Europese Unie gaat met 12
kandidaat-landen praten
Buitenland
Amerikaanse Senaat verblind door partijpolitieke motieven
.Musharraf: veteraan in
twee oorlogen met India
Nog onzekerheid over
nieuw bewind Pakistan
'Geen bewijs voor massamoord Timor'
£LL\aMS
Julius Nyerere in Londen overleden
Brits protest tegen Haider
anse regeling ongetrouwde stellen
De Assemblée Nationale, de Tweede Kamer van het
se parlement, heeft gisteren een controversiële regeling
ongetrouwd samenleven goedgekeurd. Hierdoor krijgen
's sommige rechten die voor heteroseksuele stellen gel-
De wet biedt mogelijkheden op fiscale en sociale voorde-
zoals erfrecht en sociale zekerheid aan stellen die een sa-
>nlevingsontract sluiten. Tot nu toe waren dergelijke rechten
orbehouden aan getrouwde stellen. Homo's waren op deze
mier per definitie uitgesloten. De conservatieve oppositie
>mde tegen en heeft aangekondigd de zaak voor het constitu
te neel gerechtshof te brengen. Zij beschouwen de wet als een
>reuk op de grondwet. De rooms-katholieke kerk vindt het
orstel 'een aanval op de moraal van de samenleving'.
koord over Palestijnse gevangenen
Israël en de Palestijnse Autoriteit (PA) hebben alsnog
overeenkomst bereikt over de vrijlating van Palestijnse ge-
igenen. Morgen zullen daardoor 151 Palestijnen op vrije voe-
komen, aldus de PA. Israël stelde in een verklaring dat er
n akkoord is bereikt over wie de gevangenis uit mag, maar
[de niet zeggen wanneer de celdeur open gaat. Israël weigert
lestijnen vrij te laten die Israëliërs hebben vermoord of zwaar
leo rwond. De Palestijnse onderhandelaar zei dat de gevonden
f ilossing voortvloeit uit de vredesakkoorden van Sharm el-
eikh. Maandag beschuldigden de Palestijnen Israël er nog
i h die eenzijdig te hebben veranderd. Volgens de akkoorden
dden de gevangen afgelopen vrijdag al moeten vrijkomen.
ASA vindt geen water op de maan
khington Het lukt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie
SA maar niet om water op de maan te vinden. Gisteren
aakte het instituut bekend dat ook het experiment waarbij het
ruimtesonde op de maan liet neerstorten geen resultaat
eft opgeleverd. Meer dan tien telescopen op aarde en in de
mte konden geen water waarnemen bij de inslag van de son-
Lunar Prospector op 31 juli. NASA hoopte dat door de klap
armee de afgeschreven sonde in de maankrater Nawson zou
airenkele liters water en stoom zouden vrijkomen. Vooraf
rekende het instituut al dat de kans van slagen klein was. NA-
maakte niét bekend welke ecologische schade de Lunar
ispector aan de maan heeft toegebracht.
i-waarnemers in Georgië gegijzeld
•choemiOnbekenden hebben gisteren in de afvallige Georgi-
ie provincie Abchazië zes VN-waarnemers en hun tolk gegij-
d. Zij eisen een losgeld van 200.000 dollar. Dat meldde het
ssische persbureau Itar-Tass. De gijzelaars hebben de Duitse,
ritserse, Zweedse, Tsjechische, Griekse en Uruguayaanse na
me inaliteit. De tolk is een Rus. De Georgische autoriteiten zijn
derhandelingen met de gijzelnemers begonnen. Als de ge-
rekken stranden, zal Georgië ingrijpen en 'er alles aan zal
»en om bloedvergieten te voorkomen', aldus een regerings-
jordvoerder. De VN-missie in Georgië telt ongeveer honderd
edewerkers, die toezicht houden op het staakt-het-vuren tus-
Georgië en Abchazië. Dat gebied verklaarde zich in 1994 on-
lankelijk, maar wordt internationaal niet erkend.
Iroep Servische betogers gemolesteerd
grado» Een groep van circa honderd Servische oppositiele-
n is gisteren door een met knuppels gewapende bende in el-
ar geslagen. Volgens de betogers, die een protestmars naar
centrum van Belgrado wilden houden, was de knokploeg op
i af gestuurd door bondgenoten van de Joegoslavische presi-
nt Milosevic. De protesten tegen het bewind van Milosevic
inmiddels vier weken aan de gang. De opkomst bij de dage-
Mse demonstraties, georganiseerd door de overkoepelende Al-
jfttie voor Verandering, blijft achter bij de verwachtingen. Gis
pin gingen zo'n 10.000 demonstranten de straat op. Voor van-
^jftnd zijn opnieuw protestmarsen aangekondigd.
exico accepteert hulp buitenland toch
iico» Mexico heeft besloten toch internationale hulp te aan-
irden voor de slachtoffers van de aanhoudende overstromin-
in het land. De regering zei aanvankelijk geen hulp van bui-
laf nodig te hebben, omdat ze de problemen zelf wel kon op-
sen. Op de houding van piet name president Zedillo is in
exico veel kritiek gekomen. Hij lijkt nu overstag te zijn gegaan,
i omdat de regering zelf onvoldoende geld heeft om de scha-
te herstellen. Bovendien lijkt het aantal mensen dat door de
erstromingen is getroffen nog te groeien. Als gevolg van het
tuurgeweld zijn meer dan vierhonderd Mexicanen omgeko-
:n. Meer dan 250.000 mensen zijn dakloos geraakt.
washington john wanders
correspondent
Na de grote nederlaag van vannacht in
de Senaat oogde president Clinton in
het geheel niet aangeslagen, eerder
strijdlustig. Hij verzekerde zijn landge
noten dat de strijd rond het testban-
verdrag nog lang niet voorbij is. Zijn
partijgenoten in de Senaat, die op één
uitzondering na (senator Robert Byrd
uit West-Virginia onthield zich van
stemming) vóór ratificatie stemden,
beloofden het verdrag tot inzet te zul
len maken van de komend jaar te hou
den presidents- en Congresverkiezin
gen.
Daarbij voelen zij zich gesteund door
opiniepeilingen, die aangeven dat 82
procent van de Amerikaanse bevolking
voorstander is van ratificatie. Dit ogen
schijnlijk massale verlangen naar een
veiligere wereld lijkt perfect te passen
in de verkiezingsboodschap die de De
mocraten al sinds de Lewinsky-crisis
uitdragen, namelijk dat de Republi
keinse meerderheid in het Congres
met haar negatieve opstelling keer op
keer bewijst dat zij het zicht heeft ver
loren op hetgeen de Amerikaanse be
volking bezighoudt.
Wat sinds de Lewinsky-crisis evenzeer
helder is, is dat Clinton geen gezag
meer kan afdwingen in het Congres.
De Republikeinse meerderheid in de
Senaat zette de president vannacht
voor het oog van de wereld voor schut.
De andere wereldleiders moeten ver
der met het besef dat het voor hen de
komende vijftien maanden lastig za
ken doen is met een Amerikaanse pre
sident die in eigen huis geen krediet
meer heeft.
De manier waarop de invloedrijke
voorzitter van de commissie voor bui
tenlandse betrekkingen, de conserva
tieve Jesse Helms, over de president
sprak, was veelzeggend. Toen de De
mocraten memoreerden dat de leiders
van Groot-Brittannië, Frankrijk en
Duitsland de Senaat middels een
hartstochtelijke oproep expliciet had
den verzocht in te stemmen met het
kernstopverdrag, zei Helms: „Nu we
ten we dus dat Bill Clinton op kosten
van de belastingbetaler dure telefoon
gesprekken heeft gevoerd met mensen
die niet weten wat hier aan de hand is.
En ik weet wel hoe dat ging: 'Hallo To
ny, Bill hier. Ik heb een probleempje
met dat kernstopverdrag. Wil jij even
een briefje sturen aan de Senaat?'
'Komt voor elkaar, Bill. En doe Monica
de groeten'.'' Dat is het niveau waarop
een hoofdrolspeler in Washington, een
sleutelfiguur in de Senaat, op een cru
ciaal moment sprak over één van de
belangrijkste internationale verdragen
van na de Koude Oorlog.
Een meerderheid steunde op het finale
moment een gezamenlijk voorstel van
de Republikeinse senator John Warner
en diens Democratische collega Pat
Moynihan om het debat over het ver
drag op te schorten tot 2001. Ook Clin
ton vroeg om uitstel. Maar Helms en
de zijnen roken bloed. Hun blokkade
kan verstrekkende consequenties heb
ben voor de nucleaire wapenwedloop
in Azië en het Midden-Oosten, en
daarmee voor het welzijn en de veilig
heid van huidige en toekomstige gene
raties.
Sinds de jaren vijftig speelden de Ame
rikanen een centrale rol op het terrein
van non-proliferatie. De VS realiseer
den zich sinds president Eisenhower
dat het tegengaan van een verdere ver
spreiding van kernwapens in het be
lang is van Amerika's veiligheid. Met
die traditie is vannacht gebroken. Nu
klinkt uit Washington de boodschap
dat Amerika - dat al zeven jaar geen
kernproef meer heeft gehouden - het
testen van atoomwapens zal hervatten
zodra het daartoe de behoefte voelt.
Dat China en Rusland het testbanver-
drag zullen ratificeren, ligt onder die
omstandigheden niet erg voor de
hand.
Minstens zo onwaarschijnlijk is dat de
jonge kernmachten India en Pakistan
het signaal van Washington uitleggen
als een oproep om af te zien van nieu
we kernproeven. Als de VS na meer
dan duizend bovengrondse en onder
grondse testen nog steeds de handen
willen vrijhouden voor kernproeven,
waarom zouden India en Pakistan de
aarde dan niet nog een aantal keren
mogen laten beven? En waarom zou
den andere ambitieuze landen (Irak,
Iran, Noord-Korea) moeten afzien van
kernproeven als Amerika al haar opties
openhoudt?
De wereld is vannacht onveiliger ge
worden. De Amerikaanse Senaat heeft
het groene licht gegeven voor een
nieuwe nucleaire wapenwedloop.
Pijnlijk is dat verschillende Republi
keinse senatoren - verblind als ze zijn
door partijpolitieke motieven - zich
hiervan niet of nauwelijks bewust lij
ken. Ze zijn opgeruimd, want ze heb
ben Clinton beentje gelicht. In het
licht van dat belangwekkende politieke
succes verbleekt natuurlijk elke kern
explosie.
Het verhaal van menig
coupleider gaat in zekere
zin ook op voor de Pakis
taanse legerchef Musharraf:
ontslag door een democra
tisch gekozen leider valt in
zeer slechte aarde. Dus volgt
er een onmiddellijke tegen
zet, een staatsgreep met
persoonlijke en politieke
motieven. Musharraf is
sinds dinsdag de sterke man
van Pakistan.
De zigzaggende en slappe
politiek van premier Sharif
ten opzichte van India was
Musharraf een doorn in het
oog. De legerchef beschul
digde Sharif er dinsdag van
de overheidsinstellingen te
hebben 'vernietigd' en het
leger te hebben gedestabili
seerd. De situatie is nu sta
biel en onder controle, zei
de nieuwe sterke man. Maar
wat is stabiel in een land
met torenhoge schulden,
miljoenen armen en militai
ren die de kazerne geregeld
vaarwel zeggen en voor po
liticus gaan spelen?
Musharraf is een profes
sionele militair, die zich vol
gens de meeste Pakistani
verdienstelijk heeft gemaakt
in twee oorlogen met India.
Hij werd zelf geboren in In
dia, in augustus 1943 in
New Delhi, vijf jaar voor de
onafhankelijkheid. Hij ge
noot zijn opleiding in de
Zuid-Paldstaanse havenstad
Karachi. In 1964 voegde hij
zich bij het Pakistaanse le
ger, om een jaar later deel
aan felle gevechten met de
vijand. Zijn grote moed le
verde hem een hoge onder
scheiding op.
Zes jaar later, in een nieu
we oorlog met de 'eeuwige
vijand' was hij een verdien
stelijk lid van een speciale
elitegroep van commando's.
Zijn ster rees geleidelijk, en
in 1995 werd hij legercom
mandant in Punjab, de
deelstaat die aan Kashmir
grenst. In oktober vorig jaar
verwierf hij de post van le
gerchef. Dinsdag promo
veerde hij zichzelf, voor het
heil van de natie, tot de man
die Pakistan moet redden
uit de afgrond, en het leger
zijn waardigheid moet te
ruggeven.
ISLAMABAD ANP-Rtr-DPA-AFP
Twee dagen na na de staats
greep in Pakistan wacht de we
reld nog altijd in spanning af
welke weg het land zal inslaan.
Gisteren zou legerchef en coup
leider generaal Musharraf een
toespraak houden, maar die
werd uitgesteld tot vandaag. De
generaal had wel overleg met
president Harar, die overigens
een zuiver representatieve
functie heeft.
In afwachting van wat Mus
harraf gaat zeggen, wordt inter
nationaal aangedrongen op te
rugkeer naar een civiele rege
ring. De Europese Unie, de Ver
enigde Staten, Japan, Groot-
Brittannië. Rusland en Duits
land riepen op tot het herstel
van de democratie in Pakistan.
De oproep is mede ingegeven
door de angst dat het conflict
tussen de bijna-kernmachten
Pakistan en India kan escale
ren.
De Pakistaanse legertop
kwam gisteren aan het eind van
de dag bijeen voor overleg over
de toekomst van het land.
Waarnemers houden er reke
ning mee dat Musharraf er zelf
nog niet uit is. Hij zou ervoor
kunnen kiezen verkiezingen uit
te schrijven of een civiele over
gangsregering in te stellen. Een
andere opti,e is dat hij de totale
macht naar zich toetrekt en de
noodtoestand uitroept.
De staatsgreep lijkt binnen
enkele uren tot stand te zijn ge
komen. Het leger stuurde pre
mier Sharif weg nadat deze
Musharraf had ontslagen. De
twee hadden ruzie over de stra
tegie in Kashmir, de betwiste
provincie in het grensgebied
met India. Een woordvoerder
van de strijdkrachten zei dat
het leger spontaan had gerea
geerd. Van een vooropgezet
plan was volgens hem geen
sprake.
Musharraf streeft er volgens
waarnemers naar het Westen
zo min mogelijk tegen zich in
het harnas te jagen. Daags na
de staatsgreep zag het leger er
van af het oorlogsrecht in te
voeren. De eerste toespraak die
Musharraf dinsdag kort na de
machtswisseling hield, was in
het Engels, zodat hij ook in het
buitenland te verstaan was.
De Verenigde Naties hebben
nog geen bewijs gevonden voor
mogelijke massamoorden in
Oost-Timor. „We hebben vre
selijke verhalen gehoord, maar
tot nu toe hebben we geen en
kel bewijs gevonden", aldus
een VN-woordvoerder.
Er gingen veel geruchten dat
de pro-Indonesische milities
massamoorden hadden ge
pleegd. „Er is wel gemoord en
er zijn verschrikkelijke dingen
gebeurd in Oost-Timor", zei de
woordvoerder. Maar de VN ge
loven niet dat duizenden men
sen zijn vermoord, en evenmin
dat hun lichamen zijn begraven
of in zee zijn gegooid. „Als dat
zo was, dan hadden we nu wel
bewijsmateriaal gevonden,
maar er is niets", meent de
woordvoerder.
Pro-Indonesische milities
verwoestten vorige maand
praktisch elke plaats in Oost-Ti-
mor nadat de bevolking met
een grote meerderheid stemde
voor onafhankelijkheid in een
referendum. Zo'n 400.000 Oost-
Timorezen zijn nog vermist. In
totaal heeft Oost-Timor ruim
890.000 inwoners. Hulpverle
ners geloven dat het meeren-
deel van de vermisten zich nog
schuilhoudt in de bergen.
Turkije blijft nog even in de wachtkamer
De Europese Commissie wil volgend jaar met twaalf lan
den onderhandelen over toetreding tot de Europese
Unie. Deze ambitieuze aanpak betekent een verdubbe
ling van het huidige aantal kandidaten. Commissievoor
zitter Prodi hoopt de eerste nieuwe leden nog voor 2005
te verwelkomen.
brussel marc peeperkorn
correspondent
De Commissie meent dat Bul
garije, Roemenië, Slowakije,
Letland, Litouwen en Malta er
inmiddels rijp voor zijn om de
toetredingsonderhandelingen
in 2000 aan te vatten. Turkije
valt daar voorlopig buiten.
„Voor het eerst sinds de val van
het Romeinse Rijk hebben we
de kans Europa te verenigen.
En ditmaal niet met geweld,
maar op basis van gedeelde
idealen en regels", hield Prodi
het Europees parlement giste
ren voor.
De instabiele situatie op de
Balkan maakt volgens de Com
missie een verdubbeling van
het aantal nieuwe EU-lidstaten
onvermijdelijk. Op dit moment
wordt alleen onderhandeld met
Polen, Hongarije, Tsjechië, Slo
venië, Estland en Cyprus. Toe
treding van de tien voormalige
Oost-Europese landen, plus
Malta en Cyprus, creëert een
Unie van bijna vijfhonderd mil
joen inwoners. Volgens Prodi is
een grotere Unie de beste ga
rantie voor vrede en welvaart in
Europa.
De onderhandelingen zullen
jaren in beslag nemen. Nieuw is
dat Prodi de gesprekken niet
langer met alle kandidaten te
gelijk wil openen en afronden.
De Commissie kiest voor het
zogenaamde 'regatta-model':
de .landen beginnen gelijk,
maar wie sneller aan de EU-re-
gels voldoet, kan eerder lid wor
den. Dat geldt ook voor de zes
landen waarmee reeds werd ge
praat.
Turkije is volgens de Com
missie geschikt als EU-kandi-
daat, maar onderhandelen over
toetreding is vooralsnog uitge
sloten. Daarvoor moet Ankara
eerst de mensenrechten in ei
gen land - de Koerdische kwes
tie - respecteren, en de geschil
len met buurland en EU-lid
Griekenland over Cyprus en de
Egeïsche zee oplossen. De
Commissie is bereid Turkije
daarbij te helpen.
Prodi betitelt de verdubbeling
van het aantal kandidaat-lan
den tot twaalf al als 'een moedi
ge stap voorwaarts', maar de
Commissie wil nog verder gaan.
Balkanlanden als voormalig
Joegoslavië en Albanië zijn op
den duur eveneens welkom.
Omdat dit nogal wat voeten in
aarde heeft, biedt Prodi hen
voorlopig een 'virtueel lidmaat
schap' aan: nauwe economi
sche samenwerking en EU-
hulp. Met Rusland, Oekraïne,
Marokko, Tunesië, Algerije en
landen uit de Kaukasus wil de
Commissie de betrekkingen
eveneens verstevigen.
Hof Italië blijft
bij 'jeansvonnis'
rome «hans geleunse
correspondent
Aan het lijden van 'Rosa', de
bekendste jeans-draagster van
Italië, komt geen einde. Ook het
Hof van Cassatie in Napels
vond gisteren dat Rosa in 1992
van een vrijpartij met haar rij-
instructeur Carmine Cristiano
zelf een verkrachtingszaak had
gemaakt. De toen 18-jarige Ro
sa droeg volgens de rechters
een zó strakke spijkerbroek dat
Cristiano om de daad te plegen
niet zonder haar medewerlang
kon.
In februari dit jaar werd Ro
sa's spijkerbroek wereldnieuws.
De twee jaar en twee maanden
cel voor verkrachting die Cristi
ano door een lagere rechtbank
waren opgelegd, werden toen
vanwege die nauwsluitende
jeans door het Hof van Cassatie
in de Zuid-Italiaanse stad Po-
tenza omgezet in vrijspraak.
Woedende reacties uit heel
de wereld waren het gevolg. Ita
liaanse ministers vonden het
vonnis absurd. Vrouwelijke po
litici zetten het parlement op
stelten. Zij zwoeren alleen nog
in spijkerbroek op de zittingen
te verschijnen totdat het vonnis
was teruggedraaid.
Het protest had tot gevolg dat
het Napolitaanse Hof zich via
juridische kronkelpaden nog
maals over de zaak kon uitspre
ken. De rechters namen de
overwegingen van hun collega's
uit Potenza over. Behalve strak
ke jeans waren dat ook het ge
bruik van een condoom door
Cristiani en de pas in een later
stadium gedane aangifte van
Rosa.
De voormalige Tanzaniaanse president Julius
Nyerere is vanmorgen op 77-jarige leeftijd in een
Londens ziekenhuis overleden. Hij werd daar be
handeld wegens leukemie. Nyerere, die al in een
zeer kritieke toestand verkeerde, had gisteren ook
nog een zware beroerte gehad. Enkele dagen ge
leden werd al bekend dat zijn nieren niet meer
functioneren. Bovendien lag de 'vader van Tan
zania' al weken in een coma.
Nyerere werd in 1962 de eerste president van
Tanganyika. Het Oost-Afrikaanse land was een
jaar eerder onafhankelijk geworden van Groot-
Brittannië. Twee jaar later werd Tanganyika met
het eiland Zanzibar samengevoegd tot de repu
bliek Tanzania. In 1985 trad Nyerere vrijwillig af.
Nyerere koos in zijn befaamde Arusha Verkla
ring voor het socialisme. Zijn ujaamci, de op ou
de egalitaire tradities gebaseerde landbouwge-
meenschap, deed de hoop van linkse westerlin
gen op een Afrikaanse wederopstanding herle
ven. Ook in Nederland was het enthousiasme
groot en ons land werd een van de belangrijkse
donoren van Tanzania. De toenmalige minister
van ontwikkelingssamenwerking Pronk kon het
uitstekend vinden met Nyerere. Ujaama bracht
Tanzania uiteindelijk echter niet de welvaart die
het nodig had. Het hoort nog altijd bij de armste
landen van Afrika.
londen Een groepje anti-fascistische demonstranten wist gisteren in Londen binnen te dringen in het hotel
waar de extreemrechtse Oostenrijkse politicus Jörg Haider een persconferentie hield, ondanks verwoede po
gingen van de beveiliging om hen tegen te houden. Haider behaalde bij de recente parlementsverkiezingen
in Oostenrijk een grote winst. foto »ap» dave Thomson
