TV
•99
Moskou sluit grondoorlog
Tsjetsjenië niet langer uit
Lafontaine: Schroder is schuldig aan nederlagen
Saaie Blair kampt vooral met luxeproblemen
VAN DE I
CS3)
Buitenland
RUIM BAAN IN
ZUID-HOLLAND
Zeker 56 doden door
reeks explosies Mexico
Elf doden bij
rel in Turkse
gevangenissen
Zilveren feestje voor brug
WITTE REUS OF
COLOR REUS
COMPACT
I PAK 4 KILOl
sivnDAB?
AARDAPPELEN
PLATINA OF
NICOLA
IZAK4KILÖ1
rantiwnev w Uii-ytasiis
ELKE DAG GOED NIEUWS
\NDAG 27 SEPTEMBER 1999
irkije laat activist Birdal tijdelijk vrij
.RA Turkije heeft mensenrechtenactivist Akin Birdal om
ondheidsredenen voor zes maanden vrijgelaten. De Europe-
Jnie had op zijn vrijlating aangedrongen. De voorzitter van
Turkse Vereniging voor de Mensenrechten IHD kreeg vorig
een celstraf wegens 'het aanzetten tot haat'. Birdal raakte
paar maanden voor zijn veroordeling ernstig gewond bij
aanslag. Hij heeft een vijftal operaties ondergaan. Birdal
d in maart voor zijn inzet voor de mensenrechten geëerd
de prestigieuze Nederlandse Geuzenpenning. Hij kreeg
geen'toestemming van Ankara om de prijs in Vlaardingen
mtvangst te nemen.
rote meerderheid achter Mubarak
Lr Zo'n 93 procent van de Egyptische kiezers heeft gisteren
een nieuwe verlenging met zes jaar van de ambtstermijn
president Mubarak gekozen. De officiële resultaten van het
rendum werden vanmorgen bekendgemaakt. De Egyptische
it al-Ahram meldt dat ook dat de opkomst voor het referen-
meer dan 90 procent was. Vierentwintig miljoen kiesge-
ïtigden in Egypte konden met het refendum stemmen over
nieuwe ambtstermijn voor Mubarak. Er waren geen tegen-
didaten. De 71-jarige Mubarak is al sinds 1981 aan de macht
gypte. Het is de vierde keer dat hij via een referendum als
tshoofd wordt herkozen. Daarbij heeft nog nooit een rivaal
'gedongen.
'ojoers na 130 uur uit puin bevrijd
Twee broers van 20 en 25 jaar oud zijn gisteren na 130
uit de puinhopen van een dinsdag door de aardbeving inge-
gebouw in de Taiwanese hoofdstad Taipei gehaald. De
jemeester zei dat er waarschijnlijk nog drie overlevenden in
luinhopen van dit ooit twaalf verdiepingen tellende flatge-
iv zijn. De broers overleefden dankzij appels uit een koel-
die vlak bij hen terecht was gekomen. Ze kregen voldoende
it door water dat reddingswerkers over de puinhopen
eiden en door het drinken van hun eigen urine. Taiwan be-
le gisteren opnieuw een hevige nasthok van 6.8 op de
lal van Richter. Daarbij vielen vier doden. Het dodental van
ingsramp ligt inmiddels boven de 2.000.
id-president Tanzania ernstig ziek
;s salaam De Tanzaniaanse oud-president Julius Nyerere is
fertig ziek. Hij lijdt aan leukemie en is vrijdag in kritieke toe-
el in een ziekenhuis in Londen opgenomen. Nyerere (77)
'l in 1962 de eerste president van Tanganyika, dat een jaar
K< er onafhankelijk was geworden van Groot-Brittannië. Twee
later verenigde Tanganyika zich met het eiland Zanzibar tot
jpubliek Tanzania. Nyerere verwierf in het buitenland veel
jet door zijn integriteit en intellect. Maar zijn poging door
j iel van een socialistisch ontwikkelingsprogramma ('Uja-
de armoede terug te dringen, liep uit op een mislukking.
:ania behoort tot de armste landen van de wereld. Nyerere
in driemaal herkozen. Hij trad in 1985 vrijwillig af.
1 Grote Meren alarmerend laag-
Het water in de Grote Meren van Noord-Amerika
alarmerend laagIn vier van de vijf meren is het niveau dit
lanzienlijk gezakt, soms tot een halve meter. Milieuweten-
roilppers hebben op een conferentie in het Amerikaanse Mil-
n Tee aangedrongen op alle mogelijke maatregelen. Vier van
vjjf Grote Meren liggen op de grens van Canada en de VS: het
iomeer, het Eriemeer, het Huronmeer en het Bovenmeer.
rijfde, het Michiganmeer, ligt helemaal in de VS. De meren
iten eenvijfde van de zoet-watervoorraad op de wereld. Het
peil daalt door de teruglopende regenval en de hogere
■raturen. Het afgelopen jaar is extreem droog geweest.
jjjsovaren mogelijk naar Den Haag
De vier mensen die vrijdag in de 'omgeving van Ora-
c in Kosovo door Nederlandse militairen zijn gearresteerd,
ervan verdacht aan massaslachtingen te hebben deel-
nen. Ze worden mogelijk naar het Joegoslavië-Tribunaal
^n Haag overgebracht. Op dit moment is een onderzoek
jde naar wat er met het viertal moet gebeuren. Volgens een
dvoerder van hét ministerie van defensie in Den Haag
t binnen drie dagen beslist of de vermeende oorlogsmisda-
s terecht moeten staan voor het Ipegoslavië-Tribunaal of
b ter plaatse kunnen worden berecht. Het gaat om mensen
4en Servisch-Kosovaarse achtergrond.
ger grote betogingen in Belgrado
n 4 \dq De belangstelling voor de demonstratiecampagne te-
e Joegoslavische president Milosevic lijkt op te leven. Meer
0.000 Joegoslaven gingen gisteravond in de hoofdstad Bel-
i de straat op. Zaterdagavond had een even groot aantal
en een manifestatie gehouden. Dat was tweemaal zoveel
avond ervoor. Het was gisteren de zesde dag van een da-
I se reeks betogingen. De oppositie vreesde aanvankelijk dat
intal betogers zaterdag beperkt zou blijven tot ongeveer
M 0, maar tot verrassing van velen meldden zich steeds meer
Hinstranten. Dat gebeurde ook zondag. De politie hield zich
achtergrond.
nadering Griekse en Turkse media
Li Prominente journalisten uit Griekenland en Turkije
:n gisteren achter gesloten deuren besproken hoe ze de
lelijke verslaggeving over eikaars land op een lager pitje
.'en zetten. De journalisten zochten naar vormen van sa
il 6 .eiking tussen de Turkse en Griekse media. Volgens een
e deelnemer aan het overleg zijn er paneldiscussies voor-
gbiai d en zuilen Griekse journalisten enige tijd bij Turkse kran-
i werken en andersom. Tot voor kort was dat nog on-
ar >aar. De afgelopen 25 jaar zijn Griekenland en Turkije tot
eer toe bijna in oorlog gekomen om grensgeschillen. Maar
:ente dodelijke aardbevingen in beide landenhebben voor
rkelijke verbroedering gezorgd.
lyle stapt uit race om Witte Huis
igton De voormalige Amerikaanse vice-president Dan
e heeft besloten zich terug te trekken uit de race om de
ilikeinsé nominatie voor het presidentschap. Quayle
niet genoeg geld op te kunnen halen om lang mee te kun-
oen in de voorverkiezingen, zelfs niet als hij het goed zou
in New Hampshire, de eerste staat waar een primary zal
in gehouden. George Bush jr., de zoon van de gelijknami-
1-president, is de favoriet bij de Republikeinen. Na Quay-
rtrek zijn er nog acht kandidaten over, die echter allemaal
hter liggen op Bush.
óeten studerend en werkzoekend Zuid-Holland
op zaterdag 30 en zondag 31 oktober 1999
in de Groenoordhallen te Leiden
>rmatie over de beurs en het presenteren van
bedrijf of onderwijs instelling tijdens deze
beurs: O.G.Z.b.v.
Rusland sluit een grondoorlog in Tsjetsjenië niet meer
uit. Dat zei maarschalk Sergejev, de Russische minister
van defensie, gisteren tegen het persbureau Interfax. „Er
zijn diverse plannen voor grondoperaties. Het hangt van
de situatie af welk plan zal worden gekozen. Het voor
naamste doel is de eliminatie van de bandieten en het
scheppen van een veilige situatie in Tsjetsjenië", aldus
Sergejev.
vloeiende oorlog duurde twee
jaar, kostte meer dan 80.000
mensen het leven en eindigde
in een vernietigende Russische
nederlaag.
Nu hebben de Russen op
nieuw een sterke troepenmacht
samengetrokken aan de gren
zen met Tsjetsjenië. Sinds vier
dagen voeren vliegtuigen en he
likopters onophoudelijk aanval
len uit op de hoofdstad Grozny
moskou hans hoogendijk
correspondent
De Russen stellen islamitische
Tsjetsjeense strijders verant
woordelijk voor de recente
bomaanslagen op flats in Rus
land, die aan zo'n 300 mensen
het leven hebben gekost. In
1994 voerde Rusland al een in
vasie uit in de opstandige deel
republiek. De daaruit voort
en omgeving. Het aantal slacht
offers loopt in de honderden.
Duizenden Tsjetsjenen zijn in
middels op de vlucht geslagen.
Ze trekken vooral naar de buur-
republiek Ingoesjetië.
De regionale regering daar
deelde mee dat al meer dan
20.000 vluchtelingen het land
zijn binnengestroomd en dat er
nog zo'n 100.000 onderweg
zijn. Het. zijn vooral vrouwen,
kinderen en bejaarden. „We
kunnen deze stroom niet meer
aan. Er dreigt een humanitaire
catastrofe", aldus een rege
ringswoordvoerder.
Uit militaire kringen in Mos
kou viel te vernemen dat de
Russische luchtmacht zijn aan
vallen gisteren heeft opgevoerd.
Volgens Moskou zijn ze erop
gericht alle bases van de funda
mentalisten te verwoesten. Ver
der willen de Russen verhinde
ren dat zwaar bewapende Tsje
tsjeense islamitische strijders
opnieuw de grens naar de deel
republiek Dagestan overtrek
ken. Daar zijn Russische troe
pen al maanden verwikkeld in
een strijd met Tsjetsjeense fun
damentalisten en islamitische
extremisten uit andere landen.
Hoewel een militaire invasie
van Tsjetsjenië grote risico's
met zich meebrengt, wordt de
kans dat het Kremlin hier toch
toe besluit steeds groter. In te
genstelling tot vijf jaar geleden
lijkt nu de meerderheid van de
Russen achter hard ingrijpen te
staan. Vooral de bomaanslagen
hebben voor een ommekeer in
de stemming gezorgd.
Minstens 56 mensen zijn gis
teren omgekomen door een
serie explosies in de Mexi
caanse plaats Celaya, zo'n
250 kilometer ten noorden
van de hoofdstad Mexico-
Stad. Zeker 380 mensen zijn
gewond geraakt.
De eerste ontploffing is
waarschijnlijk veroorzaakt
door de gastank van een eet-
tent op een drukke markt.
Daarop volgde een reeks ex
plosies in nabijgelegen win
keltjes. Daar lag kruit opge
slagen dat voor de vervaardi
ging van illegaal vuurwerk
diende. Het aantal slachtof
fers is mede zo hoog omdat
de markt tegenover het cen
trale busstation ligt.
De tweede explosie verras
te onder meer de hulpverle
ners die naar de plek van de
eerste ontploffing waren toe
gesneld. Die tweede klap
kwam bijna een kwartier na
de gastankexplosie, en was
verreweg de meest verwoes
tende. Het zou daarbij gaan
om een grote hoeveelheid
kruit of vuurwerk. In de
vuurzee zijn daarna nog
twee kleinere explosies ge
weest, vermoedelijk ook ver
oorzaakt door kruit.
De televisie toonde beel
den van gebouwen die met
de grond gelijk waren ge
maakt, en andere waarvan
de pui was weggeslagen.
Bergers gingen voorzichtig te
werk, omdat er nog meer
slachtoffers onder de brok
stukken kunnen liggen.
Celaya is een industriestad
van circa een half miljoen in
woners.
istanbul* jessica lutz
correspondent
Bij onlusten in de Turkse ge
vangenissen zijn in het week
einde elf doden en tientallen
gewonden gevallen. Na een vier
uur durend vuurgevecht in de
Ulucanlar-gevangenis in Anka
ra wisten soldaten gisteroch
tend door barricaden te breken
die door de gevangenen waren
opgeworpen.
Het nieuws verspreidde zich
snel via de GSM-telefoons van
de gevangenen, waarna sympa
thisanten in acht andere gevan
genissen 93 cipiers in gijzeling
namen. De gijzelingen duren
nog voort. Volgens minister van
justitie Turk waren de aanstich
ters van de muiterij een tunnel
aan het graven, en hadden ze al
weken geen cipiers meer toege
laten in hun zaal.
Het ministerie had daarom
soldaten verzocht de zaal des
noods met geweld te doorzoe
ken. Om dat te voorkomen
gooiden de gevangenen brand
bommen en gebruikten ze gas
flessen als vlammenwerper. De
soldaten gebruikten traangas.
Toen een officier de zaal uitein
delijk wist te betreden, werd hij
beschoten. Twee anderen kre
gen een kogel in het hoofd.
In Turkse gevangenissen zit
ten veroordeelden meestal 'op
misdaad' bijeen in groepen van
ongeveer vijftig personen. Bin
nen zo'n zaal heerst een strenge
hiërarchie: de leider beschikt
over leven en dood van zijn
'ondergeschikten'. Executies
komen regelmatig voor. De au
toriteiten hebben er weinig te
vertellen. Het bezit van wapens
en GSM's is een vaak voorko
mend probleem. Nog vorige
week kwamen zes gevangenen
om bij een afrekening tussen
twee drugbendes in een gevan
genis in Istanbul.
berlun peter van nuusenburg
correspondent
Oskar Lafontaine, de oud-voor
zitter van Duitslands grootste
regeringspartij SPD eri ex-mi-
nister van financiën, heeft giste
ren de aanval op de sociaal-de
mocratische bondskanselier
Schroder geopend. In het eerste
uitvoerige interview sinds zijn
verrassende aftreden in maart
zegt Lafontaine, dat zijn partij-
gènoot schuldig is aan de serie
regionale verkiezingsnederla
gen die de sociaal-democraten
de afgelopen weken hebben ge
leden.
De SPD haalde in de deelsta
ten de ene zeperd na de andere.
Gisteren kon de partij weer een
beetje opgelucht ademhalen,
nadat het verlies bij de burge
meestersverkiezingen in
Noordrijn-Westfalen beperkt
was gebleven. Dortmund, sinds
1946 een SPD-bolwerk, bleef
behouden. In méi gaan de kie
zers in de belangrijke deelstaat
echter naar de stembus om een
nieuw parlement te kiezen. Als
Schroder daar met zijn rood
groene coalitie een nederlaag
lijdt, heeft zijn regering nauwe
lijks nog overlevingskansen.
In de krant Welt am Sonntag
verwijt Lafontaine, nu Duits
lands meest prominente huis
man, zijn voormalige rivaal 'de
koers te hebben verlegd'. „Als
wij de koers van de eerste
maanden van de rood-groene
coalitie hadden kunnen voort
zetten, hadden we die nederla
gen kunnen voorkomen." Die
traditioneel linkse koers leidde
echter tot conflicten met de
Bundesbank en Lafontaines
isolement bij zijn collega's in de
EU en de VS.
Schroder nam daarom een
reeks harde beslissingen, die
Lafontaine als minister niet
voor zijn rekening wilde ne
men. Omdat hij de partij niet
met een conflict met Schroder
wilde opzadelen, stapte hij op
als minister en voorzitter. Daar
na gooide Schroder het roer
nog verder om, en met de nieu
we minister van financiën Ei-
chel presenteerde hij in juli een
voor Duitse begrippen enorme
bezuiningsoperatie van 30 mil
jard mark. De prijs daarvoor
werd deze maand betaald met
de zware nederlagen in vijf
deelstaten.
Het interview met Lafontaine
is het eerste salvo in de cam
pagne voor zijn memoires 'Het
hart klopt links', dat over twee
weken wordt gepresenteerd en
waarvoor hij ruim acht ton als
voorschot incasseerde. Lafon
taine geeft toe dat zijn boek kan
worden gezien als een afreke
ning met Schroder: „Ik heb in
derdaad wat van me afgeschre
ven."
De vrucht van deze arbeids-
therapie is in de partij slecht ge
vallen. Een aantal prominente
sociaal-democraten schaart
zich dan ook demonstratief
achter Schroder. Minister van
justitie Daübler-Gmelin verge
lijkt Lafontaine met 'een 'kind
dat zijn speelgoed heeft wegge
gooid'. De komende secretaris
generaal van de partij, Müntefe-
ring, beschuldigt Lafontaine
van 'desertie': „Door zijn on
verantwoorde vertrek heeft hij
grote schade aangericht." Een
vooraanstaand lid van de
Bondsdag eist dat de ex-voor-
zitter nu ook zijn partijboekje
inlevert.
correspondent
Saaier dan onder Tony Blair is de Britse
politiek waarschijnlijk nog nooit ge
weest. Het is nog maar kort geleden dat
Westminster het bijna spreekwoordelij
ke voorbeeld was van politieke turbu
lentie. De keiharde oorlog van Margaret
Thatcher tegen het collectivisme en de
macht van de vakbonden staat menig
een nog in het geheugen gegrift. Nog
dichterbij zijn de jaren van de sex- en
corruptieschandalen-onder John Major.
Maar sinds Blairs Labour twee jaar gele
den met een enorme overmacht aan de
macht kwam, begint het politieke proces
in Groot-Brittannië zowaar een beetje
op dat in Nederland te lijken. Zowel La
bour als de Conservatieven (Tories), de
beide belangrijkste Britse partijen, rich
ten zich op het midden, maar omdat de
Tories na de verpletterende nederlaag in
1997 nog steeds in opperste staat van
verwarring verkeren, glijdt Blairs bootje
onbedreigd naar de volgende verkiezin
gen in 2001.
Weliswaar heeft Labour het kortgeleden
bij enkele tussentijdse verkiezinkjes
minder goed gedaan, maar dat wordt
vooral geweten aan de bijzonder lage
opkomst. Zouden er nu algemene ver
kiezingen worden gehouden, dan krijgt
Blair volgens alle opiniepeilingen ruim
de helft van de stemmen. Dat is nog
meer dan in 1997. De Tories, onder lei
ding van de grijze muis William Hague,
zouden daarentegen verder terugvallen
van 31 naar minder dan 30 procent.
Nog nooit eerder is het een regerende
partij in Groot-Brittannië overkomen
dat zij halverwege de rit zo populair is.
Rozengeur en maneschijn dus, maar
toch belooft het jaarlijkse Labourcon-
gres van deze week ip de Zuid-Engelse
badplaats Bournemouth voor Blair geen
'malckie' te worden. Het is nog tot daar
aan toe dat er zo'n tienduizend liefheb
bers van de vossenjacht komen protes
teren tegen het door de regering beoog
de verbod op hun 'sport'. Blair doet dan
wel vreselijk zijn best om premier van
alle Britten te zijn, maar het feit dat de
jagers toch vooral het conservatieve
Groot-Brittannië vertegenwoordigen,
houdt het probleem voor de premier be
hapbaar.
Hetzelfde geldt - op dit ogenblik al
thans - voor de vraag of Groot-Brittan
nië tot de Europese Monetaire Unie en
dus tot de euro moet toetreden. Die
kwestie wordt vrijwel zeker in de toe
komst nog een heet hangijzer. Labour
acht toetreding wenselijk en onont
koombaar. maar een meerderheid van
de bevolking wil het pond sterling hand
haven. Vooralsnog kan Blair het zich
veroorloven daarover vaag te blijven.
Problemen kan hij vooral verwachten
van een deel van zijn eigen achterban.
De premier heeft Labour ontdaan van
vele socialistische stofnesten. Met een
sociaal-liberale koers, waarbij hij goed
heeft gekeken naar het Nederlandse
paarse model, heeft hij succesvol de
middengroepen gepaaid. Maar de oude
garde is er nog steeds. En hoewel zij
sterk aan macht heeft ingeboet, wordt
haar gemor steeds luider.
Met een ijzeren begrotingsbeleid, ge
richt op lastenverlichting vooriburger en
bedrijfsleven, en het in de hand houden
van de collectieve uitgaven hebben Blair
en zijn minister van financiën Gordon
Brown de economie voor een inzinking
behoed. De economie is blijven draaien
als een tierelier en de werkloosheid is
laag. De collectieve uitgaven zijn - als
percentage van het bruto nationaal pro
duct - zelfs nog lager dan onder de Con
servatieve regeringen van Thatcher en
Major. Ze blijven dat ook nadat de rege
ring vorig jaar voor de rest van de rege
ringsperiode ruim 130 miljard gulden
uittrok voor verbetering van vooral on
derwijs en gezondheidszorg.
Maar nu de effecten daarvan vooralsnog
uitblijven - zowel de publieke gezond
heidszorg als het openbaar onderwijs
verkeren als gevolg van jarenlange ver
waarlozing nog steeds in een zeer slech
te staat - roept een steeds groter wor
dend deel van de achterban traditoneel
om nog meer geld. Temeer daar Browns
voorzichtige beleid dit jaar lijkt te leiden
tot een meevaller van zo'n 30 miljard
gulden. Een beetje sociaal-democraat
doet daar volgaarne leuke dingen mee.
Brown en Blair weten echter van geen
wijken en blijven hameren op 'voorzich
tigheid' en 'het leggen van een gezonde
basis voor de lange termijn'.
Zij zijn als de dood voor een terugkeer
Vein de zeepbeleconomie van de afgelo
pen decennia, waarin perioden van
enorme groei steevast werden gevolgd
door zeer diepe recessies. Ook gisteren
liet Blair er geen misverstand over be
staan dat hij de gebeden om meer uit te
geven niet zal verhoren. Mocht hij er de
ze week een probleem over krijgen met
zijn congres, dan kan hij zich troosten
met de gedachte dat het een luxepro
bleem betreft.
hamburg Normaal gesproken kunnen de inwoners van Hamburg alleen gemotoriseerd over de Köhlbrand-brug in de haven van hun stad, maar ter gelegenheid van het 25-jarig be
staan van de vier kilometer lange oeververbinding mochten ze er gisteren één keer te voet over. Duizenden mensen maakten daar gebruik van. foto ap michael probst
el. 040 - 2808409, fax 040 - 2808401
