Elle
uit bij
deelt cadeautjes
tiende verjaardag
M
Het Gesprek van de Dag
TV-
WEER
I
f
Politiek en wao
Belgen opgewarmd
voor trouwerij Filip
91
ZATERDAG 2 OKTOBER 1999
COMMENTAAR
Vorige week kondigde premier Kok een nationaal plan van aanpak
voor de WAO aan. Want het gaat helemaal mis. Maar toen de Ka
mer deze week het stijgende beroep op de WAO besprak, had nie
mand het er meer over. Staatssecretaris Hoogervorst meldde dat
bijna een kwart van de WAO'ers nog wel degelijk werkt naast zijn
uitkering en dat was blijkbaar genoeg om de Kamer tevreden te
stellen.
Toch is er geen reden voor optimisme. Want het feit blijft dat het
aantal WAO'ers wel degelijk richting het miljoen gaat. En wie dat
afzet tegen een relatief afnemende beroepsbevolking, kan het pro
bleem niet voor zich uit blijven schuiven.
Vijf jaar geleden werd besloten dat de keuringen veel strenger
moesten worden. Maar toen bleek dat er harde klappen vielen bij
de uitkeringen, kwam direct vanuit de politiek het signaal dat dit
toch ook weer niet de bedoeling was. Het is dus niet verwonderlijk
dat het Ctsv nu constateert dat de keuringen niet volgens de offici
ële normen gaan.
Voor paniek is het (gelukkig) nog te vroeg. Het hele systeem ver
keert in een overgangsfase waarbij uiteindelijk de werkgevers zelf
moeten opdraaien voor ziekte en arbeidsongeschiktheid van hun
personeel. De gedachte dat ze beter hun best zullen doen om hun
mensen aan de gang te houden, is realistisch genoeg om vertrou
wen in het systeem te hebben. Maar tegelijkertijd duurt het nog ja
ren voordat het gaat draaien. Tot die tijd kunnen werkgevers het
zich veroorloven om de zaak op zijn beloop te laten als werkne
mers zich ziek melden.
De politiek moet intussen niet stilzitten. 'Den Haag' kan verordon
neren dat er bij nader inzien toch wél volgens de normen moet
worden gekeurd. Dat zal de door staatssecretaris Hoogervorst te
recht zo gewenste prikkel richting werknemers geven om uit de
WAO te blijven. Maar dan moet de politiek ook het lef hebben om
de consequentie daarvan - veel minder volledige uitkeringen -
naar de kiezer toe uit te leggen en te verdedigen.
Pitte Hilversum even?
De stelling is wel eens gelanceerd dat Nederland te veel media
heeft en te weinig nieuws. En inderdaad, als er eens iets aan de
hand is dan vertonen journalisten van radio, tv en dagbladen het
gedrag dat je ook wel bij pupillenvoetbal ziet: met z'n allen rond
het voorwerp waarom het gaat. Daar is niet aan te ontkomen, we
zijn nu eenmaal een klein land.
En daarom was het ook zo opvallend dat de publieke omroepen
gisterochtend niet rechtstreeks iets deden aan de presentatie van
het met zoveel spanning tegemoet geziene rapport-Van Dijk over
dat duistere geschuif met duiten ('bankieren' geheten) van de pro
vincie Zuid-Holland. Een zaak van importantie. Je kunt dat ook
geen lokale kwestie noemen, er werd overal in het land gesproken
over dit staaltje bestuurlijke en ambtelijke verloedering.
Maar in Hilversum werd óf op de lauweren gepit óf ze waren daar
even de kluts kwijt. Een rechtstreekse uitzending had gemakkelijk
gekund. Het net voor dat soort dingen, TV 2, had óp dat moment
weliswaar een programmering, maar op Nederland 1 waren alleen
herhalingen te zien en op Nederland 3 werd niets uitgezonden.
Veel later was er een kort flitsje te zien in een nieuwsuitzending en
in MiddagEditie werd er met bestuurskundige Derksen even op te
ruggeblikt. Surrogaat.
Maar heeft zo'n presentatie dan veel te bieden voor een recht
streekse uitzending, zal menigeen vragen. Jazeker, en dat werd be
wezen door de regionale omroep TV West, die er wel een extra uit
zending aan wijdde en dat voortreffelijk deed. Commissie-voorzit
ter Van Dijk mag dan een oer-calvinist zijn die zijn woorden uiterst
zorgvuldig weegt, er valt toch altijd wel wat met hem te beleven.
Wie herinnert zich niet de door hem geleide RSV-enquete, die een
ademloze soap werd?
Gisterochtend waren daar ook weer staaltjes van. Op zeker mo
ment ging het over vierhonderd miljoen die weg zou zijn. Nee, zei
Van Dijk, dat geld is niet weg. Dat was alleen het verschil tussen de
leningenstaten en het grootboek van de provincie. Langs zijn neus
voegde hij eraan toe dat een compleet elftal accountants al tijden
bezig is om uit te zoeken hoe dat nu toch kan. Aardig was ook om
te zien en te horen hoe hij in gewatteerde bewoordingen liet blij
ken wat voor bende de administratie van de provincie is. Maanden
had hij gegraven in deze affaire, vandaar zijn verzuchting aan het
slot: 'Is er nog leven voor mij na Zuid-Holland?'.
De verslaggevers van TV West, Fresen en Hogenkamp, deden hun
werk prima en sleepten iedereen voor de camera die er wat over te
zeggen had. Veel politieke boeventaal natuurlijk, maar Fresen
bracht de fractievoorzitter van de WD zo in het nauw met vragen
over de positie van commissaris (en partijgenoot) Leemhuis dat hij
tenslotte in lichte wanhoop riep: 'Uw vraag is niet goed'. Groter
succes voor een journalist is nauwelijks mogelijk.
Een jaar was het hutspotweer. Nog nooit eerder was het zo vroeg
in het seizoen zo koud geweest. Op zaterdag 3 oktober bleef het
kwik in De Bilt steken bij 6,1 graad. De koude lucht werd aange
voerd tussen een krachtig hogedrukgebied boven het noorden van
Europa en een depressie boven Frankrijk. Ook het hardnekkige
wolkendek speelde een belangrijke rol. Dit jaar gaan we gelukkig
niet op herhaling maar hoge temperaturen zijn momenteel even
min aan de orde. De maximumtemperaturen blijven bij 13 a 15
graden steken. Dat komt omdat rond een depressie op het noorde
lijk deel van de Noordzee luchtmassa's van hoge breedten circule
ren. Deze zijn vooral in de hogere delen van de atmosfeer erg
koud. Op vijf kilometer hoogte gaat de temperatuur terug naar
-25 graden. Boven het warme zeewater ontstaan daardoor ge
makkelijk gebieden met heftige regen en onweersbuien. Pas mid
den volgende week knapt het wat op dankzij de opbouw van
een zone van hogedruk van de Atlantische Oceaan tot boven
zuidelijk Scandinavië. De nachten verlopen, als het tenminste
langdurig opklaart, wel tamelijk koud. In het binnenland zou
het kwik al tot rond 4 graden kunnen dalen. Vandaag draait het
om bewolking en regen van betekenis. Een front, waarlangs
een storing actief is, is debet aan deze ontwikkeling. De
temperaturen komen nog uit op zo'n 15-16 graden. Ver
der aan de kust en op het IJsselmeer een harde tot
stormachtige zuidwestenwind. Tijdens de frontpassage
neemt de wind tijdelijk af. Later op de middag klaart
het van het westen uit op: in de avond komen er in
de kustgebieden echter weer buien opdraven. Ook
morgen vallen er regen en onweersbuien. Gister
nacht is er opnieuw veel regen gevallen. In Wierin-
gerwaard 23, Hensbroek en Andijk 15 mm. Overdag
in de ochtend wat zon, daarna bewolkt en aan het
einde van de middag opnieuw regen. De temperatu
ren bleven op meest 15 graden steken.
Jubileumvideo biedt kijkje in keuken van hippe maandbladredactie
De Nederlandse Elle bestaat tien jaar en pakt uit met een dubbeldik, extra glanzend oktobernum
mer. Het blad kijkt, tamelijk voorspelbaar, veel terug ter gelegenheid van het jubileum. Dat terug
blikken levert leuke en soms verrassende artikelen, columns en reportages op. De Elle-redactie is
niet vies van wat gestaar naar de eigen navel. Omdat 'wensgeneratie' het omvattende thema is
waarmee Elle de jaren negentig etiketteert, geven de redacteuren (negentien man/vrouw) ook een
zeer beknopte blik op hun eigen verlanglijstje. Wat staat daarop? Drie uur vastzitten in de lift met
Hillary Clinton. Een oud vissershuisje in Portugal met een tuin vol bloemen. Nooit meer naar kan
toor. Altijd slank, zonder chips en patat af te zweren. Kortom, gewone mensenwensen.
Twee verjaardagsacties. Elle-le-
zeressen kunnen via speciale
telefoonnummers meedingen
naar allerlei cadeaus, die varië
ren van designers clothes tot
boeken en theaterkleding. Ver
der is er een video gemaakt,
'The making of Elle', die voor
ƒ12,50 kan worden besteld. De
film wil een kijkje geven in de
keuken van een hippe maand
bladredactie, maar bewijst
vooral dat films maken een vak
apart is. De kwaliteit is in alle
opzichten matig. Wel is het leuk
om te zien hoe een interview
van vele bloknootvellen in het
blad uiteindelijk slechts zes re
gels beslaat. Die tekst is onder
deel van een wonderschone
zwart/wit fotoreportage over elf
vrouwen van nul tot honderd
jaar.
Een terugblik in het blad op
hebbedingen en andere dier
baarheden uit 1989 levert plaat
jes op van onder meer een
grappige jas van Yamamoto
(destijds 'slechts' 9000 Franse
francs,) de eerste mobiele tele
foon (de Carvox 2453, nu lach
wekkend lomp), een toen al ou
de leren fauteuil en een lief ted
dybeertje.
Columniste Jessica Durlacher
constateert tot haar verbazing
en ergernis dat ze in tien jaar
tijd tien jaar ouder is geworden
en dat zaken die haar destijds
razend oninteressant voorkwa
men, nu opeens actueel zijn.
Antirimpelcrèmes bijvoorbeeld.
Of leeftijd. Ach ja, zo gaat dat,
meid. Durlacher is zelfverze
kerd genoeg om zich met haar
nieuwe 37-jarige gezicht op de
foto te laten zetten.
Niet verbitterd raken, dat is de
grote kunst in het leven, legt
Adriaan van Dis uit aan verslag
geefster Nausicaa Marbe. Een
lezenswaardig interview, en dat
terwijl er zo'n overvloed aan
Van Dis in de schappen ligt, de
zer dagen. Maar Elle heeft een
traditie in goede literatuurre
dacteuren.
Een groepsgesprek tussen vijf
vriendinnen van 33 jaar die de
balans opmaken van de afgelo
pen tien jaar levert zeer uiteen
lopende kijkjes in privé-levens
op. Overeenkomst tussen de vijf
is hun gefundeerde eigenzin
nigheid. De tijd lijkt definitief
voorbij dat het gros van de
vrouwen zich gedwongen voelt
aan een patroon te beantwoor
den of zich daar dwangmatig
tegen af te zetten.
Wensgeneratie, dat klinkt heer
lijk. Toch heeft de neiging van
sommige dertigers om te den
ken dat alles naar believen te
hebben en te krijgen is, iets
griezeligs, vindt Elle. Die opvat
ting klinkt door in een reporta
ge over 'de nineties-yuppen en
hun overspannen wensen'. Met
onder meer een echtpaar dat
na de veertig zwanger is ge
raakt. Dolblij met hun kindje,
dat intussen wel vijf lange da
gen per week naar de crèche
moet, terwijl papa en mama
een droomhuis laten bouwen
'waarin over elk detail is nage
dacht'. Wat bezielt die mensen?
Een opsteker is tot slot een arti
kel onder de kop 'mens durf te
klagen' waarin kanttekeningen
worden gezet bij het oeverloze
optimisme dat in onze cultuur
als zaligmakend wordt be
schouwd. „Elk mens heeft recht
op een portie klagen", stelt de
auteur. „Daar knap je enorm
van op."
Zo is het maar net. Helaas valt
er over het jubileumnummer
van Elle weinig te kankerpitten.
Het is mooi, lezenswaardig, af
wisselend en ook nog eens lek
ker dik.
INGE VAN DEN BLINK»
De Belgische kranten brengen veel nieuws over het aanstaande huwelijk van kroonprins Filip.
FOTO EPA
België moet langzaam in de
ban raken van het huwelijk
van kroonprins Filip op 4
december in Brussel. Hij en
zijn verloofde Mathilde d'U-
dekem d'Acoz gaan op ken-
nismakingstoemee en geven
een volksfeest. Ze hebben
liever geen cadeaus, maar
giften. Sinds het hof op 10
september de trouwerij aan
kondigde, maakt het daar
over mondjesmaat details
bekend. Het paar gaat de ko
mende maanden op rond
reis, te beginnen in Mathil-
de's geboorteprovincie
Luxemburg op 21 oktober.
Zo'n 'blijde intrede' is een
van oorsprong feodaal ge
bruik waarbij nieuwe leen
heren zich aan hun leen
mannen gingen voorstellen.
Het gebruik werd overgeno
men door pas gekroonde
vorsten of prinsen die hun
aanstaande aan het volk wil
den laten zien. Volgens de
traditie zit de koning op een
wit, de koningin op een
zwart paard. „Van Mathilde
en Filip wordt verwacht dat
ze het op een modernere
wijze doen", aldus de krant
de Standaard.
Op 13 november geeft het
paar op het paleis in Laken
bij Brussel een volksfeest om
volgens het hof zoveel mo
gelijk mensen te betrekken
bij het huwelijk van Filip.
Maar hoeveel Belgen wel
kom zijn, hoe de selectie
plaatsvindt en of gegadigden
zich zelf kunnen melden, dat
houdt het hof nog enkele da
gen voor zich.
Deze week werd bekend dat
het verloofde stel liefst geen
persoonlijke cadeaus, bloe
men of telegrammen toege
stuurd krijgt. In plaats daar
van kunnen mensen voor
het goede doel geld storten
in het Prins Filipfonds. Voor
Mathilde komen er de 'Wer
ken van de Verloofde van
Prins Filip', die de toekom
stige prinses „zullen toelaten
haar humanitaire en sociale
activiteit uit te bouwen".
ANP-BELGA
Opschepper
Noem me een opschepper. Maar ik ga lekker toch
vertellen welke groten der aarde ik afgelopen
weekend ontmoet heb. Ik neem u mee naar de
schouwburg van Hoofddorp waar vorige
week vrijdag de eerste proefvoorstelling
plaats vond van 'The Zoo Story'. Onder
himself. Albee schreef ook het beroem
de 'Who is afraid of Virginia WoolfIn
Nederland opgevoerd met Ank van der
Moer en Han Benz in de hoofdrollen.
En later verfilmd met Liz Taylor en Ri
chard Burton.
Als u deze namen nog kent, bent u op
leeftijd. In een televisie-interview met
Hanneke Groenteman verklaarde Albee
dat Hollywood hem Bette Davis en James
Mason voor de verfilming beloofd had
maar dat ze geen woord hadden gehou
den.
Terug naar vrijdagavond. Ik had kaartjes en
ik hoopte natuurlijk Albee te ontmoeten. En
jawel, vlak voor aanvang zie ik hem in de
deuropening van de zaal staan. Ik durfde
hem niet aan te spreken, ik ben nu eenmaal
overal te schijterig voor, maar gelukkig was
mijn vrouw doortastender. Ze stapte op hem af en
zei: 'Mister Albee. my husband is an actor and he
should like to meet you, but he is too shy'. Daarna
duwde ze mij naar voren.
Ik had voor de zekerheid een zinnetje van buiten
geleerd en dat dreunde ik op: 'I just want to show
you my respect'. Edward glimlachte en antwoord
de: "Well, thank you'. Bij dat 'you' ging zijn stem
een beetje omhoog alsof hij een interessante con
versatie wilde beginnen. Helaas ging het zaallicht
uit, zoiets zal je altijd zien, en begon de voorstelling.
Na afloop heb ik de schrijver niet meer gezien dus
het bleef bij die ene ontmoeting maar daar ben ik al
dik tevreden mee.
Over naar de volgende dag. In Utrecht vond een ga
la-avond plaats in het kader van de Nederlandse
filmdagen. 'Turks Fruit' was gekozen tot film van de
eeuw. Regisseur en producent kregen gouden kal
veren uitgereikt met eeuwigheidswaarde. Allemaal
onzin natuurlijk, maar aardige onzin. Ik was uitge
nodigd omdat ik in die film een rolletje speel.
Mocht u de film (nog eens) gaan zien, knipper niet
met uw ogen want dan mist u me.
Na afloop waren er hapjes en drankjes en een me
nigte collega's. Temidden van hen moest zich er
gens de schrijver van Turks Fruit Jan Wolkers be
vinden. Ik wilde hem graag ontmoeten 'just to show
him my respect'. En ook om hem te bedanken om
dat hij ooit had geholpen bij het voortbestaan van
Klokhuis. Uiteindelijk vond ik hem in een apart
zaaltje. Bij die festivals heb je altijd aparte zaaltjes
waar je alleen met speciale pasjes in mag. Maar ik
mocht door, waarschijnlijk vanwege mijn fraaie rol
in die film. In een hoekje zaten Jan en zijn vrouw. Ik
zei: 'Mag ik mij aan u voorstellen, ik heet Joost Prin
sen'. 'Dat hoeft u mij niet te vertellen', zei Wolkers.
'Ik ken u natuurlijk van dat prachtige programma
Klokhuis. Mijn jongens kijken ook nog steeds regel
matig.'
Nou zijn zijn jongens tegen de twintig, dus ze zullen
andere dingen aan hun hoofd hebben dan Klok
huis, maar toch aardig gezegd. Verder spraken wij
nog over zijn loopbaan als hardloper -'Ik was snel
ler dan Osendarp op de 100 meter - en enige ande
re koetjes en kalfjes waarna ik netjes afscheid nam.
Overigens mocht u de naam Osendarp nog kennen,
dan bent u oud.
Een literair weekend vrienden. Noem mij een na-
me-dropper, noem me snobistisch, kan me niets
schelen. Daar sta ik boven. Allemaal de kift.
MILLENNIUM
nog
dagen
Nog 91 dagen en het
we millennium breekt
Reden voor deze krant
in een dagelijkse serie
rug te kijken op belanj
gebeurtenissen die pla;
grepen op correspondi
rende data in de afgelo
1000 jaar. Deze week: 2
sep 1936: Nederland ve
laat gouden standaard:
sep 1934: Brigitte Bardi
geboren: 29 sep 1935: P
derlander sticht Vaticaa
sterrenwacht: 30 sep 19
Einde Neurenberg-proi
sen; 1 okt 1908: introdu
T-Ford door Henry Fori
okt 1951: eerste tv-uitze
ding Nederland.
2 OKTOBER 1951
'Daar was het dan. Jeanne
Roos, met donkere wenkbq
wen, haar wangen iets te d
prettig gemoedelijk'. De red
sent is er de dag na de eerst)
levisie-uitzending nog helei
ondersteboven van; de om-
roepster over wie het gaat oj
als ze de zinsnede achtenve a
tig jaar na dato verneemt, i
een bespottelijke tekst, zeg.)
ik nu nog boos om worden'
2 oktober 1951 maakt Nede;
land kennis met televisie. Vj
uit de Irene-studio in Bussi
begint de Nederlandse Tel<
Stichting haar experiment
uitzendingen. Voordat staal
cretaris Cals de kijkers wel'
heet, leidt omroepster Je;
Roos zijn toespraak in. Er
deze avond nog veel gebei
(het blaffen van een hond ti> te{
dens de uitzending, het kna sei
pen van een leiding waardo ha
deskundige Halbertsma mei vo
zijn voeten in het water ove da
werking van de televisie veil tie
maar de omroepster is zonq an
twijfel de eerste die op de v<
derlandse televisie verschijr
spreekt. De nu bijna 83-jari
Jeanne Roos zal nadien nog
ker op de buis komen, maai
nooit meer als omroepster.
kijkt nu vrolijk terug op haa
eenmalige optreden. 'Ze ha
den een 'buitenzuilig figuur
nodig, niet iemand van een
de omroepen, en dat werd i
heb, zoals dat heet, voor eei
nacht gedanst. En dat was v
geestig'.
HENK RUUL»
JOOST PRINSEN
Ook vrouwen u
Valencia mogei
op paling vissei
scl
Nt
Het gemeentebestuur van
Valencia heeft afgerekend
met 750 jaar discriminatie
van vrouwen die een fuik
willen uitzetten in het nab
gelegen Meer van Albufen
Met een verloting van de v
serijrechten vielen 43 vrou
wen in de prijzen en werd
het waarschijnlijk oudste e
clusieve mannenbolwerk i
Spanje geslecht.
De discriminatie voert ten
op een decreet uit 1250 vai
koning Jaime I van Valenci
waarin wordt gesteld dat a
leen mannen mogen vissei
in het meer, dat naast palii
ook rijk is aan mul en krab
Het decreet werd eeuwen
lang in ere gehouden door
het vissersgilde, dat alleen
vergunningen verstrekte ai
zonen - niet aan dochters -j
van gepensioneerde vissen
Ook toen vijf vrouwen twei
jaar geleden een vergunniij
aanvroegen was het gilde
niet van plan zijn toewij
zingsbeleid te wijzigen.
Het gilde ging in hoger be-
roep nadat de rechter de
vrouwen, die klaagden ove
discriminatie, in het gelijk
had gesteld. Maar de stand*
organisatie ving ook voor dl
hogere rechtbank bot. Om
niet te hoeven zwichten vol
dat moderne gelijkheidsbej
ginsel, besloot het gilde het
hele visseizoen maar af te
gelasten, onder het voor
wendsel dat de visstand te I
laag was.
Het gilde is nu van plan de
wettigheid van de loterij voj
het gerecht aan te vechten
Het stelt dat een koninklijk
besluit boven een verorde
ning van een lokale overhel
