TRYSIL
Toerisme
Lustoord voor de doe-het-zelf toerist
Het natte hart van Noord-Holland
ezeltje
[erdag
11 SEPTEMBER 1999
FOTO NOORS VERKEERSBUREAU/B. IJSBRAND
nnoOBS.
u.c-liê
dat de weergoden niet
ïeewerken tijdens ons
-naa aan het tegen Zweden
•110 ikende grensgebied,
288 ölometer ten noord-
geliijvan het beter bekende
Het regent. En als het
:nt, dan plenst het.
^ElZ de boodschap dan
heeft begrepen worden
laaghangende bewol-
het recept toegevoegd,
ïidelijk. De Noorse na-
zijn geheimen niet zo
/4i jsgeven. Dit is geen
uit mftf louter zonaanbid-
arveel eerder voor
elingen, wandelaars en
in.
ar Sai at en winderig dus.
Grat in wordt een tochtje ge
let de aloude sleepboot
/LUC nut over ^et Osen~
ewel OsensjCEen. Op
het zogeheten 'SCEr-
/9 ft otermuseum' laat nie-
'10 :h uit de knusse kajuit
(ke I is het alleen maar om-
volgens goed Noors
ie fles op tafel staat,
rarmend en je krijgt na
glaasjes vanzelf zeebe-
>assen bij het afstapje
eiger bij het museum-
>p bescheiden schaal
geeft van de houtin-
ie in dit gebied jaren-
werkgelegenheid
orgd. Nu moet het toe
rol overnemen,
den tonen noeste wer-
de immense boom-
over de rivieren naar
jen brengen. Kinderen
De provincie Hedmark is een hoek van Noorwegen waar
de stroom toeristen nog voortkabbelt. De Noren weten
de weg naar dit natuurrijke gebied goed te vinden; het
aandeel van de buitenlandse bezoekers evenwel houdt
niet over. Maar misschien dat de loop er nu snel in komt
Vanaf de nieuwste aanwinst van het land immers - de
splinternieuwe en zeer fraaie nationale luchthaven bij
Gardermoen - valt de landstreek rond Trysil, in het
oosten van Hedmark, nu beter en aanmerkelijk sneller te
bereiken.
beleven plezier aan de fraaie
houtsnijbeeldjes die waarin de
houthakkers en transporteurs
zijn vereeuwigd. In Elverum, op
weg van en naar Hamar, wor
den deze werkzaamheden in
het Skogbruksmuseum, gewijd
aan de bosbouw en visserij, nog
beter uit de doeken gedaan.
Ondertussen roffelen de pij
penstelen op het houten dak.
Zo'n dag is alleen voor de door
zetters.
Die zijn er echter voldoende.
Wie houdt van bibberen in een
bootje wordt op zijn wenken
bediend. De hengels gaan mee.
Vliegvissen is een specialiteit
van de s.treek. Kaplaarzen en
een waterpak worden aanbevo
len. Een hoosblik kan overigens
ook geen kwaad. De kaarten
met soorten die in deze omge
ving gevangen kunnen worden
(onder meer veel forel, vlag-
zalm, baars en snoek) maken
indruk en zijn hoopgevend,
maar de paar uur op het rivier
tje leveren niks op. Nou ja, een
fikse verkoudheid dan. Geluk
kig zijn er folders en brochures
die illustreren hoe het er uit ziet
als hier de zon schijnt.
De robuuste beheerder van
camping Klara in Trysil laat
zien dat maar weinig gasten
met lege handen van hun vis-
tochten terugkomen. Hij looft
zelfs prijzen uit voor de groot
ste gevangen exemplaren; het
terugzetten van de vangst is in
élk geval geen Noors gebruik.
Het aanbod voor een berensa
fari (er zijn ook bever- en
elandsafari's) wordt bij het in
vallen van de duisternis afgesla
gen. De beren zullen met dit
weer toch wel zo verstandig zijn
om binnen te blijven. Dan is
het niet aardig de Noren te
houden aan de garantie die bij
het uitstapje wordt gegeven,
namelijk dat je altijd een beer
tegenkomt.
De Noorse gids en directeur
van de plaatselijke WV, Knut
Eggen, kijkt bij zoveel gebrek
aan ondernemingslust wat
meewarig naar zijn gasten. Zijn
gedrevenheid en enthousiasme
verwateren niet. Trysil presen
teert zich niet voor niets als een
gebied dat met zijn bossen, me
ren en bergen garant staat voor
bijzondere belevenissen. In een
plaatselijk restaurant demon
streert de kok in ieder geval dat
anderen succesvol zijn geweest
bij de jacht. Of zou het malse
elandvlees afkomstig zijn van
een 'boerderij'? Eén ding is ook
duidelijk. Vegetariërs hebben
het hier niet makkelijk.
Trysil, dat staat als een paal bo
ven water, is een lustoord voor
de doe-het-zelf toerist. Kanova
ren, paardrijden, 'wilde bees
tensafari's' en talloze vistoch-
ten, maar ook het na het onge
val in Zwitserland in opspraak
geraakte 'kloofzeilen' (in het
Engels canyoning genoemd) en
waterval-tochten alsmede berg-
wandelen en klimmen zijn
slechts een greep uit het aan
bod. Het is vooral zaak om 's
avonds niet te veel energie over
te hebben, want nachtelijk ver
tier is er niet. Daarvoor moet je
hier in de wintermaanden ko
men, wanneer het dorp niet al
leen door de uitbundige
sneeuw van gedaante en karak
ter verandert.
Eigenlijk geniet dit deel van
Noorwegen meer bekendheid
als ski-gebied, zowel voor afda
lingen als voor Langlaufen.
Noorse families komen hier in
de weekeinden massaal naar
toe om zich op de beboste
berghellingen eens lekker uit te
leven. Ook de Denen, die 's
winters de helft van de gasten
uitmaken, en Zweden vertoe
ven er graag. „Je kunt hier in al
le richtingen skiën, en profite
ren van de zon. Van 1 novem
ber tot 1 mei hebben we goede
sneeuw", meldt Eggen.
De man heeft in de skiwereld
een reputatie heeft op te hou
den als voormalig coach van
het Noorse skiteam bij de
Olympische Spelen van 1980 in
Lake Placid en 1984 in Sarajevo.
Eggen was ook nauw betrokken
bij het ontwerpen van de pistes
voor de Winterspelen van 1994
in Lillehammer. Nu houdt hij
zich hier bezig met het uitzet
ten van afdalingen. Trysil heeft
veel zogenaamde black dia
monds en black areas, de moei
lijkste geprepareerde ski-hellin
gen.
Het kost wat moeite om een
voorstelling te maken van een
winters Trysil. Er is weinig zo
naargeestig als een verlaten ski
dorp verhuld in de mist. Zoals
je in het midden van de winter
ook niet moet willen flaneren
op de boulevard van Katwijk of
Zandvoort. Fraaie hoge bergen
en leuke doorkijkjes naar ande
re valleien, zoals in Oostenrijk
en Zwitserland, zijn er hier ook
zonder de mist niet. De toppen
in het Trysilfjellet reiken slechts
tot 1132 meter. Daar staat te
genover dat de wachttijden
voor de liften (met een totaal
capaciteit van 24.000 skiërs per
uur) ook niet zo lang zijn en dat
er op de 62 pistes prachtige
tochten kunnen worden ge
maakt.
Het gebied - de eerste skilift
opende in 1966 - is nog volop in
ontwikkeling, waarbij de Noren
nog strenger dan de Zwitsers
rekening houden met een juist
evenwicht tussen vooruitgang
en natuur. De hutten op de hel
lingen zijn van hout, op de da
ken groeit gras en ze vallen
nauwelijks op. Dat Trysil onder
sportliefhebbers de reputatie
heeft van een onontdekte parel
blijkt wel uit het feit dat twee
sporthelden er een huis heb
ben. De eerste is coureur Mi
chael Schumacher, die zich
buiten het raceseizoen graag
mag terugtrekken in zijn gigan
tische houten villa aan de rand
van het skigebied.
De tweede is de meervoudig
Olympisch langlaufkampioen
Björn Dahlie wiens eveneens
zeer ruim bemeten woning ook
af en toe te huur is. Je moet dan
wel over een fikse vrienden
kring of een grote familie be
schikken. Maar juist daarom
ook heeft Dahlie het zo riant
opgezet. „Ik wil al mijn vrien
den kunnen uitnodigen", aldus
de topaüeet. In het skidorp, op
enige afstand van Trysil zelf,
zijn appartementen. Op de hel
ling staan de hutten, wel zo'n
5.000, maar die doen niets af
aan het ruimtelijk gevoel. Mist
of geen mist.
Informatie: Noors Nationaal Ver
keersbureau, Postbus 75120, 1070
AC Amsterdam telefoon
(0900).889.11.70671.28.54
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Een polder, anders dan alle andere
Noord-Hollandse polders. Want
die immers zijn droog, groen en -
worden (Schermer, Beemster)
doorschoten door spatrechte we
gen en al even spatrechte sloten.
De schoonheid van die symmetrie
is in de Eilandspolder ver te zoe
ken. Hier veel eerder de geheim
zinnigheid van wuivend riet, kron
kelslootjes,opgeschoten bosjes,
slingerweggetjes en door kabbe
lend water afgekloven eilandjes.
Een woeste warreling van groen en
blauw, die wordt bewoond door
duizenden vogels en glimmende
koeien die door de boer op een
platte schuit van weitje naar weitje
worden gebracht. "Verweiden'
wordt dat hier dus genoemd.
De Eilandspolder, het natte hart
van Noord-Holland, is bij de
meeste mensen slechts bekend als
décor van wat altijd weer wordt ge
noemd de 'mooiste schaatstocht
ter wereld'. Een tikje overdreven,
die kwalificatie, maar feit blijft het
dat je bijna nergens anders zo
mooi van dorpje naar dorpje kunt
schaatsen. En van - niet te verge
ten natuurlijk- etablissement naar
etablissement. Aanmelden in "'s
Lands Welvaren' in Schermerhorn,
koffie met appeltaart in de 'De
Jonge Ruiter' in Grootschermer,
een vervaarlijke Loemoemba (hete
chocolademelk met rum en slag
room) in 'De Vriendschap' in Drie
huizen en dan - via De Rijp - met
krachtige slag op huis aan.
In de rest van het jaar is het merk
waardigerwijs aanmerkelijk rusti
ger in de polder die ook nog eens
een keer wordt omgeven door
stokoude dorpen als Grootscher
mer, De Rijp (met als hoogtepunt
de uit - lijkt het wel - de zeventien
de eeuw geknipte 'Buurtjes'), Graft
en Driehuizen. Er wordt hier en
'daar gefietst (met zoals het hoort
de hoog boven het vlakke land uit-
piepende kerktorens als oriëntatie
punt) en ook worden er wel wan
delaars, kanoërs en roeiers (ver
huurbedrijven voldoende) waarge
nomen. Maar uiteindelijk is de Ei
landspolder misschien wel het stil
ste plekje van Noord-Holland.
Een gegeven waarover Frans Buis-
sink zich al jarenlang zo verbaast,
dat hij een prachtig boekje over
het Noord-Hollandse wildemisje
schreef. En omdat Frank van der
Most er al even prachtige foto's bij
maakte, kan het niet anders of het
gaat straks aanmerkelijk drukker
worden in het aanvallige poldertje.
Waarin vier magnifieke wandel
tochten kunnen worden gemaakt
(Buissink beschrijft ze gepassio
neerd) en waarin dus ook verken
ningstochten over zowel de dijkjes
als het water kunnen worden on
dernomen. Naar Siberië bijvoor
beeld. Of de Zesendertig. Of de
Tweede Heel. Of hoe die eilandjes
ook allemaal ipogen heten.
'Noord-Holland op z'n mooist',
zegt de schrijver ergens in z'n
boekje. Wie durft hem tegen te
spreken?
'Gids voor de Eilandspolder' door
Frans Buissink is een uitgave van het
Noordhollands Landschap en is ver
krijgbaar bij de boekhandel, de VWs
van Noord-Holland en de winkel van
het Noordhollands Landschap in Cas-
tricum, Prijs: 14,50 gulden.
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
H 15 BERICHTEN
Cruise-schepen
P 0 Cruises heeft vijf nieuwe cruiseschepen besteld. Ze
zullen - als alles volgens de planning verloopt - tussen okto
ber 2002 en mei 2004 hun maidentrip maken. Twee sche
pen (met een accommodatie voor 2600 passagiers) worden
gebouwd in Japan; twee in Frankrijk (1950 passagiers) en
één in Italië (2600 passagiers). P 0 heeft op dit moment al
vier boten in aanbouw. De eerste daarvan zal in mei 2000 in
gebruik worden genomen.
Winnie de Poeh
In Disneyland Parijs wordt van 24 tot en met 26 september
de eerste Europese Winnie de Poeh Vriendschapsdagen ge
houden. Gedurende het weekeinde wordt in het attractiepark
speciale aandacht besteed aan het weliswaar uit Canada
stammende, maar door een Engelsman (Harry Colebourn) be
dachte speelgoedbeertje. Ook Winnie's vriendjes Teigetje,
Knorretje, lejoor, Konijn en al die anderen zullen acte de pre
sence geven. Onderlinge vriendschap is het thema van de
happining die onder meer zal worden bijgewoond door een
Nederlandse delegatie die wordt aangevoerd door het kind,
dat de Winnie de Poeh tekenwedstrijd heeft gewonnen.
De muur
Het Stadtgeschichtliches Museum in de stad Leipzig wijdt
onder de titel 'Het moet zijn loop hebben' van 7 september
tot 27 februari een expositie die herinnert aan de val van de
muur, nu tien jaar geleden. De tentoonstelling geeft een
nauwgezet beeld van de persoonlijke levensomstandigheden
en de veranderingsgezindheid van de DDR-burgers in de ja
ren 1979-1989. Uiteindelijk culmineerde het verzet in de
ineenstorting van het communistische regime in het najaar
van 1989.
Verleiders
In de binnenlocatie van het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen
is tot en met 8 oktober de tentoonstelling 'Vroege Verleiders'
te zien. De expositie laat zien hoe de consument ook vroeger
al werd bestookt met reclame. Toen echter niet in de vorm
van televisiecommercials en dergelijke maar door middel van
bijvoorbeeld affiches, geëmailleerde borden en etalagemate
riaal. Hoe de winkels er in de periode 1900-1950 uitzagen
toont een serie foto's die afkomstig zijn uit het Spaarnestad
Fotoarchief.
Informatie: Zuiderzeemuseum Enkhuizen, telefoon (0228).35.11.11
Poederdozen
In het Poppenmuseum aan de Telefoonstraat 13-15 in Til
burg is nog tot en met 31 oktober de tentoonstelling 'Van Ba
by tot Beauty' te zien. De expositie is opgebouwd rondom een
collectie van meer dan 500 poederdozen en -bussen. Daar
onder exemplaren van ivoor, zilver, koper en leer. De oudste
dateert uit het eind van de 18e eeuw toen het poederen bij
'dames van welstand' in de mode raakte.
Informatie: Poppenmuseum in Tilburg, telefoon (013).543.63.05.
Vogelkaart
Speciaal voor haar leden - en dat zijn er ruim driemiljoen -
heeft de ANWB zojuist een Vogelkaart Nederland' uitgege
ven. De plattegrond geeft een overzicht van en informatie over
de vele observatieplekken die ons land rijk is. Bovendien wor
den honderdtwtintig van de meest voorkomende vogels in ons
land niet alleen beschreven, maar tevens wordt vermeld waar
en in welke periode van het jaar ze regelmatig kunnen worden
gesignaleerd. De 'Vogelkaart Nederland' is voor leden gratis
af te halen bij alle ANWB-vestigingen.
M
Ik kan niet op vakantie zijn of er wordt me voor grof geld wel
één of ander ritje op een exotisch beest aangeboden. Maar sinds
ik vijfendertig jaar geleden in de omgeving van Saint Tropez bij
na van een op hol geslagen paard ben gevallen, wimpel ik de of
ferte in eerste instantie beleefd af. Ik ga wel lopen. Maar hoe
gaat dat? Er wordt een olifant voorgeleid en het Fort van Amber
bij Jaipur ligt hoog boven je te trillen in de zinderende hitte.
Toch maar plaatsnemen dus op die loom deinende rug. Terwijl
een urenlange olifantentocht in een natuurpark Nepal me ooit
zo zeeziek maakte, dat ik moest overgeven.
Nog veel erger zijn kamelen. Doodeng. Voordat zo'n dier einde
lijk staat met jou tussen z'n bulten, ben je al vijf keer door de hel
gegaan. Eerst denk je voorover van het beest te donderen, daar
na achterover en vervolgens aan de zijkant. Waarna het einde
loze, stomvervelende geschommel dooreen stukje bloedheet
zand nog moet beginnen.
Over de struisvogels van Zuid-Afrika wil ik het nooit meer heb
ben, netzo min als over de paarden bij de roze stad Petri, de na-
maakstier op de kermis van De Koog op Texel en de muilezels in
Bryce Canyon waarvan wordt beweerd dat ze nooit misstappen.
Ik vind het nog zielig voor die dieren ook.
Waar ik nog wel met groot genoegen aan terugdenk is die rit op
een ezeltje op het strand van Scheveningen in de zomer van
1947. Ik was vijf. Nog hoor ik het ruisen
van de branding, ruik ik het zout van de
zee en nog zie ik mijn in een zwarte ja
pon gestoken grootmoeder vrolijk naar
me zwaaien. Om het uur ongeveer, baad
de ze pootje en het enige blote aan haar
waren haar voeten.
Na het strand gingen we taartjes eten bij
Krul in Den Haag. Ook verdwenen.
