wmt hl
Denksport
»e
i hf i m
1
u
m
!DAG 11 SEPTEMBER 1999
DGE
Ad C
Oskam PUZZEL
regelmaat van de klok komen er
ieuwe bridgeboeken uit. Echte pio-
ior uitstekende bridgeboeken waren
it en Ton Schipperheyn met hun
tart tot Finish'-serie. In aanvulling
is van deze auteurs nu het boek
Tegenspel', 'Bijzondere Speelwij-
Tirion Sport uitgekomen (ISBN 90
5 9). Vooral voor de gevorderde
;eeft het aan de hand van honder
den een schat van informatie over
ifdstukken, Safety Plays, Eliminatie
oi, de tegenpartij om de tuin geleid
kerende kleuren. Aan de ene kant
bladzijde wordt het probleem ge-
Aan de achterkant volgt de oplos-
jr illustratie een drietal spellen. Het
iel is een probleem voor de leider:
o
A H 10 3
A V 8
V842 z A B 10 9 7
;e kleur moet de leider afgaan? Het
tract voor Oost is 6 Zuid kwam
schoppenvrouw. Met twee aftroe -
schoppen mee heeft de leider 11
'aar moet de twaalfde vandaan ko-
[et opklimmende speelsterkte zijn
soorten spelers te onderscheiden,
te zal na troeftrekken hartenaas en
ilen in de hoop, dat VB naar bene-
ïen. Daarna blijft de ruitensnit nog
tweede soort speler gaat over tot
Na troeftrekken worden twee
ns en twee hartens ingetroefd.
speelt West ruiten. Maar Noord
wakker en legde ruitenboer in.
speler troeft wel de twee schop-
maar slechts een harten in de
Zuid de vierde harten overhoudt,
ze daarna ingegooid kan worden,
k dat lukt niet. De laatste speler
men met het troeftrekken twee
is. In slag 6 laat hij de blinde V 9
)ie laat hij doorlopen naar Zuid en
ior 12 slagen. Dit was het spel:
H653
TV 752
B 9 5 3
w<-£-»
VAH103
A V 8
AB1097
V B 10 8 2
¥B64
H 106
*53
;t zo altijd de 12de slag komen
fspelen wordt in het volgen-
helemaal bepaald door het bieden
genpartij:
raar
ent
o
A 6 4 3
AHVB105
A V 4
de gever. Na passen door Zuid
bad ^est met 1 Noord bood 2 V
ïield OW niet van het bieden van
len door Oost. Zuid kwam uit met
tekerheid een singleton. De eerste
voor het aas. In de tweede troef-
oide Noord een harten af. Hoe
»t te werk gaan? De leider heeft
kans, maar dat is meteen een
slag 4 moet Oost de 5 spelen!
kt die slag, maar moet de blinde
schoppen of in klaveren aan slag
Dit was het hele spel:
¥A643
A H V B 10 5
AV4
[esproken zou de leider proberen
aan slag te krijgen door de derde
:e troeven. Het volgbod verander-
lelplan volledig. Het slechte volg-
y werd zo goed afgestraft. Ook in
spel is 6 het eindcontract en
uitspelen sterk beïnvloed door
A H 7
A 9 7 4 2
H B 5
/erk( Ist
)o:
die
ndorgd J
i wij m
rkingvi
ae gever. Zuid opende met een
verdere 3 V West doubleerde. Oost
sterk om af te stoppen beneden
lost 4 y West 4 na Oost 5
it uiteindelijk 6 Het contract
an het troefzitsel. Zonder tegen-
het spelen van het aas en een
!t meest waarschijnlijk. Het wint
wen 2-2 zitten en als Noord een
pc heeft. Maar een driekaart rui-
id is erg onwaarschijnlijk bij dit
er een betere speelwijze? En
ok kansen? De beter speelwijze is
ie steken naar schoppenaas en
^a[voor te spelen. Dat wint tech-
■gjflEuid alleen 10 heeft, als de troe-
^R?-2 zitten en als de tegenpartij
|^Baakt. Hier speelde Noord ruiten-
^^■nneur op honneur) en bij Zuid
Hl er Na ruitenaas ging Oost op-
r blinde, nu met klaveren, om
"Pe'en. De 8 werd met de 9
verloor de leider maar een troef-
timeotl is het spel:
iris en p
over de.
>n op tek
itatie or
e Sturge
TÏÏ7T3
74
A H 7
A9742
H B 5
gezien is de leider down, maar
bridge om de tegenpartij te ver-
fouten te maken. Het was naïef
0fn ruitenvrouw te dekken,
ridgers volgen automatismen,
iur op honneur. Het boek geeft
sn mooie spellen.
2 [3 [4 Hp [6 p [8
16 fÏ7 ■■TÏ8 19 II2Ö prn
22 ■■■23
25
IjBpÖ 31 HÉ32 33
36 38 ^■39 40
42 4^ ■■44 45 WgÊA6 47
48 |"5C»
51 5^^^B53 5^*55
57 ■■58 59
6Ö
Oplossing
nummer 35
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
CAFÉGANGER en TRAMREMISE
Kruiswoordraadsel
nummer 36
Horizontaal:
1. Bolgewas: 5. vijandelijke inval: 10.
pausennaam; 11. uitroep van opluchting;
12. boomwol: 14. gevecht: 16. loven; 18.
limonadesiroop: 20. deel van een bre
viergebed; 22. knaagdier; 23. soort pape
gaai; 24. heidemeertje; 25. onafgesloten;
27. vogelaarstok; 29. ver; 30. voetpunt;
32. concertgebouw; 34. wintersportarti
kel; 35. loot; 37. fijn; 39. aalvork; 42. ver
eniging; 44. geneeskrachtige plant; 46.
soort hond; 48. gewas; 49. chemisch ele
ment; 50. gedwee; 51. proef; 53. rangtel
woord; 55. muziekteken; 56. bekend
gebouw in Londen; 58. muze van het
minnedicht; 60. gelofte; 61. vragend
vnw.; 62. haast hebben; 63. eerzuchtig
persoon.
Verticaal:
1. Naar een hogere positie; 2. Schotse
familiestam; 3. boom; 4. Europeaan; 6.
rekening; 7. afgelegen; 8. enfin; 9. glad
maken; 12. aaneenschakeling; 13. wie
haringen van ingewanden ontdoet; 14.
soldatenpet; 15. dempen; 17. snel; 19.
deel van het lichaam; 21. troefkaart; 26.
inheems vorst; 27. sierheester; 28. per
soon van adel; 29. vereerd symbool; 31.
glansloos; 33. griezelig; 36. deel van de
dag; 37. correct; 38. achteraf; 39. afloop;
40. geliefde van Julia; 41. smaldeel; 43.
watering; 45. bloem; 47. klamp; 52. des
tijds; 53. ethische norm; 54. peulvrucht;
55. boerderij; 57. afwezig; 59. trotse hou-
ding.
Welke woorden worden gevormd door
de letters uit de volgende vakjes: 1 59
46 35 27 63 29 39 60 43 en 24
58 17 45 28 13 12 33 40 62
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Winnaars
A. P. Peursum,
Boterbloem 16, Rijnsburg
(cryptogram).
A. C. Bontje,
Langeraarseweg 27B, Ter Aar
(kruiswoord).
Cryptogram nummer 36
Horizontaal:
4. Periode waarin opruiers actief zijn? (12); 7. Minder
snel lichaamsdeel? (13); 9. Die zaak is een deel van
het staatstoneel (15); 11. Hierdoor loopt de binnen
vaart binnen (6); 14. Niet minder dan een vogel (8);
15. In het bezit van een ongeluksvogel (4); 16. de
spelling van een geleerde literator (10); 19. In deze
opstelling bederft een wapen (9); 20. Zo heet een
vaartuig (4); 22. Winkelbediende die deze puzzel
oplost (12); 23. Gaat zij niet op? (8).
Verticaal:
1. In dit land krijgt men iets op z'n brood (5,3,5); 2.
Zoetmiddel voor bonen (6); 3. Het bezit van een kerk
(8); 5. Looptijd (5); 6. Zonder bezit is het lomp (10); 8.
De assurantie van een imker? (13); 10. Betaal ervoor
in de haven! (3); 12. Naderhand is het geen optelling
(8); 13. Onderhoud om de sluiting langer te maken
(7); 17. Al dat blazen is om gek van te worden! (8); 18.
Klein dorpje bij Bordeaux? (7); 21. Plaats waar ze
naast elkaar wonen (5).
Oplossing
nummer 35
Horizontaal:
3. Stalenboek; 8. Hans Van
Mierlo; 9. eigenaardigheid; 11.
dichten; 12. aceton; 13. auto
hersteller; 15. reukloos; 17.
kant; 18. wellicht; 19. land-
Verticaal:
1. Welvaart; 2. demifinale; 3.
schuifdeur; 4. aangeschoten
wild; 5. bon; 6. vrijheerlijk; 7.
politoeren; 10. randstoring;
14. enkeling; 16. scheen.
DAMMEN
Een vijfde plaats in Den Haag,
vierde in Nijmegen, eerste in
Brunssum en (gedeeld) derde
in Amsterdam. Kortom, de Se-
negalees N'Diaga Samb kan te
rugzien op een reeks zomer-
toernooien waarin hij uitste
kend voor de dag kwam. Met
als hoogtepunt uiteraard zijn
fraaie zege op wereldkampioen
Schwarzman in het Bijlmer-
toernooi.
Eerder liet ik u al fragmenten
zien uit de eerste twee toer
nooien. Vandaag geef ik u wat
doorkijkjes uit het Open NK dat
een maand geleden in Bruns
sum werd gehouden. Bij het
naspelen van de partijen heb ik
vooral gelet op wat leuk slag
werk. Dat leverde het volgende
op. Tjalling Goedemoed ge
bruikte in zijn partij tegen Po-
dolski nog geen uur bedenktijd.
Dat verklaart wellicht waarom
hij de volgende combinatie
overzag. Cijferstand: wit 25, 26,
27, 29, 32, 33, 34, 39, 43, 47, 49;
zwart 2, 3, 6, 8, 13, 14, 15, 16,
17, 18 en 23. In deze stand
speelde Tjalling 33.17-22? en
kon even later naar huis: 34.
26-21 22x31 35.32-27 31x22 36.
29-24 16x27 37. 24-20 15x24 38.
34-29 23x34 39. 39x10 uit.
Bassirou Ba werd tweede in
Brunssum. De Senegalees pakte
ook nu weer de nodige punten
met behulp van zijn gevoel voor
combinaties. Tegen Vroom
scoorde hij in een overigens
toch al superieure stelling (zie
diagram 1).
11
s
1
111
lilt
lil
M
i
m
b
O
Q
O
B
o
Q
B
0
lllll
M
lil
lllll
lllll
It
m
a
O
O
a
O
o
O
O
,o
O
a
s
lil
ÜS
III
i
m
S
O
O
O
O
o
q
O
O
b
H
D
llilll
1
Diagram nr. 1
De Nederlander speelde 36.
44-40 met de bedoeling de
2-om-2 via 38-32 voor te be
reiden. Zover kwam het echter
niet: 36. 28-32 37. 37x28
15-20 38. 25x23 en zonder
24-29 33x24 22x35 31x22 17x39
af te wachten capituleerde de
witspeler. Herman van Wester-
loo fopte Theo Dijkstra (zwart)
in het eindspel op het moment
dat laatstgenoemde dacht met
een puntje weg te komen. Cij
ferstand: wit 11, 19, 21, 24. 29;
zwart 10, 18, 25 en 37. Partijver-
loop: 55. 11-7 37-41 56. 21-16
41-47? 57. 19-13 18x9 58. 24-19
47x11 59. 16x7 en Dijkstra gaf
het op.
Diezelfde Dijkstra toonde zich
later in het toernooi slagvaardig
genoeg om een eervolle zeven
de plaats te pakken. Tegen oud-
-voorzitter van de KNDB Anton
Schotanus viste Dijkstra ogen
schijnlijk in troebel water, doch
had in de volgende stelling al
Diagram nr. 2
snel beet (zie diagram 2).
Zwart ging energiek te werk: 29.
24-29 30. 33x24 14-20 31.
25x14 9x29 32. 43-39 3-9 33.
39-33 Wit loopt in de val: 29-34
34. 30x39 23-29 35. 33x24 19x30
36. 35x24 16-21 37. 27x18 13x44
Voor de volledigheid geef ik u
ook het afspel: 38. 38-33 44-49
39. 42-38 49-40 40. 32-28
40-12 41. 28-22 12-21 42.
48-43 21-27 43. 22-17 27x36
44. 46-41 36x47 45. 33-29 47x6
en na dit rekenfoutje gaf wit het
op. Tot slot een gedeelte uit de
partij tussen Frank Teer (met
wit) tegen Rybakov. We komen
er in tijdens een schermutseling
in het middenspel (zie diagram
3).
Partij verloop: 18. 18-22 19.
28x17 11x22 20. 47-41 13-18 21.
35-30 24x35 22. 29-23 18x29 23.
33x24 20x29 24. 32-27 21x32 25.
38x7 2x11 26. 39-34 9-13 27.
34x23 Wit heeft z'n schijf terug
gewonnen maar daarmee zijn
Diagram nr. 3
de problemen nog niet opge
lost: 27.8-12 28. 40-34 10-14
29. 42-38 15-20 30. 45-40
13-19 31. 34-29 19x28 32.
43-39 20-25 33. 40-34 14-20
34. 31-27 12-18 35. 48-43 4-10
De stelling heeft een bizar aan
zien gekregen, maar de zwart-
speler zit niettemin op rozen:
36. 38-33 35-40 37. 33x13 40x38
38. 29-23 20-24 39. 23-18
10-14 40. 41-36 11-17 41.
37-32 38-42 42. 39-33 42-47
43. 33-28 14-19 44. 13-9 3x14
45. 27-21 19-23 46. 18x9 en
zonder de komende rondslag af
te wachten gaf wit het op. Tot
zover het Open NK vanuit
Brunssum. De komende weken
is de aandacht uiteraard vrijwel
volledig gericht op het Euro
pees kampioenschap dat afge
lopen dinsdag in Hoogezand
van start ging en duurt tot en
met 23 september.
SCHAKEN
Paul Bierenbroodspot
Het clubschaakleven komt
langzaam weer op gang. Vol
gende week begint de KNSB-
-competitie, met uitzondering
van de meesterklasse. Voor de
ze klasse is een nieuw systeem
bedacht om meer publiciteit te
verkrijgen. In een drietal week
enden wordt de hoogste klasse
afgewerkt op data die afwijken
van de rest van de KNSB-com
petitie. Op deze manier kunnen
veel schakers, die anders zelf
ook zouden moeten spelen, de
wedstrijden bezoeken.
Sommige verenigingen zijn ge
durende de zomer gewoon
doorgegaan met schaken. Zo
werd er bij 'Flet Oosten' in
Haarlem een zomercompetitie
afgedraaid. Zomer avondschaak
nodigt uit tot frivool spel en de
volgende partij is daar een
voorbeeld van.
P. van Driel - B. Vermaat
Orthodox Damegambiet
l.d4 e6 2.c4 d5 3.e3 Pf6 4.Pc3
Le7 5.Pf3 0-0 6.Ld3 c5 7.0-0
Hier is een veelheid aan zetten
geprobeerd. Naast de tekstzet
zijn ook 7.cxd5, 7.a3, en 7.b3
speelbaar.
7...cxd4 8.Pxd4
Zwart wil niet met een geïso
leerde pion spelen, maar had
dan beter op de vorige zet
7.cxd5 kunnen doen. Normaal
is 8.exd4, wat al in de partij Las-
ker - Steinitz, Montreal 1894,
voorkwam.
8...Pc6 9.Pxc6 bxc6 10.cxd5
exd5 11.h3 Le6 12.Da4 Dd7
13.Df4 Tab8 14.a3 (Zie dia
gram 1)
Zwart is met voordeel uit de
opening gekomen. Een nor
maal plan is 14...Ld6 15.Dh4
Lf5, maar Bas Vermaat had het
gevoel dat hier kordaat moest
worden opgetreden.
14...g51?
Zo op het eerste gezicht een zet
van een waanzinnige. Zwart
geeft een pion, die ook nog met
schaak geslagen kan worden.
Bedoeling is natuurlijk een
open g-lijn te krijgen, om ver
volgens een koningsaanval op
te zetten.
15.Dxg5+ Kh8 16.De5?l
Nu wint zwart geforceerd zijn
pion terug. Met 16.Dh6 of
16.Dh4 had wit dit kunnen
voorkomen. Zwart speelt dat
Tf8-g8-g7 en Tb8-g8, waarna
hij compensatie heeft voor de
pion.
16...Tg8
Ook direkt 16...Lxh3 was moge
lijk.
17.f3
Op 17.Khl komt ook 17...Lxh3
en 18.gxh3 Dxh3+ 19.Dh2 Df3+
wint voor zwart.
17...Lxh3 18.TE2 (Zie diagram
2)
De zwarte aanval lijkt dood te
bloeden, maar zwart vindt een
inventieve manier om de aanval
door te zetten.
18...Lxg21? 19.Txg2 Dh3 20.Lfl
Txg2+ 21.Lxg2 Tg8 22.Dh2 Dxf3
Tot zover was het geforceerd.
Zwart heeft minimaal remise.
23.KhI Df2 24.Ld2?
In tijdnood gaat wit in de fout.
24.Dgl was noodzakelijk. Zwart
heeft dan de keus tussen eeu
wig schaak of doorvechten met
24...Df5 25.Dfl Dh5+ 26.Kgl
Pg4 27.Df4 en wit lijkt zich nog
net staande te houden.
24...Pg4
Ook 24...Dxd2 kwam in aan
merking.
25.Pe4 dxe4 26.Lc3+ f6 0-1
Tenslottte nog een opmerkelijk
bericht uit het tijdschrift
'Schaaknieuws': 'Een 170 kilo
zware Fransman sleept de
Franse luchtvaartmaatschappij
Air France voor de rechter we
gens discriminatie. Hem was de
toegang tot een vliegtuig gewei
gerd, omdat hij te dik zou zijn.
Jean-Paul Touze wilde met Air
France van Parijs naar Peking
vliegen, waar hij het wereld
kampioenschap schaken voor
vrouwen moest arbitreren.
Toen hij het vliegtuig wilde in
stappen, werd hij tegengehou
den door de gezagvoerder. De
ze vertelde de verbouwereerde
Touze dat hij alleen mee mocht
als hij nog een extra ticket
kocht, waardoor hij twee zit
plaatsen mocht bezetten. De
inmiddels woedende Touze
haastte zich daarop naar een
politiepost op de luchthaven
Charles de Gaulle, waar hij een
klacht wegens discriminatie in
diende tegen Air France en de
gezagvoerder.'
FILATELIE
Voor het eerst in de nu bijna
150 jaar dat in Nederland post
zegels worden uitgegeven, ver
schijnt 15 oktober een bijzon
dere zegel van 5 gulden. De ze
gel, die in een velletje zit, mar
keert 200 jaar Nationaal Postbe
drijf. Op 15 januari werd ter ge
legenheid daarvan ook al een
zegel van 80 cent, plus
'tab'/aanhangsel uitgegeven en
net als op die zegel staat ook op
deze een afbeelding van de eer
ste Nederlandse rode brieven
bus uit 1850.
Met deze zegel komt het aantal
ooit uitgegeven 5 gulden-zegels
op twaalf. De andere zijn echter
permanente. De eerste 5 gul
denzegel toont de beeltenis van
koningin Wilhelmina en hoort
thuis in de serie van 1899-1905.
Tot en met 1992 volgden: ko
ning Willem III, 1913; figuur
met scepter en rijksappel, 1923;
koningin Wilhelmina,
1926-1927; koningin Wilhelmi
na, 1946; een guilloche-zegel
van 500 cent in 1940; koningin
Juliana, 1949; koningin Juliana,
1954-1957; koningin Juliana,
1970; koningin Beatrix, 1982 en
koningin Beatrix (inversie),
1992. Loopt de voet van de
brievenbus op de 80 c.-zegel
door op de 'tab', op de zegel
van 5 gulden loopt hij door in
de rand van het velletje.
De afgebeelde standaardbrie
venbus werd op 24 augustus
1850 in een circulaire van de
minister van financiën, Van
Bosse, geïntroduceerd. Dat ge
beurde in de nieuwe Postwet
die op 1 september 1850 van
kracht werd. In eerste instantie
werden 70 van deze brieven
bussen - met een scheldeste-
nen voet waarop de bus rust -
vervaardigd. Drie daarvan wer
den in reserve gehouden; de
rest werd verdeeld over o.a.
Amsterdam (16), Rotterdam (9),
Den Haag (5), Arnhem (1), Lei
den (1), Haarlem (1), Leeuwar
den (1), Middelburg (1), Nijme
gen (1), Schiedam (1), Zaandam
(1), Zwolle (2), Delft (1) en De
venter (1). Deventer kreeg later
ook nog 1 van de reservebus
sen. Eind 1880 waren er 264
bussen geplaatst en in 1893
420.
In 1930 werd het maximum be
reikt: 1863 bussen. De waarde-
-aanduiding op de zegel is uit
gevoerd in perforatiegaatjes in
de vorm van het cijfer 5. Op de
velrand een verzameling tek
sten zoals die zijn aangetroffen
op PTT-formulieren van de
laatste 200 jaar. Rechtsboven in
het velletje staat een afbeelding
van een puntstempel, nummer
44, het oude 'nommerstempel'
van het postkantoor 's-Graven-
hage.
Het velletje blijft te koop, zo
lang de voorraad strekt, tot 1
november 2000. Einde geldig
heid: 30 juni 2002. Zegelfor
maat: 48 x 31,9 mm; formaat
velletje: 144 x 75 mm; oplage:
1,5 miljoen. Mogelijk inspireren
de twee Nederlandse brieven
bus-zegels u tot het opzetten
van een motief-verzameling
'brievenbussen'. Zo verschenen
brievenbus-zegels bijvoorbeeld
in Ierland (september vorig
jaar), Nederlandse Antillen (juli
vorig jaar) en Eiland Man
(maart dit jaar). Wie niet ge
noeg heeft aan brievenbussen
kan de collectie altijd uitbrei
den met postbodes, zegels op
zegels en postvervoer (post
koetsen, -auto's, -treinen en
-vliegtuigen). Vuurtorens en
lichtbakens werpen hun licht
over zes zegels die het Kanaal
eiland Jersey voor 5 oktober
heeft gepland. Mooie beelden
van: het lichtbaken van Gorey
Pierhead (21 p), de vuurtoren
La Corbiere (25 p), de toren van
Noirmont Point (34 p), de vuur
toren Demie de Pas (38 p), de
vuurtoren'Greve d'Azette (44 p)
en het lichtbaken van Sorel
Point (64 p).Oostenrijk heeft 27
augustus de permanente reeks
'sagen en legenden' uitgebreid
met een zegel van 20 schilling,
die de Heilige Notburga met
een arme toont. Veel vegetatie
is in de afgelopen duizend jaar
op IJsland verloren gegaan.
Ondermeer door erosie, over-
begrazing, intensieve land
bouw, industrialisatie en vulka
nische activiteiten.
Om (nog eens) op het belang
van natuurbescherming te wij
zen verscheen 9 september een
serie van vijf 35 kr.-zegels. Op
de zegel woorden, bijvoorbeeld
'loft', waarbij de 'O' wordt ge
vormd door een zon met daarin
een boompje. Op 9 september
verscheen ook deel twee van de
serie 'mineralen'; twee zegels
van 40 en 50 kr.