I EU-uitbreiding: kritiek eerst even vooral opa en lof voor kandidaten Indonesië heeft nooit toegegeven aan buitenlandse druk Buitenland Belgische kroonprins heeft nu echt een vrouw gevonden Van den Broek wordt Kinderen bevechten doorgang ■r gp Moslimstrijders Algerije leveren hun wapens in 11 SEPTEMBER 1999 in Turks ministerie veiligheidsmaatregelen Rusland Na de aanslag op een flatgebouw in Moskou, waarbij doden vielen, zijn in Rusland op grote schaal veilig- genomen. Zo'n vierduizend extra politiemen- in de straten, stations en grote markten van de Grenscontroles zijn verscherpt en ook in kemcentra- veiligheidsmaatregelen opgevoerd. De Moskouse po- tevens twee verdachten gearresteerd in verband met De reddingsploegen sloten hun werkzaamheden in aan het einde van de middag af. Ook de van de politie hielden het voor gezien. Van de die bij de aanslag vielen, worden nog 45 in zie- behandeld. Bij een bomexplosie in een kantoor van hel Turkse e van financiën in Istanbul zijn gisteren zeker twintig gewond geraakt. De bom explodeerde rond zeven" uur toen er niet veel mensen meer in het zes verdiepin- de pand waren. Eerder op de dag was al een verdacht ::fdat een bom bleek te bevatten ontdekt in het kantoor linisterie van arbeid in Istanbul. Explosievendeskundi len het pakje op een stuk land bij het kantoor, waar ïinuut later ontplofte. Door de explosie sprong een ital ramen in het kantoor, maar niemand raakte ge- politie vermoedt dat de bommen zijn geplaatst door radicaal linkse groepen. meester van Bagdad verdronken De burgemeester van de Iraakse hoofdstad Bagdad, wad Jassim, is gisteren verdronken. De Iraakse televi- brak haar reguliere uitzending om het nieuws van de i n8 van Jassim bekend te maken. Waar en onder welke IM gheden Jassim verdronk werd niet gezegd. Jassim was 7 burgemeester van Bagdad. Onder zijn leiding werd leim de vakantieplaats Saddam al-Tharthar aan het Midden-Irak gebouwd. In vrijwel elke steen die de bouw van de in mei voltooide plaats staan president Saddam Hussein gegraveerd. nrad aan de Theems 10 Ónder leiding van Nederlandse technici is gisteren aan van de Theems in Londen tergend langzaam het groot- >dernste reuzenrad ter wereld op zijn plaats gehesen. van de avond moest het werk worden stilgelegd we- defect. Het reuzenrad, met een diameter van 135 me ielf met het Millenium Dome - de grootste tent ter wereld de belangrijkste Britse toeristische trekpleisters van ICCwe millennium worden. Het rad wordt 'The Londen Londense oog') genoemd en optimisten spreken al itse tegenhanger van de Parijse Eiffeltoren. Er wordt op jaarlijks twee miljoen bezoekers. Officieel dient het vijf jaar te worden opgedoekt, maar vrijwel iedereen al vanuit dat het een blijvertje wordt. De 1.500 ton istructie is gebouwd door het Krimpense staalbedrijf kt 3 generaal KFOR-commandant )e Duitse generaal Klaus Reinhardt is gisteren tot iant van de KFOR-macht in Kosovo benoemd. De 58- itair wordt de opvolger van de Brit Michael Jackson, immando officieel op 8 oktober in Pristina overdraagt. 1 in Berlijn geboren Reinhardt is sinds 1960 in de Bun- Sinds 1998 is Reinhardt commandant van de geallieer- rijdkrachten in Midden-Europa in Heidelberg. ■Rka bombardeert Irak De Verenigde Staten zeggen gisteren in de no-flyzone ■Irak een luchtafweerpost te hebben gebombardeerd, rak echter werden er burgerdoelen aangevallen, maar rmand gewond. Het Amerikaanse ministerie van de- dat de installatie nabij Mosul werd aangevallen omdat tit regelmatig patrouillerende toestellen in de no-flyzo- '•orrel werden genomen met radar. Irak meldde ook tg eerder een werknemer van een graansilo in Zuid- gedood bij een Amerikaanse raketaanval. Twee arbei- fen gewond en huizen in de omgeving van de silo Sschadigd, aldus het staatspersbureau INA. acht tegen Duvalier r in Frankrijk woonachtige Haitianen hebben gisteren "tklachten wegens „misdaden tegen de menselijk- liend tegen de voormalige dictator Jean-Claude Du- ier zeggen onder het bewind van Duvalier jaren ge- I hebben gezeten en gemarteld te zijn. Het openbaar I moet beslissen of de klachten volgens het Franse ■toelaatbaar zijn. Duvalier, alias 'Baby Doe', werd na Tan zijn vader Francois 'Papa Doc' in 1971 op 19-jarige i president voor het leven benoemd. Onder het bloedi- p van vader en zoon sinds 1957 kwamen tienduizen- en om het leven. che eenheden veroveren dorp 'JA. Russische eenheden hebben gisteren de inna- van Gamijach, een van de West-Dagestaanse dor- jna een week gèleden door islamitische rebellen wer- Td. Volgens een officier is bij de actie geen enkele 'veld, maar lieten 47 rebellen in de strijd het leven, •n op hun beurt zeggen achttien Russische militairen gewonde Russen gevangengenomen te hebben, ït duidelijk hoe vast het dorp in handen is van de Rus- endfl de afgelopen weken meermaals veroverde dorpen ie rebellen moesten afstaan. Premier Vladimir Poetin ndgenoten vrijdag op 'niet hysterisch' te worden om- »er de opstandelingen nog niet heeft verdreven, zo it persbureau Interfax. Hij houdt vol dat de eenheden een vastgelegd plan werken", aldus het persbureau. brussel paul koopman correspondent In het Waalse gehucht Ville-la-Bonne- Eau had de plaatselijke bevolking al lan ger weet van de romance, maar voor veel Belgen kwam de mededeling van het paleis van Laken gistermiddag als een volslagen verrassing: Kroonprins Fi- lip (39) heeft zijn hart verpand aan een logopediste uit een oud Belgisch adellijk geslacht. Op zaterdag 4 december wordt er in Brussel getrouwd, aldus het Hof. Voor aanstaande maandag is een foto sessie aangekondigd, maar de Belgische televisie wist gisteravond al de hand te leggen op een vakantiekiekje van de 26- jarige Mathilde d'Udekem d'Acoz. De aanstaande bruid van prins Filip is de gedroomde huwelijkskandidate. Ze is opgegroeid in Wallonië, maar haar fami lie heeft sterke Vlaamse wortels. Ze woont en werkt in Brussel. Volgens het Hof is Mathilde, die een jaar lang in Ne derland zou hebben gewoond, perfect tweetalig. Het is bovendien voor het eerst dat een Belgische troonpretendent een vrouw uit eigen land huwt. „Dit is een groot geluk voor België", glunderde de minister van buitenlandse zaken Louis Michel. Premier Guy Verhofstadt had eerder bekend gemaakt dat het ka binet van harte met het huwelijk in stemt. „Wij zijn allemaal zeer blij", zei hij. Volgens het paleis hebben de prins en zijn geliefde elkaar al drie jaar geleden leren kennen, zonder dat de Belgische media lucht kregen van de verhouding. In 1997 woonde de prins de begrafenis bij van de zuster van Mathilde, die sa men met haar grootmoeder bij een ver keersongeval om het leven was geko men. Afgelopen donderdag meldde de Ga zet van Antwerpen als eerste dat een ver loving van de prins en de jonge logope diste ophanden zou zijn, maar kreeg het bericht niet bevestigd. De aanstaande bruid hield zich nog van de domme: „Ik verloofd met prins Filip? Neen hoor, heel amusant", giechelde ze aan de tele foon. De druk op het Hof om het ko mende huwelijk openbaar te maken, nam echter toe, toen ook Het Laatste Nieuws prins Filip koppelde aan Mathil de, onder de kop 'Verloving voor prins?' De slag om de arm was begrijpelijk. De Belgische kroonprins figureerde de laatste jaren in een hele reeks echte en vermeende liefdesaffaires, die echter geen van allen bleken te beklijven. Tot grote zorg van veel koningsgezinden, bleef Filip, net als zijn broer Laurent, vrijgezel. Vanwege het uitblijven van een verloving kleefde aan Filip de laatste ja ren een wat tragisch imago. „Ik ben niet de zielepoot voor wie ik meestal versle ten word", bezwoer hij tijdens een infor mele ontmoeting met Belgische journa listen in 1997. Bij publieke optreden maakte de prins bovendien een onzeke re indruk. „Hij kan het niet, hè, een droevig geval", schamperde de voorma lig grootmaarschalk van het Hof, Her man Liebaers. Met een huwelijk voor de boeg wordt aan het recht op de troon van Füip niet meer getornd. „Dit wordt een prima ko ning, net als alle vorige", voorspelde Henry d'Udekem d'Acoz, oom van Ma thilde en burgemeester van Poperinge. Filip is de afgelopen jaren grondig op zijn taak voorbereid en volgens veel waarnemers gegroeid in zijn rol. Behalve dat hij een solide militaire opleiding en vliegbrevet heeft, studeerde Filip enige tijd in Oxford, overigens zonder exa mens af te leggen, en in Stanford. Sinds 1993 is hij erevoorzitter van de Belgische dienst voor buitenlandse handel. De familie d'Udekem d'Acoz bezit een prachtig kasteel in Wallonië vlak bij Bas- togne (Bastenaken) liggende gehucht Losagne. De vader van de aanstaande bruid is een gepensioneerd luchtmacht piloot, haar moeder een Poolse gravin. Het domein van de familie biedt vol doende privacy voor een prinselijke idylle. Eenmaal werd Filip in verband ge bracht met een Nederlandse 'vlam': de Eindhovense arts Ellen Leburton zou op het punt staan te verloven met de kroonprins, meldde het Eindhovens Dagblad in 1997. „Lariekoek1', luidde het korte commentaar van de vrouw zelf. Eerder passeerden onder anderen Elisabeth van Beieren, Sigrid van Erps, Isabelle van Habsburg Este, markiezin Fiametta Friscobaldi, prinses Alexia van Griekenland en markiezin Adriana Tor res da Silva de revue. De Belgische kroonprins Filip. foto anp Letland maakt goede vorderingen brussel paul koopman correspondent Niet meer dan zes kandidaat-lidstaten komen in aan merking voor onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie, te beginnen op 10 november. Maar wel licht kan eind volgend jaar ook Letland bij deze groep aansluiten, als de Baltische staat haar democratische en economische hervormingen tenminste voortzet. Deze worst hield Europees Commissaris Hans van den Broek, belast met de uitbreiding van de EU, gisteren de regering in Riga voor. den gevorderd zijn met hun economische en democratische hervormingen alsmede met het overnemen van de 80.000 pagi na's Europese wet- en regelge ving. Daarnaast werd voor het eerst ook Turkije, in de Europe se terminologie geen kandidaat maar 'kanshebber', tegen het licht gehouden. brussel paul koopaaan correspondent Van den Broek lichtte in het Eu ropees Parlement de 'voort gangsrapporten' toe, die de Eu ropese Commissie over de kan didaat-lidstaten heeft opge steld. Deze rapporten geven aan hoe ver de in totaal elf lan- Als een strenge maar recht vaardige schoolmeester ver deelde Van den Broek zorgvul dig zijn lof en kritiek over het klasje Europeanen-in-de-dop. Tsjechië en Slovenië, beiden behorend tot de kopgroep van zes landen die reeds aan de on derhandelingstafel mogen aan schuiven, doen onvoldoende hun best, aldus de commissa ris. Litouwen, Slowakije en Let land (klasje lager) maken daar entegen goede vorderingen. In Slowakije lijkt met de verkiezing van een nieuwe president de democratie weer hersteld te worden, Litouwen en Letland besteden onder grote druk van 'Brussel' meer aandacht aan de rechten van hun omvangrijke Russische minderheid. Volgens Van den Broek is het niet uitgesloten dat de Europe se Commissie in een later stadi um naast Letland ook Litouwen en Slowakije voor onderhande lingen uitnodigt. Het laatste woord hebben echter de Euro pese staats- en regeringsleiders, die er eerder blijk van hebben gegeven niet met een te grote club kandidaten tegelijkertijd te willen praten over toetreding. Bij het Europese uitbreidings proces spelen nationale sympa thieën en de vrees voor het on bestuurbaar worden van de Unie een belangrijke rol. Vorig jaar werd beslist dat Hongarije, Tsjechië, Polen, Estland, Slove nië en Cyprus als eersten over toetreding mogen onderhande len. kosovska mitrovcaKosovaarse kinderen proberen een barricade brug is al wekenlang het toneel van gevechten. Gisteren zouden er van prikkeldraad weg te trekken. De barricade is door Franse KFOR- vier explosies zijn geweest Donderdagavond vielen ruim honderd soldaten en Italiaanse politieagenten aangebracht om de Kosovaren gewonden door heftige botsingen tussen Serviërs en Albanezen in de doorgang te verhinderen naar het Servische deel van de stad Mitrovi- stad. Onder de gewonden bevinden zich volgens een KFOR-woord- ca Kosovska, aan de andere kant van de brug over de rivier de Ibar. De voerder ook vijftien Franse politiemensen en soldaten. foto epa Het wordt weer tijd dat Neder land een hoge internationale post claimt. Het advies komt van Hans van den Broek, scheidend Europees Commis saris. Zelf heeft Van den Broek, net als indertijd oud- premier Lubbers, nog geen idee wat hij gaat doen. Maar mag het Nederlandse volk wel weten dat hij in zijn laatste vergaderweek nog een paar miljoen bij elkaar heeft gerit seld? Volgens Van den Broek is er zes maanden nadat de Commissie- Santer wegens een kritisch rap port over fraude en wanbeheer demissionair werd, geen reden meer voor tandengeknars. „Er is bij mij geen ondertoon van verbittering. Ik vond het heel uitdagend aan dit Europese project meegewerkt te heb ben", zegt hij bij zijn afscheid, waarvoor een glaasje champag ne wordt geschonken in de ver gaderzaal van de Commissie- Santer. De ploeg-Santer heeft grote projecten op de rails gezet, be nadrukt Van den Broek nog maar eens: de euro, de land bouwhervormingen, de uitbrei dingsonderhandelingen. En dankzij nieuwe afspraken met het Europees parlement zal de volgende Commissie niet nog maals om het falen van één commissaris (Cresson) collec tief moeten aftreden. „Zo'n cri sis doet zich geen tweede keer voor." Toch wil Van den Broek op de valreep nog een boodschap kwijt. Is het niemand opgeval len dat belangrijke internatio nale posten de laatste maanden door grote lidstaten zijn ge claimd? „Ik noem Prodi, Sola- na, Kouchner, Hombach, alle maal afkomstig uit een groot land. Bij de nieuwe Europese Commissie is het buitenlands beleid in handen van de Frans man Lamy en de Duitser Ver heugen. Ik kan me voorstellen dat kleinere landen nu hun deel gaan opeisen." Of Van den Broek ook zelf van zo'n assertievere houding zal profiteren is onzeker. Hij deed de afgelopen maanden al vergeefs een gooi naar de hoog ste baan bij de NAVO - de Brit Robertson werd secretaris-ge neraal - en de coördinatie van het Balkan-beleid. Van den Broek voelt zich nog jong genoeg voor een andere internationale post. Veel haast zegt hij echter niet te hebben. „Ik heb een paar verzoeken, maar die gaan mee de karton nen verhuisdoos in. Iedereen adviseert me het de eerste maanden rustig aan te doen. En ach, ik heb ook nieuwe ver plichtingen als grootvader." Een boerderijtje in Lochem wordt verbouwd en met de buurman is al afgesproken waar de schapen mogen gra zen. „Zo hoef ik niet zo veel te maaien." Bij hoge uitzondering gunt de commissaris nog een blik ach ter de schermen van de Euro pese Commissie, waar alle aan wezigen volgens het boekje al leen maar het Europees belang mogen dienen. Maar dat is de theorie, in de praktijk jeukt ook het landsbelang. Van den Broek: „Ik heb er woensdag nog voor gepleit het bedrag voor plattelandsontwikkeling in Ne derland aanzienlijk te verho gen. Landbouwcommissaris Fischler had er 34 miljoen Euro per jaar voor gereserveerd." Uiteindelijk is het bijna twintig miljoen meer geworden. Was het Nederlands kabinet een beetje dankbaar voor die inter ventie? Van den Broek verzucht: „Minister Brinkhorst vond het nog te weinig." algiers ap van bommen gratie in het voor uitzicht gesteld, op voorwaarde dat ze hun wapens inleveren. Woensdag nog leverden 52 mi litante moslims volgens de krant Liberte hun wapens in in de regio Jijel, driehonderd kilo meter ten oosten van Algiers. Volgens president Abdelaziz Bouteflika heeft de opstand die moslimmilitanten in 1992 be gonnen aan 100.000 mensen het leven gekost. De regering zegt de opstandelingen vrijwel te hebben bedwongen. Tussen de tweehonderd en 250 leden van de Gewapende Isla mitische Groep (GLA) hebben hun wapens ingeleverd sinds de Algerijnse regering militante moslims aan het begin van de ze zomer gratie aanbood. Dat heeft premier Smail Hamdani bekendgemaakt. De regering heeft militante moslims die zich niet schuldig hebben gemaakt aan moord, verkrachting of het plaatsen jakarta geoff spencer «ap De westerse houding tegenover Indo nesië in de kwestie Oost-Timor kan onbedoelde, verstrekkende gevolgen hebben voor de betrekkingen met het land. Het gevaar dreigt dat de In donesische bevolking, op drie na de talrijkste ter wereld, zich massaal van het Westen afkeert en haar heil zoekt in het nationalisme en moslimfunda mentalisme. Indonesië staat onder grote druk om een einde te maken aan het geweld op Oost-Timor of anders een vredes macht van de Verenigde Naties (VN) toe te laten. Langs de noordkust van Australië worden duizenden militairen gereed gehouden om deel te nemen aan een dergelijke vredesmacht. Ver schillende andere landen, waaronder Groot-Brittannië, hebben ook al mili tairen voor de troepenmacht toege zegd. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft, om het land verder onder druk te zetten, de hulp ver traagd waarmee de in een diepe crisis verkerende Indonesische economie weer vlot moet worden getrokken. „De internationale gemeenschap moet Indonesië niet te veel onder druk zetten of het wordt geconfronteerd met een reactie van ultranationalis ten", waarschuwde Dewi Fortuna An war, een politiek analist en adviseur van president Habibie gisteren. „Indo nesië heeft in zijn geschiedenis nooit toegegeven aan intematiqnale druk. Het kan zich naar binnen keren en an ti-westers worden", aldus Dewi. Daar naast kan volgens haar ook de over gang naar democratie, die dit najaar moet plaatsvinden, door de westerse bemoeienis met de kwestie Oost-Ti- mor in gevaar komen. De anti-westerse houding is al dui delijk op straat te bespeuren. Gisteren verbrandden zo'n honderd demon stranten in Jakarta Amerikaanse en Australische vlaggen, nadat de Ameri kaanse president Clinton alle militaire betrekkingen met het land had verbro ken. Australië, ooit het enige land dat de Indonesische soevereiniteit over Oost-Timor erkende, had het geweld op het eilanddeel fel veroordeeld. De westerse druk heeft de nationa listische trots van veel Indonesiërs ge krenkt. Minister van buitenlandse za ken Ali Alatas en legercommandant generaal Wiranto, door velen be schouwd als de werkelijke machtheb ber in het land, hebben herhaaldelijk gezegd dat ze geen vredesmacht op Oost-Timor zullen dulden. Gisteren zei Wiranto dat Indonesië bereid is een vredesmacht te ontvangen, maar dat het eerst zelf wil proberen de orde te herstellen. Maar tot dusver doen In donesische troepen eerder mee aan het geweld tegen Oost-Timorezen dan dat ze proberen het te voorkomen. „We zijn een soeverein en onafhan kelijk land", zegt voormalig vice-presi dent en gepensioneerd legercomman dant Tri Sutrisno. „Ieder van ons moet de internationale en nationale regels respecteren. Daarom kunnen buiten landse troepen niet zo makkelijk Indo nesië binnentrekken zonder de goed keuring van onze regering." Tri was hoofd van het Indonesische leger toen troepen in 1991 het vuur openden op ongewapende demon stranten op het Santa Cruz-kerkhof in Dili. Zo'n tweehonderd mensen wer den daarbij gedood. De massaslach ting zette de kwestie Oost-Timor op de internationale politieke agenda. Indonesië, dat Oost-Timor in 1975 bezette, is het grootste moslimland ter wereld. Ongeveer negentig procent van de 210 miljoen inwoners is mos lim. Een vooraanstaande religieuze lei der heeft zich ook gekeerd tegen de westerse druk. „De waardigheid van Indonesië is te groot om mee te spe len", waarschuwde Abdurrahman Wa hid, een kandidaat bij de komende presidentsverkiezingen en hoofd van de Nahdlatul Ulama, een veertig mil joen leden tellende moslimorganisatie. Wahid stelde vorige week voor om het naburige Australië politiek te isole ren wegens de ijver van het land voor een vredesmacht. Gisteren vroeg de jeugdorganisatie van Nahdlatul Ulama om een oorlogsverklaring tegen Au stralië en Nieuw-Zeeland. De jonge renorganisatie zei dat haar leden zou den strijden tegen elke internationale troepenmacht die naar Oost-Timor wordt gestuurd. De pro-Indonesische milities op Oost-Timor en enkele Indonesische leiders weigeren de uitslag van het re ferendum van 30 augustus, waarin ruim 78 procent van de Oost-Timorese kiezers voor onafhankelijkheid stem de, te erkennen. Ze beschuldigen de VN ervan dat ze het referendum op slinkse wijze hebben opgedrongen en daarna met de uitslag hebben gemani puleerd. Enkele parlementsleden hebben al gezegd dat ze zich zullen verzetten te gen pogingen van het nationale parle ment om Oost-Timor op grond van de uitslag van het referendum onafhan kelijkheid te verlenen. „De Verenigde Naties moeten aantonen dat ze onpar tijdig zijn bij het verwerken van de stemmen. Zo niet, dan zullen we de uitslag niet accepteren", aldus Eki Syahrudin, een vooraanstaand lid van Habibie's regerende Golkar-partij.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 7