Familie Mladic is trots op oom Ratko
*1
Schone slaapster
in Indonesië met
schok ontwaakt
I Rechtse oppositie in Italië
dolblij met KGB-archieven
Duitse Groenen vechten om te overleven
4 Buitenland
Honger
fERDAG 9 OKTOBER 1
Neven snappen maar niet waarom de wereld iets tegen vermoedelijke oorlogsmisdadiger lieeft
00 JL
i inwoners van het uit zeven huizen bestaande ge-
:ht Boznjovic, op 50 kilometer ten zuiden van Saraje-
dragen dezelfde achternaam: Mladic. De meest be-
hte of voor anderen bekendste Mladic van de familie
^Tatko, de voormalig generaal van het leger van de Bos-
:he Serviërs.
dralen terwijl hij uit zijn kleine
huis stapt en over een modder
pad loopt. „Hij is mijn oom,
een juweel van een vent." Sret-
ko, een forse 39-jarige Serviër
die bij een ieder in het dorp be
kend staat als Buco (Dikkop),
kijkt om zich heen en wijst op
de armetierige bende waarin de
familie Mladic leeft. Kleine hui
zen, half ingezakte schuren, een
zandpad als doorgaande weg
en wat koeien en kippen.
„Ratko is de enige in onze fa
milie die iets waard is", vindt
Sretko, „Na hem ben ik de slim
ste maar voor de rest is het hier
een zootje." Een andere neef
van Ratko, Zdravko Mladic,
staat op het erf van zijn gam
mele witte huis. Ook hij heeft
een baard. „Hier is Ratko in
1943 geboren", vertelt hij ter-
o Mladic werd in juli 1995
het Haagse oorlogstribu-
Dp de lijst gezet van ver-
delijke oorlogsmisdadigers.
e week maakte de huidige
^Ppier van de Bosnische Ser-
Milorad Dodik, bekend
nu ook zijn regering zal
meewerken aan de uitle-
ig van oorlogsmisdadigers.
mee lijkt de arrestatie van
tukken als Ratko Mladic en
Karadzic, de voorma-
olitiek leider van de Ser
in Bosnië, steeds dichter-
komen.
lar in Boznjovic maakt nie-
3tljd zich zorgen over oom
i. „Ja, ja, we zijn de familie
zegt Sretko Mladic zonder
'Vu
wijl hij wijst op het huis. Twee
koeien heeft Zdravko, dat is al
les. En omdat ze de hele dag
maar een beetje door de bossen
en de heuvels lopen, geven de
beesten nog niet eens tien liter
melk per dag. „Het is een moei
lijk bestaan", mompelt hij.
Tien minuten later komt de
oudste nog in leven zijnde Mla
dic aanlopen. Vlaso van zeven
tig. Hij draagt een traditioneel
groen petje dat stamt uit de tra
ditie van de cetniks. Dat waren
nationalistische Serviërs die tij
dens de Tweede Wereldoorlog
samen met de Duitsers tegen
de Partizanen van Tito vochten.
Toen zij de strijd dreigden te
verhezen, sloten ze zich echter
massaal aan bij de Partizanen
om het vege Üjf te redden. „Rat
ko was altijd al de slimste van
het stel", herinnert hij zich.
„Hij mocht graag de schapen
hoeden en dan maar leren uit
die schoolboeken. Pienter, stil
en sterk; dat was en is Ratko."
De Mladic-familie is geschokt
over opmerkingen van hun ei
gen premier Dodik dat ook nu
de Bosnische Serviërs zullen
gaan meewerken met het Haag
se oorlogstribunaal. „Laten ze
die oplichter zelf naar Den
Haag afvoeren", meent neef
Sretko, „Ratko zullen ze toch
nooit krijgen. Wat de wereld of
wat Dodik ook mag zeggen: het
vervult ons met grote trots dat
wij Mladic heten."
Niet dat dat hen concreet wat
oplevert. Privileges? „Niet voor
ons, wij zijn gewone burgers
net als die anderen", roepen ze
in koor. Dan toch gratis bier in
het café of direct een vrije tafel
in een volle kroeg? „Nee", zegt
Sretko. „Erg veel ontzag boe
zemt de naam niet in. Ik kan
ook steeds moeilijk roepen dat
ik m'n oom ga halen. Daarom
heb ik zelf zes jaar aan karate
gedaan."
Vanaf de plek waar de zeven
huizen staan, kijk je uit op hoge
groene vlaktes en grote rotsen.
Het is hier landelijk, zeer lande
lijk. Vijfhonderd meter verder
op vallen nauwelijks nog de
bouwvallen op die inmiddels
gedeeltelijk zijn overwoekerd
met onkruid en struiken. Dit
was het door moslim bewoon
de dorpje Golobic. Sretko: „De
Turken (scheldwoord voor Bos
nische moslims - red.) begon
nen op ons te schieten, dus wat
doe je dan, dan vecht je terug."
Volgens Sretko waren die
moslims wel aardige gasten.
Voor de oorlog, hè, zegt hij,
toen we nog allemaal samen
leefden en niemand elkaar
haatte. „Maar ja, ze wilden een
moslimland van Bosnië maken
en dat konden wij niet toestaan.
Het dorp is trouwens in brand
gestoken door van die paramili
tairen. Dat vond ik toch wat
overdreven om te doen."
Misschien hebben ze Gobilic
wel in brand gestoken in op
dracht van Ratko Mladic. Die
was vanaf 1991 commandant
van het 9e korps van het Joego
slavische Volksleger in Knin in
Kroatië en daarna sinds mei
1992 commandant en later ge
neraal van het leger van de Bos
nische Serviërs. Hij had al de
nodige ervaring opgedaan tij
dens zuiveringen en plunderin
gen in Kroatië en Bosnië. Mla
dic leidde de aanvallen op Kn
in, Sarajevo en Srebrenica. Het
Haagse oorlogstribunaal con
cludeerde in 1995 dat hij ver
antwoordelijk is voor volkeren
moord, misdaden tegen de
menselijkheid en nog een hele
reeks aanklachten.
De familieleden van Mladic
snappen maar niet waarom de
wereld iets tegen oom Ratko
heeft. „Het tribunaal beschikt
niet over de juiste informatie",
meent een buurtbewoner. „An
ders hadden ze hem nooit aan
geklaagd." „Ratko heeft nooit
iets fout gedaan, nooit iemand
zelf gedood", meent Sretko,
„Hij wilde zelfs nog dokter wor
den toen hij jong was. Maar
daar had de familie het geld
niet voor, dus ging hij maar
naar het leger."
Er mogen hier veel Mladic'en
wonen, de hoofdrolspeler zelf is
vanzelfsprekend niet aanwezig.
„Niet te hard praten anders
maak je Ratko wakker die in het
huis ligt te slapen", zegt neef
Sretko terwijl er een gulle lach
rondom zijn mond verschijnt.
„Wat denk je nou, dat hij hier
zit? Er zijn ook hier in de buurt
NAVO-troepen gelegerd." Dan
laat Sretko zijn vrouw koffie
zetten. „Goed, hij komt nog wel
eens langs, want bang is-ie
heus niet", vervolgt hij. Maar
niemand wenst vervolgens in te of wellicht ergens in Rusland
gaan op de huidige verblijf- zijn ondergedoken. Allen halen
plaats van oom Ratko. Volgens de schouders op.
geruchten zou hij in Belgrado
JAKARTA THEO HAERKENS
CORRESPONDENT
Het zijn drukke tijden voor de
koffiedikkijkers en politieke re
kenaars in Indonesië. Binnen
veertien dagen wordt een nieu
we president gekozen en het is
nog volstrekt onduidelijk wie
dat zal zijn. Dat is een volko
men nieuwe situatie in het ei
landenrijk met 210 miljoen in
woners waar de presidentsver
kiezingen drie decennia lang
geen enkel nieuws, laat staan
enige spanning opleverden:
Soeharto won altijd.
Deze keer ligt dat anders.
Schijnbare zekerheden wanke
len en nieuwe kansen worden
gecreëerd. De eindspurt naar
het presidentschap, waarover
op 20 oktober een beslissing
valt, verloopt stormachtig.
Megawati, de dochter van de
eerste president van het land,
Soekarno, en symbool van ver
zet tegen Soeharto, is voor het
gros van de bevolking de ge
doodverfde nieuwe president.
Met ruim 33 procent van de
stemmen won haar partij PDI-
Perjuangan de verkiezingen.
Golkar, de regeringspartij die
nog altijd niet weet of ze tus
senpaus Habibie als kandidaat
handhaaft, scoorde onverwacht
goed met 22 procent. De ande
re partijen moesten het met
aanzienlijk minder doen.
Daarmee zijn Megawati en
Habibie de meest voor de hand
liggende kandidaten. De mos
limpartijen waren verdeeld. De
conservatieven zien niet graag
een vrouw aan het roer in het
grootste moslimland van de
wereld en zouden dus in het
Golkar-kamp terecht komen,
terwijl de anderen 'Mega'
steunden. Habibie is impopu
lair, maar omdat van de 700 le
den van het Raadgevend Volks
congres er 238 niet worden ge
kozen, maar benoemd zijn, zou
hij in staat zijn extra steun te
creëren. Mocht dat nog niet ge
noeg zijn dan zou de rijk gevul
de partijkas soelaas bieden,
wisten critici.
De laatste dagen echter wordt
er langs andere lijnen gerede
neerd. Megawati, bij de algeme
ne verkiezingen zo zeker van
haar winst dat ze het onnodig
vond het volk over haar plan
nen te vertellen of deel te ne
men aan een debat, hield zich
verre van lobby of handjeklap.
Maar wat bij het gewone volk
werkt, werkt nog niet in de
hoogste politieke circuits en zo
ontglipten haar partij al twee
cruciale posten.
Deze week is de schone
slaapster met een schok ont
waakt. Moslimleider Amien
Rais, bleek het politieke hand
werk goed in de vingers te heb
ben en werd verrassend geko
zen tot voorzitter van het Volks
congres, het hoogste staatsor
gaan. Enkele dagen later werd
Golkar-partijleider Akbar Tan
jung parlementsvoorzitter,
daarbij een kandidaat van Me
gawati's PDI voorbijstrevend.
Dat was een nog grotere schok.
Toen echter bleek dat veel
PDI'ers hem hadden gesteund,
concludeerden waarnemers dat
er een mega-deal gemaakt was
waarbij de PDI zich had verze
kerd van Golkars steun om het
presidentschap in de wacht te
slepen. „Heeft Megawati zitten
suffen of is ze toch geniaal?"
vroeg een waarnemer zich af.
Golkar ontkende echter in alle
toonaarden.
Donderdag was er een derde
tegenvaller voor Megawati.
Haar bondgenoot Gus Dur, de
leider van de grootste moslim
organisatie in het land, accep
teerde ineens ook de presi
dentskandïdatuur die hem
werd aangeboden door een sa
menwerkingsverband van mos
limpartijen.
Daarmee ontneemt hij Mega
wati de steun van zijn aanhang.
Abdurrahman Wahid, zoals hij
eigenlijk heet, tobt met zijn ge
zondheid en was mede om die
reden door zijn eigen partij niet
kandidaat gesteld. De PKB zou
Megawati steunen. Maar nu lig
gen de kaarten van Soekarno's
dochter plotseling anders. Want
Wahid is van strijdmakker con
current geworden.
-ftAKiREen vrouw staat met haar eenjarige dochtertje in de deuropening van hun huis in Diyarbakir in het Zuid-Oosten van Turkije. Het meisje is ernstig ondervoed. Haar ouders waren naar de stad verhuisd in de
Idaar werk te vinden. Het zuidoosten van Turkije is een van de armste regio's van het land, met een hoge werkloosheid.
FOTO AP BURHAN OZBILICI
B>E HANS GELEUNSE
een reeks schandalen over maffia-relaties
1 centrum-rechtse politici brengen KGB-ar-
even nu Italiaans links in diskrediet. Het
inbaar ministerie in Rome zette zich deze
ïk aan het natrekken van een lijst van 261
nen van Italianen die voor de geheime
nst van de voormalige Sovjetunie zouden
ben gewerkt. De rechtse oppositie is er dol-
mee, omdat vooral functionarissen van de
iJ iaanse communistische partij (PCI) van spi-
igeactiviteiten worden verdacht. De PCI
t nu Linkse Democraten (DS) en is de
ptste regeringspartij,
fl 'e opschudding is veroorzaakt door de do-
J aentatie die de in 1992 naar Engeland uitge-
3 :en KGB-archivaris Vasili Mitrochin samen-
de voor de Britse regering. Een deel van dat
teriaal is recentelijk gepubliceerd in de me-
ires die Mitrochin samen met de Britse his-
cus Christopher Andrew schreef. Volgens
rochin leverde vooral de PCI zeer betrouw-
e en efficiënte spionnen aan de KGB.
'e regering is in een lastig parket geraakt
dat het Mitrochin-dossier door Londen al
in 1995 aan Rome is toegespeeld zonder dat
actie werd ondernomen. DS-premier d'Alema
en zijn voorgangers, de huidige minister van
buitenlandse zaken Lamberto Dini en Romano
Prodi, thans voorzitter van de Europese Com
missie, zeggen echter van niets te weten.
'Rechts' weigert dat te geloven en voelt zich
gesterkt door gisteren afgelegde verklaringen
van Beniamino Andreatta, defensieminister in
de regering-Prodi en admiraal Fulio Martini,
voormalig hoofd van de militaire inlichtingen
dienst Sismi. Andreatta zei dat hij als defensie
minister wel degelijk over het Mitrochin-mate-
riaal was geïnformeerd. Martini bevestigde dat
voor een parlementaire commissie.
De affaire kan exploderen als de namen van
het Italiaanse KGB-netwerk publiek worden.
Op de lijst staan behalve nog actieve politici
ook journalisten, wetenschappers en diploma
ten. „Ook belangrijke leden van de huidige co
alitie waren feitelijk staatsvijanden", zei parle
mentslid Maurizio Gasparri van de postfascis-
tische Nationale Alliantie. Volgens Gasparri
probeert de regering de zaak zoveel mogelijk te
traineren om DS en kleinere communistische
coalitie-partners niet in het ongerede te bren
gen.
BERLIJN PETER VAN NUIJSENBURG
CORRESPONDENT
Er zijn nog verkiezingen die
zelfs de Duitse Groenen met
enig vertrouwen tegemoet kun
nen zien. In Berlijn bijvoor
beeld, waar morgen een nieuwe
gemeenteraad wordt gekozen,
hoeft de milieupartij voor de
verandering eens niet bang te
zijn dat ze over de kiesdrempel
van 5 procent struikelt. Een
overwinning zit er piet in, maar
omdat de partij vier jaar gele
den 13,3 procent behaalde,
heeft ze voldoende reserves om
een bescheiden veer te laten.
Dat een kleine nederlaag al
als een overwinning zal worden
gevierd, heeft alles te maken
met de desolate toestand waar
in de kleine regeringspartij ver
keert. De Groene misère is de
afgelopen weken overscha
duwd door de nog grotere ma
laise waarmee coalitiepartner
SPD worstelt en de heisa rond
de memoires van ex-minister
van financiën Oskar Lafontaine,
die daarin een verbale moord
aanslag op zijn voormalige chef
en rivaal, kanselier Gerhard
Schroder, pleegt. Maar in feite
staan de Groenen er nog be
roerder voor dan de sociaal-de
mocraten.
Ze hebben niet alleen, zoals
de SPD, alle verkiezingen van
de afgelopen maand, in de
deelstaten Saarland, Branden
burg, Thüringen en Saksen en
bij de gemeenteraadsverkiezin
gen in Noordrijn-Westfalen ver
loren. Maar in alle vier deelsta
ten kwamen ze zelfs niet over
de kiesdrempel en in Oost-
Duitsland zijn ze afgezakt tot
een splinterpartij. En een on
heilspellend teken aan de
wand: de nieuwe generatie kie
zers laat de partij links liggen.
Ze zoeken hun heil liever bij de
conservatieve CDU.
De crisis is zo groot dat de
Groene minister van buiten
landse zaken, Joschka Fischer,
besloot zich weer eens met het
binnenland te bemoeien. De
populairste politicus van het
land wilde zijn nieuwe engage
ment voor de partij tonen door
gelijk het altreden te eisen van
beide, algemeen als zwak er
kende voorzitsters, Radcke en
Röstel.
Daarnaast moest volgens Fi
scher de inderdaad onhanteer
bare 'structuur' van de partij
onder het mes. Die structuur
verhindert dat de spaarzame ta
lenten in de partij optimaal be
nut worden. Wie in de regering,
de Bondsdag, een deelstaatpar
lement of gemeenteraad zit,
mag geen partijfunctie uitoefe
nen. Dat was ooit bedoeld om
de 'interne democratie' te ver
sterken, maar heeft geleid tot
de verzwakking van de partijlei-
ding.
Met zijn eis tot het aftreden
van het duo R&R, haalde Fi
scher bakzeil. De partij kwam in
opstand tegen zoveel 'arrogan
tie' van haar beste man. R&R
mogen aanblijven, maar zijn zo
beschadigd dat het minieme
restje gezag dat ze hadden, ook
vervolgen is.
Met de hervorming van de
partij zal Fischer vermoedelijk
zijn zin wel krijgen, omdat zelfs
voor de anti-Fischerclan duide
lijk is dat het huidige systeem
niet werkt. Maar een reorgani
satie van de partij alleen is na
tuurlijk niet genoeg voor een
wederopstanding als factor van
betekenis. De partij moet ook
'herkenbaar' blijven in de coali
tie met de SPD. Een paar heet
hoofden houden dat voor on
mogelijk en begonnen hardop
na te denken over de voordelen
van de oppositie. De meeste
anderen onderkenden de risi
co's van zo'n stap: nieuwe
Bondsdagverkiezingen en een
nieuwe, mogelijk vernietigende
nederlaag.
De Groenen gaan dus in de
regering aan hun 'profiel' wer
ken. Het thema waarmee ze
willen scoren, staat al vast: het
einde van de kernenergie. Een
aantal oudere van de negentien
kerncentrales zal nog deze re
geringsperiode gesloten moe
ten worden. Of dat zal lukken,
is zeer de vraag.
Over de sluiting wordt onder
handeld met de vier grote ener
giebedrijven die de centrales
exploiteren. Die hebben geen
haast, omdat ze weten dat
Schroder geen haast heeft. Een
gedwongen sluiting zal vermoe
delijk miljarden aan schadever
goeding kosten en problemen
met Engeland en Frankrijk op
leveren, waar het Duitse kernaf
val wordt 'opgewerkt'.
De 'bijna-ramp' vorige week
in de centrale in het Japanse
Tokaimura maakte nog eens
duidelijk hoe groot de gevaren
van kernenergie zijn. Dat zou
de positie van de Groenen
moeten versterken, maar het
was, hoe cynisch het ook klinkt,
'alleen maar' een bijna-ramp.
Het valt nog te bezien of de mi
lieupartij baat heeft bij de fall
out van Tokaimura.
De Groene toekomst ziet er
somber uit en niemand, ook Fi
scher niet, weet een uitweg uit
de crisis. De enige hoop is dat
de rood-groene coalitie zich na
haar eerste, door rampspoed en
blunders beheerste jaar herstelt
en dat ook de kleine partner
profiteert van die eventuele op
leving.
Ratko Mladic.
FOTO AP SRDJAN ILIC
