Eerste vrouwelijke priester is een doorzette^
1
Geloof Samenleving
Gelovige klaagt bij
Vaticaan over Verbeek
Geheime leer blijft geheim
)r
0
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1999
redactie aad rietveld, 071-53;,
VANDAAG
16
'Lapsi', werden ze genoemd: bange christenen,
die tijdens de Romeinse vervolgingen in de eer
ste eeuwen van de jaartelling, uit lijfsbehoud
het geloof afzweerden. Als het gevaar voor mar
teling en een gruwelijke dood was geweken, wilden ze
weer opgenomen worden in de gemeenschap. De kerkelij
ke autoriteiten stonden dan voor de vraag of ze dat toelie
ten. Paus Cornelius vond dat 'lapsi' na een schuldbelijde
nis en boetedoening weer een plaats in de kerk verdien
den. Zijn tegenstrever Novatius wilde daar niets van we
ten. Zelfs op hun sterfbed konden de afvalligen niet op ge
nade rekenen. De kerkstrijd tussen Novatius en Cornelius
ontaarde in een schisma. Twee eeuwen lang bestond er
een Novatiaanse parallelkerk, naast die van Rome. Maar
de gematigde Cornelius is, hoewel hij slechts twee jaar
paus was (251 tot 253), als heilige de .geschiedenis inge
gaan, met z'n eigen feestdag op 16 september.
Jeugdavond kerken in Bruggehoofd
leiden Samenzang en een optreden van de Apeldoornse band
First Aid vormen de hoofdmoot van een interkerkelijke jeugd
avond die morgenavond wordt gehouden in het Bruggehoofd
aan de Steenstraat 11. De avond is georganiseerd door de
jeugdleiders van een groot aantal Leidse kerken, die zich heb
ben verenigd in het Jongerenoverleg Leiden. De jeugdgroepen
uit de kerken verzorgenook zelf een deel van het programma.
De avond is bedoeld voor jongeren vanaf 14 jaar. De zaal is
open om half acht, het programma begint om acht uur en de
toegang is gratis.
Historicus Puchinger overleden
amsterdam De historicus en publicist dr. George Puchinger is
gisteren overleden. Hij is is 78 jaar geworden. Puchinger was
van 1971 tot 1986 directeur van het Historisch Documentatie
centrum voor het Nederlands Protestantisme van de Vrije Uni
versiteit in Amsterdam. Puchinger genoot vooral bekendheid op
grond van zijn vele publicaties over de vooraanstaande gerefor
meerde politici Abraham Kuyper en Hendrik Colijn. Voor zijn
werken over Kuyper kreeg hij recentelijk de eerste Abraham
Kuyper Prize for Excellence van het Princeton Theological Se
minary in New Jersey in de Verenigde Staten. Eind vorige eeuw
hield Kuyper er een reeks lezingen over het protestantisme.
Niehaus in de Pauluskerk
oegstgeest Ambassadeur Carl Niehaus van Zuid-Afrika ver
zorgt een inleiding tijdens een bijeenkomst in de serie 'een za
terdagmiddag in de Paulus' in de Pauluskerk aan de Warmon-
derweg 2 in Oegstgeest. Het thema van de bijeenkomst is 'oog
om oog, tand om tand'. Behalve Niehaus spreekt ook wijkpredi-
kant Ronald da Costa. Organist Maarten Binnendijk verzorgt de
muziek.Na de inleidingen is er gelegenheid voor discussie. Aan
de deelnemers wordt een bijdrage in de kosten gevraagd. Het
programma duurt komende zaterdagmiddag van half vier tot
half zes.
Rwandese bisschop voor de rechter
kigali Bisschop Augustin Misago praat in de rechtbank van de
Rwandese hoofdstad Kigali met Salvatore Penacchiao, een ver
tegenwoordiger van het Vaticaan. Misago staat terecht op ver
denking van volkerenmoord en misdaden tegen de menselijk
heid. De Rooms-Katholieke Kerk heeft zich volgens de aan
klacht door zijn stilzwijgen mede schuldig gemaakt aan de
moord op een half miljoen Tutsi's en gematigde Hutu's in
Rwanda in 1994. Misago is de eerste RK-bisschop ooit die zich
op grond van zo'n aanklacht voor de rechter moet verantwoor
den. foto AP
BEROEPINGSWERK
GEREFORMEERDE. KERKEN
Beroepen: te Naaldwijk, I A. Pad
mos, te Valkenburg (ZH), die dit
beroep heeft aangenomen.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt: voor Scherpenisse, M.
Mondria te Waardenburg.
VRIJE EVANGELISCHE GEMEEN
TEN
Beroepen: te Dordrecht, mevr.
D.N. van Houten, kandidaat uit
Utrecht.
blaricum anp
De eerste vrouwelijke priester
in de Oud-Katholieke Kerk in
Nederland noemt zichzelf een
doorzetter. ,,Ik ben vijf jaar
kostwinner geweest en heb al
tijd gewerkt of gestudeerd",
zegt Grete Verhey-de Jager (47),
die zaterdag in Utrecht de
priesterwijding ontvangt. „Als
ik iets wil zet ik me daar hele
maal voor in. Die houding had
ik ook nodig bij het streven
naar een positie, die tot dusver
niet voor vrouwen was wegge
legd."
Het beeld van de kerk veran
dert als ook vrouwen priester
zijn, zo is de verwachting van
Grete Verhey. Veel hangt samen
met de symboliek: bijvoorbeeld
de kerk als bruid en Christus als
bruidegom. In zulke beelden zit
ook het onderscheid tussen de
(mannelijke) ambtsdragers en
de leken. „Met vrouwen in het
ambt hoop ik dat het ambt
meer heelheid tot uitdrukking
zal brengen, en dat gewone
mensen daarin een punt van
herkenning kunnen vinden."
Het gaat haar vooral om ge
lijkwaardigheid tussen mannen
en vrouwen in het pastoraat.
Vanaf 1993 is zij pastoraal
werkster in de parochies Oude
water en Schoonhoven. Verhey
is bestuurlijk, pastoraal en be
leidsmatig verantwoordelijk,
maar zij mag niet voorgaan in
de wekelijkse eucharistieviering
en ook geen sacramenten be
dienen. Daarvoor moet dan tel
kens een pastoor uit een andere
gemeente komen.
„In eerste instantie vond ik
de zorg voor mensen wel prima
zonder priesterwijding. Maar in
de praktijk kwam de vraag dui
delijk van de gelovigen zelf. Je
hebt wel volwaardig contact
met hen, maar op een bepaald
moment moet je terugtreden.
Daar heb niet alleen ik moeite
mee, maar de gelovigen ook."
Er was ook een collegiale re
den waarom Verhey, moeder
van vier kinderen, priester wil
de worden. „Voor de parochie
en voor mij is het moeilijk als tuatie voor de sacramentsbe-
een collega wordt gevraagd, diening te worden gevraagd."
maar voor hemzelf is het ook Verhey: „Deze stap zet ik in
niet altijd prettig om in zo'n si- verbondenheid met al die men
sen die hier jaren voor hebben
geijverd. Verder wil ik zo goed
mogelijk in de kerk mijn werk
doen. De Oud-Katholieke Kerk
is zo klein, dat er bijna geen va
riaties in functies zijn. De
meeste behoefte is er aan een
pastoor. Ook daarom wilde ik
de priesterwijding ontvangen."
Zij weet nog niet of zij be
paalde dingen heel anders zal
doen dan haar mannelijke col
lega's gewend zijn te doen. Alle
vijfentwintig pastoors in de
Oud-Katholieke Kerk zijn ver
schillend. De een is heel pasto
raal, de ander bestuurlijk, een
derde is clericaal en weer een
ander vrijzinnig. „Voorlopig
ben ik de enige vrouwelijke
pastoor. Daarom zie ik uit naar
de tijd dat er ook variatie onder
vrouwelijke pastoors zal zijn."
Tijdens de invoering in het
ambt van de tweede vrouwelij
ke lutherse bisschop in de
Evangelische Kerk in Duitsland,
Margot Kassmann in Hanno
ver, verklaarde synodepresident
Albrecht Bungeroth de keuze
als volgt: „Wij wilden niet een
vrouw als bisschop. Wij wilde
deze vrouw, met haar specifie:
ke kwaliteiten en ervaringen."
Verhey beaamt dit. „Daar gaat
het om."
Het is haar ervaring dat vrou
wen toch iets makkelijker met
een vrouwelijke pastor dan met
een man praten over huwelijks
leven, kinderen en lichamelijk
heid. Ook is het zo dat mannen
bij een vrouwelijke pastor iets
makkelijker hun emoties tonen.
Het ziekenhuis Gooi-Noord in
Blaricum, waar zij als geestelijk
verzorger werkzaam is, koos
voor een vrouw in het pastoraal
team toen dat geheel uit man
nen bestond. „Die ervaring uit
het pastoraat wordt kennelijk
door meer mensen gedeeld."
Verhey verwacht positieve re
acties van haar collega's uit an
dere kerken. Die herkennen de
moeite en de pijn die het heeft
i ger:
■a iike
maa
veel
■son
ïclii
gekost om dit te bereiken,
veel rooms-katholieke zus
en broeders zullen blij zijn
dit besluit van de oud-kathr
ke synode.
Op hoger niveau zal de o|
stelling van het priestera
voor vrouwen een blokkade nt
opzichte van de Rooms-Kai
lieke Kerk en de Oosterse
thodoxie zijn. Datzelfde
voor de oud-katholieken
Verenigde Staten, die zich
enigd hebben in de Ameril
se Pools-Nationale Katht
Kerk. Die kloof is volgens'
hey voorlopig moeilijk te
bruggen.
De Oud-Katholieke Kei
wat levenshouding betreft
raai. „Maar we blijven toch
katholieke kerk, zeker wa ïrd,
beleving van de liturgie
treft." Het kerkgenootsi
met ongeveer 8.000 leden I
ook protestantse kenme;
de eigen verantwoordelijl
van de gelovigen, de sobei :stra
en de afwijzing van alles
zweemt naar het magis
Verder is de Oud-Katho j.
Kerk heel erg gehecht aar.
meedenken en meepraten
synode.
In oktober 1998 sprak d
node zich met overgrote r n
derheid uit voor de openste
van het ambt voor vrouwei
twee bisschoppen stemden
van harte mee in. Er was
veer tien jaar over dit o; ri
werp beraadslaagd. In %(C
werden wereldwijd de
vrouwelijke priesters
Oud-Katholieke Kerk gf
Angela Berlis en Regina Pi
Bossau in Duitsland. Oo
Oostenrijkse Oud-KatlicflL^
Kerk is de Nederlandse
hierin voorgegaan. BinnefJ
is in de Zwitserse zusterke ltm£
wijding van een vrouw te 'en
wachten. In de hele wereli ^z°r
er ongeveer 500.000 oud-k
lieken, die verenigd zijn
Unie van Utrecht.
groningen anp
Een gelovige uit het bisdom
Groningen heeft bij het Vati
caan een klacht ingediend te
gen de Groningse priester H.
Verbeek. De Rota, de hoogste
rechtbank van de Rooms-Ka-
tholieke Kerk, moet de opvat
tingen van Verbeek veroordelen
als ketterij en strijdig met het
geloof, meent B. Pauw van
Hanswijck de Jonge.
Een veroordeling kan in het
uiterste geval leiden tot ontzet
ting uit het ambt of uitzetting
uit de kerk. Wat Verbeek ver
kondigt heeft niets meer te ma
ken met de orthodoxe rk-leer
en is 'dissident en schismatiek',
schrijft Pauw van Hanswijck de
Jonge (59) in een brief aan de
Rota. De kunstenaar en telg uit
een koloniaal geslacht noemt
Verbeek een 'ordinaire ketter'.
De aanklager heeft vooral
moeite met de uitspraak van
Verbeek dat de kerk met Kerst
mis met een verklaring moet
komen waarin alle dogma's
worden afgeschaft. Ook ver
werpt Verbeek de goddelijke
natuur van Jezus en wil hij af
van het 'perverse idee' dat Hij
met Zijn kruisdood de verzoe
ning tussen God en mens heeft
bewerkstelligd. Dat alles is vol
gens Pauw van Hanswijck de
Jonge voldoende voor een ver
oordeling.
Bovendien klaagt hij over de
rel die Verbeek volgens hem al
weken schopt tegen de nieuwe
bisschop van Groningen, dr. W.
Eijk. „Of de heer Verbeek die
benoeming nu leuk vindt of
niet: hij heeft deze officiële be
noeming maar te accepteren."
Verbeek voerde in de afgelopen
weken een campagne om de
bisschopswijding van Eijk te
voorkomen.
Verbeek maakt zich niet druk
om de aanklacht en de oproep
het ambt neer te leggen. Pauw
van Hanswijck de Jonge heeft
volgens hem weinig kans van
slagen. Maar „de inquisitie leeft
nog steeds voort", zei Verbeek.
Hij spreekt tegen dat hij niet
meer als priester functioneert.
Sinds 1973 beschouwt hij zich
zelf als vrijgesteld priester. Hij
heeft geen parochie.
BOEKBESPREKING
De geheime leer van de Tem
peliers, heet het boek dat Allan
Oslo schreef over de geestelijke
orde van ridders, die in 1118 in
Jeruzalem werd gesticht en in
1312 door de inquisitie werd
ontmanteld. Het is een titel die
verwachtingen wekt. De aan
beveling van de uitgever doet
dat evenzeer: „Allan Oslo on
derzoekt de eigenlijke reden
waarom de kerk de orde van de
Tempeliers heeft opgeheven:
hun geheime leer. Zijn onder
zoek naar de wortels en de es
sentie van deze geheime leer is
niet alleen verhelderend maar
ook uitermate boeiend."
Dat Oslo langdurig onderzoek
heeft gedaan wordt de lezer
wel duidelijk. Zijn zoektocht
voert langs de pythagoreeërs,
essenen, gnostici, hermetici,
christiani, montanisten, mani
cheeërs, druïden, soefi's, is-
maelieten, fatimiden, katha
ren, waldenzen, assassijnen.
Voor wie het nog niet wist
maakt hij duidelijk, dat chris
tendom en islam vanaf het be
gin tal van richtingen kenden,
waarvan sommigen elkaar te
vuur en te zwaard bestreden.
De geschiede
nis van de orde
komt uitge
breid aan bod:
hoe de geeste
lijke vader van
de Tempeliers,
Stefanus Har
ding, ervan
droomde van
'het bereiken
van diepe vre
de en de ver
eniging met de
Almachtige'.
Hoe hij daar
voor mensen
om zich heen
verzamelde die
de geschriften
van essenen,
hermetici,
gnostici, occultisten, kabbalis
ten, alchemisten, soefi's en is-
maëlieten in de oorspronkelij
ke talen konden bestuderen.
De kruistochten waren voor
Harding en de zijnen essenti
eel. In het 'Heilige Land' was
veel van de kennis die zij zoch
ten bij geheime genootschap
pen bekend. En omdat die
kennis alleen mondeling werd
LEER VAN DF
TEMPELIERS
ven moes
ten zij ook
toetreden
tot die ge
nootschap
pen. De
deelname
aan de
kruistoch
ten leverde
de Tempe
liers boven
dien de be
scherming
van de Hei
lige Stoel.
Oslo ver
haalt hoe de
orde lang
zaam ver
strikt raakte
in een politiek web van elkaar
bestrijdende geloven en hoe de
geestelijke ridders ten slotte
niet veel meer waren dan
huurlingen. In Frankrijk, waar
de oorsprong van de orde lag,
werden dankzij de belasting
vrijdom die de paus hen had
geschonken de tempels al snel
tot banken, waar kerkvorsten
en koningen hun rijkdom in
ilteir
snel
Iet ij
beheer gaven. De vraag die raj.e
lo probeert te beantwoorde zo ja
is, of het de afgunst was oit
rijkdom van de Tempeliers
de angst voor hun ketterije
die hen uiteindelijk op de
brandstapel deden belande
Oslo houdt het op het laats
De auteur veronderstelt da
delen van de leer bij vrijme
laars en rozenkruisers bewflji
zijn gebleven.
Waar hij dat op baseert v
niet duidelijk. „Als lezer",
schrijft Oslo, „vindt u in d
bladzijden nog steeds nietl
geheime leer zelf. Maar u hf
wel veel details gekregen oj
de geheime kennis, ritueleij
hiërarchische opbouw van
treden van kennis, de zin ej
het doel van het inzicht enj
verlichting. Dat moet het \j
u mogelijk maken om in d
huid te kruipen van de ned
en te voelen hoe hij verlai
naar opname."
En daar blijft het bij. De b
van de titel wordt niet ing^
Titel: De geheime leer v
Tempeliers
Auteur: Allan Oslo
Uitgeverij: Ten Have
WEEROVERZICHT BUITENLAND
HHI
O L O
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met vrijdag.
Noorwegen:
Wolkenvelden en nu en dan re
gen. In het noorden en oosten
ook af en toe zon. Maxima uit
eenlopend van 11 graden in het
noordwesten tot rond de 18 gra
den lokaal in het zuiden.
Zweden:
Wolkenvelden afgewisseld door
wat zon. Vooral in het midden af
en toe regen. Middagtempera-
tuur tussen 10 en 18 graden.
Denemarken:
Zonnige perioden en plaatselijk
mist. Later van het zuidwesten
uit meer bewolking en een toe
nemende kans op regen. Mid-
dagtemperatuur dalend tot om
streeks 18 graden.
Engeland, Schotland, Wales en
Ierland:
Wisselvallig met van tijd tot tijd
regen. Vooral in Wales en Schot
land lokaal veel neerslag. Later
een flink aanwakkerende zuid
westenwind. Middagtemperatuu
r van 15 graden in West-Schot
land tot rond 20 graden in het
zuidoosten van Engeland.
België en Luxemburg:
Overgang naar meer wisselvallig
weer met soms wat zon maar van
tijd tot tijd ook buien, mogelijk
met onweer. Middagtemperatuur
omstreeks 20 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Afwisselend zon en wolken en
soms buien, eerst misschien met
onweer. Middagtemperatuur om
en nabij de 20 graden.
Portugal:
In het zuiden geregeld zon. Naar
het noorden toe meer bewolking
en en toenemende kans op re
gen. Middagtemperatuur om
streeks 22 graden, maar donder
dag in het zuidoosten nog aan
merkelijk warmer.
Spanje:
Flinke zonnige perioden, maar in
het noorden meer bewolking.
Eerst in het noordwesten al af en
toe regen, later in het noordoos
ten ook kans op een pittige re
gen- en onweersbui. Maxima uit
eenlopend van een graad of 20
langs de Golf van Biskaje tot 30
graden plaatselijk in het zuiden.
Marokko:
Westkust: bijna overal veel zon
en droog. Maxima van een graad
of 24 in het noorden tot 30 in
het zuiden.
Tunesië:
Flinke zonnige perioden en vrij
wel overal droog. Maxima aan
zee rond 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Donderdag geregeld zon en op
de meeste plaatsen droog. Vrij
dag toenemende bewolking en
regen- of onweersbuien, plaatse
lijk met flink wat neerslag. Mid
dagtemperatuur meest tussen
22 graden in Les Landes tot 28
plaatselijk in de Languedoc.
Mallorca en Ibiza:
Geregeld zon. Vrijdag van het
westen uit een toenemende kans
op een bui. Middagtemperatuur
ongeveer 27 graden.
Italië:
Donderdag bewolkt en buiig. Ook
kans op onweer en plaatselijk
misschien veel neerslag. Vrijdag
van het westen droger en gere
geld zon. Middagtemperatuur
ongeveer 26 graden.
Corsica en Sardinië:
Zonnige perioden. Donderdag
eerst nog veel bewolking en en
kele fikse regen- en onweersbui
en. Middagtemperatuur om
streeks 27 graden.
Griekenland en Kreta:
Flinke zonnige perioden. Vrijdag
van het westen uit meer bewol
king en een toenemende kans op
buien, ook met onweer. Maxima
op de stranden rond 27 graden,
in het binnenland lokaal wat ho
ger.
Turkije en Cyprus:
Flinke zonnige perioden. In het
zuidoosten en op Cyprus eerst
misschien nog een bui. Middag
temperatuur uiteenlopend van
een graad of 23 in de omgeving
van Istanbul tot rond 30 graden
aan de zuidkust.
Duitsland:
Zonnige perioden maar ook kans
op enkele regen- of onweesbui-
en, eerst vooral in het zuidwes
ten en later ook elders. In de
nacht en ochtend plaatselijk
mist. Middagtemperatuur rond
22 graden, maar donderdag lo
kaal nog flink warmer.
Zwitserland:
Wisselend bewolkt en enkele re-
gen- en onweersbuien. Vooral in
het zuidwesten hier en daar veel
neerslag. Middagtemperatuur
dalend tot omstreeks 22 graden
op vrijdag.
Oostenrijk:
In het oosten eerst nog zon, maar
van het westen uit een toene
mende kans op enkele regen- of
onweersbuien. Middagtempera
tuur eerst rond 25 graden, later
iets minder warm.
VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 07.18 Zon onder 19.51
Maan op 15.04 Maan onder23.45
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 09.06 21.26 08.39 20.59
Laag 04.35 16.54 04.16 16.35 Stockholm hall bew.
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
kantoor
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
abonneeservice
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma.t/m/vr.18.00-19,30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
directie
B.M. Essenberg,
W.MJ. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
hoofdredactie
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
redactie
F. Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
telefax
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317 337
023- 5320216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315921
advertenties
Maandag t/m vrijdag van 8 301<
071- 5356 230
rubrieksadvertenties
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot I'
071- 5143 545
abonnementen
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verst'
het automatisch afschrijven van het
abonnements- geld, ontvangen 1,
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binm fyja
worden verzonden geldt een toeslag vi
n portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETT* h
Voor mensen die moeilijk lezen, siert
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een sameni
van het regionale nieuws uit het Les lc net
Dagblad op geluidscassette beschik: Verd i
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, 6
K
N H U
JNk
aan
edrij
tdbj
—tttte
i Jfp.1!
I Z
ongevallendienst
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
fc lijkt
mertj
Ht
iwoni
inde!
volg
isnit
het i
Alth
noj
hier