In de slipstream
van Paul Nouwen
M.
WEER
TV
Het recht van de patiënt
Familieplaatje schieten
met dodelijke afloop
78
VRIJDAG 15 OKTOBER 1999
COM
E N T A A R
De Utrechtse rechtbank heeft deze week vonnis gewezen in een
zaak met een opmerkelijke inzet: mag een ziekenhuis een intensie
ve behandeling weigeren aan een tachtigjarige kankerpatiënt? De
rechter vindt van wel, op voorwaarde dat de behandelende artsen
meewerken aan de overplaatsing van de man naar een welwillen
der ziekenhuis. Het gaat inmiddels zo goed met de man dat hij
binnenkort naar huis kan. Daarmee is de inzet van het kort geding
achterhaald, maar dat geldt niet voor het principiële karakter van
de zaak.
Schaarste aan behandelmogelijkheden speelde in de afweging
geen rol. Het was niet zo dat de man de plek innam van bijvoor
beeld een zwaar zieke dertigjarige met mogelijk een heel leven
voor zich. Het ziekenhuis achtte een voortgezette behandeling van
de man louter op medische gronden niet meer zinvol. Het vonnis
erkent echter de mogelijkheid van een meningsverschil. Het ene
ziekenhuis zegt nee, maar de kans dat een ander ziekenhuis wel
wil behandelen sluit de rechter niet uit.
Het probleem kan moeilijk los worden gezien van de onstuimige
euthanasiediscussie die zich in Nederland heeft afgetekend. Het
accent is door dat debat zo zeer komen te liggen op de vraag of
artsen het leven van een patiënt desgevraagd mogen beëindigen,
dat je bijna zou vergeten dat het omgekeerde ook voorkomt: be
jaarden die met steun van hun familie blijven vechten om in leven
te blijven.
Ziekenhuizen zijn geen supermarkten waar patiënten naar belie
ven elke behandeling kunnen krijgen. Medici hebben hun eigen
verantwoordelijkheid in het maken van keuzes. Maar het lot van
ogenschijnlijk doodzieke patiënten is nu eenmaal niet altijd even
goed te bepalen. De verbeterde mogelijkheden tot pijnbestrijding
bijvoorbeeld, zijn van invloed gebleken op de euthanasievraag van
terminale kankerpatiënten.
De les van dit kort geding moet zijn dat artsen noch over levensbe
ëindiging, noch over levensverlenging in hun eentje kunnen be
slissen. Voor besluiten over leven of dood is een draagvlak nodig
dat medici, patiënten en hun naasten samen moeten zien te vin
den. Het recht op een tweede, onafhankelijke medische opinie be
hoort de patiënt toe. Daarbij moet de onwaardige situatie worden
vermeden dat een zwaar zieke patiënt van het ene naar het andere
ziekenhuis vervoerd dient te worden.
Een 48-jarige vrouw uit Illinois
heeft het maken van een fami
liefoto heeft de dood moeten
bekopen. De familie had zich
voor de gelegenheid in wes
ternstijl gekleed met bijbeho
rend antiek geweer. De echtge
noot hield het geweer vast toen
deze per ongeluk af ging. Zijn
vrouw, die enkele meters van
Temperatuur onderuit
Het ziet er naar uit dat het kwik tijdens het weekeinde toch op een wat
lager niveau acteert dan zich aanvankelijk liet aanzien. Morgenmiddag
wordt het hoogstwaarschijnlijk niet warmer dan een graad of 11, hoog
uit 12 en ook voor zondag staan dergelijke maxima op de rol. In de
nacht daalt de temperatuur naar 2 tot 4 graden en deze waarden beho
ren ook de komende nacht al tot de mogelijkheden.
De lage temperaturen zijn het gevolg van luchtaanvoer uit Scandinavië
aan de oostflank van een krachtig hogedrukgebied. Hoewel de lucht-
massa's tamelijk droog zijn, is de zon in deze tijd van het jaar niet
meer in staat om het kwik voldoende op te krikken. In het oosten van
Europa wordt de koude luchtlaag dermate dik dat er de komende tijd
al sneeuw kan vallen. Ten opzichte van vorige week worden de bordjes
drastisch verhangen want een week geleden rapporteerde Moskou nog
een temperatuur van bijna 24 graden. Zo'n hoge temperatuur is daar
in oktober overigens uiterst zeldzaam.
Bij ons nog geen echte kou maar voor het gevoel wordt het dit
weekeinde wel schraal. Dat komt omdat de oostenwind langzaam
in kracht toeneemt. Daar staat echter tegenover dat het zowel
zaterdag als zondag overwegend zonnig weer is. Voor al de men
sen die herfstvakantie hebben is dat goed nieuws.
Gisteren zag het er ook naar uit dat het volgende week
droog en overwegend zonnig zou blijven. Deze ontwikke
ling is door de computers van het Europese weercen-
trum nu weer op losse schroeven gezet. Zij gaan nu
uit van een zich tot over West Europa uitdijende
Atlantische depressie resulterend in wisselvallig
weer. Daar past wel het oplopen van de tempera
tuur bij. Het Duitse atmosfeermodel verwacht ook
de vorming van een omvangrijke depressie maar de
invloed van dit systeem op ons weer neemt pas na
woensdag toe.
jan visser
Guido van Woerkom neemt bij ANWB prima boedel over
Westenwind (2)
En het verhaal gaat door, of moet ik zeggen the story continues. Ze
bezigen graag Amerikaanse termen in Westenwind. Vorig jaar nog
was ik zeer te spreken over de dramaserie van RTL4. De serie bracht
sterk acteerwerk, een meer dan gemiddeld verhaal en een verzorgde
productie. Indertijd was er een heus media- en reclameoffensief ge
start om Westenwind onder de aandacht van het publiek te bren
gen. Ik weet niet zeker of dat gelukt is, maar het moet haast wel
want anders gaat een commerciële omroep niet nog een seizoen
door.
Er waren aan het eind van het vorige seizoen nog genoeg losse eind
jes om nieuwe verhaallijnen en vooral nieuwe personages aan vast
te knopen. Helaas, niets van dit alles.
Voor wie de eerste reeks gemist heeft, de rivaliteit tussen de twee
scheepmakersfamilies Noordermeer en De-Graaf dient (uiteraard
nog steeds) als hoofdmoot. De Noordermeers zijn de slechteriken, zij
van De Graaf zijn de eerlijken. De slechten liggen eerst boven, dan
onder en wanneer alles op een gelijkspel lijkt uit te draaien, veran
dert de situatie en komen de goeden weer bovendrijven. Uiteraard
spelen er voornamelijk mooie mensen in mee (lekkere blote lijven,
veel gesuggereerde seks), want niets extra kijkcijfertrekkends is RTL4
vreemd.
Tot vorig seizoen zag het er nog naar uit, dat al deze zaken van on
dergeschikt belang waren en de soap-achtige taferelen slechts se
cundair meespeelden. Westenwind leek meer en kwam in de buurt
van bijvoorbeeld 'Oud Geld'.
Maar al na twee afleveringen valt te constateren dat die verwach
ting te veel gevraagd was. Na één seizoen is alle creativiteit uit de
pennen van de schrijvers gevloeid. Westenwind brengt niets nieuws
of extra's. Als ik de genialiteit van bijvoorbeeld Anton Noordermeer
(overigens nog steeds een geniale rol van Daan Schuurmans) moet
aflezen aan het feit dat hij de magische kubus van Rubik kan oplos
sen, haak ik af. De slechte blijven op dezelfde manier slecht, de goe
den blijven op dezelfde aandoenlijke manier naiëf
De westenwind waait gewoon weer uit dezelfde richting. Maar ach,
dat had ik eigenlijk wel kunnen weten.
wil buys
Zijn voorganger Paul Nouwen had op het laatst meer weg
van een ordinaire actieleider dan van een keurignette di
recteur. En kreeg daarmee minister Netelenbos op haar
knieën. Goed voorbeeld doet goed volgen? Guido van
Woerkom, sinds tweeënhalve maand topman van de
ANWB, kijkt zuinig. „Een actie zoals die tegen het reke
ningrijden zullen we weer beginnen als het echt nodig is."
hem stond, werd daarbij dode
lijk getroffen.
De man verklaarde dinsdag te
genover de politie dat hij niet
wist dat het geweer geladen was
en dat hij de trekker had over
gehaald. Het echtpaar was al
twintig jaar getrouwd.
Guido van Woerkom: „Een actie zoals die tegen het rekeningrijden zullen we weer beginnen als het echt nodig is."
Het Algemeen Dagblad typeerde hem
onlangs als 'de eerste de beste markt
koopman'. Kijk, dat vindt Van Woerkom
nou niet leuk. „En dat alleen maar om
dat ik ooit bedrijfsleider van een Leidse
Albert Hein ben geweest. En omdat ik
onze nieuwe wegenaüas liet zien." Hij
staat op vanachter zijn bureau en haalt
het kleurige boekwerk uit een kast te
voorschijn. „Hier, prachtig toch?"
Guido van Woerkom, 44 jaar oud en
communicatiespecialist. Een beetje for
mele man, omzichtig in zijn formulerin
gen, afhoudend als de richting van het
gesprek hem niet zint. Moeilijk voor te
stellen als performer op ANWB-perso
neelsfeest j es, zoals zijn flamboyante
voorganger, maar: „Elk vogeltje zingt
nou eenmaal zoals het gebekt is." Ver
klaarde ten tijde van zijn benoeming:
dat is een mooie nieuwe stap in mijn be
stuurlijke ervaring. Was tot op dat mo
ment bestuurslid van een groot commu
nicatiebedrijf, en voorzitter van de WD
in zijn woonplaats Oegstgeest.
„Die politieke ervaring heeft bij de selec
tieprocedure wel geholpen, denk ik.
Nee, niet omdat de hoofddirecteur van
de ANWB een WD'er zou moeten zijn.
Ik heb de WD-top ook niet in kennis ge
steld van mijn sollicitatie. Maar het was
wel een voordeel dat ik politiek actief
was. Dat ik weet hoe de andere kant
werkt."
De andere kant. Het kabinet, de Tweede
Kamer. Daar is de nieuwe ANWB-top-
man zich voor aan het warmlopen.
Want: „Het lijkt wel alsof mobiliteit bij
de politiek op een lager pitje staat. Bij de
algemene beschouwingen is 1 miljard
extra uitgetrokken voor van alles, maar
er is geen bedrag toegevoegd voor bete
re bereikbaarheid." Als het aan hem ligt
wordt er simpelweg meer geld uitgetrok
ken om het fileprobleem te bestrijden.
Een suggestie: „De hogere aardgasbaten
kun je stoppen in versnelde uitvoering
van openbaar vervoerprojecten, zoals de
Leidsche Rijn bij Utrecht."
Van Woerkom heeft een prima boedel
overgenomen. De ANWB is in het tijd
perk- Nouwen uitgegroeid tot een mega-
club met drieënhalf miljoen leden en
veel geld in de knip. Een machtige be
langenorganisatie, maar ook eentje met
twee zielen in de borst: aan de ene kant
de auto en alles wat erbij hoort: mobili
teit, files, milieuvervuiling, en aan de an
dere kant de recreatie: het groen, de
rust, de ruimte.
De succesvolle actie tegen het rekening
rijden heeft die tegenstelling nog eens
scherp aan het licht gebracht. De dissi
dente 'Verontruste ANWB-leden' - be
zorgd over het milieu - verzetten zich op
de eigen website scherp tegen de actie.
Té scherp, naar de mening van de
ANWB-top. Een aantal van hen hangt
sinds de zomer de dreiging van een roy
ement boven het hoofd. Over een paar
maanden wordt daarover beslist.
„Royement?" Van Woerkom kijkt vra
gend naar zijn beleidsmedewerker: waar
gaat dit over? Na enige uitleg van diens
kant formuleert hij een voorzichtige re
actie. „Ik heb hun website onder m'n fa-
vorits zitten. Een afwijkende mening is
op zich geen reden voor royement.
Daarvoor moet wel iets ontoelaatbaars
gebeuren."
En, is dat naar zijn mening het geval?
Stilte.
Dan: „Ik heb wel 's gedacht: waar is het
voor nodig dat ze dat erop zetten." Zo
als? „Zoals: je hoeft geen lid van de We
genwacht te zijn, er zijn ook andere aan
bieders. Dan denk ik: waarom doe je dat
dan zelf niet in plaats van dit zo uit te
dragen."
Binnenkort gaat hij met de dissidenten
praten. Eén ding is hij in elk geval abso
luut niet van plan: het loskoppelen van
het lidmaatschap van de Wegenwacht
en dat van de ANWB. Het is een koppel
verkoop die velen een doorn in het oog
is, en die de ANWB in één moeite door
van de lastpakken zou kunnen verlos
sen. Van Woerkom is zichtbaar niet ge
charmeerd van de suggestie. „Waarom
zouden we? De Wegenwacht is een
uniek product, een succesvolle dienst
die de ANWB aanbiedt. Die twee zijn
onlosmakelijk met elkaar verbonden,
dat is historisch zo gegroeid."
En die tegenstelling tussen de belangen
van de autobezitter en de natuurliefheb
ber, die ziet hij ook niet zo. Bestaat ech
te natuur nog wel? „Ik zou niet weten
waar ik het zou moeten vinden." De
Oostvaarderplassen bijvoorbeeld.
Prachtig, maar: „Onze voorvaderen heb
ben die polders gemaakt. Dat zijn keu
zes van dat moment geweest."
Neem nou een bos. „Bomen - nog meer
dan wegen! - hebben niet het eeuwige
leven. Die raken op, vallen om. Als je
niets doet is het na een jaar of tien een
onherkenbare toestand." Je moet de lef
hebben, vindt Van Woerkom, om het
nodige weg te hakken om plaats te ma
ken voor iets moois. „Mét respect voor
het bestaande."
Het klinkt als een metafoor voor het we
reldbeeld van een praktisch man. En dat
klopt ook wel, want net zo kijkt hij aan
tegen het probleem mobiliteit/milieu.
„Die economische groei, die is nu een
maal deel van de westerse samenleving.
De mobiliteit zal alleen nog maar groei-
FOTO MARK LAMERS
en." 'Grenzen aan de groei', dat is dus
niks voor hem? „Haha, ken je klassie
kers... Nee. We moeten niet zeggen... -
hij tekent in de lucht een soort stolp -
„...dat Nederland nu dan maar af is. Dat
zou niet mijn Nederland zijn." Sterker
nog. „Die mobiliteit, daar moeten we
blij mee zijn, want die is de spiegel die
laat zien hoe goed we het hebben."
Nee, schroom voor nog meer wegen
heeft Van Woerkom niet. Als die 'streep'
dan maar op een goede manier door het
landschap wordt getrokken. Niet als
harde scheiding tussen stad en groen,
maar een soepele overgang, met grote,
eventueel bebouwde viaducten. Zodat
het groen voor de fietsende stedeling
beter bereikbaar is. Oók als dat betekent
dat de bebouwing een gebied als het
Groene Hart binnendruppelt. Eventjes
komt de oude AH-filiaalhouder weer om
de hoek kijken:Als je winkel achter een
smal viaductje ligt, komen er minder
klanten."
En voor het overige zoekt de communi
catieman de oplossing van het filepro
bleem in zijn eigen vakgebied. Hij weet
namelijk: met informatie kan je gedrag
beïnvloeden. Dat blijkt, zegt hij, uit het
succes van de fileinformatie op de
ANWB-website. „Veel mensen passen
zich daaraan aan. Kiezen een andere
weg, een ander tijdstip. Gaan eerst een
uurtje e-mailen. Telewerken, dat willen
we stimuleren."
Ook bij de ANWB schrijdt de productdif-
ferentiatie voort. Binnenkort wordt de
service uitgebreid met een tv-kanaal,
ANWB Weer Verkeer. Nog een project
uit de tijd van Nouwen. „Maar ik heb
het niet tegengehouden", zegt diens op
volger met een veelbetekende blik. Over
eventuele eigen nieuwlichterijen wil hij
nog niets kwijt. Niet dat hij niets in petto
heeft, verzekert hij. „Maar het zou niet
netjes zijn tegenover de organisatie dat
ze dat uit de krant moeten vernemen."
afke van der toolen
MILLENNIl
nog
dagen
iul
iai
S45
Nog 78 dagen en h J,"!
we millennium brei itw
Reden voor deze ki1
in een dagelijkse s
loo
rug te kijken op bel;
gebeurtenissen die enl
grepen op correi sw<
rende data in de afj
1000 jaar. Deze w
okt 1961: Eiland Tij
Cunha ontscheept; nt
1997: John Denve l.j?
om bij vliegtuigonj
okt 1966: Begin na m
Schmelzer; 14 ok na
Slag bij Hastings; "8
1894: Dreyfus in P<
arresteerd; 16 ok
Eerste operatie om
doving.
ind
lur
15 OKTOBER 1894 |ru
Zonder de tijdsbul van ve
Gregorius XIII zou het
gewoon 5 oktober zijn. 00
dagen die de kalenden gjj
seizoenen is gaan afwij :en
worden in 1582 in een! jaa
goedgemaakt door op I ejt
onmiddellijk de 15de t(
volgen. Door die herva r
van de Juliaanse kaleni
we vandaag stil bij de a wc
van Alfred Dreyfus, op
oktober 1894 in Parijs. )a
rige kapitein wordt gea
teerd, nadat een snuffe r_ j
schoonmaakster in Fra
dienst een geheim Frai
ment in de prullenman )e
Duitse ambassade heef e n
troffen. Dreyfus, de joo ge
zasser, blijkt al snel dei
dader en hij wordt verb
naar het gevreesde Dui nc
land. Terwijl hij van de
kelingen geen weet hee x*
Frankrijk daarna snel o kJ
scheept met wat zal uit
tot de Dreyfus-affaire, i lar
zal blijken voor hondet e
boeken. Als de eigenlijl
commandant Esterhaz je
spraak krijgt, publiceer er
Zola zijn beroemde arti e]<
cuse' en is het land voo
verdeeld in voor- en tej
ders. 'Een met schuldei
misdaden beladen mer
voor onschuldig verkla
schrijft Zola, 'terwijl eet
van onberispelijke level
del wordt veroordeeld'!
1906 krijgt Dreyfus volf
habilitatie, hij overlijd!
Spaanse sla
houdt varkerj
streng die
De Spaanse slager Joaq
lez Gomez houdt wel vi
varkens. Vooral een ini
440 kilo wegend exemp
hem na aan het hart. H
met dit nu anderhalf ja
dier namelijk in het Gu
Book of Records te kon
het varken zo vet, maai
gezond mogelijk te hou
houdt Velez het dier aa
streng dieet - 15 kilo mi
dag, en geen korrel mei
minder.
Als het varken teveel te
krijgt, zo vertelde Velez
gaat het dood en boven
hij dat het dier zich got
blijven bewegen. Velez
het varken als big gekoi
Blij dat ik rij
Word ik daar gebeld door het Veronica-
programma Blij dat ik rij. Of ik bereid ben
mee te doen aan hun programma. Op hun
kosten mag ik nog een keer rij-examen
doen en m'n oude rijschool is bereid mij
gratis nog wat lessen te geven.
Meteen dacht ik: wat heb ik aan een gratis
examen en gratis lessen? Ik ben ten volle
bereid alles zelf te betalen, mits ik een fat
soenlijke rij-examinator krijg. Maar later
dacht ik: dit is mijn kans om in dat
Veronica-programmd al mijn gal te
i spugen over het Nederlandse rij-exa-
ifcy men. Misschien ga ik dus toch op dit
voorstel in. Dat ik ooit nog zou kun
nen slagen voor het rij-examen
lijkt me uitgesloten, Handen
wrijvend staan alle examinato-
klaar om mij, na alles wat ik
•er hen geschreven heb, als
een baksteen te laten zakken.
Weet u wat heel tekenend is? Vero
nica zei mij: als u meedoet moet u
't wel goed vinden dat we tijdens
uw lessen opnames maken. Ik ben
aan camera 's gewend, zei ik. dus dat
is geen probleem. Maar dan zou 't
wel prachtig zijn als er ook tijdens
het examen gefilmd wordt, voegde ik
eraan toe. Dat mag helaas niet, zei
MAARTEN 'T HART
MENSELIJK
Veronica.
Kijk, daar heb je 't nou. Tijdens het exa
men mag er niet gefilmd worden. Waarom
niet? Zijn die buffers die 't rij-examen af
nemen soms bang dat men op televisie zal
zien hoe er tijdens het rij-examen brute
willekeur heerst. Zijn ze soms bang datje
als kijker ziet: deze jongen, dit meisje rijdt
voortreffelijk, en toch laat zo 'n doerak zo
iemand zakken. Zijn ze soms bang dat de
kijker aanschouwt dat aantrekkelijke
meisjes door examinatoren van middelba
re leeftijd het roze papiertje in handen ge
duwd krijgen, ook al weten ze amper wan
neer ze van de drie naar vier moeten scha
kelen?
Het zegt heel, heel erg veel dat er tijdens dat
straal bezopen examen niet gefilmd mag
worden. Controle op hun werkzaamheden,
dat willen de examinatoren niet.
Weet u wat er zou moeten gebeuren? Bij elk
examen zou er gefilmd moeten worden. Bij
elk examen zou na afloop aan een deskun
dig panel na afspelen van een video de
vraag voorgelegd moeten worden: is het
oordeel van de examinator juist?
Toen ik de tiveede keer afreed heb ik hele
maal niets fout gedaan. Ik heb elegant
straatje gekeerd, sierlijk ingeparkeerd, in
gevoegd alsof ik 't al jaren deed, en op de
snelweg frank en vrij ingehaald. De bin
nen- en buitenspiegel was na afloop hele
maal versleten, zo vaak had ik erin geke
ken. En toch zat de examinator, de heer
Douw, na afloop te miezeren: ja. 't was niet
slecht, maar helaas, helaas, net, net niet
voldoende. Hij kon helemaal niks ernstigs
bedenken, niks oplepelen waarop hij me
echt kon laten zakken, en toch zit zo'n af
zichtelijke mierenneuker dan te zoeken
naar iets waarop hij je kan laten afgaan.
Tenslotte had hij iets gevonden. Ik had bij
na een oud vrouwtje overreden. Waarop ik
zei dat 't juist zo'n geweldig kunststukje
van me was geweest dat ik dat oude
vrouwtje op een haar na gemist had! Doe
dat maar eens na! Ze stak adembenemend
langzaam de straat over. Toen ze halver
wege was, scheurde ik er met een heel
fraaie boog vlak langs. Alleen dat al was
reden genoeg om mij te laten slagen.
Hoe het ook zij: al heeft het geen enkele zin
meer om 't nog een keer te proberen, ik ben
best bereid om mee te doen aan Blij dat ik
Rij. Kan ik tenminste voor de camera nog
eens heel precies uitleggen wat ik denk van
het uitschot van onze samenleving dat rij
examens afneemt.
In de trein zitten en ongewild
mee moeten genieten met mu
ziek uit een te hard afgestelde
walkman. Het is de ergenis van
veel mensen. Een Britse website
heeft zelfs een irritatie top 10
samengesteld van meeluister
nummers. De absolute nummer
een is 'Barbie Girl' van AQUA.
Muziek Website Clickmusic
heeft meer dan 2000 websitebe
zoekers gevraagd een lijst van
meeluisternummers te maken.
Liedjes met een monotoon ritme
hebben de hoogste irritatiefactor
zei de directeur van Clickmusic
tegen de Britse televiziezender
BBC. Ook klassiekers als 'Vier
jaargetijden' van VIVALDI en
country smartlap 'Stand by your
man' van TAMMY WYNETTE de-
den het goed. Andere gekmaken
de nummers waren 'Creep' van
RADIOHEAD, 'Girls On Film' van
DURAN DURANen Blue'van
EIFFEL 65. Toch blijkt niet al
leen muziek een bron van erge
nis voor meeluisteraars. Op num
mer vijf in de top 10 staan bui
tenlandse talencursussen.
Een Zuid-Afrikaanse mfl
tijdens een bezoek aan
rentuin van Pretoria wo«
de leeuwenkooi van binr
aanschouwd. Een groep
gooide de man tijdense«
vecht de leeuwenkuil in
Zuid-Afrikaanse radio bi
gisteren dat PATRICK
LA gewond was geraakt
benen, borst en armen
zijn toestand stabiel is
wandelde met zijn vrie
de dierentuin toen de
hem aanvielen. Tijdens
vecht gooiden zij hem
hek, waardoor hij in de
kuil belandde. Gelukkig
hem was op dat mome
één leeuw aanwezig,
verklaarde dat hij gepr
had weg te rennen, m
mannetjesleeuw was
af. Medewerkers van d
tuin kwamen hem te h
het roofdier met stenen
gelen. Daarna wist het
de leeuw met een verd
tooi uitte schakelen
