Ongewone kunst
op wielen
Trends
Wel de lusten, niet de lasten
Jonge ontwerpers delen meubelprij s
DINSDAG 14 SEPTEMBER
Geef enkele kunstenaars en
vormgevers een gewone auto,
laat ze zich uitleven en het re
sultaat laat zich raden. De dea
ler, die zo aardig was om de wa
gens uit te lenen, herkent zijn
eigen product niet meer. Maar
dat was nou precies de opzet
van MAMAMobiel.
De creatieve uitspattingen van
Johan Boer, Luuk Bode, Delta
en 75B zullen deze weken niet
onopgemerkt blijven, want de
rijdende kunstwerken maken in
augustus en september een
tournee langs allerlei grote eve
nementen in Rotterdam. Zo
zullen de autootjes opduiken
tijdens de Pleinbioscoop, het
Wereld Haven Festival, de
R'Uitmarkt, Zap Nation en 2000
Beats.
Het Rotterdamse MAMA, show
room for media and moving
art, daagde de vier Rotterdamse
en Amsterdamse kunstenaars
en vormgevers onlangs uit hun
creativiteit los te laten op een
Ka, het opvallende modelletje
van Ford. De autodealer, die er
vier beschikbaar stelde, heeft
het geweten. Zijn karretjes wer
den bestickerd, beplakt en zelfs
tot wrak verbouwd. Hoewel dat
laatste slechts schijn is. De au
to, die onder handen werd ge
nomen door het Rotterdamse
ontwerperstrio 75B, oogt dan
misschien als rijp voor de
sloop, het tegendeel is waar. De
vormgevers hebben de Ka
'slechts' beplakt met foto's van
autowrakken.
„Het leek me een aardig idee
om nu eens een gewone auto te
nemen als onderwerp van een
tentoonstelling," zegt Boris van
Berkum van galerie MAMA.
„De auto is zo'n wezenlijk on
derdeel van ons leven gewor
den. Waarom zou een wagen
geen drager van kunst kunnen
zijn?" Het resultaat is een mo
biele expositie van vier kunst
werken op zestien wielen. Iede
re deelnemende kunstenaar -
ontwerper heeft de Ka op zijn
eigen herkenbare manier aan
gepakt. Zo heeft Johan Boer, de
stickerkunstenaar van Rotter
dam, het karretje van top tot
teen bestickerd. Boer plakt
sinds een jaar of drie zijn stic
kers op de ruiten van musea en
galeries. Ongevraagd weltever
staan. Zo kregen onder meer
het Nederlands Architectuurin
stituut (NAi) en Museum Boij-
mans Van Beuningen eerder al
een beurt tijdens een nachtelij
ke plaktrip. Tegenwoordig is de
kunstenaar ook legaal bezig.
Voor zijn kunstwerken gebruikt
Boer lagen zelfklevend folie, zo
als dat ook in de buitenreclame
wordt toegepast. De stickers
maakt hij in zijn studio. Daarna
krijgen ze een plekje op een
kunstinstelling, maar het kun
nen net zo goed de ramen van
de groenteboer om de hoek
zijn. De Rotterdamse illustrator
en kunstenaar Luuk Bode, die
onlangs nog de cd-hoes ont
wierp voor 'Paradise in distress'
van de Golden Earring, is de be
denker van 'The General Luuk'.
Een ode aan 'The General Lee',
de supersnelle automobiel uit
de televisieserie Dukes of Haz-
zard. Bode heeft nog even over
wogen om de deuren van de
Ford Ka in navolging van de tv-
serie dicht te lassen, maar dat
bleek niet echt handig. Bode
begeeft zich in zijn werk door
gaans in de wereld van de strip,
manga en cartoons.
De ontwerpers van 75B hebben
zo hun eigen visie op de Ka. Zij
maakten er simpelweg een
wrak van, dat de titel 'She's a
wreck' draagt. „Op de sloop
hebben we foto's gemaakt van
kapotte autodeuren, ingedeukte
daken en motorkappen. We
hebben ons niet beperkt tot
Ka's, maar allerlei merken en
allerlei kleuren genomen," ver
telt Rens Muis, een van de ont
werpers van 75B. „Die foto's
hebben we ingescand en uitge
sneden, op groot folie uitge
draaid en vervolgens opgeplakt.
Het lijkt echt of die Ka volledig
in de kreukels ligt en om het
nög echter te maken hebben we
ook de wieldoppen laten ver
wijderen. Ziet-ie er nog lekker
der uit."
Rens Muis en zijn collega"s Pie-
ter Vos en Robert Beckand zijn
dol op dit soort opdrachten. In
middels hebben ze zich alweer
Auto's als dragers van kunst: zo zullen zij de komende weken Rotterdamse kleur geven, waarbij vrolijke da
mes ze door het verkeer loodsen. foto gpd/arie versluis
op een volgend project gestort:
het bewerken van een spijker-
boek en -jack voor Levi's. Daar
naast zijn ze bezig met het ma
ken van vier grote videoscher
men voor Lowlands, dat eind
deze maand wordt gehouden.
Formule 1
De Amsterdamse allround kun
stenaar Delta zocht zijn inspira
tie voor het project MAMAMo
biel in de Formule 1. Zijn Ka is
de enige 'race'-Ka die deze en
volgende maand door de stad
scheurt. Delta begon zijn carri
ère zo'n twintig jaar geleden als
graffiti-artiest. De spuitbus
hanteert hij nog maar zelden,
maar de vormentaal van de
graffiti is hij trouw gebleven in
zijn schilderijen en houtreliëfs.
Bij een mooie auto hoort ook
een mooie dame op de motor
kap, zo was Boris van Berkum
van MAMA van mening. Daar
om hebben stylistes Isis Vaan
drager en Ellie Uyttenbroek
voor elke kunst-Ka een host of
hostess geselecteerd en deze in
de stijl van het rijdende kunst
werk gekleed. Zij zullen de au
tootjes de komende maanden
door Rotterdam loodsen. Als de
wagens niet on the road zijn,
zijn ze tot 25 september te be
zichtigen bij AutoBrugStad aan
de Koperstraat 15 in Rotterdam.
Alternatief voor klussen
onderhoudsabonnement
ALEX VAN HOOF
De Vereniging Eigen Huis is on
langs een samenwerking aange
gaan met de Apeldoomse on
derneming Planbuilding. De
600.000 leden van de vereniging
kunnen met vijf procent korting
een abonnement bij het bedrijf
afsluiten om de woning te laten
onderhouden. Dergelijke abon
nementscontracten voor klus-
werkzaamheden nemen de
laatste tijd toe.
Tweeverdieners en senioren
hebben geen boodschap aan de
toegenomen belangstelling
voor doe-het-zelven. De twee
groepen willen echter wel de
woning netjes onderhouden,
maar ze hebben geen tijd of
missen de lichamelijke kracht
voor een zware klusinspanning.
De loodgieter, timmerman en
schilder komen dan van pas,
maar daarvoor moeten drie ver
schillende bedrijven worden in
geschakeld. „Praktischer is om
één loket voor deze vaklieden te
hebben", vertelt manager Hans
Cornelisse van Planbuilding.
Bij deze onderneming zijn tien
jaar durende abonnementscon
tracten af te sluiten voor ver
schillende klussen aan de wo
ning. „Er bestaat een module
voor gevelschilderwerk en kit-
onderhoud, er is een abonne
ment om kozijnen te verzorgen
en voor het onderhouden van
een plat dak", vertelt Cornelis
se. De hoogte van de abonne-
mentsbijdrage is afhankelijk
van de grootte van de woning
en bedraagt minimaal vijftig
gulden per maand. Sluit de lief
hebber een contract af voor de
module Gevelschilderwerk en
Kitonderhoud, dan komt iedere
drie jaar de vakman een dag
langs om onder meer de voor
deur te schilderen. „Elke zes
jaar wordt de complete woning
gesausd. Bij een abonnement
voor kozijnenonderhoud wor
den eventuele door houtrot
aangetaste exemplaren zonder
extra kosten door nieuwe ver
vangen. Bovendien blijft het
abonnementsgeld tien jaar on
gewijzigd", zo somt Cornelisse
de voordelen op.
Volgens de manager zal de be
langstelling voor zijn vorm van
dienstverlening de komende ja
ren toenemen. Naast Planbuil
ding, spelen op deze ontwikke
ling vooralsnog twee andere be
drijven in. Een daarvan, de Se-
lektgroep in Ede, biedt het zo
genoemde GarantSelektLease-
Comfort aan. Voor een paar
tientjes per maand kan de
abonnee geregeld de schilder
voor zijn deur verwachten. „Be
drijven springen in het gat, om
dat steeds meer mensen een
koopwoning hebben en die wil
len ze goed verzorgen. Daar
naast stijgt het aantal tweever
dieners en ouderen; dat zijn
mensen die het kluswerk aan
hun woning graag uitbeste
den", legt Cornelisse uit. Tot
enorm veel klanten heeft de
nieuwe dienstverlening nog
niet geleid, want Planbuilding
heeft tweehonderd abonnees.
VIVIAN DE GIER
Geen haren op de bank, geen
kwijl of plasjes op het bed. Het
elektronische hondje Aibo geeft
zijn baasje wel de lusten, maar
niet de lasten van een huisdier.
De robodog is een uitkomst
voor mensen die krap behuisd
zijn of te weinig tijd hebben.
De ontwikkelingen in de elek
tronische huisgenoten gaan
rap. Nog maar twee jaar gele
den, in 1997, zorgde de Tama
gotchi in Nederland voor een
ware rage. Kinderen stortten
zich massaal op het computer-
knuffeltje en namen het mee de
klas in, tot grote ergernis van
hun docent. Want als het dier
tje honger had, begon het te
piepen, wat de aandacht be
hoorlijk afleidde van de les.
In datzelfde jaar werd het 'vo
geldolfijntje' Fin Fin gelan
ceerd. Dit beestje is niet mo
biel, zoals de Tamagotchi, maar
zit thuis in de pc. Door middel
van het toetsenbord kan de ge
zondheid van het vogeldolfijn
tje in de gaten worden gehou
den. Het baasje kan zien of Fin
Fin gelukkig is, of hij honger of
dorst heeft en of zijn hartje niet
te snel klopt.
Vervolgens was het de beurt
aan Furby, een wollig speeltje
dat praat (nu nog alleen En
gels), en giechelt als-ie gekie
teld wordt. Als het eten ge
smaakt heeft, laat hij een boer
tje.
Furby is al ongeveer een half
jaar oud, maar doet het nog
steeds erg goed. „Iedere drie se
conden wordt ergens op de we-
De Robodog kan ook voetballen.
reld een Furby gekocht," zegt
Huibert Brands van Hasbro, de
firma die het diertje voor Ne
derland importeert. „Wereld
wijd zijn er nu acht miljoen ver
kocht, in Nederland zo'n
200.000." Volgens Brands wa
ren het in het begin vooral vol
wassenen en studenten die
Furby wilden hebben, maar nu
zijn het met name kinderen. Op
termijn zal Furby waarschijnlijk
een Nederlandssprekend zusje
krijgen, dat is leuker voor de
kleintjes. „Met Furby zijn we
voorlopig nog niet klaar."
Ook het robotje R100 van het
foto epa/bertil ericson
Japanse NEC Corporation kan
praten en reageert op stem
men. Het mannetje kan voor
werpen en gezichten herken
nen. En als je 't hem een beetje
vriendelijk vraagt, kan het vent
je zelfs huishoudelijke appara
tuur bedienen. Gezelschap en
werkster in één dus. Maar die
ren lijken toch de voorkeur te
krijgen. Dat techniek daarin
werkelijk voor niets staat, be
wijst het hondje Aibo uit Japan.
Deze week werd de metalen
cockerspaniël van Sony voor
het eerst in Europa getoond, op
de Berlijnse elektronicabeurs
REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA
IFA. Daar wordt de Europese
belangstelling voor de hond
gestest. Aibo kost vijfduizend
gulden, maar daar krijg je als
baasje dan ook wat voor. De
spaniël plast niet, kwijlt en ver
haart niet en hoeft bovendien
niet te worden gevoerd. Maar in
zijn gedrag lijkt hij verder op
een hond van vlees en bloed.
Hij blaft en kwispelt met zijn
staart. Hij kan ook boos wor
den; dan lichten z'n ogen rood
op. Omdat Aibo bij aanschaf
nog een pup is, kan zijn baasje
hem nog veel leren. De elektro
nische hond kan bijvoorbeeld
getraind worden om de krant te
halen of pootjes te geven. Kwa
lijk gedrag kan worden afge
leerd met een tik op de neus.
Zoals met alle elektronische
huisdieren was Aibo in Japan
direct een groot succes. „De
eerste vijfduizend exemplaren
waren in twintig minuten uit
verkocht," vertelt Hester de
Roo van Sony Nederland. „De
kopers waren vooral mannen
tussen de 30 en 40 jaar."
Of het hondje ook in Nederland
verkrijgbaar wordt, is nog onze
ker. Voorlopig in elk geval niet.
Wie niet kan wachten en nu al
'dierenleven' in huis wil heb
ben, kan zijn hart ophalen aan
de videoserie Mimmic Video's
van Polygram. De kijker waant
zich de ene dag de trotse bezit
ter van een prachtig aquarium,
de volgende dag kan hij zijn ka
mer opfleuren met het gekwet
ter van bontgekleurde dwerg
papegaaien. Niet interactief,
wel makkelijk. En hij kan ook
gewoon uit.
Radiogolven in sleutelhang'ED
Radiogolven doen hun intrede
in de apparaatjes voor af
standsbediening. Bij voor
beeld in een sleutelhanger
waarmee lampen in de woon
kamer of de koffiezetter kun
nen worden bediend. Radio
golven hebben een groter be
reik dan infrarood. Men kan er
bij voorbeeld mee werken
vanuit de tuin. De signalen
worden opgepikt door een
speciale stekkerdoos, waarop
het te bedienen elektrische
apparaat is aangesloten. De
stekkerdoos past in ieder
stopcontact. Naast een sleu
telhanger, bestaat er ook een
muurschakelaar die radiogol
ven uitstraalt en als afstand
bediening voor allerlei appa
raten fungeert. Voor de muur
schakelaar moet echter pak
weg vijftig gulden worden be-
NOS
taald, terwijl de sleutel) NL 1^
op veertig gulden komt
speciale stekkerdozen i Kath
voor enkele tientjes vei
baar. Info: Philips Com Seri
Electronics, Eindhoven het I
2736401. inde
jaar.
Hert
Alle:
Kmc
The I
Ame
rie. E
uit rr
dans
Met het knopje op deze
hanger kunnen allerlei;
ten op afstand worden
Draaifauteuil met slang
Een begrenzer beperkt het draaien van de zit/ligfauteuil
van Leolux, zithoogte en zitdiepte zijn in te stellen. Vooi
zich afvraagt wat de naam betekent: die is ontleend aan
Leonardo da Vinei uitgedachte oerhelikopter ofwel 'lud
schroef. Ontwerper Axel Enthoven gebruikte een stabie
vijfteens- of ringvoet. Hij koos voor twee ruggen, een ho
een lage. Door middel van stapelringen is de zithoogte -
achteraf nog - aanpasbaar. De zitdiepte verandert meei
de voetsteun wordt versteld. Dat gaat elektrisch via twei
armleuning verborgen knoppen. Dat betekent een snot
het stopcontact, maar dat is verfraaid met een 'snake', i
mantel van over elkaar schubbende stukjes leer, in de ld
de bekleding. De platte slang valt goed op, maar ontsiei
De fauteuil staat in oktober op De Woonbeurs in Amste
Om uit te proberen, want te koop is hij pas tegen de
ten minste f 4.800.
Lichl
gram
(zinn
liteit
ledag
Lang:
Serie
Viole
plekk
gesel
landi
Prese
Falke
Get th
Kenn
Paula
NOS-J
Netwe
Actua
inde.
De Helical in relaxstand. Het snoer valt wel op, maar dat sl
FC
Zon en kou wering
Een lichtdoorlatend gordijn dat ook nog zonnewarmte
kou tegenhoudt. Dat kan, zegt fabrikant Verosol, het tri
neelgordijn dat wordt gepresenteerd op De Woonbeurs -
RAI (5 t/m 10 oktober). Het gordijn, bestaand uit rechti
textiel die aan de buitenzijde zijn voorzien van een alui
laag, kan vijf graden in de temperatuur schelen. Er zijn
breedten (45 en 70 cm) en vijf versies, van supertranspi
naar transparant, half transparant, ondoorzichtig en ve m Cf
rend. Met klittenband worden de banen aan meerspon
bevestigd, zodat ze achter elkaar weggeschoven kunne
den. Om strak hangen te garanderen is in de zoom aan c
derzijde een lat geschoven. Dit type paneelgordijnen is n
schikt voor glaspuien en ramen van formaat. Ze zijn -1 s
zonder trekstang - handmatig te bedienen maar gemot
kan ook.
Gemetalliseerde paneelgordijnen.
septt
>rengt.
THEA WAMELINK
Plooistoel van Harm de Klein.
Voor het eerst in de vijftienjarige ge
schiedenis van de Nederlandse Meu-
belprijzen is de Prijs voor jonge ont
werpers toegekend aan twee inzendin
gen: Project Unit van Copray Schol
ten en de Plooistoel van Harm de
Klein.
Bob Copray en Stefan Scholten richt
ten in 1997 hun ontwerpbureau op,
maar zijn nog steeds niet te oud (alle
bei onder de dertig) om naar de Prijs
voor Jonge Ontwerpers mee te dingen.
Hun winnende Unit is een concept
voor een totaalinterieur. Zij hebben
gpd/pr modules ontwikkeld die flexibel kun
nen worden toegepast. Zo kan de was
kamer unit (een zitbad/douche met
erachter een wastafel) ook in de slaap
kamer geplaatst worden.
De slaapeenheid bestaat uit een soort
twijfelaar met aan de ene kant een
nachtkastje en aan de andere kant een
uitklapbare armleuning. Zet je er twee
naast elkaar, dan heb je een flink lits-
jumeaux. Ga je uit elkaar, dan kan ie
der zijn eigen bed meenemen. De koo-
kunit is ingesteld op de snelle hap voor
mensen met een druk leven. In het
meubel is ruimte - achter een deur -
voor een magnetron. Daaronder be
vindt zich de koelkast.
Er zijn twee werkplekken; de kleinste is
voorzien van een stopcontact waarop
een espressoapparaat kan worden
aangesloten. De grootste bevindt zich
onder de kraan en kan als - vrij ondie
pe - spoelbak maar ook als werkvlak
worden gebruikt. In een eenkamerwo
ning heel geschikt als keukenmeubel.
De Werkunit is gebaseerd op de tafel
als middelpunt van het huiselijk leven.
Om aan te eten en te werken. Aan de
kopse kant, waar de poten terugwijken
bij voorbeeld, geschikt voor werken
aan de pc. Onder een geïntegreerd
klapblad kan men de laptop of het be
stek opbergen.
De laatste unit (Relaxing) bestaat uit
een soort ziteiland uit drie (losse) de
len van gemakkelijk te kuisen kunst
stof met afzetruimte en een plek voor
audio/visuele apparatuur. Vooral de
veelzijdigheid van Project Unit sprak
de jury aan.
Voor de Plooistoel heeft winnaar Harm
de Klein - dat concluderen althans de
juryleden Willem van Ast, Gerard van
den Berg, Jan des Bouvrie en Jan Pes-
inan - twee uitgangspunten gehan
teerd: een nieuwe vormgeving en een
nieuwe richting. De naam van de
twintig jaar geleden uiterst innovatieve
ontwerper Colombo valt hierbij. De
Klein is pas 23 en onlangs afgestu
deerd aan de Hogeschool voor de
Kunst in Arnhem. De naam Plooistoel
rdl ii.i]
che jo
nen i
o-indu
heeft hij gekozen, omdat he
uit één handeling is ontstaa
schrijft het als vouwen van'
met een plooi en een bocht
kern is van hout. Aan de zijl
wit singelband een opvallei N0$T/i
langs de stoffering.
Alle inzendingen voor deze
editie van de Nederlandse l
zen zijn tot en met zaterdag >enza P<
tember in hal 3 van het Jaai j £JV
plex gratis te bekijken. Ook|
6430 van Jan des Bouvrie.
de Prijs voor het beste Nedf
meubelontwerp mee. Open,ent 23-
18.30. ma/di 10-22, wo/do/
18.30, za 10-16 uur.
Hot 06.'
00.0
:iek tervi
PUZZEL
Anagram
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf
en een van zes letters te worden ingevuld. Het woord van
vijf letters bestaat uit de letters van het voorgaande woord
plus 1het woord van zes letters bestaat uit de vijf letters
van het voorgaande woord plus 1Als de hele puzzel juist is
ingevuld, vormen de letters in de vet omlijnde kolom een
woord.
1Vogel, Noorse componist, klein;
2 metselspecie, bosgod, hekwerk;
3 putemmertje, pook, godsspraak,
4. vuurwapen, gezondheid, stad in Frankrijk;
5 ondeskundige, vloerbedekking, deel v.e pan;
6 ontploffing, beddengoed, labiel;
7. echtgenoot, voor het gerecht roepen, aantekenboekje;
8. kluwen, Russische zweep, pepervreter;
9. makker, soort aardappel, dag en nacht;
2 3 4 5 6 7
Oplossing van maandag:
Horizontaal: 1. Dof; 5. gei;
7. kakelen; 8. ges; 9. Eta;
11. ester; 14. la; 16. om;
17. ace; 18. nul; 19. os;
20. en; 22. akker; 25. kok;
27. els; 29. relatie; 30. man;
31nee
Verticaal: 2. Oké; 3. fase;
4. geit; 5. geer; 6. ent; 8. gal;
10. arm; 12. steek; 13. einde;
15. aas; 16. olé; 19. ook;
21. nis; 22. Aken; 23. kaas;
24. rein; 26. ora; 28 lee.
