Nieuw imago moet het LVC redden
frgel Lokhorstkerk verrijking voor Leiden
Cultuur Kunst
onden en
acteurs
gezocht
"dior Kuifje
Lift voor Naturalis
Elegante robotachtige motoriek
Kwikzilveren dubbelslagen
in allerhande variaties
n rijsdam. 071-5356444, plv chef caroline van overbeeke 071-5356440
k Brunahuis van de baan
Er komt geen Dick Brunahuis in Utrecht. De Europese
heeft een verwachte subsidie niet toegekend waardoor
genoeg geld bijeengebracht kan worden. Het idee voor een
gewijd aan de geestelijk vader van onder andere Nijntje
vier jaar geleden gelanceerd. Om het huis van de grond te
Kn, was 5,2 miljoen gulden nodig. Bij diverse instellingen
Kgemeente Utrecht had de stichting 3.6 miljoen gulden aan
liggingen losgepeuterd, mits er geld uit Brussel zou komen.
Ijo: kaartjes veilen op internet
I» Mojo Concerts gaat binnenkort kaartjes voor popconcer-
iéilen op internet. De grootste concertorganisator wil de
|te handel in tickets daarmee tegengaan. ..Ik had gehoopt
He politiek iets aan de zwarte handel zou doen", aldus de
tteur. ..Helaas is de politieke weg heiloos gebleken. Veilen
Iternet is verwerpelijk, maar we kunnen gewoon niet an-
I," De emotionele actie van Youp van 't Hek, die dinsdag in
ie instantie zijn oudejaarsconference aflaste als protest te-
Iwarthandel, was voor Ramakers de druppel die de emmer
overlopen. Ramakers: „Wij zien geld wegvloeien naar
«handelaren. Door de kaarten te veilen pakken de artiest en
«ncertorganisator het geld dat anders in de verkeerde zak-
■erdwijnt. Het is geen oplossing, maar we moeten opko-
■voor onze rechten."
Itenlandse kunstenaars te gast
rdam Staatssecretaris Van der Ploeg heeft drie vooraan-
C de kunstenaars verwelkomd die op uitnodiging het minis-
van OC en W enkele maanden te gast zijn in Nederland,
ijn de Oostenrijkse schrijver Robert Menasse, de Ameri-
se musicoloog en luitist Joël Cohen en de Amerikaanse fi-
ifThomas Levin. Het ministerie wil de gasten in het kader
iet programma Artists in Residence de kans bieden kennis
;en met de Nederlandse samenleving en cultuur. Neder-
kunstenaars, studenten en cultuurmanagers krijgen zo
in beurt de kans om toonaangevende buitenlandse kun-
ars te leren kennen en met hen samen te werken.
janiste Durufle (78) overleden
De vermaarde Franse organiste Marie-Madeleine Duru-
e weduwe van componist en organist Maurice Durufle, is
eweek op 78-jarige leeftijd overleden, heeft het Nationaal
ervatorium in Parijs gisteren bekendgemaakt. De techni-
r|l zeer begaafde Durufle werd al op elfjarige leeftijd aange-
^als organiste in de kathedraal van Marseille. Vanaf de jaren
a hun huwelijk, trad het echtpaar over de hele wereld op.
iade dood van haar man in 1986 en na een ernstig auto-
luk bleef Durufle orgel spelen, waarbij ze er prat op ging al-
pre oge hakken te dragen. Haar afscheidsconcert gaf ze in 1993
'w York.
js letterkunde voor Gerritsen
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in Lei-
eikt op 5 november de Prijs voor Meesterschap uit aan de
htse hoogleraar prof. dr. W.P. Gerritsen:-De Prijs voor
terschap wordt op het gebied van de taal- en letterkunde
iaal in de vijftien jaar toegekend en bestaat uit een gouden
ing. Gerritsen ontvangt de prijs voor zijn hele wetenschap-
e oeuvre, de Nederlandse letterkunde van de 12de tot en
le 16de eeuw. De prijs wordt uitgereikt in het Groot Audi-
n van de Universiteit Leiden, Academiegebouw, Rapen-
73 om 20.00 uur. Gerritsen houdt een voordracht, getiteld
pwekking van Egidius'.
Directeur Ruud Visser wil uitstraling aanpassen aan de tijd
Het gaat niet goed met het
Leidse Vrijetijds Centrum
(LVC). Directeur Ruud Vis
ser zal de eerste zijn om
dat te beamen. Hij kent de
feiten. Het aantal bezoe
kers op de vrijdagavond is
vergeleken met 1998 terug
gelopen met duizend be
zoekers. Dit jaar is het
treurige record bereikt van
vijftig bezoekers op een
swingavond. ,,En dat is op
dit moment nog een opti
mistische schatting van
het gemiddelde op een
donderdagavond", ver
zucht hij.
leiden pablo cabenda
Het poppodium kampt al
maanden met een tekort aan
vrijwilligers, de kurk waar het
centrum op drijft. Tegelijkertijd
is de deplorabele staat waar het
centrum zich in bevindt bijna
spreekwoordelijk geworden en
ziet het LVC zich geconfron
teerd met een gemeente die
zich schijnbaar niet veel aan de
problemen van het jongeren
centrum gelegen laat liggen.
In eerdere interviews liet Vis
ser al weten dat, als er niet snel
iets gebeurt met het LVC, het
poppodium langzaam weg
kwijnt tot sterfhuis. Wat rest is
de balans opmaken en beleid
uitstippelen. Het tij moet ge
keerd en de eerste aanzet daar
toe zijn een geheel nieuw ima
go compleet met nieuw logo en
dito huisstijl en plannen voor
een verbouwing begin volgend
jaar. Maar of van een facelift de
redding moet komen?
„Toch is dat volgens mij de
belangrijkste reden waarom
mensen wegblijven", zegt Vis
ser. De hele uitstraling van het
gebouw en alles wat ermee sa
menhangt moet worden aange
past aan de tijd. Mensen zijn in
de loop van de tijd verwend ge
raakt door luxueuze vormen
van uitgaan. Iedereen ver
nieuwt. Vroeger was de ambi
ance van een vervallen jeugd
honk misschien charmant, te
genwoordig gaat niemand meer
met zijn spijkerboek op de vloer
zitten. En vooral niet in zo'n
gribuszooi zoals het hier is ge
worden. De simpele maar tries
te waarheid is dat je het wel
kunt schudden als je niet regel
matig moderniseert en met je
tijd meegaat."
Maar als het daar alleen van
moet komen, zijn de verwach
tingen misschien wat over
spannen?
„Inhoudelijk zit het volgens mij
wel goed in het LVC. Qua muzi
kale vernieuwing waren we al
tijd top of the bill. Kijk maar
naar dj's als L-dopa en Jozo die
allebei gerenommeerde namen
zijn geworden in de Melkweg
en de voormalige Roxy.
En toch bleven de bezoekers
weg.
„Dat had denk ik voor een
groot deel te maken met het feit
dat de dj's waar je voor moest
betalen op donderdag waren
geprogrammeerd", zegt Visser.
„Een avond die van oudsher
een grote ontmoetingsfunctie
heeft. Mensen wilden blijkbaar
geen tientje neertellen voor een
hippe dj. En vernieuwing is in
Leiden toch een beetje een ha
chelijke zaak gebleken."
Op het verkeerde paard ge
wed?
„Commercieel gezien wel. In
houdelijk misschien minder. Ik
vind dat je in een tent als het
LVC verplicht bent om te stre
ven naar muzikale vernieuwing.
Als het aan mij zou liggen, dan
voerden we die vernieuwing ge
woon door. Maar nu doen we
financieel noodgedwongen
toch een stapje terug. In de
aanloop naar het nieuwe jaar
krijgt het LVC een nieuwe pro
grammatische opzet. Op vrijdag
blijft het hetzelfde. Lokale
bandjes op zolder terwijl je be
neden kan dansen: dat is nog
steeds een goede formule. Voor
de donderdag gaan we meer in
vesteren in lokaal talent door
de dj's intensiever te begelei
den. Dj's van eigen bodem op
kweken, net zoals de vj's overi
gens."
„Ze worden gekoppeld aan
vaste dagen en prominent ver
meld op de flyers en posters.
Daar tegenover staat dat ze ook
meer betrokken raken om een
totaalsfeer neer te zetten. Kijk,
waarom trekken Wipneus en
Pim volle zalen? Omdat ze er
werk van maken. De avond is
hun kindje. LVC-dj's moeten
ook die verantwoordelijk kun
nen opbrengen en dat krijg je
ze door ze meer bij hun avond
te betrekken."
In de voorlopige concepten
voor het dancebeleid moet één
zaterdag per maand de grote
dancespecialnight worden. Er
worden namen genoemd van
mega dj's als Sven Vath en Carl
Cox, acts die gewoonlijk pas
een naald op het vinyl zetten
als bierbrouwers met het grote
geld gaan zwaaien.
Is dat niet een te groot fi
nancieel risisco voor het LVC?
„Ik zal het je sterker vertellen.
We krijgen in november Luke
Slater en die past ook in dat rij
tje. Daar is dan ook in één keer
al het geld naar toe gegaan. En
ja, dat is een groot risico. Als er
te weinig mensen op afkomen
dan zit je met een dubbel gat.
Én de avond brengt niks op, én
al je geïnvesteerde geld is weg.
Maar wat moet je anders? Als je
verandering wilt, moet je risi
co's nemen. Onze problemem
grijpen ook in elkaar. Soms kun
je een mega-act boeken maar
heb je een tekort aan vrijwilli
gers."
„Dan krijg een bizarre situa
tie dat je bijvoorbeeld Luke Sla-
ter niet kan programmeren om
dat Marietje een tentamen
heeft. Er zijn al avonden ge
weest dat we uitzendkrachten
hebben ingehuurd omdat we
een tekort aan krachten had
den. We drijven al jaren op een
klein groepje die hards. Zo'n
twintig man van de oude garde
die onverantwoord veel tijd in
het LVC steken. Als ze gewoon
langskomen voor een avondje
uit, dan wordt nog gemakkelijk
gevraagd: „Hee, kan jij even de
glazen ophalen". En dat doen
ze dan ook gewoon. De trouw
van die club is bewonderens
waardig maar in wezen maken
we misbruik van die mensen.
Als je er niets tegen doet, bran
den ze gewoon af."
Een paar honderd meter
verderop in de stad is het in
dansclub In Casa op donder
dagavond steevast afgeladen.
Jaloers?
„Dat boeit me niet. In Casa is
een commerciële disco. Wij
krijgen subsidie. Dat verplicht
ons, en dat wil ik zelf ook dol
graag, om kwaliteit te leveren."
Slapeloze nachten?
„Nee, of soms. Maar ja dat
komt vanzelf als je je ergens zo
bij betrokken voelt."
tier en auteur Seth Gaai-
de tekst schrijven
n musical over stripheld
De musical zal zijn geba-
)p het dubbelalbum 'De
Kristallen Bollen' en 'De
tempel' van de Brusselse
ir Hergé.
Belgische productiebu-
abas&co gaat gelijktijdig
tierlands- en Franstalige
illing maken. Daarvoor
februari volgend jaar
s plaats. In totaal wordt
ia! een ensemble van
icteurs, zangers en dan-
:ocht, plus nog eens
figuranten. Verder is ar-
directeur F. van Laecke
naar vier foxterriërs die
Kuifjes hond Bobby
vertolken. Van Laecke
zowel de Nederlands-
Franstalige productie
jn hond plus een 'under-
of vervanger kunnen be
en.
.iGaaikema wil op termijn
Gin cd uitbrengen met zee-
tieren van Kuifjes
Jschéiende compaan kapitein
rdeilck. Gaaikema zal daar-
jok de teksten schrijven.
XV-. v-
leiden In het Leidse Museum Naturalis is gisteren met een enorme
hijskraan een nieuwe liftmachine aangebracht. De machine heeft een
totaalgewicht van circa 4 ton en moet op 18 meter hoogte worden
geplaatst. Het is de eerste fase in de installatie van een nieuwe lift.
„De oude lift bleek zo'n jaar na de opening veel te klein voor het gro
te aantal bezoekers", aldus de woordvoerder van het museum. „In
1999 hebben ruim 200.000 mensen Naturalis bezocht. Daarom wordt
de lift nu vervangen door een grotere. En hij is ook sneller. De men
sen stonden veel te lang te wachten. Je boekt nu dus niet alleen winst
wat de capaciteit betreft, maar ook tijdwinst. Die lift is echt nodig.
Vooral ook omdat het museum veel wordt bezocht door ouders met
kleine kinderen. Je kunt die mensen niet met een buggy al die trap
pen op laten sjouwen. De lift moet rond Kerstmis klaar zijn. Dan ver
wachten we echt een topdrukte." foto dick hogewoning
dans recensie
maarten baanders
Voorstelling: 'Lara and Friends' door
Dansgroep Knsztina de Chatel Gezien
13/10 LAKtheater Leiden Aldaar nog te
zien 14/10
Lara, de heldin van het compu
terspel Tomb Raider, rent on
vermoeibaar door een land
schap vol dreiging. Gestuurd
door de speler, gaat ze elk ob
stakel onverschrokken te lijf.
Versperringen worden verbrij
zeld, rotsblokken verplaatst, vij
anden overhoopgeschoten. Het
kost haar nauwelijks inspan
ning. Eigenlijk is ze een pop
zonder ziel. Het getuigt van
grote vindingrijkheid dat Krisz-
tina de Chatel een inspiratie
bron vond in Lara.
'Lara', deel één van dit pro
gramma, is een spannende
combinatie van dans en in
groot formaat geprojecteerde
virtuele beelden van Lara in ac
tie. De dansers hebben dezelfde
robotachtige motoriek als Lara,
maar imiteren doen ze haar
niet. Als machines worden ze
gestuurd en als ze stilstaan,
wachten ze verstijfd op een
nieuwe impuls.
Maar net als Lara hebben ze
tegelijk ook iets lichts en zelfs
iets elegants. Wilde paniek
wordt geuit in een soepele op
eenvolging van snelle bewegin
gen, die een sterk contrast
vormt met kalme bewegingen
van de groep. De enige bewe
ging die letterlijk van Lara over
genomen wordt, is het schiet-
gebaar. Ie moet van het formaat
van De Chatel zijn om de
schoonheid van de schiethou-
ding te herkennen en uit te bui
ten.
Dat de dansers een onderdeel
zijn van de beelden op het ach
terdoek wordt zeer sterk gesug-
geerd, vooral doordat Lara net
zo groot is als de dansers, en
ook door de simultane film
beelden van hen die door La-
ra's landschap heenbreken. De
prachtige solo aan het eind laat
zien dat robotgebaartjes ook
erg komisch kunnen zijn.
Deel twee, 'Lara and Friends',
is aangekondigd als een vervolg
op 'Lara'. De dansers worden
nu niet bestuurd, maar bepalen
zelf de virtuele beelden. In het
begin is deze opzet helaas niet
duidelijk. De dansers bewegen
ronder en menselijker dan in
deel één. Daarbij worden op
het achterdoek op- en neer
gaande vlakken geprojecteerd.
Maar het verband tussen deze
vlakken en wat de dansers
doen, komt niet over.
Heel anders wordt dat als ie
dere danser op het achterdoek
een soort medaillon bestuurt.
Deze medaillons worden on
eindig vermenigvuldigd, zodat
elk een soort slang of buizen
stelsel achter zich laat. Elke be
weging van de dansers tekent
zich zo ook op het achterdoek
af. Heel subtiel kun je een te
genhanger van deze prachtige
kronkelingen zien in de armen
en benen van twee danseressen
in een duet.
Aan het slot wordt het idee
van een door dansers gestuurde
virtuele wereld losgelaten. Deze
inconsequentie is jammer, hoe
mooi de bewegingen, de licht
gevende kostuums en de soli
met de rug naar het publiek
(zoals ook Lara op de rug te
zien was) ook zijn.
fcees van hoore
|ad wervelt om de voeten van de
wandelaar in de Pieters
ik. De herfstwind draagt prachti-
I orgeltonen aan. Zuivere klanken
lrden ontlokt aan het onlangs ge
teerde Mitterreither-Van Damor-
|t zich bevindt in de Lokhorstkerk,
jhuilkerk, die verborgen ligt achter
P het eerste gezicht een gewoon
luis lijkt. Aanstaande zondag is
jer en zal organist Anton den Boer
«oco-orgel met zijn intieme, hui-
fklank voor het eerst na de restau-
fcspelen.
►teen is natuurlijk erg trots op het
iHagerbeerorgel in de Pieterskerk,
jdoor dat unieke heeft dat orgel
I zijn beperkingen. Je kunt er bij-
Fjd Bach niet op spelen. Op het
Nither-Van Damorgel in de Lok-
ftk kan dat wel. Het is breder in-
J voor orgelconcerten. En dat is
■orme verrijking voor Leiden. We
i* weer tot diep in het volgende
pium vooruit."
Ooit geweten dat kerkorgels in vroeger
dagen van wind werden voorzien door
speciaal daarvoor aangestelde orgeltrap
pers? Organist Anton den Boer, die als
projectmanager heeft opgetreden bij de
ruim 5,5 ton kosten restauratie van het
orgel, weet er alles van. „Normaal wordt
er voor wind gezorgd door een motor.
Maar er zijn bij de restauratie ook twee
grote, nieuwe schepbalgen geïnstalleerd
waarmee je op natuurlijke wijze kunt
zorgen voor wind. Die balgen moeten
worden aangetrapt. Heel gek, maar je
ziet dan dat de klankkleur wat rustiger
wordt. Op zaterdag 15 januari 2000 gaan
we bewijzen dat het orgel millenniump-
roof is. Dan wordt met lichaamskracht
voor wind gezorgd."
Het orgel in de Lokhorstkerk is in 1774
gebouwd door Johannes Mitterreither
voor de somma van 2920 gulden en tien
cent. Mitterreither was een Oostenrijker,
die naar Nederland trok en in de leer
ging bij Moreau in Gouda. Later vestigde
hij zich in Leiden, waar hij een aantal
orgels bouwde voor de stad zelf en de
regio. In de Hervormde Kerk in Leider
dorp staat een van zijn fraaiste.
Het Mitterreither-Van Damorgel is
een orgel met één manuaal en aange
hangen pedaal. Aanleiding voor de
bouw was de nieuwe psalmberijming.
Den Boer: „Aanstaande zondag is het
precies 225 jaar en veertien dagen gele
den dat het voor het eerst werd be
speeld. We zullen beginnen met psalm
98 uit deze berijming. Mitterreither was
een huisorgelbouwer van origine. Dat
vind je in de klankkleur van dit orgel te
rug. Het is intiemer, veelkleuriger, zang
rijker."
„In 1807 is het orgel uitgebreid en ge
restaureerd door Van Dam. Hij had een
eigen hand van pijpen maken. Maar je
ziet dat hij zich helemaal heeft aange
past bij Mitterreither en het orgel in de
oorspronkelijke staat heeft willen hou
den. Het orgel was de laatste tijd in
slechte staat. De samengeperste lucht
liep er aan alle kanten uit en dan krijg je
valse klanken. Dat is nu verholpen. En
de kast is ook weer in zijn orginele staat
teruggebracht."
De restauratie is uitgevoerd door
Flentrop Orgelbouw uit Zaandam en de
firma Slegt uit Edam en voor het groot
ste gedeelte gesubsidieerd door Monu
mentenzorg. Omdat vitale delen van het
originele concept nog aanwezig waren,
kon het orgel worden gerestaureerd in
de oorspronkelijke staat.
De feestelijke overdracht van het orgel
is zaterdag om 15.00 uur met muzikale
illustraties door Anton den Boer van
componisten als Buxtehude en Men
delssohn. Op 17 oktober om 14.30 uur is
er de eerste kerkdienst en op 31 oktober,
geven het Nederlands Madrigaalkoor en
het Jeugdkamerorkest in Leiden een
concert. Het Rijnlands Christelijk Man
nenkoor treedt op 3 november om 20.00
uur op, onder leiding van Sander Ma
rion. De organist die avond is Fred de
Vries. Op 13 en 14 november is er de
Masterclass Orgelimprovisatie door Erik
Nico van Bruggen en een improvisatie
concert. Op zaterdag 27 november om
20.15 uur treden Helmi Verhoeven (so
praan) en Antron Doornhein (orgel) op
en op zaterdag 15 januari is er het con
cert: 'Het orgel millenniumproof?'
muziek recensie
lidy van der spek
Stichting Oude Muziek en Theater met
Bachs 'Sei Solo a Violino senza Basso ac-
compagnato' door Monica Huggett, vi
ool Gehoord 13/10, de Waag, Leiden
Alle solowerken van J.S. Bach
(1685-1750), of die nu voor
cello, fluit of viool zijn ge
schreven, behoren tot het
moeilijkste repertoire voor de
desbetreffende instrumenten.
Enorme virtuositeit en techni
sche vaardigheid worden van
de speler geeist. Bach dacht
zijn solowerken meerstemmig.
Zo zijn de stemvoeringen die
in de vioolpartij alleen gesug-
gereeerd worden in transcrip
ties voor orgel volledig uitge
werkt. Een ander kenmerk
voor de hoog-barok, in 't bij
zonder weer voor het werk van
Bach, is de inwisselbaarheid
van instrumentale en vocale
idiomen.
Nu stond Monica Huggett
gisteravond in de Waag in Lei
den bepaald niet te zingen.
Dat liet ze hoogstpersoonlijk
aan haar instrument over, een
barokviool uit 1618 van de ge
broeders Amati uit Cremona.
Dinsdag speelde Huggett in
Den Haag Bachs eerste en der
de Sonate waartussen de eer
ste Partita. In de Waag volgden
de derde en tweede Partita
rond zijn tweede Sonate. Zo
ontstond een cyclus van drie
paren, precies als in Bachs ei
gen autograaf 'Sei Solo'.
Door Huggetts soepele
streek nuanceert zij subtiel, en
krijgt de hele toonvorming een
sprookjesachtige sfeer. Dat is
wondermooi te horen in het
andante van Sonate no. 2 in a,
het meest indrukwekkend ge
speelde werk. Zeldzaam ver
stild 'verstrijkt' de repeterende
grondtoon die vreedzaam en
bedachtzaam afdwaalt van het
uitgezette spoor en weer even
verzonken terugkeert. Ook het
grave draagt eenzelfde kleur-
schildering in het even op
waartse aanvangsmotief, dat
zich gaandeweg ontplooit en
weer eindigt in één lange bro
ze klank.
Maar soms zijn timing, dy
namiek, rubato van Huggett
wat té flodderig, zijn de ver
snellingen en vertragingen
slecht te volgen, zoals in het
preludio van de derde Partita
in E. Opvallend is hier het ge
bruik van de strijkstok.
Huggett maakt snelle bijna
ronddraaiende bewegingen,
die al die dynamische contras
ten versterken. In het Loure is
dit 'vertoon' tot rust gekomen.
Hier kwijnt de kleur, en haar
fraseren heeft iets weg van
korte zuchten.
Het laatste deel van de twee
de Partita, de lange Ciaccona
(chaconne) is een waagstuk op
de barokviool. Om deze tot het
bitterzoete eind op toon te
houden zijn temperatuur
schommelingen en verande
rende vochtigheidsgraad uit
den boze. Ook zal de intensi
teit van strijken meespelen.
Maar Huggett hield het alle
maal 'toonaangevend'. In dit
meesterlijke staartstuk liet zij
het 'verborgen' thema van het
begin tot het einde bovendrij
ven, met welhaast kwikzilveren
dubbelslagen, in allerhande
variaties.
