmisch met stenen op de
vangrails, een geluid dat aanzwelt tot
dreunend oorlogsgetrommel.
Terwijl demonstranten geroutineerd
correspondent
Met daverende knallen exploderen op
een van de grote doorgaande wegen in
Jakarta traangasgranaten. Een massa
van zeker tienduizend studenten pro
beert zich uit de voeten te maken,
maar kan geen kant op. De weg waar
aan de parlementsgebouwen liggen is
omzoomd met hoge hekken.
President Habibie heeft hier gister
met drinkwater het traangas uit hun
ogen wassen, worden de eerste ge
wonden bewegingsloos door hun
schreeuwende kameraden afgevoerd.
Zodra duidelijk is dat de veiligheids
troepen niet meer schieten of achter
hen aan komen, hergroeperen de stu
denten zich voor een nieuwe ronde.
En ze zingen dat ze doorgaan tot de
dood.
Ze zijn woedend, kondigen revolutie
aan en eisen het vertrek van Habibie,
die beschouwen als een representant
van het oude regime van ex-president
Soeharto. Ze eisen ook dat Wiranto
opstapt, de opperbevelhebber van het
leger en minister van defensie. Habi
bie heeft hem dinsdag nog aangewe
zen als zijn vice-president in geval hij
voor een nieuwe termijn wordt geko
zen. Dat het onderzoek naar de cor
ruptie van Soeharto halfhartig werd
uitgevoerd en aan het begin van de
week zelfs volledig is afgesloten, bevalt
de studenten helemaal niet.
's Avonds om zeven uur zou de bij
eenkomst beginnen waar de president
het woord zou voeren, maar door de
rellen wordt die uitgesteld. Veel leden
van het Volkscongres zijn nog niet ko
men opdagen, de president zelf zal la
ter via de achteringang arriveren. Het
begin van de vergadering loopt uren
vertraging op.
Een poging van Amien Rais, de nieu
we voorzitter van het Volkscongres,
om de studenten tot kalmte te manen,
mislukt. Rais laat zich samen met Kwik
Kian Gie, een prominent lid van Mega
wati's PDI-Perjuangan en Matori van
de gemaügde moslimpartij PKB naar
de plaats rijden waar de studenten en
de veiligheidstroepen met elkaar vech
ten. Rais is niet bang en heeft al vaker
het woord gevoerd bij demonstraties.
Rais roept de studenten op tot kalm
te. Veel helpt het niet in het geknal en
geknetter, want een megafoon is er
niet. Bovendien proberen de studen
ten zich te beschermen tegen de stin
kende salvo's uit een tweetal waterka
nonnen. De delegatie trekt zich dan
ook razendsnel terug in de richting
van de parlementsgebouwen, waar
een hulpeloos knipperende neonver
lichting de leden van het Volkscongres
van harte welkom heet.
jakarta theo haerkens
De speech waarin president
Habibie gisteren verantwoor
ding aflegde voor zijn beleid
van de afgelopen anderhalf
jaar, is slecht ontvangen in In
donesië. Waarnemers hebben
zich zeer kritisch uitgelaten. Ze
stelden dat de president de za
ken aanzienlijk mooier voor
stelt dan ze zijn.
Leden van het Raadgevend
Volkscongres onderbraken de
drie uur durende rede enkele
malen om van hun ongenoegen
blijk te geven. Drie partijen,
waaronder de PDI-Perjunangan
en de gematigde moslimpartij
PKB die elk een eigen presi
dentskandidaat hebben, gaven
te kennen de speech onder de
maat te vinden.
Habibie ging vooral in op zijn
inspanningen de economie
weer op poten te helpen en het
democratiseringsproces te vol
tooien. Hij verdedigde ziijn be
sluit om het onderzoek naar de
corruptie van zijn voorganger
Soeharto stop te zetten. Hij zei
dat de onlusten in Ambon, At-
jeh, West-Kalimantan (Borneo)
en andere plaatsen de eenheid
van het land niet daadwerkelijk
bedreigt.
Economen verwierpen de
toespraak van de president on
middellijk. Zij wezen erop dat
de afgenomen inflatie zeker
niet uitsluitend een gunstig te
ken is. „Dalende prijzen zijn
ook een indicatie voor de afge
nomen koopkracht van de
mensen". Voor de stabilisering
van de roepia mocht Habibie
zich evenmin op de borst klop
pen. Doordat er nauwelijks nog
buitenlandse schulden worden
afbetaald, is er vrijwel geen
vraag naar dollars, verklaarde
een econoom.
Een vertegenwoordiger van
de zakenwereld verwees de ge
claimde economische groei als
weinig betekenisvol naar de
prullenbak. „In '98 zaten we in
zo'n diep dal dat iedere verbe
tering leidt tot indrukwekkende
groeicijfers".
Politieke waarnemers spra
ken van 'misleiding' omdat Ha
bibie aan alle falen voorbij ging
en slechts successen noemde.
Hem werd verweten politieke
vrijheden niet serieus te ne
men. „Er worden geen politieke
activisten meer opgepakt, maar
wel demonstranten en andere
onschuldige mensen doodge
schoten".
Nabestaanden wantrouwen onderzoekers
Het Chileense leger heeft ingestemd met een onderzoek
naar het lot van zo'n 1.200 mensen die verdwenen tij
dens het militaire regime. Het is voor het eerst sinds de
staatsgreep in 1973 dat de militairen hun medewerking
verlenen aan zo'n onderzoek. Familieleden van de
'desaparecidos' (vermisten) hebben weinig vertrouwen
in de goede intenties van de onderzoekers.
naurski Een Russische soldaat
leest een brief van zijn moeder,
terwijl hij in een loopgraaf in
Tsjetsjenië zit. Volgens de Tsje
tsjeense legerleiding hebben de
Russische bombardementen op
Tsjetsjenië sinds 5 september aan
meer dan tweeduizend mensen
het leven gekost. Ongeveer acht
duizend burgers zijn gewond ge
raakt. De Tsjetsjenen melden ver
der dat door de bombardementen
ruim twintig procent van de hui
zen is verwoest en tachtig procent
van de infrastructuur. Volgens de
Russische premier Poetin gaat de
oorlog met minimale verliezen
gepaard. Een Russische legeroffi
cier meldde dat de voorste troe
pen nu ongeveer twintig kilome
ter van de hoofdstad Grozny ver
wijderd zijn. Het Tsjetsjeense par
lementslid Idigoeov heeft de Ver
enigde Naties en de Raad van Eu
ropa om hulp gevraagd, maar bei
de organisaties wilden hem niet
ontvangen. foto epa
santiago de chile efe/rtr
Woordvoerders van het leger
deden de toezegging tijdens
een ontmoeting met een onder
zoekscommissie, die door de
regering is ingesteld. De com
missie moet nu eindelijk eens
helderheid bieden over wat er is
gebeurd met de gevangenen die
zijn verdwenen tijdens de mili
taire dictatuur van Pinochet
van 1973 tot 1990.
Het leger en de commissie
gaan een onderzoek doen aan
de hand van een lijst met 1.200
mensen die toen gevangen za
ten, en van wie sindsdien niets
meer is vernomen. In het over
leg komen voor het eerst mili
tairen, mensenrechtenactivis
ten, historici, intellectuelen en
religieuze vertegenwoordigers
samen. De commissie werd in
augustus door de Chileense re
gering in het leven geroepen.
De families van de 'desapare
cidos' bekritiseren het overleg.
Zij zien het vooral als een ma
nier om een punt te zetten ach
ter de kwestie van de mensen
rechten, of als een manier om
de vrijheid van Pinochet te be
werkstelligen. De voormalige
dictator werd bijna een jaar ge
leden in Londen aangehouden.
De Spaanse onderzoeksrechter
Garzón had om zijn uitlevering
gevraagd. De rechter wil Pino
chet onder meer berechten
voor volkerenmoord. Vorige
week bepaalde een Britse rech
ter dat de oud-dictator uitgele
verd kon worden.
Chili heeft naar eigen zeggen
Groot-Brittannië formeel ge
vraagd de oud-dictator om hu
manitaire redenen vrij te laten.
De Britse regering ontkent dat
een dergelijk verzoek is binnen
gekomen. Een woordvoerster
van de Britse minister Straw
wilde alleen kwijt dat de Chi
leense president Frei premier
Blair vorige week een vertrou
welijke brief heeft gestuurd. Op
de inhoud wilde ze niet ingaan.
tampere anp
De staats- en regeringsleiders
van de vijftien lidstaten van de
Europese Unie zijn vandaag in
het Finse Tampere begonnen
aan een topontmoeting over
asielbeleid en criminaliteit. Ze
willen in elk geval overeenstem
ming bereiken over de invoe
ring van minimale normen voor
de opvang van asielzoekers.
Nederland streeft verder naar
de invoering van een uniforme
asielprocedure in de hele Euro
pese Unie. De drie grote lidsta
ten, Duitsland, Groot-Brittan-
nië en Frankrijk, voelen daar
niets voor. Nederland wil pro
beren de anderen mee te krij
gen in het idee een studie te la
ten verrichten naar de moge
lijkheid om zo'n procedure in
te voeren.
Daarnaast praten de rege
ringsleiders over betere inter
nationale samenwerking in de
strijd tegen de misdaad en wit
waspraktijken. Ook komt de
uitbreiding van de Unie met
landen uit Oost-Europa zijde
lings ter sprake, evenals nieuwe
plannen om de EU intern te
hervormen.
sanjuan ap
geneve bob kroon
correspondent
De alarmerende berichten van de Europese
milieubeweging dat de NAVO-bombarde-
menten op Servië en Kosovo een milieu
ramp hebben veroorzaakt, zijn ongegrond.
Dat blijkt althans uit onderzoek van UNEP,
de milieuorganisatie van de Verenigde Na
ties. „Er is geen sprake van een ecologische
catastrofe," aldus het rapport, "maar in
vier Servische steden, Pancevo, Kragujevac,
Novi Sad en Bor, is wel sprake van milieu
vervuiling die schadelijk kan zijn voor de
volksgezondheid." UNEP riep de interna
tionale gemeenschap op hulp te bieden om
dit gevaar te bezweren. Een groot deel van
de vervuiling dateerde volgens de onder
zoekers al van voor het conflict.
Dat gold vooral voor de Donau. Bodem
monsters toonden alleen 'chronische ver
vuiling' aan, stroomopwaarts en -afwaarts
van de raffinaderij die werd gebombar
deerd. Na de luchtaanvallen op het indu
striecomplex van Pancevo, bij Belgrado,
zijn kwik en andere zware metalen via het
afwateringskanaal in de Donau terechtge
komen. Voor de verdere zuivering van dit
gebied is internationale hulp gewenst. Het
zelfde geldt voor de in puin gebombardeer
de auto- en wapenfabriek Zastava in
Kragujevac, waar onder andere dioxinever
vuiling werd geconstateerd.
Over gevaar voor de volksgezondheid van
NAVO-munitie, waarin afgewerkt uranium
zou zitten, kon UNEP geen uitsluitsel ge
ven. "De NAVO moet onmiddellijk bekend
maken of en waar deze munitie is ge
bruikt," aldus het rapport.
Politie uit vijftien landen heeft in de grootste anti-drugactie aller
tijden in het Caribisch gebied 1.290 mensen gearresteerd. Ook
zijn laboratoria vernietigd en oogsten in brand gestoken. Zo'n
duizend ton cocaïne en grote ladingen andere drugs en wapens
zijn in beslag genomen. Dat heeft de Amerikaanse drugbestrij
dingsdienst DEA gisteren bekendgemaakt.
De door de DEA gecoördineerde 'Operatie Columbus' duurde
twaalf dagen. In de Puertoricaanse hoofdstad San Juan is de
prijs voor een kilo cocaïne sinds de actie gestegen van 14.000 tot
16.000 dollar. In Jamaica, waar een laboratorium met een week-
productie van 1.250 liter hasjolie werd opgerold, werden 655
mensen opgepakt. Onder de arrestanten zitten zowel straathan
delaren als belangrijke distributeurs.
Op het vliegveld in Suriname werden koeriers opgepakt die
verdovende middelen naar Nederland wilden smokkelen. Mi
chael Vigil van het DEA vond dat de Surinaamse autoriteiten
bijzonder hun best hadden gedaan tijdens de operatie. „Ik was
enorm onder de indruk", zei hij.
In Suriname namen 300 agenten deel aan de operatie. Ze
pakten 165 mensen op, en namen 300 kilo marihuana en 235
pakjes cocaïne in beslag. Ook vernietigden ze 50.000 cannabis
planten. De Verenigde Staten hebben de helft van de kosten
voor de operatie in Suriname op zich genomen.
dar es salaam frans van den houdt
correspondent
Tanzania rouwt om de stichter van het
land, Julius Kambarage Nyerere. „On
ze leraar is dood. Hoe moet het nu ver
der met dit land, zonder deze wijze
raadgever"? jammert John Kawawe,
zelf een onderwijzer. Ook al was
Nyerere al ruim veertien jaar geen pre
sident meer, hij werd nog altijd gezien
als de stuwende kracht achter de natie.
„Zijn dood is een grote schok, maar
we zullen het ook zonder hem zeker
redden", meent bankfunctionaris
Chris Ndurungu, „daar heeft Nyerere
wel voor gezorgd".
De straten van de Tanzaniaanse
hoofdstad Dar es Salaam zijn donder
dagavond verlaten, enkele uren na de
bekendwording van Nyerere's overlij
den in een ziekenhuis in Londen. In
wat altijd al als een slaapstad heeft ge
golden. lijkt nu werkelijk iedereen zich
op gepaste wijze te hebben terugge
trokken om de dood van de vader des
vaderlands te verwerken. Uitgaansge
legenheden zijn gesloten op last van
het ministerie van onderwijs en cul
tuur, maar ook zonder dat gebod zou
niemand het in zijn hoofd halen zich
nu buitenshuis te gaan vermaken. „Bij
de dood van een man als Nyerere past
vanzelfsprekend alleen een sobere, in
getogen houding. 'Mwalimu' (swahili
voor leraar) heeft zoveel voor dit land
gedaan, het minste wat wij nu terug
kunnen doen is diep respect tonen",
zegt Ndurungu.
De 'echte zoon van Tanzania en Afri
ka' zoals Nyerere in een lokale krant
wordt genoemd, is altijd vereerd en op
een voetstuk geplaatst, maar krijgt nu
haast bovenmenselijke kwaliteiten
toegedicht. Radio en televisie hebben
hem al uitgebreid aandacht besteed
aan zijn leven, zijn grote verdiensten,
zijn toespraken, zijn regionale vredes-
activiteiten (bijvoorbeeld in Burundi)
en vooral zijn eenvoudige levensstijl.
Oude filmopnamen worden afgewis
seld met langdradige discussies tussen
deskundigen en mensen die de overle
den staatsman van nabij hebben mee
gemaakt. Tussendoor zingen koortjes
in de nationale taal Swahili stemmige,
patriottische liedjes, terwijl een lokale
ster al vliegensvlug een speciale song
bij Nyerere's dood heeft gecompo
neerd. 'Vadertje Nyerere, oh vadertje
Nyerere', zingt hij en stoot daarbij een
hartgrondige rouwkreet uit.
„Het zit diep, mijn verdriet, heel
diep", zegt Mohamed Nabanga (75)
met vochtige ogen en klopt met zijn
vuist op zijn hart. „Nyerere was ons al
ler vader, zijn dood doet heel veel
pijn". Nabanga buigt zich vrijdagmor
gen met veel stadsgenoten over de vele
dagbladen die op de stoep van een ki
osk liggen uitgestald. Alle kranten heb
ben grote koppen, foto's en bijlagen
over het heengaan van de oud-presi
dent. De stemming is bedrukt, ieder
een leest in stilte. Veel mensen houden
radiootjes aan hun oren gedrukt, ge
spannen wachtend op nieuws over de
aankomst van Nyerere's lichaam uit
Londen en over tijdstip en plaats van
zijn begrafenis.
Op dat moment was nog niet bekend
zijn lichaam zal worden begraven in
Butiama, zijn geboortedorp. Morgen
zal in de kathedraal van het Londense
Westminster een herdenkingsdienst
worden gehouden. Daarna wordt het
stoffelijk overschot overgevlogen naar
Tanzania. In Dar es Salaam volgt dan
een staatsplechtigheid, gevolgd door
de begrafenis in Butiama.
